ت
تابتاش : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ رستاق تعلق حکومت کلان تالقان در حوزه ولایت قطغن .
تابوت : موضعیست بفاصله ۹۳،۵ کیلومتر در شرق چکمک در علاقه دایکندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت ( کابل ) که بین ۶۷ درجه ۲۰ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۵۰ دقیقه ۲۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تابین : موضعیست بفاصله ۱۱ کیلومتر در شمال غرب شهر قندهار مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۳۹ دقیقه ۵۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۴۰ دقیقه ۳۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاتاری : قریه ایست بفاصله ۱۲ کیلومتر در شمال شرق قریه متون در علاقه خوست مربوط ولایت ( جنوبی ) که بین ۷۰ درجه ۴ دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۴ دقیقه ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاتاریز : قریه ایست بفاصله ۲۵ کیلومتر در جنوب غرب چهل خانه نزدیک دریای ارغنداب در علاقه دهله مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۱۰ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۱ دقیقه ۳۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاتکرام : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ دره پیچ متعلق حکومت کلان کنرها در حوزه ولایت مشرقی .
تاجک : قریه ایست بفاصله ۴۸ کیلومتر در جنوب غرب فراه مربوط حکومت اعلی ( فراه ) که بین ۶۱ درجه ۴۷ دقیقه ۵۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۲ دقیقه ۳۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاجکان : قلعه ایست بفاصله ۳۴ کیلومتر در شرق بنو در علاقه اندراب مربوط ولایت ( قطغن ) که بین ۶۹ درجه ۳۴ دقیقه ۲۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۳۵ دقیقه ۵۴ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تاجکان : قلعه ایست بفاصله ۳،۵ کیلومتر در جنوب غرب مرکز بغلان مربوط ولایت قطغن که بین ۶۸ درجه ۴۴ دقیقه ۴۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۱۲ دقیقه ۱ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تاجک بلوچ : قریه ایست بفاصله ۵۵،۵ کیلومتر در جنوب غرب مرکز بغلان مربوط ولایت قطغن که بین ۶۸ درجه ۴۴ دقیقه ۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۱۱ دقیقه ۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاج کوه ( ۳۶۲ ) تادیولی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قریه ایست بفاصله ۱۱ کیلومتر در جنوب قلعه مشک متصل رود هلمند مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت ( کابل ) که بین ۶۷ درجه ۴۱ دقیقه ۴۵ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۲۳ دقیقه ۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاجکه : قریه ایست بفاصله ۲۲ کیلومتر در جنوب غرب جبل السراج مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹ درجه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۵ دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تاج محمد : قریه ایست بفاصله ۵۹ کیلومتر در شمال قلات غلزائی مربوط ولایت ( قندهار ) که بین ۶۶ درجه ۴۵ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و۳۲ درجه ۲۶ دقیقه ۵۴ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تاج محمد : قریه ایست بفاصله ۳۱،۵ کیلومتر در جنوب غرب چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۵۱ دقیقه ۱۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰ درجه ۵۸ دقیقه ۴۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاج محمد : قریه ایست بفاصله ۱۱ کیلومتر در شمال غرب قلعه کنج در علاقه ء نادعلی در چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۴۸ دقیقه ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و۳۱ درجه ۹ دقیقه ۱۱ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
تاخ چی : قریه ایست بفاصله ۱۵ کیلومتر در جنوب غرب قلعه تکزار متصل دره کرم خواجه در علاقه سنگ چارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۱۲ دقیقه ۵۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵۱ دقیقه ۲۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاخم : نهریست بفاصله ۶۶،۵ کیلومتر در غرب علاقه غلزائی که بدریای ارغنداب می ریزد مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۲۷ دقیقه ۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۱۰ دقیقه ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاخم خواجه : قریه ایست بفاصله ۳۰ کیلومتر در جنوب شرق قریه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۴۹ دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و۳۳ درجه ۴۹ دقیقه ۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع .
تادیولی : قریه ایست بفاصله ۱۶ کیلومتر در جنوب قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷ درجه ۴۲ دقیقه ۵۷ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۲۳ دقیقه ۳۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاربولاق ( ۳۶۳ ) تاش تره
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تاربولاق : موضعیست بفاصله ۳۹ کیلومتر در جنوب غرب یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۷ درجه ۳ دقیقه ۲۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۳ دقیقه ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تارخانان : قریه ایست بفاصله ۹ کیلومتر در شرق شهر گردیز مربوط ولایت جنوبی که بین ۵۹ درجه ۱۳ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۳۶ دقیقه ۵۲ ثانیه طول البلد شرقی و وقوعداشته .
تاروستی منگل : قریه ایست بفاصله ۱۵ کیلومتر در جنوب قریه علی خیل در علاقه جاجی مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹ درجه ۴۶ دقیقه ۵۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۵۱ دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاری رئی : قریه ایست بفاصله ۲۱ کیلومتر در شمال شرق قلعه متون مربوط ولایت جنوبی که بین ۷۰ درجه ۶ دقیقه ۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۶ دقیقه ۳۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاریک دره : دره ایست ۹۴،۵ کیلومتر در جنوب غرب تکزار در علاقه ء سنگ چارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۵ درجه ۴۷ دقیقه ۳۷ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۳۲دقیقه ۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاز: قریه ایست بفاصله ۲۵ کیلومتر در جنوب قلعه سرکاری مقر مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷ درجه ۴۴ دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۳۸ دقیقه ۴۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تازگی : چشمه ایست بفاصله ۸۲ کیلومتر در غرب جوین مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۰ درجه ۵۲ دقیقه ۱۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۳۸ دقیقه ۲۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تازی : قریه ایست بفاصله ۴۶ کیلومتر در شمال شرق قریه قلات غلزائی متصل دریای ترنک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۷ درجه ۱۶ دقیقه ۴۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۲۳ دقیقه ۱۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاش تره : شیله ایست بفاصله ۴۱،۵ کیلومتر در شمال شرق بوزای گنبد در علاقه پامیر مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۴ درجه ۲۳ دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۲۰ دقیقه ۱۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاس تره بیت ( ۳۶۴ ) تاشقرغان خلم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تاس تره بیت : مقبره ایست بفاصله ء ۳۷ کیلومتر در شمال شرق بوزای گنبد متصل سرک در علاقه واخان پامیر مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۴ درجه ۲۱ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۲۰ دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تاسنگ : قریه ایست بفاصله ۱۶ کیلومتر در جنوب شرق غزنی مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸ درجه ۳۲ دقیقه ۳۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۹ دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاش بل : موضعیست بفاصله ۵۱ کیلومتر در جنوب شرق مرکز خلم مربوط حکومتکلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۸ درجه ۶ دقیقه ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۲۹ دقیقه ۵۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاش پلاق : قریه ایست در دره نمک آب مربوط حکومت کلان تالقان متعلق ولایت قطغن .
تاش تپه : قریه ایست بفاصله ۳ کیلومتر در شمال مرکز سمنگان متصل سرک مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۸ درجه ۱ دقیقه ۳۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۵ دقیقه ۳۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاش حوض : موضعیست بفاصله ۱۹ کیلومتر در شمال غرب قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴ درجه ۳ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۴۹ دقیقه ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاشقرغان : کوهیست در شمال قریه شیخ راضی در علاقه قرقین مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۱۴ دقیقه ۱۷ ثانیه طول البلد شرقی و۳۷ درجه ۱۹ دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاشقرغان ( خلم ) : در تشکیلات دولتی حکومت درجه ۲ مربوط حکومت کلان ایبک ( سمنگان ) بوده از سطح بحر ( ۴۵۴ ) متر ارتفاع دارد وبه طول البلد شرقی ۶۷ در ۴۰ دقیقه ۲۲ ثانیه و ۶۷ درجه ۴۲ دقیقه ۴۲ ثانیه و عرض البلد شمالی ۳۶ درجه ۴۰ دقیقه ۴۲ ثانیه ۳۶ درجه ۴۳ دقیقه ۴۸ ثانیه واقع است حدود اربعه آن شرقا به ( ایرگنک ) قطغن غربا ( ابدوکوتل ) مزارشریف شمالا علاقه داری ( کلدار ) جنوبا ( غزبیکک ) متعلق علاقه داری حضرت سلطان متصل می باشد . مسافه آن ازمرکزحکومتی کلان تقریبا ( ۶۴ ) کیلومتر واز مرکز نائب الحکومتی مزارشریف که در شرق آن واقعیت ( ۵۸ ) کیلومتر واز مرکز کابل بفاصله ۵۶۳ کیلومتر واقع است و داری یک علاقه داری درجه ۳ ( کلدار ) میباشد .
تاشقرغان خلم ( ۳۶۵ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
الف – خلم و موقعیت طبیعی آن : خلم شهر زیبا وسرسبزیست از مربوطات ولایت مزارشریف این شهر در دامنه کوه تکه زار وکوه کنج یا ( تنج) واقع است کوه تنج از تنگی تاشقرغان به سلسله غرب در جنوب مزار و بلخ الی آقچه وکوه تکه زار از تنگی مذکور جانب شرق تا نواحی بغلان امتداد دارد .
یک بریدگی طبیعی و حیرت انگیزی که جز دست قدرت و صنعت الهی دیگر هر صنعت و قدرتی از تصنیع آن عاجز است تقریبا در فاصله چهل الی هشتاد متر این دوکوه بزرگ و مرتفع را از هم شق نموده و بنام تنگی تاشقرغان موسوم است که شاهراه عمومی کابل و مزارشریف از آن میگذرد و مدخل آب رود بارخلم نیز می باشد آبادی خلم از مخرج شمال تنگی مذکور بلافاصله از یک دره کوچک و قشنگ آغاز شده تقریبا در فاصله ۳ الی ۴ کیلومتر جانب شمال پیش میرود و کم کم دامنه آن وسیع شده اخیرا به وسعت شهر منتهی میگردد .
منظره بدیع این دره ء زیبا و مسیر رودخانه تندولی کوچک آن مخصوصا در موسم بهار وایام شگوفه برای عابرین کیف غریب و نشه آوری دارد مساحت عمومی این شهر که صورت یک حدیقه واحد و مثلث نمای را تشکیل داده است واز مواقع حاکمه مانند یک باغ وسیع در نظر جلوه میکند تخمین تخمین به اندازه ده یا دوازده هزار مربع متر بالغ خواهد شد دامنه شمال آنرا یک سلسله اراضی مزروع وپس از آن صحرای وسیع وریگستان عظیمی احتوا کرده که به فاصله تخمین شصت الی هشتاد کیلومتر به ساحل دریای آمو خاتمه می یابد واز طرف شرق سرک عمومی ولایت قطغن از قندز به مسافه ( ۱۱۶ ) واز جانب غرب شوسه عمومی مزار شریف به مسافه ( ۵۸ ) کیلومتر بدان توصل میکند گویا خلم منطقه ئیست که مرکز مواصلت ونقاط شاهراه سه ولایت بوده واز هر حیث اهمیت بسزا را حائز می باشد .
شهر موجوده خلم قبلا بنام ( تاشقرغان ) مسما بوده مگر در سال ۱۳۲۵ آوانیکه اعلیحضرت معظم همایونی برای اولین بار از خطه باستانی ولایت مزارشریف دیدن فرمودند حینیکه در باغ جهان نمای خلم تشریف داشتند نام اصلی و تاریخی آنجارا که هنوز یک قریه کوچک در شمال شهر موجوده به نام ( کهنه خلم ) وجود دارد دوباره زنده ساخت که از آن به بعد نام تاشقرغان بخلم مبدل گشت.
ب – تعداد نفوس خلم ووضعیت اقتصادی آن : نفوس داخل احصائیه خلم با مربوطات آن زائد از شانزده هزار نفر خواهد بود که تخمین دوازده هزار آنرا ساکنین مرکز شهر و مابقی را اهالی فراه وقصبات مربوطه آن تشکیل میدهد رویهمرفته تعداد عمومی ذکور واناث آن متجاوز از ( ۲۵ ) هزار تخمین شده می تواند قبل از سی سال خلم یک
تاشقرغان ( خلم ) ( ۳۶۶ )
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شهر بزرگ تجارتی بود وگمرک آن تشکیل وسیعی داشت تقریبا تمام مال التجاره وارداتی وصادراتی مزار شریف در گمرک مذکور محصول یا به اصطلاح آن وقت ( چهل یک ) می شد یعنی از هر حیث چلند بازارش خوب بود و مردم وضع راحتی داشتند لهذا پیشه و صنعت هم در آن جاترقی داشت چنانچه هنوز هم روح صنعت در آنجا از هر حیث باقی است وصنائع دستی باوجود ضعف و عدم چلش رونق خودرا از دست نداده پیشه وران بعنعنه وتوارث بکار خود ادامه داده اند .
ج – انواع پیشه و خواص طبیعی مردم : مردم خلم بالطبع سخاوت پسند مهمان نواز زحمت کش و حساس ند اندوختن را کمتر یاد دارند زیرا عاید قابل اندوختن ندارند چون ثروت کم است ذوق تعمیر هم در آنها کمتر سراغ میشود خانه ها ومنازل بالعموم گنبدی وگلی است منازلشان اگرچه غریبانه وبی سلیقه می باشد اما نظافت و طهارت در خانه ولباس و خوراک شان نهایت مرعی دیده میشود بازار کهنه ومخروبه دارد که از هر حیث قابل اصلاح است این مردم بیشتر به زراعت مایل اند لهذا طبقه زارع و کشاورز تقریبا در صف اول آنها قرار دارد مدارس متعدد و علمای متبحیریکه در گذشته و حال در آنجا موجود بوده وهستند از علم دوستی واستعداد فطری آنها نمایندگی میکند . صنائع دستی از قبیل بافندگی، دباغی ، معماری ، نجاری ، آهنگری ، مسگری ، کف دوزی در آنجا به پیمانه وسیعی وجود دارد که هر صنف آنها از قبیل نجار ومسگر وآهنگر وچرمگر وغیره در بازار یک رسته یا سلسله مطولی را تشکیل داده اند خصوصا صنعت دباغی در آن محیط حایز اهمیت بسزای می باشد که در صورت اعانت و اصلاحات فنی قابل هرگونه پیشرفت به نظر می آید چنانچه فعلا پیمانه زیادی محصولات پخته آن در مرکز کابل وارد وبه استهلاک می رسد . هکذا صنعت بافندگی طبقه غربا وکشاورزان اکثرا پوشا که آنها از پیراهن تا کفن واز چموش پای ( یک نوع موزه کلفتی است که دهاقین وچوپانهای استعمال میکنند ) تا لنکی سر از محصول کار و زحمت خودشان تهیه میشود دیگر صنائع خلم را هم از حیث نفاست و استحکام و دوام مردم می خرند ودر داخل بنام تجارت و تعارف انتقال می دهند ( مانند اشیای مصنوعه آهن باب ومس باب ) تربیه مواشی هم تقریبا از ممیزات آنهاست بالخاصه گاوهای شیری ونسل های بهترین اسپ در آنجا خوب تربیه می شود گوسفند عربی وقره قلی را هم برخی بای های افاغنه و مردم بادیه نشین تربیت می کنند چنانچه یکی از منابع بزرگ محصول قره قل وپشم دشت خیرآباد که در بین راه قندوز وخلم واقع است می باشد دشت مذکور که در موسوم تول ( زای گوسفند ) چراگاه عمومی مردم مالدار وطنی وقندهاری است از نقطه نظر اقتصادی خاصی دارد که قابل توجه مزید است .
تاشقرغان ( خلم ) ( ۳۶۷ )
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
د – محصولات کشاورزی واستعداد طبیعی آن : ساحه ورقبه زمین های قایل زرع در خلم نهایت وسیع اما نظر به قلت آب زمین تحت زراعت بسیار قلیل و ناچیز است که آنهم همواره به قلت آب مواجه بوده تنها وفقط مساعدت فصول وبارندگی های موسمی به آن کمک می نماید یعنی زراعت خلم را باران های نافع وورود سیلاب های موسمی که در برج حمل وثور از منابع دوردست سرازیر می شود به حاصل می رساند آنهم در صورتیکه ورود سیلاب ها منظم ومتوازن باشد والا در بعضی سالها که آب به حالت طغیان و طوفان در آمده از وضع طبیعی خارج می شود عوض فایده نقض وارد میکند .
خاک آن نهایت عمیق ومستعد هر نوع زراعت است مگر به اصطلاح ( زرد گل ) و بسیار آب طلب می باشد یعنی اگر آب رود در مواقع معین به آن نرسد سریعا خشکیده وسخت می شود وحاصل زرع را هر چه هست می سوزاند وهم هرگاه آب به اندازه کافی به آن برسد باشد حاصل را هم فوق العاده خوب و خاطر خواه بار می آید .
محصولات زراعتی در آنجا عبارت اند از : گندم ، جو ، ارزن ، جوار ، کنجد ، زغر فالیز ( اراضی که در آن خربوزه و تربوز میکارند ) ماش ، نخود ، مشنگ وغیره .
زردک ، شلغم ، و پیاز که نسبتا آب کافی لازم دارد بقدر کفایت خود شهر در باغهای زرع میشود و درصورت تربیه فوق العاده حاصل خوبی می دهد ازین جهت در موقع وفور آب ممکن است بهترین وشیرین ترین نوع لبلبو را نیز از زراعت آنجا بدست آورد. زرع کچالو در خلم چندان عمومیت ندارد البته یا خوب حاصل نمی شود ویا غالبا مردم بطریقه زراعت و استحصال آن بلد نیستند .
حاصل پنبه نیز در خلم نوعیت ومزیت خاصی دارد لیکن از قلت آب زراعت آن بسیار وسیع نیست . دیگر از محصولات مهم و جالب توجهی که بخشی از صادرات تجارتی مارا تشکیل داده ( بادام ) است که بهترین نوع آن از خلم به بازار عرضه می شود و ممکن است سالانه پیش از یک هزار خروار محصول آن خواهد بود هرگاه درین باره توجه ودر تکثیر اشجار بادام اقدامات موثری به عمل آید یعنی منابع آب های جدید برای توسیع زراعت خلم کشف وباغهای تازه احداث گردد البته به محصولات آن افزایش بعمل آمده وبنیه اقتصادی عمومی را تقویه خواهد کرد. هکذا محصول میوه جات از قبیل انگور، خربوزه ، ناک، زردآلو، شفتالو، انار ، انجیر وغیره هم در محیط خلم ومربوطات آن قابل هرگونه تعریف است که می توان در اثر توسعه باغ ها و تحت شرایط لازمه برای صادرات از آن استفاده نمود .
خلاصه خلم که از هرجهت یک مرز مساعد برای توسیع زراعت است در صورت رسیدن به موقعیت حقیقی خودش شک نیست محصولات آن به مراتب بلندتر رفته حصه بزرگ
تاشقرغان ( خلم ) ( ۳۶۸ )
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
از احتیاجات عمومی مملکت را فراهم ونفوس کثیری را در دامان بسیط خویش پرورش خواهد داد.
ه – محصولات طبیعی : از محصولات طبیعی خلم پسته وهنگ است که هر ساله به مقدار زیادی مردم از کوها وجنگلات آن جمع آوری نموده وبه بازار عرضه می دارند واین هم بخش بزرگی از صادرات مملکت می باشد ( بیخ چوکری) نیز که دباغان برای پخت چرم بکار می برند در موقعش یک وسیله خوبی برای اعاشه مردم غریب کار و زحمت کش است که از کوها حصول می نمایند (هرگاه به صورت فنی مطالعه وتدقیقات راجع به آن به عمل آید شاید برای رنگ دادن هرگونه چرم ودیگر اشیا نیز استعمال شده بتواند ) منجمله از همه اولتر ترتیب استحصال پسته و مراقبت جنگلات آن دقیقا قابل توجه و اصلاحات است که بایست از خرابی وبربادی آن جلوگیری بعمل آید بلکه در توسعه آن تدابیر لازمه بخرچ داده شود واستحصال محصول آن را که مردم در اثر پیشدستی وبی انتظامی اکثرا خام می چینند و بازار خارجی آن را هم به این صورت خراب می سازند از دست بردها وخسارت ها وقایه ومحافظه کنند.
و – معادن در خلم :
۱ – یک سلسله چاه های معدن نمک دوره بفاصله تخمین ۲۱ کیلومتر جانب شمال غرب خلم در وسط ریگستان ساحل آمو واقع است که هر ساله به پیمانه معتنا بهی از آن نمک استخراج می نمایند اهالی اطراف چاه های مذکور از همان گل خود معدن می آلایند که نهایت سخت شده از خرابی چاه ها در برابر آب و باران وغیره تا حد ممکن جلوگیری میکند.
۲ – یک نوع سنگ سوخت به استثنای سنگ زغال در سلسله کوه تکه زار و کوه سنج متصل تنگی مشهور تاشقرغان یافت می شود که اگر قدری از روی خاک عمیق تر گرفته شود بسیار خوب وبادوام می سوزد ولی بوی تندو زتنده دارد .
۳ – در داخل تنگی تاشقرغان یعنی مدخل جنوبی آن یک خاک سرخی موجود است که بعضی اشخاص معمر وموسیقدان خلم میگویند در زمانه سابق مسگرها به وسیله کوره ودیگر اسباب وادوات معموله از خاک های مذکور ( مس ) استحصال می کردند اما چون هزینه مصارف آن بر محصولش غالب آمد لهذا از آن دست کشیدند .
