وسعت امپراطوری کنیشکا

نفوذ کنیشکا در هند

قرار نظریه ونسنت ،سمیت کنیشکا کشمیر را در سالهای اول سلطنت خود فتح نموده و چندین معبد و بنا و حتی شهری هم بنام خود موسوم به "کنیشکا پورا" در آنجا اعمار نمود چنانچه محل آن شهر بزرگ را امروز قریه "کنیشپور" ، کنار سرکی که از "واراهامولا" به "سریناگر" میرود، نشان میدهد. چنانچه میگویند که در اینجا سه پادشاهی بود موسوم به "هوشکا" ، "جوشکا" و "کنیشکا" که هر کدام بنام خود شهری اعمار نموده بودند. در اثر حفریاتی که در "ماتورا" ، در شهر کوچک "مات" بعمل آمده سه مجسمه سر کنیشکا پیدا شده که یکی آن به اندازه قامت طبیعی انسان است و در دامن آن اسم کنیشکا تحریر است.

در مقام "سرنت" ، قریب ،بنارس در پشت یک مجسمه "بودیس اتوا" چنین نوشته یافت شده است در زمان شاه کبیر کنیشکا سال سوم حکمران بزرگ "کاراپالانا" و حکمران "واناسپارا".

کتیبه دیگری که تاریخ آن 28 ماه دیزیوس سال 11 میباشد از مقام "سوی وار" ، نزدیک "واهاوالپور" از کنار رودخانه ستلج که از معاونین رود چناب میباشد به نفوذ و آمریت کنیشکا شهادت میدهد. همین طور کتیبه دیگر دیگری در مقام "سهت مهت" (کراواستی قدیم) پیدا شده که به سال 16 سنه خورده است. از روی این کتیبه و مسکوکات زیادی که در خاک هند تا غازی پور بدست آمده به وضاحت معلوم میشود که نفوذ امپراطوری کوشان در عصر کنیشکا در خاک هند خوب انبساط داشته و یقیناً تا کنار رود گنگا رسیده و شهر "پاتالی پوترا" ، مرکز قدیم امپراطوری موریای هندی هم بدست کوشانیها فتح شده بود. قرار نظریه "ونسنت سمیت" نفوذ آمریت کوشانیها در هند از زمان کنیشکا تا "وسودوا" تا "بهار" انبساط داشت. (21) کنیشکا چون آدم خیلی جنگجو و دلاور بود و در انبساط قلمرو نفوذ خود اهمیت زیاد میداد به فتوحات هندی اکتفا ننموده به فکر حمله بر پارتی ها افتاد. تذکره ها اگر چه جنگ کوشان و پارتی ها و کامیابی کوشانیها را متذکر میشوند لیکن بصورت واضح اسمی از شاه پارتی که با کوشانی ها مقابل شده بود، نمیبرند بلکه محض قراریکه موسیو "سیلون لوی" فرانسوی میگوید او را "بی عقل و تندخوی" خواندهاند پس به این صورت یقیناً گفته نمیتوانیم که این شاه پارتی که بوده و چه نام داشته "ونسنت" سمیت او را "خسرو" یا یکی از شاهان داوطلبی میداند که بین 108 و 130م.  بالای تخت پارتی بین خود میجنگیدند.