اوسنۍ اوستا

دا لوړ تقسیم چه په اوستا کي شوي دي، لکه تاسي چه وويل د پهلوي د دنيکر دله کتابه معلوميږي، چه پخوا ئي دغه اجزاء درلودل، اما اوس د اوستا کتاب پر دغو پنځو ټوکو باندي مشتمل دي.

۱ـ یسنا Yasna چه د کلمې معنا ئي پرستش، نمنځنه، لمونځ او جشن دي په سنسكريت کي دا کلمه يحبنه، په پلهوي کي نيرشن په پاړسو جشن ده، دا ټوک ټولي هغه سندري دي چه د مذهبي مراسمو پر وخت ويلي کيږي، او ۷۲ فصله لري چه له دغو څخه ۱۷ فصله د هغه پخوا گاتها څخه دي.

۲۔ ویسپرید Vispered يعني سروران دا برخه هم مستقل کتاب ندي بلکه په لومړي برخه اړه لري، د مذهبي

دعاو او اورادو مجموعه ده، چه د یسنا سره يو ځاي ويل کيږي او له ۲۳ څخه تر ۲۷ پوري فصلونه لري.

۳- وينديداد Vendidad يعني د شياطينو دافع قانون، چه په دغه کتاب کي د اوداسه آداب او د استغفار او توبی اصول بيان شوي ديني قوانين او احكام لري، داکتاب ټول ۲۲ فرگرد يعني بابونه لري.

۴- يشت Yasht يعني نيانش او لمونځ چه د کلمې ريښه په هغه يسنا کي ده، دا يو ډول سندري دي، چه د خدایتعالي او پریښتو ستاينه ده، پشتونه ټول ۲۱ دي.

۵ـ خورده اوستا، یعني کوچنۍ اوستا چه آذربد مهر اسپند د دوهم شاپور په وخت ۳۱۰-۳۷۹ ع کي تاليف کړه، د شپې او ورځي د مختلفو اوقاتو دعاوي او لمنځونه او مناجاتونه دي. دا پنځه برخي چه لوړي ذکر شوې، اوسنۍ اوستا ځيني جوړيږي. د دې کتابو ډیري پخوانۍ نسخې نسته ډيره زړه نسخه چه له یسنا څخه د د کوپنهاگ په موزیم كي سته په (١٣٢۵ ع ، ٧٢٦هـ ) د هیربد مهربان کیخسرو په قلم ليکل سوي، او وسترگارد نومي ډانمارکي مستشرق مندلې، او کوپنهاگ ته ئې وړي ده.

په اروپا کي لومړی سړی توماس هائډ Thomas Hyde انگليسي و چه په (۱۷۰۰ع، ۱۱۱۲هـ) ئې د ایران د مذهب کتاب خپور کړ، دي په زړو ژبو پوه و، او په دې لاري کي ډير زيار وکيښ تر دې ورسته يو بل فرانسوي عالم انکتیل دوپرن Anquetil Duperron په (١٧۵۵ ع ، ١١٦٨هـ) د اوستا زده کولو لپاره هند ته راغي، دې سړي لومړۍ پلا اوستا ترجمه او په ۱۷۷۱ع ئې په فرانسه کي نشر کړه، بیا نو برنوف Burnouf په ١٨٣٢ ع د یسنا ترجمه  او شرح خپاره کړل، وروسته په دې علم کي ډير نوموړي پوهان منځ ته راغله، چه دي ساسي، اوگروټ فنټ ،رولنسن ،بارتولومه ،ميه لاسن ،اسپیگل ،گیگر، دار مستتر ،گیلډنر ،ملر، له دغي جملې څخه دي او دغو پوهانو په المان او فرانسه کي ډير كتب د اوستا په خصوص کي وکښل او څپاره ئې کړه.