علاوتا حکایت می کنند که در سال ۱۳۰۱ شمسی زمانیکه مرحوم محمد ابراهیم خان وزیر عدلیه رئیس تنظیمه آنولا بودند چند نفر رزگرهارا جمع ودر حالیکه میرزا محمد قاسم خان مرحوم وبرای دیگر از معاریف خلم حضور داشتند بوسائل معموله خاک مذکوره را تحت تجزیه و تجربه قرار دادند در نتیجه ثابت شد که خاک مذکور دارای ( مس ) بوده وهرقدر عمیق تر از سطح زمین گرفته شود محصول آن بیشتر است .
تاشقرغان ( خلم ) ( ۳۶۹ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ز – امکان توسیع زراعت و انکشاف منابع جدید آب در خلم :
قبل از اینکه بدادن معلومات منابع آبهای جدید در خلم پرداخته شود لازم است راجع به مساحت اراضی خلم مزروع آن محیط معلومات مختصری تقدیم گردد :
سواحل دریای آمو ( حصه خاک افغانستان) از نواحی حضرت امام صاحب قطغن الی ( خم آب ) وپس از آن متصل بسرحدات خشکه افغانی با خاک شوروی الی اندخوی میمنه دشت عظیم وپهناوری در مرز مملو که ء افغانستان وجود دارد که به استثنای حصص ریگستانی آن باقی کاملا محتاج آب و مستعد زراعت میباشد ولی فعلا راجع بیک حصه آن که منطقه خلم بدان مشرف است بحث میشود .
درین ناحیه از شرق کوتل ( ابدو) الی غرب کوتل ( شباغلی) به فاصله تخمین شصت کیلومتر واز خط امتداد سرک قطغن مزارشریف بدامنه شمال شهر الی حصص ریگستان ساحل آمو بفاصله تخمین ۳۰ کیلومتر یک قطعه اراضی مسطح وهموار وجود دارد که در صورت وجود آب از هر حیث قابل زرع دیده میشود ازجمله این مساحت وسیع تقریبا به تعداد سه صدوپنجاه پیکال ( یک پیکال ۳۲ جریب ) مزروعی به نواحی اطراف شهر وجود دارد که آنها هم آب کافی نداشته طوریکه قبلا تذکر دادیم زارعین و مالکین پیکال های مذکور همواره به مشکلات قلت آب دچار می باشند .
از ملاحظه آثار باستانی وخرابه ها وبنیه تاریخی آن معلوم میشود که در قدیم الایام این نواحی کاملا معمور ومسکون بوده ویک نهر بزرگی از دریای قندز این مناطق را آبیاری میکرده است .
چنانچه از سلسله خرابه های ممتد و آثار کهنه که در حصص مختلف آن موجود است معلوم میشود که از حدود قلعه زال قطغن الی کهنه شهرک سیاه گرد مزارشریف که تقریبا ۱۱۶ کیلومتر ازهم مسافه دارد یک سلسله آبادی های بوده که در اطراف یک نهر بزرگ علائم زیست و زندگانی را نشان می دهد واکنون هم چند اثر تاریخی آن که در نواحی شمال خلم ودر سطح اراضی مذکور وجود دارد ازین قرار اند :
( شهر بانو ) تخمین به فاصله هجده یا بیست کیلومتر درست به استقامت شمال خلم یک سلسله خرابه های افتاده است که آثار مجد وتمدن مردم آن سامان را در عصر خودشان نمایندگی میکند چنانچه در فصل بهار ( برج حمل وثور ) که باران های بهاری قشر زمین را می شوید کسانیکه برای تماشا وغیره بدانجا میروند بعضا دانه های قیمتی را از قبیل فیروزه ویاقوت وعقیق وامثالهم در اثر درخشندگی که پر نوخورشید به آنها می بخشد بدست می آورند وهم بعضی مسکوکات قدیمه ومجسمه های کوچک تاریخی نیز دستیاب می نمایند اما مردم چنین روایت میکنند که آبادی های مذکور معاصر بلخ قدیم یا ( باختر ) بوده واین شهر بنام
تاشقرغان ( خلم ) (۳۷۰ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زنی که موسس وملکه آن بوده است مسمی گردیده ، درین اواخر در موضع مذکور حفریاتی هم از طرف هیئت باستان شناسی دولت بعمل آمده و آثاری کشف گردیده .
چترآباد . ( بکسرچ وت وسکون ر ) قلعه مخروبه ایست بشمال شرق شهر موجوده خلم تخمین بفاصله سی کیلومتر این قلعه در وسط راه ( غیرموترو) بین خلم وقلعه زال واقع گردیده که آثار قلعه وبنیه های ماحول آن بخوبی مشاهده میشود . همچنان با آثار دیگری از بناهای قدیمه در نواحی مختلفه این دشت وجود دارد که نام و نشان آنها بکلی از خاطره ها محو شده جز توده های خاک و دیوارهای بهم افتاده از آنها چیزی باقی نیست . نهر چترآباد . مجرای نهر وسیعی که اصلا از دریای قندز منبع میگیرد بفاصله تخمین ۳۰ کیلومتر جانب شمال شهر خلم از استقامت شرق بغرب میگذرد که اکثر حصص آن را در اثر طوفان های باد ریگ احتوا کرده ولی باوجود آن آثار نهر مذکور جسته جسته در حدود چتر آباد وغیره مواضع مختلف الی ( کهنه شهرک ) مزارشریف درست مشاهده می شود حتی آثار این نهر تا نواحی شمال اندخوی نیز امتداد دارد از علائم نهر مذکور که بنام ( ظلم آباد ) نیز یاد میشود یکی این است که نهر مذکور از حصه قلعه زال یک سر جانب غرب میلان داشته از شمال دشت خیرآباد وآبدان میر علم وخلم و نواحی سیاه گرد خط سیر خودرا ادامه داده بیشتر به حصص ریگستان هم داخل است چنانچه در بعضی حصه های ریگ علایم تذریا تونل های خشت پخته هم به نظر میرسد بنابر آن اگر آب آن مجددا هم جاری شود اراضی سواحل جنوب خودرا در نواحی خلم که زمین های قایل زراعت زیاد میباشند کاملا مستفید وسیر آب ساخته نخواهد توانست .
سطح زیر اراضی جنوب که بدامنه کوه مشرف است سطح آن طبعا نسبت به سطح نهر مذکور بلندتر بوده و ممکن است در حدود خلم قسمتی از سواحل نزدیک نهر مذکور از آب آن مزروع شده بتواند . اما این نهر دشت های شمال مزارشریف و بخصوص اراضی خلم یزرع سیاه کرد وکهنه شهرک را کاملا آبیاری خواهد کرد .
سرچشمه آب موجوده خلم و انکشاف منابع جدید آن : برای افزایش آب موجوده خلم ومزورع ساختن تقریبا تمام مساحت اراضی خلم یزرع آت که قبلا تعریف آن گذشت منابع جدید دیگری هم موجود است که میتوان به آسانی آب های مذکور را نیز شامل نهر خلم وسمنگان نمود .
آب های موجوده خلم وسمنگان که از حصص سرخ قلعه مربوط علاقه داری روئی ودوآب سرچشمه میگیرد پس از سیر آب ساختن زراعت آبی ( روئی دو آب) واراضی زراعتی سمنگان وعلاقه سرقیه ( بیرون تنگی تاشقرغان) اخیرا به خلم وارد وبزراعت آنجا منتهی می شود این آب هم بین خلم وسمنگان به نوبت تقسیم شده و طبق قراداد ومقررایتکه بین آنها قائم است باید هیچ کدام به
تاشقرغان ( خلم ) ( ۳۷۱ ) تاک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حق آبه دیگری تشبث ودست درازی نکند لهذا در مواقعیکه نوبت حقابه سمنگان میباشد کاملا آب رودخانه را از آنجا خشک می سازند ودرین اوقات از آب مذکور محروم بوده تنها چند چشمه ایست که در بیرون تنگی خلم واقع وبخوراک آبه وزراعت خلم کمک شایانی می نماید گویا مردم سمنگان هم از نقطه نظر سر آب بودن شان وهم از حیث محدودیت وتنگی مساحت اراضی آنقدر به زیادت آب احتیاج حس نمی کنند .
تاش کوتل : کوتلیست بفاصله ۱۲،۵ کیلومتر در جنوب شرق مرکز سمنگان مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۸ درجه ۷ دقیقه ۱۰ ثانیه طول البلد شرقی و۳۶ درجه ۹ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
ژس گذر : گذرآیست بفاصله ۱۶ کیلومتر در غرب میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴ درجه ۱۶ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵۵ دقیقه ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاش تک : شیله ایست بفاصله ۲۴ کیلومتر در شمال زیارت بادام مزار در علاقه بغنی باغران مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۴ درجه ۳۶ دقیقه ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۹ دقیقه ۵۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است آب شیله مذکور به رود خاش می ریزد .
تاغروری سنگ : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ کهمرد متعلق حکومت اعلی پروان .
تاغ قزل کوچه : کوهیست در جنوب غرب حضرت امام مربوط ولایت قطغن که بین ۶۸ درجه ۲۲ دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۳ دقیقه ۵۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاغمان کوه : کوهیست در جنوب قریه کوغان در علاقه گذره مربوط ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۱ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۳ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاغمه : قریه ایست بفاصله ۵۴ کیلومتر در شرق هرات مربوط ۳هرات که بین ۶۲ درجه ۴۳ دقیقه ۳۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۱۹ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تلق چشمه : چشمه ایست بفاصله ۵۵ کیلومتر در جنوب غرب تکزار در علاقه سنگ چارک مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۵ درجه ۵۴ دقیقه ۵۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵۲ دقیقه ۵۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاک : دریائیست بفاصله ۸۷ کیلومتر در جنوب شرق مرکز هرات که برودگز می ریزد در علاقه گذره مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه ۳۰ دقیقه طول البلد شرقی و۳۳ درجه ۵۴ دقیقه ۳۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاکک ( ۳۷۲ ) تالاب ( جهیل ) نور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تاکک : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ قادس متعلق حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات .
تاگ رجرود : رودیست بفاصله ۴۶،۵ کیلومتر در شمال قریه گنبد سوریز در علاقه پشت رود مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۲ درجه ۳۹ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۱۱ دقیقه ۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تالاب اشکمش : تالابیست در ۶۰ کیلومتری جنوب خان آباد مربوط ولایت قطغن محیط آن ۱۵ کیلومتر عمق آن ازیک تا سه متر بوده شرقا وغرباً ممتد است . اطراف آن چمن زار ودارای طیور آبی می باشد .
تالاب بغلان : تالابیست در ۹۰ کیلومتری جنوب غرب قندز مربوط ولایت قطغن واقع بوده محیط آن ۸ کیلومتر عمق آن از ۲ تا ۳ متر وآب آن خوش مزه و اطراف آن نیزار وچمن است طیور آبی در آن زیاد است .
تالاب غور : تالابیست بفاصله تقریباً ۶ کیلومتر در شرق مجرای علیای خاش رود متعلق حکومت اعلی فراه به طول ۷ و عرض ۵ کیلومتر وقوع دارد اطراف آن چمنزار وسرسبز ودارای مرغابی های متنوعه می باشد .
تالاب غوری : تالابیست در حوزه ولایت قطغن در ۳۰ کیلومتری غرب بغلان بکنار چپ غوری از شمال به جنوب به طول ۷ کیلومتر ممتد است عرض آن از یک ونیم تا دو کیلومتر می رسد در شمال آن جنگل انبوی وجود داشت طیور مختلفه وگزارهای وحشی شکار می شد .
تالاب محمد : دند آبیست بفاصله ء ۳۱ کیلومتر در شمال قریه شیخ بابر در علاقه شورابک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۵۲ دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و۳۰ درجه ۱۵ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تالاب ناهور: تالابیست در شمال دشت هموار ناهور بفاصله ۴۵ کیلومتر در غرب غزنی واقع ، از آبها تشکیل می شود طول آن ۱۰ و عرض آن ۲ الی ۴ کیلومتر و عمق بین آن ۳ متر است .
در اطراف آن سیزه تایک متر قد میکشد آبش سیاه رنگ بالوش مخلوط وطیور آبی از قبیل قو ، قاز، کلنگ و مرغابی در آن موجود می باشد از اجتماع آبها کوهای طرف شمال وجنوب آن پیدا شده .
تالاب ( جهیل ) نور : تالابیست در غرب قره باغ در علاقه حکومت اعلی غزنی ، در دامنه گل کوه در ۶۰ کیلومتری شهر غزنی وازآبهای آن بیش از ۱۰ کیلومتر و دارای ۳ متر عمق بوده سبزهای زیاد در آن می روید وطیور متنوعه از آشکار می شود .
تالاب هستی ( ۳۷۳ ) تالقان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تالاب هستی : موضعیست بفاصله ء ۵۹ کیلومتر در جنوب شرق فراه مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۲ درجه ۴۳ دقیقه ۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۱۳ دقیقه ۴۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تالانی : قریه ایست در حوزه ء حکومت درجه ۳ ترین متعلق ولایت قندهار .
تال پیچ : شیله ایست بفاصله ۸،۵ کیلومتر در شمال شرق قلعه شین یا تخت در علاقه داری کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۱۱ دقیقه ۵۷ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۱۷ دقیقه ۱۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تال پیچ : قریه ایست بفاصله ۹ کیلومتر در شمال شرق قلعه شین یا تخت در علاقه داری کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۱۲ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۱۸ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تال خاک تگلو : نهریست بفاصله ۳۶ کیلومتر در شمال شرق قلعه شین یا تخت در علاقه داری کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین تخمین ۶۶ درجه ۸ دقیقه ۱۱ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۱۴ دقیقه ۴۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است آب نهر مذکور به آب بغل کندی میریزد .
تالقان : حوزه ء حکومتی کلان است که موقعیت جغرافی آن بین خطوط ۶۹ درجه ۱۶ دقیقه ۴ ثانیه و۷۰ درجه ۱۳ دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۶ دقیقه ۱۶ ثانیه و۳۶ درجه ۱۱ دقیقه ۲۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده واز سطح بحر ( ۵۲۰۳ ) متر ارتفاع دارد این منطقه در تشکیلات ملکیه حکومت کلان بوده و مربوط ولایت قطغن میباشد حکومت مذکور در حوزه ء خود دارای حکومات وعلاقه داریها وشامل یکعده قراء وقصبات ذیل است :
الف – قراء مشهور تالقان با تعداد خانواده طور تخمین عبارتست از قریه ٔ ( مهتر ) مرکز تالقان ۱۴۷ خانه ، قریهٔ بهاک ۴۵۰ خانه ، قریهٔ آهندره ۲۶۹ خانه ، قریهٔ سرای سنگ ۲۸۰ خانه، قریهٔ قلبرس ۲۶۲ خانه ، قریهٔ قره بائی ۲۲۴ خانه ، قریهٔ شوشدره ۲۲۶ خانه ، قریهٔ نهر چمن ونهر سعید ۱۹۱ خانه ، قریهٔ بادام دره ۱۳۹ خانه ، قریهٔ خطایان ۱۹۲ خانه ، قریهٔ پس مغل ۱۱۰ خانه ، قریهٔ شوراب ۱۹۱ خانه ، قریهٔ پشت رود تربز ۱۶۴ خانه ، قریهٔ پرچاب ۱۱۳ خانه ، قریه ٔ سورتو ۱۸۵ خانه ، قریهٔ هزار شمع ۱۱۸ خانه ، قریهٔ چشمه شیر ۱۷۸ خانه ، قریهٔ چهار باغرای ۵۷ خانه ، قریهٔ شوره شو ۱۸۵ خانه ، علاوتا یکعده قریه جاتیکه در حصص شمال و جنوب دریای تالقان ودرهٔ نمک آب وقوع دارد ۷۶ قریه و حاوی ۳۴۵۶ خانه می باشد .
تالقان ( ۳۷۴ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ب – حکومت درجه ۲ رستاق که مشتمل بر ۱۲ قریه مشهور وحاوی ۱۲۱۲ خانه است رویهمرفته با ۶۷ قریه ء خورد و بزرگ دیگر جمله ۱۹۱۲ خانواده میباشد .
ج – حکومت درجه ۴ اشکمش دارای یک علاقه داری درجه ۲ چال ویک علاقه داری درجه ۳ بنگی وسیاب میباشد که اولی حاوی ۱۶ قریه وتعداد خانواده آن تخمین ۱۳۴۰ خانه و دومی دارای ۴ قریه مشهور وحاوی ۳۶۰ خانه بایکعده قرای دیگر حمله ۵۱۰ خانه است .
د – حکومت درجه ۴ چاه آب ( چیاب) تقریبا حاوی ۴۶ قریه وتعداد تخمینی خانواده آن ۳۵۰۰ خانه میباشد .
ه – حکومت درجه ۴ بنگی قلعه شامل یک علاقه داری درجه اول در بدو حاوی ۳۸۴ خانه است .
و – حکومت درجه ۴ فرخاز شامل علاقه داری درجه ۳ کلفگان داری یکعده قراء خورد و بزرگ حاوی ۹۵۴ خانه وشامل علاقه داری درجه ۳ ورسج که نیز شامل قریه جات پرنفوس می باشد .
ز – حکومت درجه ۴ خوست وفرنگ دارای ۱۰ قریه ء مشهور وحاوی۱۶۱۰ خانه با دیگر قرای خورد و بزرگ که جمله حاوی تخمین ۲۵۱۰ خانه است .
ح – علاقه داری درجه اول خواجه غار دارای چهار قراء مشهور : هزار باغ ، مامه ئی ، دشت ارچی، خوشکلانی، میانه بوده وبالجمله حاوی تخمین ۱۱۰۰خانواده اند .
این منطقه از طرف شمال شرق به علاقه داری درجه ۳ کلفگان واز سمت جنوب غرب به علاقه داری درجه ۳ بنگی وسیاب واز سمت شمال به علاقه داری درجه اول خواجه غار واز ناحیه ء جنوب به علاقه داری درجه ۲ چال محاط بوده و فاصله ء آن از بغلان مرکز ولایت قطغن ۱۰۹ کیلومتر واز کابل الی تالقان ۵۵۰ کیلومتر میباشد. کوهای تالقان عبارت از عنبرکوه ، لته بند ، نمک آب ونیزه کوتل بوده ودریای آن که مسمی بدریای تالقان است از طرف فرخار بخط پل تنگ وارد مرکز تالقان شده اراضی مجاور آنرا مشروب میسازد وسپس از وسط شهر عبور نموده در غرب آن بحصه ء چوغه مربوط علاقه داری بنگی به دریای بنگی سرازیر میشود ، ازین دریا چندین نهر مشهور منشعب گردیده است که یک نهر آن در حدود آهن دره از دریای مذکور جدا واراضی سمت شمال دریا و قسمت های علاقه داری خواجه غار وآبیاری میکند ودیگر انهاریکه بنامهای نهر چمن ، نهر سعید ، نهر زرگر، نهر کجل باغ شهرت دارد ا راضی سمت جنوب دریا را سیراب میسازد . بعضی حصص که للمه کاری است آب انهار احتیاجی ندارد. درتالقان دره ء کوچکی بنام دره نمک آب وجود دارد که آب های آن از مجرای غربی کوهای فرخار سرچشمه گرفته واز آنجا بجنوب تالقان از راه شوراب وسربند نهر شهروان مستقیما بدریای تالقان میریزد درین دره دو معدن نمک نیز موجود است . یکی در غرب رودخانه و دامنه ء تپه واقع است ودیگر آن در گوشه ء شمال شرقی
تالقان ( ۳۷۵ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تالقان کائن بوده بنام ( معدن قرلق ) یاد میشود. وعلاوه بر دره ء مذکور بعضی چشمه سار ها بنام زمچ آب وگوگرد آب وغیره آبهایکه از مواد معدنی مرکب بوده برای امراض جلوی مفید اند موجود است در اکثر قریه جات متعلق تالقان باغهای سرسبز و خرمی وجود دارد که دارای اشجار مثمر وغیر مثمر اند تپه ها واراضی آبی وللمی که به دو طرف آنها واقع اند موقعیت زراعتی آنها را تشکیل میدهند . پیداوار زراعتی آن که بصورت آبی و للمی بدست می آید عبارت است از گندم ، جو ، جواری ، زغر، کنجد ، شرشف ، شالی ، رشقه ، خربوزه و تربوز وازهمه بیشتر برنج باریک و برنج لک آن نواحی شهرت دارد میوه جاتیکه در مرکز تالقان ودره نمک آب پیدایش دارد عبارت از انگور ، سیب ، شفتالو ، ناک ، بهی، زردآلو، آلوبالو، آلوچه، آلوبخارا، گیلاس ، بادام ، فره آلو ، چارمغز ، توت ، سنجد میباشد در حصص للمی کاری آن درخت پسته ، زیره، شیر خشت ، آلوبالوی کوهی ، بادام تلخ ، ودیگر نباتات طبی و قابل استفاده نیز پیدا میشود .
آب وهوای مرکز تالقان وبرخی قصبات آن از قبیل باغ میری ، خواجه چنگال ، چین زائی ، به سبب وقوع تپه ها دشت شمال ووسعت اراضی مرطوب وشوره زار وشالی کاری ها چندان مساعد نیست آنها دره نمک آب وتپه های مجاور ودامنه های ( عنبرکوه ) خیلی سرسبز وشاداب ودارای چشمه ساراست وساکنین آن ازین مواهب طبیعی استفاده نموده مواشی خوبش را از چشمه ها وفدق های آت سیراب می سازند واین ناحیه از هر حیث خوشگوار و قابل تعریف میباشند .
درجلگه ها ومراتح دره نمک آب ، حیوانات گاو ، گوسفند ، اسپ، مرکب زیاد تربیه میشود و مردم ( چین زئی ) اشتر زیاد نگهداشته کاروحمل ونقل را توسط آن اجرا میکنند .
