الفضل بن یحیی البرمکی

پس رشید خراسان، مر فضل بن یحیی البرمکی را داد، و فضل بن (یحیی) مریحیی بن معاذ را به خلیفتی فرستاد، بخراسان از بهر خویش. و یحیی اندر ماه رمضان سنه سبع و سبعین و مائه، بخراسان (بیامد) و فضل بن یحیی اندر محرم سنه ثمان و سبعین و ماه بیامد، و بغزوه ماوراء النهر رفت.

خاراخره که ملک اشرسنه بود، پیش او بازآمد، که پیش از آن پیش هیچ کس نیامده بود، و هیچ کس را فرمان نبرده بود. و خراشه بن سنان الخارجی بایام او بیرون آمده بود، و دینور بگرفت. و فضل بن (یحیی) ابراهیم بن جبرئیل را بفرستاد، تا خراشته را هزیمت (کرد) و اندر سه روز نود فرسنگ بگریخت به شهر زوره و بچا اسد آمد و آنجا بگرفتند و بکشتندش. و هرون مر محمد الامین را اندر کنار فضل یحیی پرورده بود، و مآمون را اندر کنار جعفر بن یحیی. و یحیی بن خالد را پدر خواندی، وزیری به یحیی بن خالد داد، و فضل و همه برمکیان بر سخاوت بودند، چنانکه روزی پیش فضل بن یحیی گفتند که :« عمر بن جمیل مردی است سخی و مهمان دوست.»

فضل اورا دویست هزار درم فرمود، و برخراسان خلیفت کرد اورا، بدین حکایت که از وی کردند. . چون فضل معزول شد، عمر بن جمیل به چغانیان اسباب ساخت و آنجا بماند، و اورا به چغانیان عقب بسیار ماند، و تا بدین غایت از نسل او بسیار هستند. و چنین گویند که : عمرو روزی روباهی دید، که بسوراخی فرو رفت، و آن سوراخ را بکند، و اندر آنجا مالی عظیم بدید. همانجا کوشکی ساخت و آن مال برداشت. و همه خویشان او گرداگرد کوشک جایها ساختند، و رشید مر فضل(148) بن یحیی را معزول کرد.