رواج رسم الخط یونانی در افغانستان

اسکندرمقدونی درطی سال های (۳۳۱- ۳۳۶ ) ق م از غرب تا شرق و ازشمال تا جنوب افغانستان را با سپاه معینی خود پیمود وبعد ازمقاومت های شدید باشندگان این سرزمین موفق به فتوحاتی شد درجریان این فتوحات چه دراثرمقاومت اهالی چه دراثرایجابات نظامی وچه بعلت خستگی ومریض شدن عساکر مقدونی یک سلسله قلعه های مستحکم بنام (اسکندریه) درحوزه هریررود، فراه رود، ارغنداب، کابل رود، بلخ آب وغیره بمیان آمد که درصفحات تاریخ بنام های اسکندریه هری، اسکندریه پروفتازی، اسکندریه ارکوزی،اسکندریه قفقاز، اسکندریه اونس وغیره ضبط شده واقلأمحل وموقعیت دوقلعه ازقلعه های مذکوردرشهرکهنه قندهارودرپروان تثبیت شده است. یونانیان به تعداد نسبتأ زیاد درین اسکندریه ها ماندند ومسکون شدند ودر دوره دوصد ساله حکومت یونانو باختری از 330 تا ۱۳۰ ق.م فرهنگ و معارف وهنریونانی موقعی یافت که تحت تاثیرحکومت یونانوباختری بکمال آزادی نشوونما کند، الفبای یونانی حتمأ درین دوره دوصد ساله برای نگارش زبان یونانی استعمال میشد وعلاوه برمسکوکات کتیبه معروف (اشوکا) که ازحوالی چهل زینه قندهارمکشوف شده است؛ بکمال سراحت نشان می دهد که چطورزبان ورسم الخط یونانی درسال های اول قرن سوم ق م درکشورما رایج بود.

رسم الخط یونانی دردوره سلطنت پادشاهان یونانو باختری درافغانستان انتشار یافت و بعد ازآن قرن های متوالی درعهد کوشانیان بزرگ وخورد باقی ماند و چون از نظرنگارش ساده بسیط بود؛درنوشتن زبان های محلی افغانستان مورد استعمال پیداکرد.

اصلأ الفبای یونانی خودش بذات خود مرکب از ۲۴ حرف بود. درعصرکوشانشاهان بزرگ طبق احتیاجات صوتی یکی از زبان های محلی که تازه به صفت زبان باختری موسوم شده است یک حرف دیگربرای اداکردن مخرج (ش) بدان علاوه کردن والفبای مذکوردارای ۲۵ حرف شد.

قرارئی که خواننده گان گرامی مسبوق هستند؛ درطی ۸ سال اخیرحفریات سرخ کوتل یک تعداد متنابهی سنگ نبشتۀ روی خشت های سنگی بدست آمده است: یکی ازین سنگ نبشته ها روی یک پارچه سنگ بزرگ نقرشده که شامل (۴۵) سطراست وبنام کتیبه بزرگ معروف شده است؛ یک مجموعه دیگرمرکب از ۵۳ پارچه خشت سنگی ازچاهی بدست آمده است که بکدام دوره موخرتربحیث سنگ عادی درسنگ کاری چاه مذکوربکاربرده شده بود.

دراثرحفریات امسال چندپارچه خشت نوشته دارجابجا دردیواری نصب بدست آمده علاوه براینها درآغاز کشف سرخ کوتلل چندپارچه خشت دیگربصورت متفرق بدست آمد.

مجموعه تمام این سنگ نبشته ها مدتی دانشمندان غربی را بخود مشغول داشت وبالاخره درین تازگیها موسیو (بن ونیست) فرانسوی موفق شده است که وجود چهار کتیبه را درمیان این همه پارچه ها تشخیص دهد بدین ترتیب

اول:کتیبه بزرگی که دریک پارچه سنگ تحریر است.

دوم:مجموع ۳۲ پارچه سنگی که ازچاه برآمده و کتیبه واحدی را تشکیل میدهد.

سوم: مجموع ۲۱ پارچه سنگی دیگرکه ازچاه برآمده ویک کتیبه جداگانه دیگررا تشکیل میدهد.

چهارم: خشت های که امسال جابجا دردیواری نصب بدست آمده با چند پارچه خشتی که بصورت پراگنده درآغاز حفریات بدست آمده بود کتیبه چهارم را تشکیل میدهد.

این کتیبه ها که مربوط به عصرکوشانیان است؛ همه به رسم الخط والفبای یونانی مورد استعمال زیاد داشته ومخصوصأ دردوره کوشانیان بزرگ درافغانستان خیلی متداول شده بود وبه شهادت زایرچینی (هیوان تسنگ) تانیمه اول قرن ۷ مسیحی رایج بود. 

۶/۱۰/۳۹