در تالقان ومربوطات آن حیوانات از قبیل پلنگ ، گرگ ، شغال، آهو، روباه خرگوش وجود داشته طیور اهلی ووحشی آن عبارت از مرغ خانگی ، مرغ آبی ، مرغ دشتی ، فاخته وجیره است . برعلاوه ساکنین آنجا در دره ء نمک آب عده ء محدودی اهل هنود نیز سکونت دارند . مکاتب ابتدائیه که در مرکز ومربوطات حکومت کلان تالقان دائر میباشد حسب ذیل است :
۱ – یکباب مکاتب ابتدائیه در مرکز تالقان .
۲ – یکباب مکتب ابتدائیه در سرای سنگ .
۳ – یکباب مکتب ابتدائیه در مرکز حکومت درجه ۲ رستاق .
۴ – یکباب مکتب ابتدائیه در مرکز حکومت درجه ۴ فرخار .
۵ – یکباب مکتب ابتدائیه در مرکز حکومت درجه ۴ ینگی قلعه .
۶ – دوباب مکتب ابتدائیه در مرکز حکومت درجه ۴ خوست وفرنگ .
۷ – در حکومت تالقان یک شعبه سحیه ویک محکمه عدلیه نیز دائر است .
تالقان ( ۳۷۶ ) تانه سبز چوب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تالقان : قریه ایست مرکز حکومتکلان تالقان متصل سرک مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹ درجه ۲۶ دقیقه ۲۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۲۴ دقیقه ۳۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تالقان : دریائیست بفاصله ۳۹ کیلومتر در جنوب تالقان مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹ درجه ۲ دقیقه ۱۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۲ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تال قشلاق : قریه ایست بفاصله ۷،۵ کیلومتر در شمال غرب مرکز سمنگان مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۸ درجه ۵۹ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و۳۶ درجه ۱۷ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تالک : قریه ئیست مربوط حکومت درجه ۲ رستاق متعلق حکومتکلان تالقان در حوزه ء ولایت قطغن
تاله وبرفک : علاقه داری ایست در حوزه حکومت درجه ۲ دوشی متعلق حکومتکلان پلخمری در حوزه ء ولایت قطغن بین معبر عمومی کابل وقطغن مخصوصا بین دوشی ودوآب میخ زرین بجانب جنوب غرب حکومتی محلی دوشی واقع گردیده وطرف جنوب غرب آن دو آب میخ زرین کائن است . مسافه آن از دوشی ۷۱ کیلومتر واز پلخمری مرکز حکومتکلان ۱۱۹ کیلومتر میباشد واز کابل ۲۸۵ کیلومتر مسافه دارد . وهمچنین مسافه بین تاله وبرفک ودو آب میخ زرین ۲۹ کیلومتر می باشد در تاله وبرفک چندین دکان برای صرف چای ویک مرکز تیلفون موجود بوده وازینجا سرکی جدا شده که به موضع ( ایش پشته) بمعدن زغال سنگ میرود.
تالی مارگست : قریه ایست بفاصله ۱۳ کیلومتر در شمال شرق بنو در اندراب مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹ درجه ۱۹ دقیقه ۵۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۴۱ دقیقه ۱۱ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است.
تالی میر غازی : قریه ایست در شمال شرق بنو در اندراب مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۱۷ دقیقه ۵۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۴۴ دقیقه ۴۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تانه سبز چوب : قریه ایست بفاصله ۶۷ کیلومتر در شمال سنگ ماشه در علاقه ء جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷ درجه ۸ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۱۸ دقیقه ۵۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تانه میدان ( ۳۷۷ ) تبای کنداو
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تانه میدان : قریه ایست بفاصله ۵۳ کیلومتر در جنوب قریه سنگ ماشه جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷ درجه ۹ دقیقه ۲۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۵۲ دقیقه ۳۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تانی : موضعیست بفاصله ۱۹ کیلومتر در جنوب غرب قریه اتمان در علاقه خوست مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹ درجه ۴۱ دقیقه ۲۶ ثانیه طول البلد شرقی و۳۳ درجه ۸ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاواخ : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ پنجشیر متعلق حکومت اعلی پروان .
تاوا کوتل : کوتلیست بفاصله ۴۰،۵ کیلومتر بطرف گرداب در علاقه دو آب مربوط ولایت قطغن که بین ۶۸ درجه ۳۲ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۶۵ درجه ۱۰ دقیقه ۴۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاورشاه : کوتلیست بفاصله ۵،۵ کیلومتر در شمال مرکز نهرین مربوط پلخمری ولایت قطغن که بین ۶۹ درجه ۴ دقیقه ۳۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۷ دقیقه ۴۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تاوه چی : قریه ایست بفاصله ۷ کیلومتر در شرق شهر اندخوی مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۵ درجه ۱۰ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۵۷ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تائی ده : قریه ایست مربوط حکومت کلان خوست متعلق ولایت جنوبی .
تای : قریه ایست بفاصله ۳۸ کیلومتر در جنوب غرب زرنی در علاقه بکوا وخاشرود مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۱۴ درجه ۱۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۵ دقیقه ۲۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تای توب : قریه ایست بفاصله ۲۱ کیلومتر در جنوب غرب قریه جمعه علی در علاقه بهسود مربوط حکومتکلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۸ درجه ۱ دقیقه ۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۵۲ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبای کندوا : کوتلیست بفاصله ۱۳ کیلومتر در شرق انار قلعه درعلاقه شنوار مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۵۶ دقیقه ۴۹ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۲ دقیقه ۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبخ دره ( ۳۷۸ ) تپه تاج بیگ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تبخ دره : دره ایست بفاصله ۳۱ کیلومتر در شمال شرق ناورک در علاقه کشنده مربوط حکومتکلان بلخ ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۴۷دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵۹ دقیقه ۳۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبرغانک خواجه علی : قریه ایست مربوط حکومت در ۳ جاغوری متعلق حکومت اعلی غزنی مسافه آن از مرکز حکومتی تخمین ۷۰ کیلومتر میباشد .
تبک سار : موضعیست بفاصله ۴۲ کیلومتر در شمال غرب قلعه تیواره در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۱۲ دقیقه ۳۶ ثانیه طول البلد شرقی و۳۳ درجه ۴۵ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبک سر : قریه ایست در علاقه بکوا وخاشرود مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۳ درجه ۱۶ دقیقه ۲۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۵۳ دقیقه ۵۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبلفو : قریه ایست مربوط حکومت درجه اول خوگیانی متعلق ولایت مشرقی .
تبه کن : قریه ایست بفاصله ۲۰،۵ کیلومتر در شمال مرکز نهرین مربوط حکومتکلان پلخمری ولایت قطغن که بین ۶۸ درجه ۵۶ دقیقه ۴۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۷ دقیقه ۴۳ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تبی کوتل : کوتلیست بفاصله ۲۶،۵ کیلومتر در جنوب باسول بارتفاع ۲۱۴۲ متر در علاقه مهمند دره مربوط حکومتکلان شنوار ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۵۵ دقیقه ۲۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱ دقیقه ۲۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپک : قریه ایست بفاصله ۴۹ کیلومتر در شمال غرب میدان خوله در علاقه منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹ درجه ۳۸ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۴۳ دقیقه ۲۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپوراب : نهریست در جنوب غرب قلعه تیواره مربوط ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۲۱ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۳۰ دقیقه ۳۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه: قریه ایست بفاصله ۷،۵ کیلومتر در جنوب شهر جلآل آباد مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۲۸ دقیقه ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۱ دقیقه ۴۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه تاج بیگ : تپه کوچکی است بفاصله تخمین یازده کیلومتر در سمت جنوب شهر کابل که تقریبا به اندازه یک کیلومتر از قصر بزرگ دارالفنون بطرف جنوب دامنه کوه کرخ واقع شده
تپه تاج بیگ ( ۳۷۹ ) تپه زکرک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
است بالای این تپه یک قصر بسیار باشکوه در عصر امانی آماده شده است که هنوزهم آثار عظمت از آن هویدا است وبه سبب همین قصر تپه تاج بیگ شهرت یافته است اطراف این قصر بصورت یک پارک ساخته شده ونواحی خود تپه تماما مشجر وسرسبز میباشد ، لهذا از بالای تپه بهرطرف چشم انداز دل آویزی دارد .
تپه تیلی : تپه ایست در شمال غرب قلعه کنج در علاقه نادعلی مربوط چخانسور حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۴۶ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۱۵ دقیقه ۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه جوت : تپه ایست در شمال کند در علاقه شورابک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۴ درجه ۵۸ دقیقه ۵۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۲۹ درجه ۵۴ دقیقه ۳۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه خاک بلخ : تپه کوچکی است بفاصله تخمینا سه کیلومتر در شرق شهرک کابل در حوزه ء بلدیه که در منطقه ء کارته شاه شهید علیه الرحمه واقع گردیده است سرک بین کابل و ولایت مشرقی از پای این تپه میگذرد. در اطراف آن تماما منازل و تعمیرات اهالی قرارا گرفته است . فولکوری ( افسانه ) هم راجع به این تپه وجود دارد که میگوید باری بین یکی از پادشاهان کابل و پادشاه بلخ جنگی واقع گردید ، در نتیجه بلخ فتح شد وباهر پادشاه فاتح عساکر یک یک توبره خاک از شهر بلخ باخود برداشته آوردند ودرهمین موضع انباشتند که تپه موجوده را تشکیل داد ، لهذا تپه بنام ( تپه خاک بلخ ) نامزد گردید .
تپه خزان : تپه ایست در جنوب قلعه جوین مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۳۷ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و۳۱ درجه ۲۳ دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه خزینه : تپه ء خزینه در پوزه غربی شهر افراز قلعه ء هزاره های چنداول شهر کابل واقع است از گوشه ء غربی حصار کوهستانی تپه آثاری معبد کشف شده که باعث رونق اطاق آثار کابل گردیده . این معبد قراریکه از حفریات آن معلوم شده است تا هنگام ورود مسلمین معمور بوده وبدست آنها آتش زده شده است چنانچه تمام مجسمه های آنجا که ازمواد گلی میباشند به اثر آتش به تیکر پخته تبدیل شده وحتی بعضی را دود حریق سیاه هم نموده است این آثار امروز بصورت سرهای کوچک واشکال مراغ ها به تعداد تقریبا ( ۵۰ ) عدد در اطاق دوم آثار کابل چیده شده و تاریخ ساختمان آنها را می توان بین قرن ۴ و۵ مسیحی قرار داد .
تپه زکرک : قریه ایست بفاصله ۲۷ کیلومتر در غرب وزیر آباد در علاقه بلخ مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۳۹ دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و۳۶ درجه ۴۵ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه سیاه ( ۳۸۰ ) تپه مرنجان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تپه سیاه : تپه ایست در شمال قلعه کنج در علاقه نادعلی مربوط چخانسور حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۵۳ دقیقه ۳۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۱۱ دقیقه ۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه شاعره کی : تپه ایست در شمال غرب قلعه کنج در علاقه نادعلی به ارتفاع تخمین ۴۸۹ متر مربوط چخانسور حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۴۷ دقیقه ۱۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۱۵ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه شاگک : تپه ایست در جنوب قلعه جوین مربوط حکومت اعلی فراه که تخمین ۶۱ درجه ۳۴ دقیقه ۲۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۲۴ دقیقه ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه شور : تپه ایست در غرب غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۰درجه ۳۹ دقیقه ۱۱ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۹ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه صالحان : تپه ایست در جنوب غرب گلاب ناور در علاقه گرم سیر مربوط ولایت قندهار که بین ۶۴ درجه ۱۲ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۲۹ درجه ۳۸ دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه لوی ناب : تپه ایست بفاصله ۵ کیلومتر در شمال شهر مزارشریف که بین ۶۷ درجه ۶ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۳ دقیقه ۱۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه ء ماران : تپه سیار کوچکی است در منطقه وقریه شهرآرا که در حوزه بلدیه کابل تخمینا در یکنیم کیلومتری غرب شهر واقع میباشد .
هنگامیکه افغانستان در دوره ء فتور بوده وعساکر انگلیس در جنگ افغان و انگلیس بر شهر کابل قبضه کرده بودند امیر عبدالرحمن خان از خارج وطن مراجعه نموده وبا انگلیسها در همین تپه معاهده ئی عقد نمود که بموجب آن عبدالرحمن خان پادشاه وعساکر انگلیس از افغانستان خارج شدند این تپه عمارتی آباد ودر کنار آن برجی بنایافت که بنام ( برج شهرآرا ) تسمیه گردید . آثار مخروبه برج مذکور هنوز موجود است ( شهر آرا دیده شود . )
تپه مرنجان : یک رشته تپه ئی است که بفاصله ۳ کیلومتر در حاشیه شرقی شهر کابل واقع میباشد . دامنه ء جنوب شرقی این تپه بنام سیاه سنگ مشهور است که در سابق میله گاه اهالی در آغاز هرسال بود وبنام ( جبه ) معروف بود ولی اکنون متروک شده . تپه مرنجان بطرف شمال امتداد یافته وسلسله آن به یک دهکده ء که بنام ( ده خدیداد )
تپه مرنجان ( ۳۸۱ )
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شهرت دارد میرسد ، و شعبه دیگر این تپه بجانب شرق رفته وبقریه ء قلعه احمد خان میرسد که کنار جنوبی تپه مذکور بنام کوتل یک لنگه مشهور شده و سرک عمومی بین کابل و ولایت مشرقی ازین جا عبور میکند . ودر کنار شمالی آن قریه قلعه احمد خان واقع گردیده است واز دامنه ء شرقی آن جلگه هموار بگرامی آغاز می یابد . در گوشه جنوبی این تپه مقبره ء اعلیحضرت شهید واقع است .
ازین لحاظ آنرا تپه ( مرنجان ) میگویند که به اساس داستانهای فولکوری مرنجان جادوگری بوده و پول و ثروت سرشاری داشت و چون طلسم او شکست دارائی افسانه ئی او مبدل به تپه خاک شد . باستان شناسان که یگانه کلید این گونه معماهای فولکور اند در اطراف این تپه وخاطرات مربوطه آن موفق به کشف یک سلسله حقائق شده اند که دانستن آن از نقطه نظر مراتب تاریخی پای تخت مملکت خالی از دلچسپی نیست چندین سال در دامنه های غربی تپه مرنجان در محوطه ئی که روزهای جشن و استقلال مبدل به کول آب میشود حین عملیات تسطیح اراضی وساختن پل های کوچک یک دیگ گلی پیدا شد که از مسکوک نقره ئی و بعضی پارچه های ذوب شده نقره مملو بوده وبوجود یک دکان زرگری شهادت میداد . این کولکسیون که امروز در موزه کابل بنام خزانه ( کول چمن حضوری ) شهرت دارد وعبارت از سکه های بسیار زیبا ونفیس و بزرگ زیر زمینی است که وزن بعضی از آن از ۵ گرام تجاوز میکند از نقطه ء نظر سکه شناسی آنها را مسکوکات یونانی ( انک) گویند که در حوالی قرن ۵ و۶ ق . م در یونان ضرب زده شده وبروی یک دسته آن شکل بوم ودر روی دیگر صورت اتنا یا آتنه دختر زوس رب النوع اندیشه و تفکر که بحیث حامی شهر آتن تلقی میشد بضرب رسیده است . قرار تحقیقات اخیره این مسکوکات در عصر هخامنشی از طرف شاهان این دودمان در افطار امپراطوری مورد استعمال داشت زیرا سکه های شرب خودشان هنوز آنقدر انبساط نیافته بود ومجبور بودند مسکوکات یونانی مقدم تر از خود را معمول و متداول سازند . چیزیکه این نظریه را تقویت میکند یک پارچه بسیار کوچک نقره است که روی آن بعضی حروف میخی دیده میشود بناءً علیه این مسکوکات حتما در اثر مبادلات تجارتی پیش از فتوحات اسکندر در زمان نفوذ هخامنشی ها از سواحل مدی ترانه به کابل رسیده است . درماه جون سال ۱۹۳۳ م مطابق جوزا ۱۳۱۲ بالای تپه مرنجان در حصه که مشرف به سرک کابل وجلال آباد میباشد ، در دو نقطه که بفاصله تقریبا دو صد متر از هم فاصله دارند در معبد بودائی مکشوف شد که شاید اصل بنا در قرن ۳ مسیحی در عصر کوشانیهای بزرگ آباد شده باشد ولی جریان حفریات ثابت ساخت که معبد در دوره اخیر تر طی قرون ۴ و ۵ مرمت کاریهای زیادی دیده چنانچه بهمین علت از میان دو دیوار از تحت رواق
تپه مرنجان ( ۳۸۲ ) تتم دره
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مجسمه بزرگ بودیس اتوا کشف شد که از نقطه نظر هیکل تراشی کمال اهمیت دارد ومراتب معلومات فنی استندر هیکل ساز کابل را نشان میدهد. این مجسمه کلان ترین هیکل موزه کابل است ناگفته نماند که در اثر آخرین تغییراتی که به این معبد وارد شده شکل آن به اندازه ئی تغییر کرده که میتوان گفت بعد از اواخر قرن ۵ م شکل یک نوع قلعه را بخود گرفته بود . از گوشه دیوار متصل به زینه که بمنزل اول رهمنوئی میکرد در حدود ( ۳۷۳ ) سکه نقره ئی ساسانی و۱۲ عدد سکه های بزرگ محدب ومقعر طلائی کوشانو ساسانی بدست آمد کا بنام خزانه تپه مرنجان در اطاق مسکوکات موزه کابل موجود است . قم اعظم مسکوکات ساسانی مربوط به شاپور دوم ۳۱۰ – ۳۷۹ م ویک عده هم به اردشیر دوم و شاپور سوم تعلق دارد و سکه های طلا از طرف بهرام وقباد به ضرب رسیده است وفقط در افغانستان از شمال وجنوب هندوکش پیدا میشود و محصول نیمه دوم قرن چارم مسیحی است که دولت کوشانی های کوچک زیر نفوذ ساسانی آمده بودند . این مسکوکات حتما بحیث ثروت در اینجا مخفی ساخته شده ودر حفاظت مسکوکات طلائی طوری مواظبت به خرج داده شده بود که میان دوره های آن یک پارچه دو دو تکه قرار داده شده بود .
تپه مسجدک : تپه ایست در جنوب قلعه جوین مربوط حکومت اعلی فراه که بین تخمین ۶۶ درجه ۳۰ دقیقه ۳۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۲۴ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه موچی : قریه ایست بفاصله ۵،۵ کیلومتر در جنوب قریه وزیر آباد در علاقه بلخ مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۵۵ دقیقه ۳۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۵ دقیقه ۲۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تپه میرزاعلی : کوتلیست بفاصله ۱۲ کیلومتر در شمال قلعه نو در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۹ دقیقه ۲۸ ثانیه ء طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵ دقیقه ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تتک پیچ : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۲ درواز متعلق حکومت اعلی بدخشان .
تتم دره : قریه ایست بفاصله ۲،۵ کیلومتر در جنوب جبل السراج متصل سرک مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹ درجه ۱۲ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۶ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
درین جا بر دریای غوربند یک پل آهنی در زمان امیر حبیب الله خان شهید آباد گردیده که بنام پل متک یاد میشود، ولی حوزه ء که پل در آن اعمار شده وهردو ساحل دریا را ( متک ) می نامند .
تشنک ( ۳۸۳ ) تخاره
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تتمدره سرپشته واقع شده که بروادی دریای غوربند حاکم است . این منطقه سرسبز وشاداب بوده هرنوع زراعت از قبیل گندم، جو ، جواری، باقلی ، پنبه ، ارزن، نسک ، رشقه و شبدر رائج است این منطقه کاملا مشجر وانواع درخت میوه وغیره میوه وجود دارد نسبت به تمام مناطق حوزه کوهستان درین منطقه توت اول تر پخته میشود . فاصله تتمدره از مرکز چاریکار تخمینا ۱۰ کیلومتر واز کابل ۷۶ کیلومتر میباشد .
تشنک : قریه ایست مربوط حکومت درجه اول خوگیانی متعلق ولایت مشرقی .
