رتبيل

این نام باملای ختانی رتبال: ر ته بیل، رسل، رتسل،زنبیل،رن بيل وغيره ضبط شده،که ازسنه ۴۳ ه تا دوقرن مورخان عرب کابلشاه وشاه سجستان را بدون نام خوانده اند، وازین برمی آید، که نام يك شخص معين نبوده،بلکه اسم خانواده ویا لقبی موروث بود.

ويلسون آنرارتن پال وراورتی هم رتنپال (رتنه پاله ) يارنه پاله دانسته که نويسندگان دیگر به یکی ازین قرائت ها اعتماد نکرده اند.

ممکن است این نام رارن زبل یارای زبل خواند،که معنی آن رای يارا نای زابلی باشد،وتورامنه پدرمه میراکولا ورئيس هون های سپید زابل که بند ومالوارا در حدود ۵۰۰ م فتح کرد بلقب تورامنه جاوه Jauvula ذکرشده است،ونيزنام را جووله يا رنجو بوله Ranjuhula Rajuvula برمسکوکات اندوسیتهین دیده می شود،( فهرست به مسکوکات موزیم هند ازسمت۶۵ /۱۹۱) و قراريکه کننگهم درکتاب مسکوکات اندوسیتهین متأخر (ص ۱۰۸/ ۱۱۰) اشاره می نماید، سکه هائی از یفتالی ها موجود است که برآن شاهزو بوله - شاهی جبوله - شاهی جنه بوله - شاهیجبو۔ و به نوشته شده، وممکن است که راجووله یارای جبوله يارانوجيوله يعني شاہ جوبول يا زابلی باشد،وخود این سرزمین بنام یکی ازشاهان یفتالی جاووله = زابوله مشهور شده باشد.

تعلیقات                                                    تاج الدین سنجر                                                     (۴۲۷)

چون برسکه یکی ازمها کشتراپه متعلق به اندوسیتهین که درسنه ۱۰۰ ق، م حکم رانده نیز نام راجووله یارنجوبوله دیده می شود بنابرآن باید گفت که این نام سوابق قديمتری ازخروج يفتاليان دارد.

( تعليقات هودوالا برايليوت ۲/ ۶۶۰) 

بنظرمن املای صحیح این کلمه رتپیل بوده، که درباره ریشه واسناد لغوی وتاریخی آن شرحی را درکتاب لويكان غزنه داده ام (ص ۵۹/۶۵) بدان رجوع شود (طبع انجمن تاریخ کابل ۱۳۴۱ش)