تننگ : قریه ایست بفاصله ۱۰ کیلومتر در شمال قریه ء باولی در علاقه سرخرود مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۱۵ دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۲۵ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تننگ وزیر : قلعه ایست بفاصله ۲۱،۵ کیلومتر در جنوب قریه باولی در علاقه سرخرود مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۳ دقیقه ۴۳ ثانیه طول البلد شرقی و۱۴ درجه ۲۱ دقیقه ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبح : کوهیست در شمال غرب بازارک در علاقه صوف متعلق حکومتکلان سمنگان مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۳۲ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۲۳ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی ونیز بین ۶۶ درجه ۵۹ دقیقه ۲۲ ثانیه طول البلد و ۳۵ درجه ۵۵ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تجاو : قریه ایست بفاصله ۲۰ کیلومتر در جنوب غرب قریه خوگیانی در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۱۹ دقیقه ۵۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۳۱ دقیقه ۱۸ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
تجوین : دریا ایست بفاصله ۶۸ کیلومتر در جنوب شرق پرجمان در علاقه ء گلستان مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۴ درجه ۱۸ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۵۹دقیقه ۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخاره : قریه ایست بفاصله ۱۳ کیلومتر در جنوب شرق پلچراغ در علاقه درزاب و گرزبوان مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۵ درجه ۱۶ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۴۲ دقیقه ۱۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخاره ثانی ( ۳۸۴ ) تخت خراسان زیارت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تخاره ثانی : قریه ایست بفاصله ۱۷ کیلومتر در جنوب شرق پلچراغ متصل یخ دره در علاقه درزاب و گرزبوان مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۵ درجه ۱۷ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۴۰ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت : قریه ایست بفاصله ۱۹ کیلومتر در جنوب قریه وزیر آباد در علاقه بلخ مربوط ولایت مزارشریف که ۶۶ درجه ۵۵ دقیقه ۵۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۰ دقیقه ۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت : قریه ایست بفاصله ۳۹ کیلومتر در جنوب غرب مرکز فراه متصل سرک که بطرف فراه میرود مربوط حکومت اعلی ( فراه ) که بین ۶۱ درجه ۵۳ دقیقه ۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۷ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت : کوهیست در شمال غرب قلعه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار بارتفاع تخمین ۱۶۱۵ متر بین ۶۶ درجه ۱۸ دقیقه ۲۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۴ دقیقه ۲۴ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
تخت ترای : کوهیست درشمال قریه جوی نو مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه ۲۴ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۳۸ دقیقه ۲۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت ترکمن : کوتلیست در علاقه سرخ پارسا مربوط حکومت اعلی پروان بین ۶۸ درجه ۵۲ دقیقه ۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۴۱ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت خاتون : چشمه ایست بفاصله ۴۷،۵ کیلومتر در شرق بالا مرغاب مربوط ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۴۸ دقیقه ۲۰ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۳۷ دقیقه ۳۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت خان : قریه ایست بفاصله ۲۰ کیلومتر در شرق قریه شوربولاق کوهستانی درعلاقه چهار گنبد مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۷درجه ۱۵ دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۲۹ دقیقه ۳۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت خانم : کوهیست در شمال غرب جوی نو مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه ۳۶ دقیقه ۴۷ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۳۸ دقیقه ء ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت خراسان زیارت : قریه ایست بفاصله ۴۷کیلومتر در غرب ده تیتان مربوط حکومتکلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۲۵ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۱۸ دقیقه ۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت خورد ( ۳۸۵ ) تخت رستم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تخت خورد : کوهیست در غرب قریه گلران مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات که بین ۶۱ درجه ۱۱ دقیقه ۵۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۱۰ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت دختران : قریه ایست در علاقه چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۸۲ درجه ۲۵ دقیقه ۲۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۲۹ درجه ۵۸ دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت دره : دره ایست بفاصله ۵۵ کیلومتر در شمال غرب قلعه شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۲ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۰ دقیقه ۵۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت رستم : کوهیست در جنوب شرق قلعه جوین مربوط حکومت اعلی فراه بارتفاع تخمین ۸۲۴ متر بین ۶۱ درجه ۴۶ دقیقه ۱ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۳۴ دقیقه ۵۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت رستم : قریه ایست بفاصله ۱۴،۵ کیلومتر در جنوب مرکز سمنگان متصل سرک مربولایت مزارشریف که بین ۶۸ درجه ۳۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۱۰ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت رستم آبده بودائی ایبک ( سمنگان ) : اولین کس از مسافران اروپائی که شرحی را به معبد واستوبه بودائی ایبک نوشته (میجریات) انگلیس است که تحقیقات خویش را در ۱۸۸۸ در کتابی بنام افغاستان شمالی نشر کرده است وبار اول به اسناد عرف و عوام استوبه آنجارا به نام ( تخت رستم ) یاد کرده است بی شبهه عامل مهمی که جلب نظر پیروان بودائی را نموده شکل طبیعی اراضی است . چنانچه در بامیان وهمچنین در هندوستان مثل ( احانتا ) شکل طبیعی جدارهای کوه سبب شده است که هیکل تراشان بودائی معابد واستوبه خویش را در آنجا ها بسازند پیروان بودائی به تقلید از مغاره های قبل التاریخ بفکر افتادند تا در برخی نقاط معابد خودرا درداخل بدنه های دیوار های کوه نقرکنند ودرایبک هم این کار را کردند. همانطور که برای ساختن معابد از کندن سموچ ها در داخل کوه ها وتپه ها استفاده کرده اند برای شکل دادن استوبه ها بعضی اوقات از تراشیدن بعضی برجستگی های سنگی کار گرفته اند واستوبه بودائی معروف به ( تخت رستم ) ایبک یکی ازین برجستگی های طبیعی و قدرتی است که اطراف آن را تراشیده وآن را شکل استوبه داده اند . استوبه تخت رستم ۸۵ متر احاطه دارد.
چون معمولا در داخل استوبه بعضی یاد کارهای از قبیل مسکوکات وچیزهای دیگر می گذاشتند در تخت رستم که استوبه از بدنه سنگی تشکیل شده است برای نهادن ودیعه یادگار اطاق کوچکی از خود سنگ استوبه فراز تخت تراشیده اند که شکل اطاق کوچک
تخت رستم ( ۳۸۶ ) تخت سلیمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هنوزهم موجود است وبداخل آن رخ آن بطرف شرق قرار گرفته . موسیو فوشه باستان شناس فرانسوی به این عقیده است که بعد از تراشیدن اطاق کوچک کار ساختمان استوپه بعلت نامعلومی متوقف شده وبه پایان نرسیده است لکن وقفه آن را به ظهور یفتلی ها دره ۴۲۵ مسیحی نسبت می دهد ولی این نظریه چندان صحیح به نظر نمی خورد زیرا با وجودیکه یفتلی هم در اوائل مخالف آئین بودائی بودند بعدتر خود به آئین مذکور گرائیده اند متصل استوپه تخت رستم تپه کوچکی افتاده وبودا پرستان در داخل آن یک سلسله سموچ های خورد و بزرگ دهلیز وسیعی حفر کرده اند که روی یک خط از غرب بشرق افتاده ومدخل های آنها بطرف جنوب دریای تپه کشیده شده است .
تعداد مجموعی سموچ های داخل تپه به پنج میرسد وسموچ پنجمی ناممکن است چون تپه از احجار آهکی تشکیل نموده چندان مقاومت ندارد به مرور زمان صفحات داخل سموچ ها ریخته و پاشیده ورنگ ریزی داخل آن عموما ازمیان رفته شبهه نیست که در دهلیز وسیعی که ذکر گردید وهمچنین در داخل چهار سموچ اولی جای نصب بعضی مجسمه ها دیده میشود که در زمان تهاجمات در خرابی آنها بی دخیل نیست .
سموچ اولی اطاقی بوده مدور که قطر آن در روی زمین ۷۵/۱ متر می رسد سقف سموچ بابرگ های گل نیلوفر زینت یافته بود در مدخل اطاق در طاقی به ارتفاع ۶۰/۳ متر مجسمه بزرگی نهاده شده بود که از کلکین مقابل روشنی بدان تابش می کرد . اطاق دومی هم سموچ بوده مدور و اصلا از دو دهلیز تشکیل نموده بود که در آن ۳ حجره حفر شده بود ودر اوقات اخیر مردم حجره های مذکور را دکان ساخته بودند .
اطاق سومی از نظر وسعت وشکل و شباهت به اطاق اولی دارد ولی دارای چهار اطاق بوده پیشتر ازین اطاق مربع دیگر قرار دارد واین دو اطاق را دهلیز بطول ده متر بهم وصل می کند . اطاق چهارم که مدخل مستقل دارد از ۵ متر حجره تشکیل شده است ومردم محلی آن حمام می خوانند .
احتمال می رود مفکوره تراش وحفر آنها در قرن چهارم مسیحی پیدا شده باشد سیاح چینی ( هیوان تسنگ ) در امتداد ( بلخ آب) و (دره گز ) آنها را بنام ( کی پخه ) خوانده از ده معبد بودائی یاد آورد می کند که معبدایبک واستوپه سنگی آن نیز لابد درجمله معابد مذکور می آید .
تخت سلطان : رباطیست بفاصله ۱۳ کیلومتر در شرق شهر اندخوی مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۵ درجه ۱۵ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۵۶ دقیقه ۳۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت سلیمان : کوهیست در جنوب غرب مرکز کشم مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۶۹ درجه ۴۱ دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۳۹ دقیقه ۴۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت شیرک ( ۳۸۷ ) تخت میرزا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تخت شیرک : کوهیست در غرب قریه گل ران مربوط حکومتکلان بادغیسات ولایت هرات بارتفاع تخمین ۸۰۰ متر بین ۶۱ درجه ۱۷ دقیقه ۵۴ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۸دقیقه ۵۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت صفر : باغ وتفریگاهی است بطرف شمال پارک عمومی شهر هرات که بفاصله تخمیناً ۴ کیلومتر از شهر دریای کوه بچه ء که بهمین نام معروف گردیده است واقع وبرفراز پشته ء مرتفعی قرار گرفته است . این موضع بردورنمای خرم وشاداب جلگه حوالی شهر هرات حاکم بوده وچشم انداز بسیار دلچسپ وفرحت انگیزی را برای تماشاچی عرضه میکند . باغ باخیابانهای منظم ترتیب یافته واشجار این باغ را غالباً درخت های زیبای ناجو وارغوان زرد واکاسی تشکیل میدهد .
این باغ در وقت نائب الحکومتی محمد قاسم خان پیش تر مورد اعتنا قرار گرفته ودو عمارت زیبائی درآن تعمیر شد که یکی آن به حیث کافی میباشد . در وقت عبدالله خان نائب الحکومه یک حوض آببازی نیز در آن احداث شد اهالی شهر هرات بروزهای تعطیل مخصوصاً هنگام میله های موسمی که در برج حوت واوائل سال صورت میگیرد به تحت صفر رفته باگرمجوشی روز خودرا برمی برند واز منظره قشنگ این باغ ودورنمای دلفریب جلگه خرم وسرسبز وادی شهر هرات محفوظ میشوند .
تخت غال : شیله ایست بفاصله ۲۵،۵ کیلومتر در شمال شرق قلعه تیواره در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۳۷ دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و۳۳ درجه ۳۶ دقیقه ۱۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است . آب شیله مذکور به تگاب غور میریزد.
تخت قاس : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ قاس در حوزه حکومتکلان بادغیسات متعلق ولایت هرات .
تخت فروغ : کوهیست بارتفاع ۲۹۶۵ متر در جنوب بالاارغنده در علاقه پغمان مربوط ولایت کابل که بین ۶۸ درجه ۵۷ دقیقه ۳۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۵ دقیقه ۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت مرغاب : قریه ایست در حوزه ء حکومت کلان بادغیسات متعلق ولایت هرات .
تخت میزرا : کوهیست در جنوب مرکز سرپل بارتفاع ۶۸۵۶ متر مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت .
تخت نور ( ۳۸۸ ) تربت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مزارشریف که بین ۶۵ درجه ۵۱ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵۷ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخت نور : نهریست بفاصله ۱۵ کیلومتر در شمال قریه دولت آباد در علاقه ء بکوا وخاشرود مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۲ درجه ۴۹ دقیقه طول البلد شرقی و۳۲ درجه ۱۶ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است . نهر مذکور برود فراه میریزد .
تخته پل : موضعیست که بفاصله ۸،۵ کیلومتر در غرب شهر مزارشریف بین ۶۷ درجه ۱ دقیقه ۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۳ دقیقه ۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخته پل : قریه ایست که بفاصله ۵،۵ کیلومتر در جنوب شرق قریه عبدالرحمن در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۵۷ دقیقه ۴۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۱۹ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخته گرد : قریه ایست بفاصله ۱۸،۵ کیلومتر در جنوب غرب دهانه کاشان در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۷ دقیقه ۲۵ ثانیه ء طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۴ دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تخسنه : قریه ایست بفاصله ۳۶ کیلومتر در شمال غرب قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۴۲ دقیقه ۴۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۲۵ دقیقه ۴۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخم دره : دره ایست بفاصله ۱۹ کیلومتر در جنوب غرب بالا مرغاب مربوط ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۱۲ دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۲۹ دقیقه ۵۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تخن آباد : قریه ایست بفاصله ۴ کیلومتر در جنوب قریه چاه آب متصل سرک در علاقه ینگی قلعه مربوط تالقان ولایت قطغن که بین ۶۹ درجه ۴۶ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۲۱ دقیقه ۴۸ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
تخوه : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ پنجشیر متعلق حکومت اعلی پروان .
تر اگر: کوهیست در جنوب شرق چارباغ بارتفاع ۱۱۴۳ متر در علاقه لغمان مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۱۹ دقیقه ۵۸ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۲۹ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تربت : قریه ایست بفاصله ۱۶ کیلومتر در شمال مرکز جرم در علاقه جرم مربوط حکومت اعلی
تربت ( ۳۸۹ ) ترخه اوبه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بدخشان که بین ۷۰ درجه ۵۴ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۵۵ دقیقه ۲۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تربت : قریه ایست بفاصله یک کیلومتر در جنوب قلعه اشکاشم مربوط حکومتی اشکاشم در حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱ درجه ۳۶ دقیقه ۵۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۱۰ دقیقه ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تربک شم : قریه ایست بفاصله ۱۶ کیلومتر در جنوب شرق حضرت امام متصل سرک در ولایت قطغن که بین ۶۸ درجه ۵۲ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۷دقیقه ۳۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تربولک : تنگی ایست بفاصله ۲۶ کیلومتر در غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین تخمین ۶۶ درجه ۳۳ دقیقه ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۲ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تربولک : قریه ایست بفاصله ۲۶ کیلومتر در شمال غرب قلعه ء پای کوتل متصل سرکیکه بطرف قلعه لعل میرود در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۳۲ دقیقه ۱۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۳ دقیقه ۳۳ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
ترپ گال : کوتلیست بفاصله ۲۱ کیلومتر در جنوب ده تیتان در علاقه ء غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۴۸ دقیقه ۴۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۱۶ دقیقه ۱۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترتته : قریه ایست بفاصله ۲۵ کیلومتر در شمال شهر قندهار ونزدیک دریای ارغنداب مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۴۹ دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۴۸ دقیقه ۲۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترخه : نهریست بفاصله ۷۰ کیلومتر در جنوب شرق قریه شین کی مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار بین ۶۷ درجه ۵۲ دقیقه ۵۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۳۷ دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است وآب نهر مذکور بدریای کند میریزد .
ترخه : قریه ایست بفاصله ۲۰،۵ کیلومتدر جنوب غرب باسول مربوط حکومتکلان شنوار ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۴۸ دقیقه ۲۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۵ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترخه اوبه : نهریست بفاصله ۶۹،۵ کیلومتر در جنوب شرق اتمان در کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی
ترخ زاور ( ۳۹۰ ) ترک کج
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که بین ۶۹ درجه ۱۳ دقیقه ۴۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۱۰ دقیقه ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترخه زاور : نهریست بفاصله ۴۴ کیلومتر در جنوب قلعه دوست محمد در علاقه ء کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸ درجه ۲۰ دقیقه ۳ ثانیه طول البلد شرقی و۳۱ درجه ۴۷ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترخه نری : نهریست بفاصله ۲۳،۵ کیلومتر در غربقلعه دوست محمد در علاقه ء کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸ درجه ۱۷ دقیقه ۱۴ ثانیه ء طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۵۶ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترخینه سیر : قریه ایست بفاصله ۵،۵ کیلومتر در جنوب غرب سردار خان کلی در علاقه خوست مربوط ولایت جنوبی که بین تخمین ۶۹ درجه ۵۶ دقیقه ۱۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۷ دقیقه ۲۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترش بهی : قریه ایست بفاصله ۲۷،۵ کیلومتر در جنوب غرب تیواره در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۱۶ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۱ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترغان : کوتلیست بفاصله ۳۶ کیلومتر در علاقه فیض آباد مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰ درجه ۴۶ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۲۰ دقیقه ۴۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترک آباد ورباط آخند : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ اوبه متعلق ولایت هرات .
ترک زئی : قریه ایست بفاصله ۱۹ کیلومتر در شمال شرق قلعه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۳۴ دقیقه ۱۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۶ دقیقه ۲۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترک زئی : قریه ایست بفاصله ۳۳ کیلومتر در جنوب قریه خوگیانی در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار بین ۶۶ درجه ۳۳ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۳۱ دقیقه ۴۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترک کج : قریه ایست بفاصله ۱۹ کیلومتر در جنوب غرب سرپل بعلاقه بلخاب مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۳۳ دقیقه ۲۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۱ دقیقه ۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترک گرگان ( ۳۹۱ ) ترمو
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ترک گرگان : قریه ایست بفاصله ۱۰،۵ کیلومتر در شمال شرق مرکز درایم در علاقه درایم مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰ درجه ۲۹ دقیقه ۱۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۵۴ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترگمان : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ بگرام متعلق حکومت اعلی پروان که فاصله آن از مرکز حکومتی تخمین ۶ کیلومتر میباشد .
ترکی : قریه ایست مربوط علاقه داری جپرهار متعلق حکومت درجه ۲ رودات در حوزه ء حکومت کلان شنوار ولایت مشرقی .
ترکی : کوتلیست بفاصله ۵۳،۵ کیلومتر در غرب انار قلعه در علاقه شنوار بارتفاع تخمین ۴۴۱۵ متر مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۱۸ دقیقه ۱۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۵۸ دقیقه ۱۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترگنک : دره ایست بفاصله ۱۱ کیلومتر در شمال شرق قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷ درجه ۴۳ دقیقه ۵۹ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۲۴ دقیقه ۱۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترگی : قریه ایست بفاصله ۳ کیلومتر در جنوب قریه دوست آباد مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۱ درجه ۲۹ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و۳۲ درجه ۱۷ دقیقه ۲۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترگینی : قریه ایست بفاصله ۱۱ کیلومتر در جنوب شرق مرکز درایم مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰ درجه ۲۸ دقیقه ۱۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۸ دقیقه ۴۹ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
ترلی : قریه ایست بفاصله ۳۵ کیلومتر در جنوب شرق شهر جلال آباد مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۴۰ دقیقه ۳۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۱۴ دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترمز : نهریست در شمال تاشقرغان ( خلم ) مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۷ درجه طول البلد شرقی و۳۷ درجه عرض البلد شمالی واقع است .
ترمو : قریه ایست بفاصله ۹،۵ کیلومتر در جنوب غرب نمله در علاقه خوگیانی مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۱۴ دقیقه ۴۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترن ( ۳۹۲ ) دره باز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ترن : قریه ایست بفاصله ۳۰،۵ کیلومتر در جنوب غرب مرکز کنر مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰ درجه ۳۷ دقیقه ۱ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۳۰ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترنک : دریائیست در جنوب غرب قلعه سرکاری مقر مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۵ درجه ۳۰ دقیقه ۲۵ ثانیه طول البلد شرقی و۳۱ درجه ۲۵ دقیقه ۳۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است ، آب دریای مذکور به دریای دوری میریزد .
ترنک وجلدک : حکومتی ایست درجه ۴ مربوط حکومت کلان قلات متعلق ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۳۹ دقیقه ۲۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است ، ترنک بجانب جنوب غربی قلات بین معبر عمومی کابل و قندهار موقعیت دارد .
ترنگ : قریه ایست بفاصله ۲۳ کیلومتر در جنوب شرق خیرآباد در علاقه جره مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱ درجه ۳ دقیقه ۱ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۵۳ دقیقه ۱۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترنی بالا : قریه ایست بفاصله ۵۹ کیلومتر در جنوب شرق قلعه یون کوهستانی در علاقه شیوه مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱ درجه ۲۵ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۱۲ دقیقه ۱۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترنی کوتل : قریه ایست بفاصله ۶ کیلومتر در شرق قریه گذرباش در علاقه دایکندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۵ درجه ۵۶ دقیقه ۵۸ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۱۴ دقیقه ۳۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
ترودنین کول : جهیلیست بفاصله ۴۴،۵ کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد در علاقه واخان مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۴ درجه ۲۶ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۷ درجه ۲۰ دقیقه ۲۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تروه : نهریست بفاصله ۴۳ کیلومتر در جنوب قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶ درجه ۵۰ دقیقه ۴۱ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۱ دقیقه ۵۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است دریای مذکور بدریای ترنک میریزد .
تره باز : موضع چاه داریست بفاصله ۴۷ کیلومتر در جنوب غرب قریه سیف الله ریگستانی در علاقه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۵۱ دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۹ دقیقه ۴۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تره خون (۳۹۳ ) تره کی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تره خون : تپه ایست در غرب قلعه چار برجک مربوط حکومت چخانسور حکومت اعلی فراه باارتفاع ۵۵۰ متر بین ۶۱ درجه ۳۲دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰درجه ۱۷دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : قریه ایست که بفاصله ۷۹کیلو متر در شمال غرب قلعه میدان خوله در علاقه منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۵۱دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۵دقیقه ۴۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : کوتلیست بفاصله ۵۲ کیلو متر بطرف جنوب علاقه شیرزاد مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۵۰دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : موضعیست بفاصله ۱۱،۵ کیلو متر بطرف جنوب شیرزاد مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۵۶دقیقه ۵۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۱دقیقه ۲۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : قریه ایست که بفاصله ۴۲ کیلو متر بطرف جنوب غرب قریه سروبی مربوط ولایت کابل که بین ۶۹درجه ۲۶دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۱دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : قریه ایست که بفاصله ۱۵کیلو متر در جنوب شرق قلعه پروش در علاقه شورابک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۵۶دقیقه ۵۲ثانیه طول البلد شرقی و ۲۹درجه ۴۷دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : موضعیست بفاصله ۱۷،۵ کیلو متر در شرق شهر قندهار متصل سرکیکه بطرف قلات غلزائی میرود مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۵۲دقیقه ۱۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۳۶دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : موضعیست بفاصله ۷۸ کیلو متر در شمال شرق قریه قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار که بین ۶۷درجه ۷۳دقیقه ۲۷ثانیه طول البلد مشرقی ۳۲درجه ۱۹دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی : دریا یست بفاصله ۲۱ کیلو متر در جنوب میدان خوله در علاقهء منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۵۵دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۰دقیقه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن بع زمبار دریل می ریزد .
تره کی : کوتلیست بفاصله ۵ کیلو متر در شمال قلعه میدان خوله در علاقهء منگل مربوط ولایت
ترکی‌سفره (۳۹۴ ) تری غار
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جنوبی که بین ۶۹درجه ۴۹دقیقه ۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۷دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تره کی سفره : قریه ایست که بفاصله ۱۴،۵ کیلو متر بطرف شرق جگدلک در سرخرود مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۵۴دقیقه طول البلد مشرقی ۳۲درجه ۲۶دقیقه ۲۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
ترهنگ : قریه ایست که بفاصله ۸،۵ کیلو متر در شمال شرق قریه چوکی مربوط حکومت کلان اسمار مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۵۹دقیقه ۳۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۳دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تری : قریه ایست که بفاصله ۶ کیلو متر در جنوب شرق قریه چهل خانه مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۷دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۷دقیقه ۳۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تریاک : قریه ایست که بفاصله ۱۶،۵ کیلو متر در جنوب شهر هرات مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۱۵دقیقه ۴۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۵دقیقه ۵۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تریخ جری : نهریست بفاصله ۳۴کیلو متر در جنوب قلعه دوست محمد در علاقه‌کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸درجه ۱۹دقیقه ۳۰ثانیه طول ۳۱درجه ۲۷دقیقه ۱۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تری زائی : علاقه داری است متعلق حکومت کلان خوست ولایت جنوبی این علاقه داری بطرف شمال شرقی مرکز حکومت کلان خوست واقع و جانب شمال آن حوزه حکومتی جاجی میدان و جانب شرق آن به حاشیه سرحدی منتهی می شود .
پیداوار زراعتی آن از قبیل گندم ، جو، جواری، ماش، شالی ، شبدر ، نیشکر ، ارزن ، تربوز ، خربوزه ، کنجد، کدو، اشجار مثمر ، سیب، ناک، زردآلو، شفتالو، آلوچه، توت، سنجد ، اشجار غیر مثمر بید، پنجه ، چنار ، ارچه ، حیوانات اهلی اشتر ، گاو ، گوسفند، بز ، اسپ ، مرکب ، قاطر ، حیوانات وحشی روبا ، شغال، خرگوش ، خرس ، طیور، کبک ، مرغ آبی، مرغ خانگی، ساج ، کبوتر ، قاز یافت میشود.
تری غار : تپه ایست در شمال قلعه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۵۹ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۸دقیقه ۳۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
ترین ( ۳۹۵) تریو
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ترین : حکومت درجه ۳ و مربوط ولایت قندهار است حوزه ترین سرسبز و شاداب دارای هر گونه اشجار مثمر و غیر مثمر بوده و حدود آن از طرف شمال بحکومت گیزاب از طرف شرق بحکومت کلان ارزگان و از جانب مغرب بحکومت محلی ده راهرود و از سمت جنوبی بعلاقه داری ( نیش) مرحکومت خاکریز محدود میباشد . این علاقه آب و هوای مساعد داشته و در زمستان قدری سرد و در تابستان معتدل و خشوگوار است ،نهر ترین از بین آن میگذرد و از آن جویهای جدا شده و تمام علاقه مربوط را آبیاری مینماید ، خاک آن برای هر گونه زراعت مساعد بوده و باغهای زیادی دارد که دران اشجار و فواکه از قبیل شکر پاره ، بادام ، زردآلو، اقسام قیسی ، چارمغز ، انار ، بهی ، انجیر، آلوبالو ، شفتالو ، انگور ، توت ، زیاد میشود خربوزه و تربوز بسیار اعلی در آنجا کاشته میشود .اقسام غله مانند گندم ،جو ،جواری ،شالی ،برنج لگ ، باریک و انواع سبزیجات مانند پالک ،گندنه ، بادنجان سیاه و رومی ، کدو ،و خیار پیدا میشود .بادام و شکر پاره آن بخارج نیز صادرات دارد ،حیوانات آن عبارت از گاو ، اسپ ، قاطر ، گوسفند ،بز میباشد ، از جنس طیور ،بلبل ،کبک ، بودنه ،مرغ خانگی ، بکثرت پیدا میشود ،در صحرا گوسفند های کوهی و آهو نیز وجود دارد . ترین علاوه بر دریایکه ذریعه آن آبیاری میشود بعضی چشمه ها نیز وجود دارد و از آن استفاده میشود مشهور ترین آنها عبارت از چشمه سر آب ، چغه میران ، و چشمه گرماب ، مخصوصا چشمه گرماب مهم بوده آب آن بسیار گرم است و مردم برای غسل در آنجا میروند و برخی امراض جلدی از قبیل بشور رفع مینماید علاوتا کاریز زیاد نیز وجود دارد که در آبیاری کمک می نماید کوه های ترین نهایت خوش منظر بوده در بهار سماروغ ، رواش ، چکری دران میروید مردم عموما زراعت پیشه و باغدار می باشند . در حکومت ترین یک باب مکتب ابتدائی افتتاح شده که بنام مکتب ( سیدال خان ) معروف است .
ترین : نهریست در جنوب غرب هزار قدم مربوط ولایت قندهار که به نهر هلمند می ریزد و بین ۶۶ درجه طول البلد شرقی و ۳۲درجه عرض البلد شمالی واقع است.
ترینی : قریه ایست که بفاصله ۶کیلو متر در شرق قریه گذر باش در علاقه دایکندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۵درجه ۵۷دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۴دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تریو : قریه ایست که بفاصله ۵ کیلومتر در شمال قلعه بار پنجه در علاقهء شیوه مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱درجه ۲۸دقیقه ۱۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۳۵دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تسپلی کنداو (۳۹۶ ) تسه پری
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تسپلی کند او : کوتلیست بفاصله ۳۸کیلو متر در شرق قلعه متون در علاقه خوست که مربوط ولایت جنوبی بین ۷۰درجه ۱۷دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۴دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تستای کوه : کوهیست در جنوب شرق قریه وازه باارتفاع ۳۰۱۶ متر در علاقه جدران مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۳۵دقیقه ۳۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۱۲ دقیقه ۱۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تست سوپ کوتل : کوتلیست بفاصله ۹۶ کیلو متر در جنوب غرب قلعه میدان خوله در علاقهء منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۳۰دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۴دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تست صوبی : قریه ایست که بفاصله ۱۰کیلو متر در جنوب قریه دربند متصل سرک در علاقه مهمند دره مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۱دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴ دقیقه ۲۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تست صوبی : کوتلیست بفاصله ۷،۵ کیلو متر در جنوب قریه در بند بارتفاع تخمین ۱۳۱۶ متر در علاقه مهمند دره مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۲دقیقه ۱۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تسرای کچ : قریه ایست که بفاصله ۱۶کیلو متر در جنوب شرق قریه علی خیل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۵۲دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۳دقیقه ۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تسرغی : قلعه ایست بفاصله ۱۷،۵ کیلو متر در جنوب شرق قلعه کاسنی در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۹دقیقه ۵۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تسگی : چشمه ایست بفاصله ۱۵کیلو متر در شرق قلعه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۳۳دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تسه پری : قریه ایست که بفاصله ۳۶کیلو متر در جنوب غرب قلعه شرتان کوهستانی در علاقه اسمار مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۱۲دقیقه ۱۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۶دقیقه ۲۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تسه گی ( ۳۹۷ ) تغن چی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تسه گی : قریه ایست که بفاصله ۳۲ کیلومتر بطرف جنوب غرب قریه سروبی مربوط ولایت کابل که بین ۶۹درجه ۳۱دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۲۸ ثانیه ء و عرض البلد شمالی واقع است.
تشخرک : قریه ایست که بفاصله ۱۶کیلو متر در جنوب شرق خواجه امام سید متصل سرک در علاقه حضرت امام مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۶دقیقه ۲۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۷دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تش گان : قریه ایست که بفاصله ۱۶،۵ کیلو متر در غرب مرکز درایم مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۱۱دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۵۱ دقیقه ۳۱ ثانیه و عرض البلد شمالی واقع است.
تشنگ : قریه ایست که بفاصله ۵۵کیلو متر در شمال غرب میدان خوله در علاقهء منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۳۶دقیقه ۱۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۰دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تغان : قریه ایست که بفاصله ۴۰کیلو متر بطرف غرب شیرزاد مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۴۴دقیقه ۲۰ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۴ درجه ۶دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تغر ( یا قلعه نو ) : قلعه ایست بفاصله ۱۹ کیلو متر در جنوب شرق حصارک در علاقه لوگر مربوط ولایت کابل که بین ۶۹درجه ۸دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۲دقیقه ۴۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تغس : قریه ایست که بفاصله ۲۱ در غرب قریه گل آب در علاقه گرم سیر مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۳درجه ۳۳دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰درجه ۳۴دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تغلمه : قلعه ایست بفاصله ۴،۵ کیلو متر در شمال شرق بلچراغ در علاقهء درزاب و گرزوان مربوط حکومت اعلی میمنه که ۶۵ درجه ۱۴دقیقه ۵۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۰دقیقه ۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تغن چی : قریه ایست که بفاصله ۸ کیلو متر در شمال شرق قریه بوینقره متصل نهر آغارسی مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۵۵ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۲۴دقیقه ۲۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تغنی ( ۳۹۸ ) تک لاغر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تغنی : دریائست بفاصله ۱۹کیلو متر در جنوب شرق مرکز هرات در علاقه گذره مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه ۳۰دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۶دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تک : قریه ایست که بفاصله ۱۶ کیلو متر درجنوب قریه جبراییل مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴۶دقیقه ۴۳ ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۵درجه ۸دقیقه ۱۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تک : قریه ایست که بفاصله ۲۹کیلو متر در جنوب تولک متصل سرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۵دقیقه ۵۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۰دقیقه ۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکانه : کوتلیست بفاصله ۴۲کیلو متر در جنوب غرب سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۹درجه ۵۰دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۷دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکانه : قریه ایست مربوط علاقه داری درجه ۳ جلریز متعلق حکومت درجه ۲ میدان در حوزهء ولایت کابل . درین قریه از مزروعات گندم ، جو ، جواری ، ارزن ،باقلی ، ماش ، و عدس ،مشنگ ، مسور ، تربک ، شرشم زراعت میشود رشقه و شبدر نیز برای علوفه حیوانات میکارند .
از انواع سردرختی ، زردآلو ، سیب ، سنجد ، وجود داد .
چون مردم این قر یه و قریه همجوار آن جلریز بکابل رفت و آمد داشته به شغل خیاطی و آرد فروشه می پردازند لهذا هر دو قریه مشهور می باشند .
تکچی : قریه ایست که بفاصله ۱۸کیلومتر در شرق دهانه ء کاشان در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۲۵دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۳دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکزار : قریه ایست در حوزهء حکومت درجه اول سنگچارک متعلق حکومت کلان شبرغان مربوط ولایت مزار شریف.
تگ لاغر : تپه ایست در جنوب غرب قلعه خانجک مانه در علاقه شین دند مربوط ولایت هرات که بین ۶۱درجه ۳۵دقیقه ۲۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۳۷دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکو ( ۳۹۹ ) تگاب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تکو : قریه ایست که بفاصله ۱۰ کیلو متر بطرف جنوب غرب قریه چهار آسیا مربوط ولایت کابل که بین ۶۹درجه ۴ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه ۳۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکه باغر : موضعیست در شمال قلعه نکشی در علاقهء غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴دقیقه ۲۴ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۱۳دقیقه ۲۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکه بلوچ : کوتلیست بفاصله ۱۹کیلو متر در شمال شرق بلچراغ در علاقه درزاب و گرزیوان مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۵درجه ۲۱دقیقه ۵۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۲دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکی : موضعیست بفاصله ۳۰ کیلو متر در جنوب قلعه جوین مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۱درجه ۳۰دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۲۷دقیقه ۲۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکثیر : قریه ایست که بفاصله ۲۲ کیلو متر در شمال غرب قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۳۱دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲ درجه ۱۲دقیقه ۲۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تکیه : موضعیست بین معبر عمومی کابل و غزنی بین سید آباد و شش گاو در حوزه ء حکومت اعلی غزنی.
تکیه میانه : قریه ایست که بفاصله ۶کیلو متر در شمال غرب شهر مزار شریف مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۷درجه ۳دقیقه ۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۴۴دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگ : قریه ایست که بفاصله ۶۴کیلو متر در جنوب قریه سنگ ماشه در جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷درجه ۲دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۵۲دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگ : دره ایست که بفاصله ۱۱ کیلو متر در شمال قریه نیازی خیل در علاقهء الینگار لغمان مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۲۲دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۲دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب : حکومتیست درجه ۲ متصل حکومت کلان کاپیسا مربوط حکومت اعلی پروان. مسافه تگاب از کابل تخمینا ۱۲۰ کیلو متر و از چاریکار مرکز حکومت اعلی تخمین ۶۶کیلو متر.
تگاب ( ۴۰۰)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
می باشد تگاب در بین یک رشته کوها ئی قرار یافته که اصلا از شاخه های هندوکش بوده و بنام کوهای تگاب و نجراب معروف است راه نسبتاً عمده ئی از کوتل سولاتک و تگاب گذشته در حصهء سروبی با سرک ( وریشمین ) ملحق میشود و مورد عبور و مرور می باشد .
درهء آله سای و دره آبدره او در تگاب معروف است .ارتفاع تگاب از سطح بحر ۲۹۵۳ متر تخمین شده
قراء مشهور : قریه ها و قصبات معروف تگاب قرار ذیل است :
قریه کوره ، قریه لندر خیل ، قریه جالو خیل ،قریه جویبار ، قریه قلعه ، قریه صالح ، قریه صدیق خیل ، قریه سین خیل زائی ، قریه انار جوی ، قریه تتر‌خیل ، قریه میره خیل ،قریه شکوت ، قریه ملایان ، قریه ادی زئی ، قریه غنی خیل ، قریه کرم خیل ، قریه محب خیل ، قریه مشوانی ، قریه سه پدر ، قریه شاهی خیل ، قریه پشه کری قریه جنگلی ، قریه نوروز خیل ، قریه عمر خیل ، قریه پایندخیل ، قریه غازی خیل ، قریه شینکی ، قریه غیرت خیل ، قریه آکاخیل ،قریه بهادر خیل ، قریه میاخیل ،قریه اسکین ، قریه اشپی و قریه کچا .
تگاب در حوزهء خود دارای یک علاقه داری است که بنام ( علاقه داری آله سای ) یاد میشود و مقر آن درهء آله سای می باشد .در بین اهالی تگاب زبان های پشتو ،پشه ئی ،و فارسی متداول است . در کوه های آن جنگل های جلغوزه و بلوط بکثرت وجود دارد که از میوه و‌چوب آن استفاده میشود.
حیوانات : همچنین در کوهای تگاب آهو ،کبک ،سی سی وجود دارد . از حیوانات درنده : پلنگ ، گرگ ،خرس ، روباه پیدا میشود .مردم بصورت عموم به تربیه حیوانات خانگی از قبیل گاو ، بز، گوسفند ،اشتر ، اسپ ،مرکب ، و گدی می پردازند .
شغل و پیشه : مردم غالبا ً به تجارت انار اشتغال دارند ومحصول اناریک قلم عمده صادراتی تگاب را تشکیل میدهد . انار هم دانه دار و هم بی دانه می باشد و از هر دو نوع مذکور هم ترش و هم شیرین است و بعضا ً می خوش نیز میباشد .
فواکه : علاوه بر انار که فوقاً ذکر شد دیگر انواع میوه در تگاب وجود دارد و عبارت از ناگ ، سیب ، انجیر ، توت ، چارمغز ، جلغوزه ، بادام ، بهی ، آلوچه ، هملک ،زردالو ،آلوبالو ، آلو بخارا و شفتالو است . اما این فواکه صادرات نداشته و بمصرف اهالی میرسد . انگور تگاب هم انواع مختلف دارد از قبیل کشمش ، حسینی سیاه ، قندهاری ، منقه ،آبجوش ، و کته دانه اما صادرات ندارد .
زراعت : زراعت تگاب را کشت گندم ، جو ، جواری ، شالی ،شاخل پنبه و ماش تشکیل میدهد و زرع ترکاری باب از قبیل بادنجان سیاه و بادنجان رومی ، پالک ،پیاز ، شلغم ، ترائی ، بامیه ،کدو ،زردک ،و‌کچالو نیز رواج دارد .
تگاب ( ۴۰۱ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اقلیم : هوای مرکز تگاب در تابستان گرم و در زمستان سرد است . اما در دره ها هنگام تابستان هوا گوارا میباشد .زمین تگاب در زمین زمستان بر فگیر است . در تگاب یک دریاچه نیز جاریست که به اثر تجمع آب های دره های پچغان ،اله سای ،نجراب ، و بدر آب بوجود می آید این دریاچه در حصهء کج کشف بدریای کابل میریزد .
معابر : بین لغمان و تگاب را پیاده رو از طریق میاخیل و اسکین موجود بوده و مورد عبور و مرور است به تگاب از راه کوه صافی به ده سبز کابل هم راه می باشد .از چاریکار هم سرکی به طرف گلبهار ،کوهستان ،نجراب و تگاب امتداد دارد و تا خود تگاب موتر حرکت میکند .
بقعات متبرکه : در تگاب زیارت مشهوری وجود دارد که از جمله زیارت آخند زاده صاحب، تگاب ، پاینده خان غازی ، زیارا میا صاحب و زیارت خواجه بلند ولی میباشد ، آخند زاده صاحب تگاب در بدر او یک باب مسجد جامع بنا کرده ایشان یکی از روحانیون بزرگوار این خطه بودند در قریه بدر آب تگاب نیز یک مدرسه علمی بنام مدرسه ء حمیدیه دائر است ،این مدرسه را هم آخند زاده مرحوم تاسیس کرده بود مدارس رسمی تگاب حسب آتی ذیل است :
الف : یکباب مکتب ابتدائیه در خود تگاب.
ب : یکباب مکتب ابتدائیه دهاتی در قریه اشکوت .
۱ – یکباب مکتب ابتدائیه دهاتی در قریه میل .
۲ – یکباب مکتب ابتدائیه دهاتی در قریه احمد زائی.
۳ – یکباب مکتب ابتدائیه دهاتی در قریه پاینده خیل .
تگاب یک نفر نماینده در شواری ملی کابل و یک نفر نماینده در مجلس مشوره حکومت کلان کاپیسا می فرستند . تعداد خانوار ده هزار خانوار تخمین شده .
تگاب اختم : نهریست که بفاصله ۳۴کیلو متر در شمال شرق قریه گذر پام در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴۸دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۱۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر تربلولک میریزد .
تگاب ارت : نهریست که بفاصله ۵۹، ۵ کیلومتر در قریه اشلان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۱۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر هفت قلعه میریزد .
تگاب ارخ : نهریست که بفاصله ۳۹کیلو متر در جنوب غرب قلعه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت .
تگاب اروج ( ۴۰۲ ) تگاب او جوش
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگا ب اروج : هرات که بین ۶۳درجه ۲۷دقیقه ۱۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۵۷دقیقه ۱۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به تگاب توله میریزد .
تگاب اورج : نهریست در شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۹دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۲دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به هریرود میریزد .
تگاب اروزک : شیله ایست بفاصله ۳۴کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۲ دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹ دقیقه ۲۴ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است. و آب آن به نهر اشلان میریزد .
تگاب اسپ سوات : شیله ایست بفاصلهء ۶،۵ کیلو متر در شمال غرب قریه اشلان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۷دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۳۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر اشلان میریزد.
تگاب اشلان : نهریست که بفاصله ۸۸،۵ کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط ولایت هرات که آب آن به تگاب هفت قلعه میریزد و بین ۶۴درجه ۳۱دقیقه ۳۶ثانیهء طول البلد مشرقی ۳۴درجه ۶دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب اشلان : نهریست که بفاصله ۶۵کیلو متر در جنوب قریه اشلان در علاقه تولک مربوط حکومت کلان شبرغان غورات که بین ۶۳درجه ۳۱دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۶دقیقه ۴۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب قسو : نهریست که بفاصله ۵۰کیلو متر در جنوب غرب خواجه قلعه در علاقه سمنگان مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۸درجه ۱دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۶دقیقه ۳۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب امه میلر : نهریست که بفاصله ۱۸کیلو متر در غرب قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب امه خی : نهریست که بفاصله ۶۸کیلو متر در غرب میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۲ دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۳۳دقیقه عرض البلد شمالی واقع است. و نهر مذکور بدریای قیصار میریزد .
تگاب اوجوش : شیله ایست بفاصله ۵۲کیلو متر در شمال نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات.
تگاب اوشلوج ( ۴۰۳) تگاب ترغسی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۴۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۵۰ثانیه عرض البلد.شمالی واقع است.
تگاب اوشلوج : شیله ایست بفاصله ۳۰ کیلومتر در شمال غرب قریه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۵دقیقه ۲۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۲دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب ایل بزان : دره ایست که بفاصله ۵۸کیلو متر در جنوب غرب قلعه تکزار در علاقه سنگچارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۶درجه ۱ دقیقه ۴۶ثانیه طول البلد شرقی و ۴۳۵درجه ۲۹دقیقه ۱۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب باد باز : کوهیست در شمال غرب میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۵۸دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۹دقیقه ۴۸ثانیهء عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب بالود : نهریست که بفاصله ۱۹کیلو متر در جنوب غرب قریه اشلان در علاقه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۸دقیقه ۲۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۲۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر اشلان میریزد .
تگاب برگ : شیله ایست بفاصله ۶۹کیلو متر در غرب قلعه مشک مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۱۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۴دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب پلواری : نهریست که بفاصله ۳۲کیلو متر در شرق اوبه مربوط ولایت هرات که به هریرود میریزد و بین ۶۲درجه ۲۴دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۳دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب تاچک : قریه ایست که بفاصله ۵ کیلو متر در جنوب قلعه سرکاری بامیان مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۷درجه ۲۷دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۸دقیقه ۳۵ثانیهء عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب تربولک : نهریست که بفاصله ۳۸،۵ کیلو متر در شمال شرق قریه گذر پام در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴۱دقیقه ۳۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۷دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب تسرغی : نهریست که بفاصله ۲۳،۵ کیلو متر در شرق قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و
تگاب تمازه (۴۰۴) تگاب چبزی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و ۳۴ درجه ۱۳دقیقه ۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است آب آن بدریای هریرود میریزد .
تگاب تمازن : نهریست در علاقه داری کندی که به دهانه قول میریزد در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۶دقیقه ۵۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب تیمور : نهریست که بفاصله ۲۹،۵ کیلو متر در جنوب غرب قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۵دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه عرض البلد شمالی واقع است و بدریای هریرود میریزد.
تگاب جناور : نهریست که بفاصله ۵۵ کیلو متر در شمال شرق قریه اوبه و به هریرود میریزد مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۴دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۳دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب جنگل : شیله ایست بفاصله ۵ کیلو متر در جنوب شرق قریه مرغه که آب آن به هریرود میریزد در علاقهء شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۸دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۸دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب جنگل باز : شیله ایست بفاصله ۱۸کیلو متر در شمال شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۱۸دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۲۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب مذکور به تگاب یاری میریزد .
تگاب جورا : شیله ایست بفاصله ۲۱ کیلو متر در شمال غرب شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۱دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۲۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر اشلان میریزد.
تگاب جوی میرهزار : نهریست بفاصله ۱۷کیلو متر در جنوب غرب دولت یار در علاقه چغجران مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴۹دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۳دقیقه ۱۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب چبری : نهریست بفاصله ۶۳کیلو متر در جنوب غرب دولت یار در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۵دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر تگاب ترغی میریزد .
تگاب چشت (۴۰۵ ) تگاب خرس خانه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب چشت : دریائست بفاصله ۵۲کیلو متر در شمال شرق دهانه چشت در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳۰دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۸دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و بدریای غوربند میریزد .
تگاب چشت : نهریست بفاصله ۵۳کیلو متر در شمال غرب قریه مرغه در علاقه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۳دقیقه ۲۸ثانیه طول البلد مشرقی ۳۴درجه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب چشمه دراز : نهریست بفاصله ۸۰،۵ کیلو متر در غرب شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۱دقیقه ۳۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴دقیقه ۱۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب جوی تک : نهریست بفاصله ۲۹ کیلو متر در جنوب غرب قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۹دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب چهار راه : نهریست بفاصله ۷۰کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۹دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۳۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به تگاب گزک می ریزد .
تگاب حوت : شیله ایست بفاصله ۱۵کیلو متر در شرق قریه گذر پام در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴۸دقیقه ۵۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب حوض : نهریست بفاصله ۳۰ کیلومتر در شمال شرق چمن بید در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۲دقیقه ۴۵ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب خارستان : نهریست که بفاصله ۳۶کیلو متر در جنوب قلعه نو در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۸دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۷دقیقه ۳۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و بدریای کرمک میریز د .
تگاب خرس خانه : نهریست که بفاصله ۲۸کیلو متر در جنوب قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴دقیقه ۱۴ثانیهء طول البلد شرقی ۳۴درجه ۱دقیقه ۲۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب خواجه ( ۴۰۶) تگاب دره نی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب خواجه : نهریست در جنوب غرب قلعه تکزار در علاقه سنگ چارک مربوحکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۶درجه ۱۹دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۲ دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب خواجه: نهریست در شمال شرق سوزمه قلعه در علاقه سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۶درجه ۱۵دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۶دقیقه ۵۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر شوراب میریزد .
تگاب خواجه هروی : شیله ایست بفاصله ۱۸کیلو متر در شمال غرب قریه اشلان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۶دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر اشلان میریزد.
تگاب خوش مرگ : قریه ایست که بفاصله ۱۹کیلو متر در جنوب قلعه نو در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵دقیقه ۵ثانیه طول ۳۴درجه ۵۰دقیقه ۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب خیاکاک : شیله ایست بفاصله ۲۲کیلو متر در جنوب شرق قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۳دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب دای : نهریست که بفاصله ۳۳ کیلو متر در شمال غرب قریه اشلان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۳۱دقیقه ۴۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و نهر مذکور به نهر اشلان میریزد.
تگاب دران: نهریست که بفاصله ۱۹،۵ کیلو متر در جنوب شرق قریه مرغه در علاقه شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۷دقیقه ۵۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۲۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به هریرود میریزد.
تگاب در بند سفید : موضعیست بفاصله ۸ کیلو متر در جنوب شرق دولت یار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۵۰دقیقه ۳۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۹دقیقه ۵۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب دره نی : شیله ایست بفاصله ۵۲کیلو متر در شمال غرب شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۳دقیقه ۳۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است. و به نهر اشلان میریزد.
تگاب دو تای ( ۴۰۷) تگاب ست سیان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب دو تای : نهریست بفاصله ۳۸،۵ کیلو متر در جنوب شرق قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۵دقیقه ۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر تگاب تسرغی می ریزد .
تگاب دوکی : نهریست بفاصله ۵۴کیلو متر در شمال غرب قریه شهر خلیل و بدریای کشک می ریزد مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۱۸دقیقه ۲۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵دقیقه ۴۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب دیگ : شیله ایست بفاصلهء ۳۰،۵ کیلو متر در شمال غرب شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۹دقیقه ۱۶ثانیه طول البلد شرقی و ۴۳درجه ۱۲دقیقه ۱۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر اشلان میریزد.
تگاب ذره دن : شیله ایست بفاصله ۷۳کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۸دقیقه ۵۶ثانیه طول البلد شرقی و ۴۳درجه ۶دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به تگاب گزک می ریزد.
تگاب رباط : قریه ایست که بفاصله ۱۹،۵ کیلو متر در شمال شرق قریه جوینو متصل نهر سبحان مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۵۱دقیقه ۳۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۷دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب زران : نهریست بفاصله ۱۵،۵ کیلو متر در جنوب قریه مرغه در علاقه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۵دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۸دقیقه ۵۰ثانیه عرض البلد.شمالی واقع است و به هریرود میریزد.
تگاب زرگی : شیله ایست که بفاصله ۹کیلو متر در شرق اشلان در علاقه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سبزک : شیله ایست که بفاصله ۳۹کیلو متر در شمال شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۳دقیقه ۵۵ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۱۶دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب ست سیان : نهریست بفاصله ۵۰،۵ کیلو متر در غرب دولت یار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان
تگاب ست سیان ( ۴۰۸) تگاب سید آباد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۷دقیقه ۵۵ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۳۱دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سرتر : نهریست بفاصله ۹۰کیلو متر در غرب قریه گاوار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه طول البلد شرقی و ۳۵درجه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سفک : نهریست بفاصله ۱۴ کیلو متر در غرب قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۷دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه ۴۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و بدریای هریرود میریزد.
تگاب سنگ سوخته : شیله ایست بفاصله ۵۳کیلو متر در جنوب غرب قلعه مشک در دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۱۳دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۱۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سنی : شیله ایست بفاصله ۴۲کیلو متر در شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۳۶دقیقه ۵۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سوخته: شیله ایست بفاصله ۷۳، ۵ کیلومتر در جنوب شرق قریه دای کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۶دقیقه ۵۸ثانیه عرض ۳۳درجه ۵۶دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است نهر مذکور از تکاب سربولک شرچشمه گرفته و بدریای کو خراب میریزد .
تگاب سور : شیله ایست بفاصله ۲۶کیلو متر در شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۶دقیقه ۵۵ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۲۳دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سیاه دره : دره ایست که بفاصله ۶۲کیلو متر در جنوب قلعه مشک در در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۴۳دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سید آباد: قریه ایست که بفاصله ۹کیلو متر در جنوب قلعه سرکاری بامیان مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۷درجه ۴۹دقیقه ۵۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۷دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب سیزار ( ۴۰۹) تگاب سینا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب سیزار : شیله ایست بفاصله ۴ کیلو متر در شمال قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۲۵درجه ۲دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۲دقیقه ۵۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب شتر راه : شیله ایست بفاصله ۸۰،۵ کیلو متر در غرب شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۷دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب شرشر : نهریست بفاصله ۲۵کیلو متر در غرب قلعه دولت یا در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴۲دقیقه ۳۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۲دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و نهر مذکور بدریای هریرود میریزد.
تگاب شمرک : نهریست بفاصله ۸۳،۵ کیلو متر در شمال غرب گاوار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۲۵دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۳دقیقه ۴۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب شور : قریه ایست مربو حکومت درجه ۳ اوبه متعلق ولایت هرات که مسافه آن از مرکز حکومتی تخمین ۹ کیلو متر میباشد .
تکاب شهرک : نهریست بفاصله ۳۹ کیلو متر در جنوب قلعه شهرک مربوط حکومت کلغورات ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۲۲دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب شیبار : شیله ایست بفاصله ۳۷کیلومتر در شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر کرغان می ریزد .
تگاب شیخ امان : نهریست بفاصله ۱۷کیلو متر در شرق کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۶دقیقه ۲۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۱دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به هریرود میریزد.
تگاب شینا : نهریست بفاصله ۳۲کیلو متر در جنوب غرب دولت یار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۳۹دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۱دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن بدریای سرجنگل میریزد .
تکاب صبار از ( ۴۱۰) تگاب کرمان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب صبار از : شیله ایست بفاصله ۳۹کیلو متر در شرق اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴دقیقه ۱۳ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب علم : قریه ایست مربوط حکومت درجه اول مرغاب متعلق حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات..
تگاب علم : نهریست بفاصله ۵۵،۵ کیلو متر در شمال شاه شهید مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۹دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۲دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت داشته و بدریای مرغاب میریزد .
تگاب غوربند : نهریست در شمال غرب دهانه ء چشت در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۴دقیقه ۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۳ دقیقه ۳۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و برود بند امیر میریزد .
تگاب قره غشتو : شیله ایست بفاصله ۴ کیلو متر در جنوب قلعه نو مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۹دقیقه طول البلد مشرقی و ۳۴ درجه ۵۸دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع و آب آن به نهر خارستان میریزد .
تگاب کا بولک : نهریست بفاصله ۲۹،۵ کیلو متر در غرب قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۳دقیقه ۳۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه ۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به هریرود میریزد.
تگاب کاسنی: نهریست بفاصله ۷ کیلو متر در شمال قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۴دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۱دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به هریرود میریزد.
تگاب کتس : دره ایست که بفاصله ۸،۵ کیلو متر در شمال شرق قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۹دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۲دقیقه ۱۶ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد
تگاب کرغان : نهریست بفاصله ۷۹کیلو متر در شرق قلعه منشی مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴۰دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی ۳۴درجه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب کرمان : شیله ایست بفاصله ۸۶،۵ کیلو متر در غرب شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۲دقیقه ۵۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۷دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تگاب کزه ( ۴۱۱) تگاب کرماالا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب کزه : شیله ایست بفاصله ۴۷،۵ کیلو متر در شرق اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۷درجه ۴۰دقیقه ۴۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه ۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب گلجنک : شیله ایست بفاصله ۳۴کیلو متر در شمال شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۲دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۳دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به شیله سبز جوی میریزد .
تگاب کنده سوخته : شیله ایست بفاصله ۳۱کیلو متر در شمال شرق نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۸دقیقه ۵۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۳دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب کندی بال : نهریست بفاصله ۸ کیلو متر در شرق کانی در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۴دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۱دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است . به هریرود میریزد.
تگاب کنک : نهریست بفاصله ۸۱ کیلو متر در شمال قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۵۵درجه ۱۱ دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۹دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تگاب کوچک : شیله ایست بفاصله ۳۱،۵ کیلو متر در جنوب شرق قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۳۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۲ دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر تگاب تسرغی میریزد .
تگاب گاوزان : دره ایست که ۳۶،۵ کیلو متر در جنوب غرب شهر میمنه که بین ۶۴درجه ۳۱دقیقه ۲۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۴دقیقه ۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب گاو کش : نهریست بفاصله ۴۸ کیلو متر در غرب شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۹دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به تگاب اشلان میریزد.
تگاب گرخک : شیله ایست بفاصله ۲۶کیلو متر در شمال قلعه سیاه چوب در علاقه غزاو مربوط حکومت کلان ارزگان ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۳۴دقیقه ۱۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۷دقیقه ۵۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب گرمابه بالا : شیله ایست بفاصله ۲۱کیلو متر در جنوب شرق دولت یار در علاقه چخچران مربوط
تگاب گزک ( ۴۱۲) تگاب لعل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۵۶دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۵دقیقه ۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب گزگ : نهریست بفاصله ۶۲،۵ کیلو متر در غرب قریه شهرک مربوطحکومت کلانغورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۸دقیقه ۲۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به نهر اشلان میریزد.
تگاب گزک : نهریست بفاصله ۳۰،۵ کیلو متر در جنوب شرق قریه کوغان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۳۰دقیقه ۱۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۱دقیقه ۱۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و به نهر هفت قلعه میریزد.
تگاب گنجک : شیله ایست بفاصله ۵۳،۵ کیلو متر در شمال شرق نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به شیله تگاب دوتای میریزد .
تگاب گند او : نهریست بفاصله ۴۲کیلو متر در جنوب غرب دولت یار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۳۴دقیقه ۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۲دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به هریرود میریزد.
تگاب گوباتک : شیله ایست بفاصله ۱۲کیلو متر در شمال شرق قریه مرغه در علاقه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۳۶درجه ۵۷دقیقه ۴۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاب لامان : نهریست در جنوب قلعه نو در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۲دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به نهر کرمک میریزد .
تگاب لشکر راه : نهریست بفاصله ۱۳کیلو متر در جنوب شرق دولت یار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴۹دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۲دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به نهر سر جنگل می ریزد.
تگاب لشوه : شیله ایست بفاصله ۳۲کیلو متر در شمال غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴دقیقه ۱۴ثانیهء طول البلد مشرقی ۳۴درجه ۹دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر اشلان میریزد.
تگاب لعل : شیله ایست بفاصله ۱۲ کیلو متر در جنوب شرق لعل و سر جنگل مربوط حکومت کلان
تگاب مچ ( ۴۱۳) تگاب نیک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۲۲دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۸دقیقه ۱۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به دریای لعل می ریزد .
تگاب مچ : شیله ایست بفاصله ۱۴کیلو متر در شمال شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۱۶دقیقه ۱۲ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع میباشد.
تگاب محمد جان : شیله ایست بفاصله ۲۷کیلو متر در شمال شرق قریه جزنیو مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۵۷دقیقه ۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۳۵دقیقه ۴ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد.
تگاب معلومه : شیله ایست بفاصله ۲۴کیلو متر در جنوب شرق کرخ مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۴۱دقیقه ۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۵دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد و آب آن برود معلومه می ریزد
تگاب منجان : قریه ایست مربوط علاقه داری کران منجان متعلق حکومت درجه ۲ جرم در حوزه ء حکومت اعلی بدخشان.
تگاب موشان : شیله ایست بفاصله ۲۵ کیلو متر در شمال غرب قلعه فرسی در علاقه سه درخت مربوط حکومت شین دند ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۵۹دقیقه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۰دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و بدریای سه درخت میریزد .
تگاب نارین : نهریست بفاصله ۷۴ کیلومتر در جنوب غرب میمنه مربو حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۵۹دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۶دقیقه عرض البلد شمالی واقع بوده و بدریای قیصار می ریزد .
تگاب نخچیرستان : نهریست بفاصله ۳۱ کیلو متر در غرب قریه اشلان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۲دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر هفت قلعه میریزد.
تگاب نهاله : شیله ایست بفاصله ۷۲،۵ کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۸دقیقه ۵۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۷دقیقه ۴۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به تگاب گزک می ریزد.
تگاب نیک : نهریست بفاصله ۵۲کیلو متر در شمال شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۸دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد.
تگاب نیک ( ۴۱۴) تگاو سفیده
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاب نیک : نهریست بفاصله ۴۰،۵ کیلو متر در جنوب قلعه نو در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴ دقیقه ۱۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۲دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به تگاب لامان میریزد
تگاب وردج : از علاقه های حکومت درجه ۲ جرم مربوط حکومت اعلی بدخشان بوده شرقاً و غرباً بشکل دره افتاده که از بهارک تا زیباک بدرازی ۸۱ کیلو متر امتداد دارد در عرض دره تقریبا یکنیم کیلو متر میباشد.
جو ، گندم ، باقلی ، ارزن ،مشنگ ، کلول ، در حمل و ثور زرع و در سنبله درو میشوند از پشم گوسفند پلاس ، چکمن ، جراب می سازند .
تگاب وردج : بدو قسمت منقسم گردیده که یکی آن رباط کران که ارتفاع آن از سطح بحر ۲۰۳۳ متر و دیگری رباطر سفید دره که از سطح بحر ۲۵۶۶ متر بلندی دارد.
تگاب هفت قلعه : نهریست بفاصله ۱۳،۵ کیلو متر در شمال غرب قریه اشلان مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۵۶دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۵دقیقه ۵۸ثانیه عرض البلد شمالی و به هریرود میریزد.
تگاب هنود : نهریست بفاصله ۱۹ کیلو متر در جنوب غرب قریه فرسی در علاقه سه درخت مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۳۵دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۱دقیقه ۲۷ثانیه عرض البلد شمالی جریان داشته و بدریای ادرسکن میریزد .
تگاب یاری : نهریست بفاصله ۴۱،۵ کیلو متر در شرق قریه اوبه مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۱۴دقیقه ۴۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۲دقیقه ۴۳ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تگاب یوسف : موضعیست بفاصله ۴۰،۵ کیلو متر در شمال قلعه کاسنی در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۴دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۲دقیقه ۳۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگاو خورل : شیله ایست بفاصله ۱۵، ۵ کیلومتر در غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳۶دقیقه ۵۵ثانیه طول البلد مشرقی ۳۴درجه ۲۳دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به شیله آق زرت می ریزد .
تگاو سفید : قریه ایست که بفاصله ۱۰۲ کیلو متر در جنوب غرب قلعه چیرس در علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۳ دقیقه ۱۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۹دقیقه ۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به قسمت علیای دریای مرغاب میریزد
تگاوله (۴۱۵) تلخ آب کوتل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تگاوله : دره ایست که بفاصله ۷۲کیلو متر در جنوب غرب قریه جبرئیل مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱دقیقه ۱۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۹دقیقه ۳۵ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد و.
تگری ( بتر گرهی) : قریه ایست که بفاصله ۶ کیلو متر در جنوب شرق قلعه السراج متصل سرکیکه بطرف جلال آباد می رود در علاقه لغمان مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۱۳دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۸دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تگگ : کوتلیست بفاصله ۲۲ کیلو متر در شمال غرب قریه خوگیانی بارتفاع ۱۴۸۲ متر در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۸دقیقه ۳۸ دقیقه ۳۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تگنک : کوهیست در غرب سالیان کاریز به ارتفاع ۱۷۱۳ متر در علاقه گرمسیر مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۲درجه ۳۱دقیقه ۵۰ثانیه طول البلد شرقی و ۲۹درجه ۳۲دقیقه ۵۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تلاو : قریه ایست که بفاصله ۱۵،۵ کیلو متر در غرب شهر هرات مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۳دقیقه ۴۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۶دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تلخ آب : موضع چاه داریست بفاصله ۴۷کیلو متر در شمال شرق صالیان کاریز در علاقه گرمسیر مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۳درجه ۵۴دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و۲۹ درجه ۴۵دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تلخ آب : قریه ایست که بفاصله ۶۳،۵ کیلو متر در شمال غرب سیستانی چاه در علاقه پشت رود مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۳درجه ۴دقیقه ۵۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۳۰دقیقه ۲۴ ثانیهء عرض البلد شمالی واقع است .
تلخ آب کوتل : کوتلیست بفاصله ۳۵،۵ کیلو متر در شمال غرب قلعه شهرک بارتفاع تخمین ۲۵۲۵ متر مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۷دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۴دقیقه ۴۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تل فیچ (۴۱۶) تلی گگ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تل فیچ : دره ایست که بفاصله ۳،۰۴ کیلو متر در جنوب غرب دهانه کاشان در علاقه یکاولنگ به امتداد طرف شمال مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۲دقیقه ۴۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۱دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تلکان : قریه ایست که بفاصله ۵۷،۵ کیلو متر در جنوب شرق قلعه سرکاری معروف مربوط ارغستان ولایت قندهار که بین ۶۷درجه ۲۶دقیقه ۳۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۱۵دقیقه ۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تل موکی : قریه ایست که بفاصله ۳،۵ کیلو متر در شمال قلعه السراج متصل سرک در علاقه لغمان مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۱۲دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۰دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تلوان : قریه ایست مربوط علاقه داری شهر بزرگ متعلق حکومت اعلی بدخشان.
تله تو : موضعیست بفاصله ۲۸کیلو متر در غرب قریه سرما قول گرم آب مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۲۵دقیقه ۳۸ثانیه طول ۳۴درجه ۳۵دقیقه ۱۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تله تو کوتل : کوتلیست بفاصلهء ۲۴کیلومتر در جنوب غرب قریه سرما قول بارتفاع ۵۶۳ متر در علاقه گرم آب مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۲۸دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۳دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تلیره کاریز : کاریزیست بفاصله ۹ کیلو متر در جنوب شرق صمد خان کلی در علاقه شواربک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۶دقیقه ۵۵ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۹درجه ۵۴دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تلی گگ : قریه ایست از مربوطات حکومت درجه ۲ دولت آباد که متعلق حکومت کلان بلخ و در حوزه ولایت مزار شریف بوده در شمال غرب مرکز حکومتی مذکور به مسافه تخمین ۵ کیلو متر وقوع دارد حدود آن شرقاً به اراضی چهار باغ سیدان و بعضا بقریه جوی غرب غربا ً بزمین های دهنو و حیاتان شمالاً بقریه قرشی گگ ، جنوباث با قلعه بربر و بعضا ً به حیاتان ملحق میباشد .
هوای آن در تابستان گرم و در زمستان بسبب وزیدن باد ها سرد است فصول بهار و ایام خزان این قریه اعتدال داشته و بارندگی از برج جدی تقریبا الی اخیر ثور صورت میگیرد مقدار ضخامت برف در سطح اراضی تخمین ۴۵سانتی بوده سردی طور متوسط دو درجه
تلی گگ ( ۴۱۷) تمرغ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تحت صفر تخمین میشود اراضی آن هموار بوده منطقه کوهی ندارد خاک آن مستعد و حاصل خیر میباشد زمین‌های قابل زراعت در اینجا ( ۷۱۲۱) جریب تخمین میشود .
پیداوار زراعتی آن گندم ،جو ، کنجد و پنبه میباشد ،گندم و پنبه آن حاصل زیاد میدهد اضافه از احتیاج آن صادر هم میشود ،خربوزه ، و تربوز نیز کشت میشود اما مردم به باغ های انگوری ذوق زیاد دارند حاصل انگور اینجا بیش از دیگر فواکه است علاوتا ً توت ، زرد آلو ، بادام ،سیب ،بعضا انجیر ، آلوبالو ، شفتالو نیز در باغهای آن پیدا میشود یک اندازه نباتات قابل استعمال مردم اینجا در گرد و نواح باغها و دشت های آن پیدایش دارد ،حیوانات اهلی آن عبارت از گاو ،گوسفند ،بز ، اسپ ، مرکب ،اشتر ، میباشد مردم اینجا اشتر را برای بارکشی و حمل و نقل غله و اسپ را برای دو مقصد یکی برای بزکشی و دیگر جهت قلبه تربیه میکنند علاوه گوسفند های گوشتی ،جنس گوسفند قره قلی نیز در اینجا نگاهداشته و تحت تربیه گرفته میشود و از فروش پشم و پوست آن که بانقد و جنس مبادله میگرددمنفعت زیاد حاصل میکنند حیوانات وحشی آن عبارت است از گرگ ، شغال ،آهو ، خرگوش ،روباه مردم این قریه که اکثر تازی و سگ های شکاری دارند و به شکار آهو ،روباه و خرگوش می پردازند . طیور اهلی آن منحصر به مرغ خانگی ،کبوتر و بودنه بوده و یک اندازه طیور وحشی مانند مرغ دشتی ،مرغ آبی ، کلنگ ،مینا ، موسیچه ،اکک (عقعق ) هد هد ، باز ،شاهین ، کرگس ، غال موش پیدا میشود . مردان این قریه غالبا بزراعت و مالداری و دکاندار ی می پردازند بعضا به شغل آهنگری و جولایی اشتغال دارند . بافتن الاچه ، کرباس ،و گلیم ، که صنعت دستی را تشکیل میدهد مخصوص اناثیه آنجا است که با مهارت انجام‌میدهند . یکباب مسجد جامع و چندین مسجد وقتی وجود دارد که رر بعضی آن اطفال بتعلیم خصوصی می پردازند . آبخوره ء اراضی زراعتی این قریه از نهر دولت آباد و یک حصه ء‌نهر ارغنداب میباشد نهر های مذکور از دریای چشمه ء شفا چاه شده است . علاوه بر راه خصوصی که از مرکز حکومت دولت آباد باین قریه وصل شده یک راه دیگر هم بطرف حکومت کشنده تمدید گردیده است که مورد تردد اهالی واقع میباشد .
تلی یک : دند آبیست بفاصله ۱۳، ۶۸کیلومتر در جنوب شرق قریه خان آباد در علاقه دولت آباد مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۴۵دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۱دقیقه ۵۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تمرغ : قریه ایست مربوط علاقه داری شهر بزرگ متعلق حکومت اعلی بدخشان.
تمکی (۴۱۸) تندی چینه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تمکی : موضعیست بفاصله ۴۱کیلو متر در غرب علاقه قره باغ مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷درجه ۴۰دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۱۲دقیقه ۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تن انداز : کوهیست در غرب بالا ارغنده در علاقه پغمان مربوط ولایت کابل که بین ۶۸درجه ۴۲دقیقه ۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تبینه : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ پنجشیر متعلق حکومت اعلی پروان .
تنج : علاقه ایست در شمال غرب بازارک در علاقه دره صوف مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۶درجه ۴۶دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۷دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تندان : قریه ایست که بفاصله ۹کیلو متر در شمال غرب اسپین قلعه مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۹درجه ۸دقیقه ۴۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۳دقیقه ۲۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تندره : دره ایست که بفاصله ۱۶،۵ کیلو متر بطرف جنوب غرب دهانه غوری مربوط ولایت قطغن که بین ۶۸درجه ۳۰دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۹دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تند ششنک : قریه ایست که بفاصله ۷۵،۵ کیلو متر در شمال غرب قلعه میدان خوله در علاقهء منگل مربوط چمکنی ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۲۷دقیقه ۵۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۰دقیقه ۵۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تند ورک : قریه ایست که بفاصله ۱۳،۵ کیلو متر درجنوب قریه شور بولاق مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۷درجه ۶دقیقه ۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۲۵دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تندوکی گاریز: کاریزیست بفاصله ۳۳،۵ کیلو متر در شمال غرب قلعه سپین بولدک مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۴۱دقیقه ۳۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۱۵دقیقه ۲۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تندی چینه : چشمه ایست که بفاصله ۲ کیلو متر در جنوب قریه دربند علاقه مهمند مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۴دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تندی کلی ( ۴۱۹) تنگ غارو
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تندی کلی : قریه ایست در حوزهء حکومت درجه ۲ وردک متعلق حکومت کلان لوگر ولایت کابل.
تنزیل : قریه ایست که بفاصله ۷،۵ کیلو متر در جنوب سوزمه قلعه در علاقه سرپل مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۱۲دقیقه ۱۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۵۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنکشو : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۲ درواز متعلق حکومت اعلی بدخشان.
تنگ : قریه ایست که بفاصلهء ۳۰کیلومتر در جنوب غرب قلعه کف در علاقهء درواز مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۲۲دقیقه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۴۸دقیقه ۳۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تنگاه : قریه ایست که بفاصله ۷کیلو متر در جنوب شرق اسمار مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۲۷دقیقه ۲۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۲دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگای : قریه ایست که بفاصله ۱۱کیلو متر در شمال قلعه سرکاری مقر مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷درجه ۴۵دقیقه ۲۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۵۶دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگ ریز : قریه ایست که بفاصله ۱۱ کیلومتر در جنوب غرب زیارت شاه مقصود در علاقه خاکریز مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۲۳دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۵۰دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگ سار : شیله ایست بفاصله ۲۷،۷۱ در جنوب قلعه سرکاری معروف مربوط ارغستان ولایت قندهار که بین ۶۷درجه ۳دقیقه ۲۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۲۵دقیقه ۱۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگ غارو : تنگی ایست بفاصله ۳۱،۵ کیلو متر در شمال شرق کابل که بین ۶۹درجه ۲۹دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۴دقیقه ۱۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
که از حصه دهانه ماهیپر آغاز می یابد و جبال دو طرفه این دره خیلی بلند افتاده راهیکه بین دره از پهلوی دریا میگزرد تا یک حد بطرف راست امتداد یافته و بلاخره از پلیکه بالای دریا بنا یافته میگزرد و بطرف چپ ممتد و تا جاییکه امتداد یافته است ذریعه سرنک پرانی و خورد کردن صخرها صورت گرفته سرک وسیعی را تشکیل داده است سرک تند غارو و بمقصد کوتاه کردن مسافرت و سهولت حمل و نقل بی ولایت مشرقی و کابل کشیده شده و بنابر اینکه
تنگ غارو ( ۴۲۰) تنگی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
از نقاط غیر برف گیر عبور میکند احتمال دارد در تمام طول سال آمد و شد مسافرین مال التجاره بین کابل و مشرقق معطلی روی ندهد طول این سرک از ابتدا تا انتها ۱۵۵ کیلو متر بوده و در حصص مختلف تونل های کشیده شده که ذریعه ماشین ها سنگ های درخت و صخره ئی را درهم شکسته و معبری را برای عبور و عراده ها و لاری ها باز نموده است که قرار ذیل است :
۱ – تونل وریشمین بطول ده متر .
۲ – تونل ماهیپر بطول ۳۴ متر .
۳ – تونل دوم ماهیپر بطول ۱۸ و نیم متر .
۴ – تونل دره انتهایی گولائی ماهیپر ۳۵- ۴۰ متر .
این سرک حاضراً برای عبور و مرور آماده شده و برخی موتر های تیز رفتار و سرویس ها رفت و آمد مینماید الی بصورت رسمی عبور و مرور از آن هنوز افتتاح نگریده و شاید بزودی مفتوح شود این سرک فقط در خود سروبی جاییکه موسسه فابریکه برق تاسیس شده است با سرک قدیمی که از لته بند میگزدد یکجا میشود.
تنگک : دره ایست که بفاصله ۳۶،۵ کیلو متر در جنوب مرکز خلم مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۷درجه ۲۸دقیقه ۴۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۲۸دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگ نخی : قریه ایست که بفاصله ۳۵،۵ کیلو متر در شمال شرق شهر فراه مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۲درجه ۲۱دقیقه ۳۹ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۲درجه ۳۷دقیقه ۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگ خوله : کوتلیست بفاصله ۵۰،۵ کیلو متر در جنوب غرب قلعه دوست محمد در کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸درجه ۴دقیقه ۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۴۲دقیقه ۱۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : قریه ایست که بفاصله ۳ کیلو متر در غرب قلعه ده بالا رودات ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۲۷دقیقه ۲۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵دقیقه ۱۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : قریه ایست که بفاصله ۱۹کیلومتر در جنوب مرکز رستاق مربوط حکومت کلان تالقان ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۵۷دقیقه ۴۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۵۸۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : منطقه ایست در حوزه حکومت درجه اول سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۵۵دقیقه ۲ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۰ درجه ۵۱دقیقه ۲۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی (۴۲۱) تنگی آغو جان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این منطقه زمین ریگستانی بوده و نفوس آن بسیار کم است زیرا مردم آن مالدار و بادیه نشین بوده و‌حاصلات زراعتی آن قلیل است ساکنین دایمی درین جا نمیباشد اهالی کوچی آن به نگهداری و تربیه بز ، گوسنفد و اشتر می پردازند .
تنگی : موضعیست بفاصله ۱۴ کیلو متر در جنوب غرب نوزاد مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۴درجه ۰دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۲۰دقیقه ۲۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : قریه ایست که بفاصله ۱۲ کیلو متر در شمال غرب چهل خانه مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۱دقیقه ۴۷ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۲ درجه ۱۲ دقیقه ۲۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : قریه ایست که بفاصله ۴۱،۵ کیلو متر در جنوب شرق نمله مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۱۵دقیقه ۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۰دقیقه ۱۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : موضعیست بفاصله ۵۱ کیلو متر در جنوب قریه وازه در علاقه جدران مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۲۵دقیقه ۱۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۱۳ دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی : تنگی ایست بطرف شمال شرق قریه سربولی مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹درجه ۵۲دقیقه ۲۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۷دقیقه ۵۰ثانیه عرض البلد.شمالی واقع است.
تنگی آب غواص : نهریست بفاصله ۲۵کیلو متر در شمال قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۲۸دقیقه ۴۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۹دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی آرزو : تنگی ایست بفاصله ۱۹کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۱دقیقه ۴۶ثانیهء طول البلد مشرقی ۳۴درجه ۷دقیقه ۲۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی آغو جان : تنگی ایست بطرف جنوب غرب زاید آب در لهوگر مربوط ولایت کابل که بین ۶۹درجه ۴دقیقه ۱۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی آق سی عرب (۴۲۲) تنگی برک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنگی آق سی عرب : شیله ایست بفاصله ۱۵ کیلو متر در شرق شهر میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴ درجه ۳۷دقیقه ۱۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۷دقیقه ۴۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن بدریای قیصار می ریزد .
تنگی اخته خانه : شیله ایست بفاصله ۱۳ کیلو متر در جنوب شرق قلعه کانی در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۱۱دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۸دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به دریای هریرود میریزد.
تنگی استی میدان : شیله ایست بفاصله ۱۲ کیلومتر در شمال غرب دهانه کاشان در علاقه یکاولنگ در حکومت کلان دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۸دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۶دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به برود بند امیر میریزد .
تنگی الکزار : نهریست بفاصله ۵۹کیلو متر
شرق قلعه هزار قدم در علاقه ارزگان مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۴۹دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۵۱دقیقه ۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر چله خور می ریزد .
تنگی اوتاه له : تنگی ایست که بفاصله ۷۶ کیلومتر در جنوب شرق قریه سنگ ماشه در جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷درجه ۲۰دقیقه ۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۴۷دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی باروبی : شیله ایست بفاصله ۹ کیلو متر در غرب شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۸دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۱۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر اشلان میریزد.
تنگی باغ الک : دره ایست که بفاصله ۲۲ کیلو متر در علاقه نیک مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۴۸دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی بانشوی : تنگی ایست که بفاصله ۲۱ کیلو متر در جنوب غرب قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۲۹دقیقه ۱۱ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۱دقیقه ۲۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تنگی برک : شیله ایست بفاصله ۱۵ کیلومتر در شرق قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۸دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۳دقیقه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی برک (۴۲۳) تنگی تاشقرغان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنگی برک : تنگی ایست بفاصله ۱۱ کیلو متر در شمال غرب پنج در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۸دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی برنجی : شیله ایست بفاصله ۳۰،۵ کیلو متر در شمال شرق قریه کدنام در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۵۲دقیقه ۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۱دقیقه ۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر سربولک میریزد .
تنگی بکک : شیله ایست بفاصله ۱۶ کیلو متر در جنوب غرب قریه نیک در علاقه یکا ولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۰دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۸دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به بند امیر میریزد.
تنگی بلوچ : موضعیست بفاصله ۱۶،۵ کیلو متر در جنوب شرق قریه فتح مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۳۶دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۰دقیقه ۵۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی بینی گو : نهریست بفاصله ۳۵،۵ کیلو متر در جنوب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۲دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۵دقیقه ۱۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر پنج آب میریزد.
تنگی بای دلدل: شیله ایست بفاصله ۶۱کیلو متر در جنوب غرب قریه تکزار در علاقه سنگ چارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۶درجه ۲دقیقه ۲۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۳۷دقیقه ۱۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی پنجاب : نهریست بفاصله ۴۴کیلو متر در جنوب شرق پای کوتل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۲دقیقه ۵۸ثانیه طول البلد شرقی و ۲۴درجه ۱۲ دقیقه ۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی تاجر من : تنگی ایست بفاصله ۴۶کیلو متر در شمال غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۹دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی تاشقرغان : تنگی ایست در حوزه حکومت درجه ۲ خلم در حوزه ء حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین سرک عمومی مزار شریف کابل در حوزه ء خلم از همین تنگی عبور مینماید . طول تنگی از صیاد الی خلم ۳ کیلو متر و ده پنجصد متر اخیر آن بدرجه و به جدار عمودی سنگی
تنگی تدو گل ( ۴۲۴) تنگی چاشت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بهم نزدیک شده که تنها سرک و مجرای آبی که باندازه یک سرک موقع را اشغال نموده و از آن عبور کرده میتواند و بس .
تنگی تدو گل : قریه ایست که بفاصله ۴۰ کیلو متر در جنوب غرب مرکز کابل غوربند مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۸درجه ۱۶دقیقه ۲۴ثانیهء طول البلد مشرقی ۳۴درجه ۵۴دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی تره پای : تنگی ایست بفاصله ۷۳ کیلو متر در غرب قلعه مشک دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۶دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی تله تو : شیله ایست بفاصله ۳۳ کیلو متر در غرب قریه سرماقول در علاقه گرم آب مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۲۳دقیقه ۵۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۷دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی‌تنور تک ( لورک ) : موضعیست بفاصله ۵ کیلو متر در شمال قریه دولت یار در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۴۷دقیقه ۴۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۳دقیقه ۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی ثانی : قریه ایست که بفاصله ۳کیلو متر در شمال قلعه ده بالا ارغنده مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۲۸دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۷دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی جدره : شیله ایست بفاصله ۵ کیلو متر در شمال دهانه کاشان در علاقهء یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۲دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۴دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی جنگو : تنگی ایست بفاصله ۲۱،۵ کیلو متر در شرق قلعه شین پایتخت در علاقه دای کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۷دقیقه ۵۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۴دقیقه ۳۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی جوی مایل : تنگی ایست بفاصله ۹ کیلو متر در شرق قریه دولت یار در علاقه چخچران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۵۳ دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۴دقیقه ۲۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی چاشت : شیله ایست بفاصله ۵۵ کیلو متر در شمال غرب قلعه نیک در علاقه یکاولنگ مربوط
تنگی جاهک ( ۴۲۵ ) تنگی دو لانه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳۰دقیقه ۴۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۸دقیقه ۲۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به دریای غوربند میریزد .
تنگی چاهک : کوتلیست بفاصله ۷ کیلو متر در شمال قلعه تیواره در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۲۴دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۲۴دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تنگی چپه چیچل : تنگی ایست بفاصله ۶کیلو متر در جنوب غرب سرپل در علاقه بلخاب مربوط سنگ چارک ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۳۹دقیقه ۲۸ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۵درجه ۲۶دقیقه ۳۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی‌حسنی : تنگی ایست بفاصله ۱۴،۵ کیلو متر در جنوب قلعه سرکاری در علاقه دره صوف مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۷ درجه ۱۷دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۵دقیقه ۵۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی حوض نو : شیله ایست بفاصله ۳۳ کیلو متر در شمال شرق قریه گذر پام در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۵۲دقیقه ۲۰ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۴ درجه ۱۷دقیقه ۱۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر تربولک میریزد .
تنگی حوض مرغان : شیله ایست بفاصله ۳۵،۵ کیلو متر در شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۶دقیقه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۳دقیقه ۲۷ثانیه‌عرض البلد شمالی واقع است. آب آن به شیله سبز جوی می ریزد .
تنگی خشک : شیله ایست بفاصله ۲۷،۵ کیلو متر در جنوب قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۸دقیقه ۴۱ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به دریای فراه میریزد.
تنگی خواجه : شیله ایست بفاصله ۷،۸۵ کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۹دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۱۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به نهر اشلان میریزد.
تنگی خوردک تخته : دره ایست که بفاصله۹ کیلومتر در جنوب غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۴۲دقیقه ۵۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی دولانه : تنگی ایست بفاصله ۱۹،۵ کیلو متر در غرب قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل
تنگی دیلی ( ۴۲۶) تنگی سبز جوی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که بین ۶۷درجه ۳۰دقیقه ۲۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۵دقیقه ۵۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی دیلی : نهریست بفاصله ۳۰کیلو متر در جنوب قریه فتح در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۳دقیقه ۲۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۲۱دقیقه ۲۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و برود فراه میریزد .
تنگی دیوار یار خان : شیله ایست بفاصله ۲۳ کیلو متر در جنوب شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۲دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶ دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر کرغان میریزد .
تنگی رابدی : تنگی ایست بفاصله ۸ کیلو متر در جنوب غرب قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۳۴دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه ۵۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی راجان : تنگی ایست بفاصله ۲۶کیلو متر در جنوب غرب تیزین مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۲۶دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۸دقیقه ۲۴ثانیه‌عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی راقول : تنگی ایست بفاصله ۲۷،۵ کیلو متر در جنوب شرق قلعه مشک مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۵۰دقیقه ۵۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۴دقیقه ۱۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی رباط : قریه ایست که بفاصله ۹ کیلو متر در شرق فیض آباد متصل سرک مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۳۹دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۴ دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی زرد سنگ : تنگی ایست بفاصله ۲۱کیلو متر در شرق قلعه لعل در علاقه سرجنگل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۲۸دقیقه ۲۴ثانیه‌طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۸دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی زرلوچ : شیله ایست بفاصله ۵۳کیلو متر در شمال غرب قریه نیک در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳۱دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۸دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به بند امیر می ریزد .
تنگی سبز جوی : شیله ایست بفاصله ۲۶کیلو متر در شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات
تنگی ستاره ( ۴۲۷) تنگی شادیان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که بین ۶۵درجه ۲۴دقیقه ۲۴ثانیه‌طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۰دقیقه ۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر کرغان می ریزد .
تنگی ستاره : دره ایست که بفاصله ۳۹،۵ کیلو متر در غرب انار قلعه در علاقه شنوار مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۳۸دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۹دقیقه ۲۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی سر حوض : شیله ایست بفاصله ۴کیلو متر در شمال شرق قریه گذر پام در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۴۱دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۷دقیقه ۵۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر تگاب تربولک میریزد .
تنگی سرخ جوی : تنگی ایست بفاصله ۵۲کیلو متر در جنوب غرب قلعه مشگ در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۹دقیقه ۲۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۲۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی سفلی : قریه ایست که بفاصله ۱۳،۵ کیلو متر در جنوب غرب قریه نوزاد مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۴درجه ۲۱ دقیقه ۱۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۱۹ دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی سقاوه : شیله ایست بفاصله ۲۵ کیلو متر در جنوب غرب قلعه لعل در علاقه لعل سرجنگل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۵دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۰دقیقه ۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به دریای لعل می ریزد .
تنگی سوخته قول : تنگی ایست بفاصله ۳۰ کیلو متر در غرب سلطان رباط در علاقه داری کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۱۶درجه ۳۵دقیقه ۵۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۰ دقیقه ۵۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی سیاه خاک : شیله ایست بفاصله ۱۳ کیلو متر در جنوب شرق قلعه شهرک در علاقه شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۱دقیقه ۵۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴ دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی سیدان : قریه ایست سرسبز و شاداب در علاقه چهار آسیاب متعلق حکومت درجه ۲ چهار دهی در حوزه ولایت کابل .
تنگی شادبان : تنگی ایست بفاصله ۱۵کیلو متر در جنوب شهر مزار شریف که بین ۶۷درجه ۷دقیقه ۱۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۳۴دقیقه ۱۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی شادیان ( ۴۲۸) تنگی قلعه قصاب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنگی شادیان : تنگی ایست بفاصله ۵ کیلو متر در جنوب غرب سرپل در علاقه بلخاب مربوط ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۳۹دقیقه ۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۷دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی شورک : شیله ایست بفاصله ۴۴ کیلو متر در شمال غرب شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۲دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۷دقیقه ۳۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به هریرود میریزد.
تنگی غلام پرند : شیله ایست بفاصله ۳۸کیلو متر در شرق قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۲۶دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۰دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی فرخار : تنگی ایست بفاصله ۵ کیلو متر در شمال غرب مرکز حکومت فرخار مربوط حکومت تالقان ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۴۳دقیقه ۵۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۳۸دقیقه ۱۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی فقیر آباد : شیله ایست بفاصله۳ کیلو متر در شرق قلعه شهرک در علاقه شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۲۶دقیقه ۳۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۳۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی قبرستان : تنگی ایست بفاصله ۲۶،۵ کیلو متر در غرب قلعه لعل در علاقه لعل و سرجنگل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۹دقیقه ۵۶ثانیه‌عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی قلاچه : تنگی ایست بفاصله ۱۷کیلو متر در غرب قلعه لعل در علاقه لعل و سرجنگل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۸دقیقه ۲۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی قلعه چشمه : شیله ایست بفاصله ۵ کیلو متر در شمال قلعه نکشی در علاقه غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۶دقیقه ۵۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۳دقیقه ۲۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی قلعه قصاب : تنگی ایست بفاصله ۱۰کیلو متر در غرب میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۳۹دقیقه ۵۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۶دقیقه ۲۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی کاریز ( ۴۲۹) تنگی گل بره
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنگی کاریز : شیله ایست بفاصله ۱۵کیلو متر در غرب قلعه شهرک مربوط ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۴دقیقه ۳۷ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۶دقیقه ۵۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به نهر ارسلان میریزد .
تنگی کانک : تنگی ایست بفاصله ۱۴،۵کیلو متر در جنوب غرب قریه نیک در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۱دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۹دقیقه ۵۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی کوخ : تنگی ایست بفاصله ۲۲کیلو متر در جنوب غرب مرکز خلم مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۷درجه ۳۷دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۳۳دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی کرسنگ : شیله ایست بفاصله ۲۸کیلو متر در شمال سرپل در بلخاب مربوط سنگ چارک ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۴۴دقیقه ۳۶ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۵درجه ۲۹دقیقه ۵۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به برود بند امیر میریزد.
تنگی کشک : قریه ایست بفاصله ۶کیلو متر در جنوب قلعه ریخته در علاقه بادغیسات مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۸دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۳دقیقه ۳۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تنگی کلاخ : کوتلیست بفاصله ۶۸کیلو متر در غرب مرکز غوربند مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۸درجه ۵دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۹دقیقه ۴۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی گذر : تنگی ایست بفاصله ۳،۵کیلو متر در غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۴۷دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی گرما به پایان: شیله ایست بفاصله ۱۴ کیلو متر در جنوب شرق دولت یاردر علاقه چغجران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۵۴دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۵دقیقه ۳۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی گل بره : تنگی ایست بفاصله ۱۰ کیلو متر در جنوب غرب قلعه شین پایتخت در علاقه دای کندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۶دقیقه ۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۱دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی گنداب (۴۳۰) تنگی مرغ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنگی گنداب : تنگی ایست بفاصله ۲۰کیلو متر در شرق شهر میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۵۸دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۶دقیقه ۳۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی گند او : دره ایست که بفاصله ۵کیلو متر در شمال غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۴۶دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱ دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی گنده سنگ : شیله ایست بفاصله۱۹،۵ کیلو متر در جنوب غرب قلعه نکشی مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۵درجه ۳دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و آب آن به بدریای فراه می ریزد .
تنگی‌اش : قریه ایست که بفاصله ۷کیلو متر در جنوب غرب جلریر نزدیک سرک که بطرف دایزنگی می رود مربوط ولایت کابل که بین ۶۸درجه ۳۳دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی لعل : دره ایست بفاصله ۲۰کیلو متر در جنوب غرب قلعه لعل در علاقه لعل و سرجنگل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی لوله : شیله ایست بفاصله ۵ کیلو متر در شرق سرپل در علاقه بلخاب مربوط سنگ چارک ولایت مزار شریف که بین ۶۶درجه ۴۲دقیقه ۳۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۹ دقیقه ۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و آب آن به رود بند امیر میریزد.
تنگی مار : تنگی ایست بفاصله ۶۲ کیلو متر در غرب قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۱دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۱دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی محمد اشرف : شیله ایست بفاصله ۱۳کیلو متر در جنوب غرب قریه نیک در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۳دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۹دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی مرغ : قریه ایست بفاصله ۳۸کیلو متر در شمال غرب مرکز مربوط حکومت کلان پلخمری ولایت قطغن که بین ۶۸درجه ۵۸دقیقه ۱۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۱۶دقیقه ۵۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی مرغ ( ۴۳۱) تنوره کوتل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنگی مرغ : کوتلیست بفاصله ۴۲،۵ کیلو متر در شمال غرب مرکز نهرین در کوه حسن تال مربوط حکومت کلان پلخمری ولایت قطغن که بین ۶۸درجه ۵۶دقیقه ۲۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۱۵دقیقه ۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی مرغ : دره ایست که بفاصله ۵۷، ۶۷ کیلومتر در شمال غرب نیک در علاقه یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۲۸ دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۵۷دقیقه ۵۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنگی‌مینار : تنگی ایست بفاصله ۷کیلو متر در جنوب شرق قلعه لعل در علاقه لعل و سرجنگل مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۱۹دقیقه ۳۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی ناوه دره : دره ایست که بفاصله ۴۳کیلو متر در شمال غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳۶دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۸دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تنگی ننگیس : قریه ایست که بفاصله ۱۵،۲۰کیلو متر در شرق قریه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۵۸دقیقه ۵۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۲دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنگی نیتی : تنگی ایست بفاصله ۴۴کیلو متر در جنوب غرب قلعه پای کوتل در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۶درجه ۳۶دقیقه ۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنور : موضعیست بفاصله ۹۴کیلو متر در شرق چکمک در علاقه دایکندی مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین خط ۶۷ درجه ۱۴دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۰دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنور سنگی : شیله ایست بفاصله ۱۵کیلو متر در شمال بالا مرغاب مربوط ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۳دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۰دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنور کوتل : کوتلیست بفاصله ۳۶کیلو متر در جنوب شرق تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۹دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۵دقیقه ۱۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنه چوی ( ۴۳۲ ) توب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تنه چوی : دشتیست بفاصله ۳۳ کیلو متر در شمال غرب چهل خانه در علاقه دهله مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۴دقیقه ۴۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۱۸دقیقه ۵۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تنه چوی: قریه ایست که در شمال غرب چهل خانه در علاقه دهله مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۱۶دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تنی : حکومتی است درجه ۳ متعلق حکومت کلان خوست مربوط ولایت جنوبی که دارای قریه متعدد و عمده ترین آنها قرار ذیل است .
قریه دره گی ، قریه گوخه ، قریه لغوری پیرانی ، قریه حصارک ، قریه خندکی ، قریه طور حل ، قریه روشان ، قریه بندر خیل، قریه کوچان، قریه سور کوبت ، قریه تریزی ،قریه سنه کی ، قریه رطمان ، که هر کدام آنها از یک دیگر بفاصله کم یا زیادی واقع است در سمت مشرق و جنوب تنی کوهای بلندی واقع است که بنام چیته ، پشرلی ، یار میشود از نقاط بلند کوهای مذکور یک رود سرایز گریده و از بین قریه های تنی عبور نموده که از آن نهر ها کشیده شده و اراضی قریه ها را آبیاری می نماید نباتاتیکه درین منطقه میروید عبارت از گندم، جو ، جواری، ماش، ارزن،و دیگر حبوبات بوده اشجاریکه درین جا پیدا میشود صرف توت و سنجد میباشد میوه جات کمتر پیدا میشود ..
این حکومتی تحت اثر خود یک علاقه داری دارد که بنام علاقه داری گریز یاد میشود .
در تنی یک مکتب ابتدائی موجود است، که در قریه دره گی واقع بوده و دران متعلمین مشغول تعلیم میباشند از طرف این حکومتب بشورای ملی یک نفر نماینده نیز‌موجود است . در کوهای آن جنگل بلوط ، زیتون ،و معدن‌گوگرد موجود است، که از جنگل های آن استفاده کرده میشود در تنی صنعت سمنت تراشی برای آسیا رواج زیادی دارد و مردم درین کار‌مهارت کاملی دارند .
تو بی نک : قریه ایست که بفاصله ۱۰۹کیلو متر در جنوب شرق قلعه یون در علاقه شیوه مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱درجه ۲۸دقیقه ۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۱۷دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توپ : قریه ایست که بفاصله ۱۹کیلو متر در غرب شاه جوی کوهستانی در دای چوپان مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۱دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۳۴دقیقه ۱۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توپ (۴۳۳ ) توپ دره
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توپ : قریه ایست که بفاصله۹کیلومتر در شمال غرب سبز او در بهسود مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۸درجه ۶دقیقه ۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۲دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توپچی : قریه ایست که بفاصله ۱۱،۵ کیلو متر در جنوب شرق قلعه سرکاری بامیان مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۷درجه ۵۶دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴۸دقیقه ۵۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توپخانه : قریه ایست که بفاصله ۸کیلومتر در جنوب غرب قلعه تکزار در علاقه سنگ چارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف که بین ۶۶درجه ۲۰دقیقه ۲۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۵دقیقه ۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توپخانه قلعه : قریه ایست که بفاصله ۱۰کیلو متر در جنوب قلعه دولت آباد در علاقه شرین تگاب مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۵۴دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۲۳دقیقه ۴۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توپ دره : قریه ایست که بفاصله ۵۶،۵ کیلو متر بطرف شمال غرب قریه سربولی در علاقه حکومت درجه ۲ کوهستان متعلق حکومت کلان کاپیسا مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹درجه ۸دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۹دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است . توپ دره از جائیکه در حوزه کاپیسا از نقطه نظر آبدات بودائی ( مخصوصا آبدات کنیشکای کبیر) قابل ملاحظه است . توپ دره میباشد بقایای استو په معروفی که کنیشکا به مشکلات زیاد آباد نموده بود درینجا موجود است، مشکلاتی که امپراطور بزرگ کوشانی در آبادی این استوپه و معبد مربوط بان برخورد بود در داستانهای محله انعکاس افگنده و خاطرات آن تا قرن ۷ مسیحی باقی بود وهیوان تسنگ ان را در بگرام شنیده بود بهر حال بقایای این استوپه بزرگ کنشیکا هنوز موجود است و قسمت استوانه ئی بدن آن ( ۷۵) متر احاطه درد و طوریکه موسبو فوشه باستان شناس فرانسوی مطالعه کرده است دورادور آنرا یک قطار کمان ها و‌پایه ها به سبک ( هندو کورنت ) و ( هند و فارس) احاطه کرده است این استوپه اوستوپه های که در حوالی پشاور بود دو یادگار بزرگ امپراطور کنیشکا است که از جوار دو پای تخت باستانی و زمستانی خاطرات عمرانی آن دوره درخشانی را ثابت می سازد .
در توپ دره نزدیک قریه موجوده بقایای دو معبد کامل دیگر بصورت تپه های مربع شکل باقی مانده است.
توپ قلعه ( ۴۳۴) توتک شور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توپ قلعه : موضعیست بفاصله ۴۲کیلو متر در غرب چار برجک مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۱درجه ۳۶دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰درجه ۱۶دقیقه ۲۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توت : قریه ایست که بفاصله ۱۱کیلو متر در جنوب غرب قریه جلدک نزدیک دریای ترنک در علاقه ترنک و جلدک مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۳۸دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۵۵دقیقه ۱۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توت خطی : چشمه ایست که بفاصله ۳۵،۵کیلو متر در جنوب مرکز غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۱درجه ۳۰دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳دقیقه ۴۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توت دره : قریه ایست که بفاصله ۱۳کیلو متر در جنوبمرکز درایم در علاقه درایم مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۳۱دقیقه ۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۴۸دقیقه ۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توت شاه : قریه ایست که بفاصله ۶کیلو متر در جنوب غرب قریه واشیر مربوط حکومت نوزاد ولایت قندهار که بین ۶۳درجه ۴۸دقیقه ۲۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۱۴دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توتک : دره ایست که بفاصله ۱۷،۵ کیلو متر در جنوب مرکز خلم مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۷درجه ۴۱دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۳۳دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
توتک : قریه ایست که بفاصله ۳۲کیلو متر در شرق میدان خوله در علاقهء منگل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۵۶دقیقه ۱۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۵دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توت کرمان : چشمه ایست که بفاصله ۳کیلو متر در شمال قلعه چار را در علاقه بکواه و خاشرود مربوط حکومت اعلی فراه که بین ۶۳درجه ۱۳دقیقه ۵۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۳۲دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توتک شور : نهریست بفاصله ۲۹،۵کیلو متر در جنوب غرب چهار شنبه در علاقهء قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که تخمین بین ۶۳درجه ۴۳دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵دقیقه ۵۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و به نهر چیچکتو شور میریزد .
توت کلی ( ۴۳۵) تور اوبه ( وریزکلی)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توت کلی : قریه ایست که بفاصله ۹،۵ کیلو متر در شمال شرق قلعه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۲۸دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۵۴دقیقه ۱۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توته چی : قریه ایست که بفاصله ۱۹،۵ کیلو متر در شمال غرب کاریز آفتاب در علاقه کشگ و قره تپه مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات که بین ۶۱درجه ۵۵دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۹دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است ..
توخا : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ اوبه متعلق ولایت هرات.
توخه : قریه ایست که بفاصله ۳،۵ کیلو متر در شمال غرب رستاق مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۴۷دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۶دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تو دره تخت : موضعیست بفاصله ۴۳کیلو متر در جنوب غرب قریه آق گنبد در علاقه چخران مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۴درجه ۱۲دقیقه ۱۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳۳دقیقه ۳۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توده چشمه: چشمه ایست که بفاصله ۵۰کیلو متر در جنوب شرق اتمان مربوط کتواز حکومت اعلی غزنی که بین ۶۹درجه ۸دقیقه ۲۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۱۱دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توده چینه : قریه ایست که بفاصله ۱۶کیلو متر در جنوب باسول در علاقه مهمند مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۵۲دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۰دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توده چینه: چشمه ایست بطرف جنوب شرق قریه جکدلگ در سرخرود مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۵۲دقیقه ۵۲ثانیهء طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۲دقیقه ۱۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توران : قریه ایست که بفاصله ۳۳،۵ کیلو متر در شرق هرات مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۳۳دقیقه ۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۹دقیقه ۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تور اوبه ( وریزکلی) : قریه ایست که بفاصله ۱۴کیلو متر در شرق قلعه متون در علاقه خوست که مربوط ولایت جنوبی که بین ۷۰درجه ۷دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۲۴دقیقه ۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توربخش (۴۳۶) تورسر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تور بخش : موضعیست بفاصله ۱۸کیلو متر در شمال غرب مرکز حکومتی قندز مربوط ولایت قطغن که بین ۶۸درجه ۴۳دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۵۰ دقیقه ۳۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توربرغی : قریه ایست که بفاصله ۱۰کیلو متر در شمال شرق غفور کلی در علاقه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۸دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰درجه ۵۴دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تور بلدک : کوهیست در شمال غفور کلی سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین بارتفاع ۱۳۲۷ متر تخمین بین ۶۶درجه ۱۷دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰درجه ۵۶دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تورخم : تهانه و منطقه د ۹،۵ کیلو متر ی جنوب شرق سرحداری و بفاصله ۱ کیلو متر ی در شمال قریه دربند بدامن کوه معروف شمشاد در علاقه و حکومت درجه ۳ مهمند دره در حوزه ء حکومت کلان شنوار ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۴دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۷دقیقه ۴۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .مسافه تورخم از جلال آباد مرکز ولایت مشرقی ۷۸ کیلو متر و از کابل ۲۶۲ کیلومتر میباشد . تورخم یک دره مشهور یست که تماماً صفحات آن از خون های پاک شهدا معرکه استقلال لاله زار بوده مزارات متبرکه این شهدا در هر حصه بهریک فرد افغانی در حین عبور و مرور از دره مذکور درس جانبازی و حفاظه ناموس و وطن داده است درهء تورخم از حدود حوکی غندی شروع شده به امتداد ۶،۵ کیلو متر هر دو طرف دره را کوهای شامخی مثل دیوار تشکیل نموده ودر انتهای ۶،۵کیلو متر طرف جنوب دره مذکور یک باغ سرسبز و عمارات متعدد احداث و عمار شده و عمارات مذکور عبارت از اداره تلگراف پوسته ماموریت ویزه و پاسپورت و شعبه کشتم گمرکی و بارک های محافظین حدودی که بصورت عصری تعمیر شده باغ مذکور دارای اشجار مثمر و غیر مثمر از قبیل نارنج ،چکوتره، لکات ، توت،شیشم ، چنار و بید وغیره میباشد درین منطقه غیر از مامورین و محافظین سرحدی دیگر اهالی سکونت پذیر نمیباشد .
تورسر : کوهیست در جنوب شرق قریه در بند بارتفاع تخمین ۱۸۵۴متر مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۴دقیقه ۲۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۴دقیقه ۴۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورسر : تهانه ایست بفاصله ۵کیلو متر در جنوب قریه دربند در علاقه مهمند مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۴دقیقه ۲۰ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۳دقیقه ۵۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورسر ( ۴۳۷) تور کاریز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تورسر: کوهیست در شمال شرق قلعه حمید خان در علاقه شورابک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۳دقیقه ۴۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۰درجه ۲۲دقیقه ۳۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تور شیخ : قریه ایست که بفاصله۹ کیلومتر در شمال زیارت بابا ولی مربوط ولایت قندهار که بین ۶۲درجه ۵۷دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۴دقیقه ۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورغار : کوهیست در شمال قریه لوی دگر در علاقه کامه بارتفاع تخمین ۱۳۸۳ متر مربوط ولایت مشرقی که تخمین بین ۷۱درجه ۶دقیقه ۳۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۰دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورغار : کوهیست در شرق قلعه دو چینه بارتفاع ۲۵۵۰ متر در کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۹درجه ۱و۳ دقیقه ۲و ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۴۱ و ۴۸ دقیقه و ۲۴ و۳۰ ثانیه عرض البلد شمالی موقعیت دارد.
تورغر : کوهیست در شمال قلعه سپین بولدک بارتفاع ۱۷۳۴ متر مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۲۴دقیقه ۴۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۱۳دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تورغندی : موضعیست بفاصله ۳۶کیلو متر در شمال قریه شهر خلیل در علاقه کشک و قره تپه مربوط ولایت هرات که بین ۶۲درجه ۱۶دقیقه ۳۶ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۵درجه ۱۴دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
تورغندی کوتل : کوتلیست بفاصله ۱۱ کیلو متر در جنوب شرق شهر قندهار مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۴۹دقیقه ۵۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۳۴ دقیقه ۲۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تورغی تپه : کوهیست در جنوب غرب قریه چاه آب مربوط تالقان ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۳۶دقیقه ۱۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۲۱دقیقه ۳۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تورکاچ : قلعه ایست بفاصله ۱۶،۵ کیلو متر در شمال شرق قلعه سرکی خان متصل نهر الاجر غه در علاقه معروف مربوط ارغستان ولایت قندهار که بین ۶۷درجه ۴۶دقیقه ۵۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۲۲دقیقه ۴۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورکاریز : قریه ایست که بفاصله ۶،۵ کیلو متر در جنوب قریه سیف الله در علاقه سپین بولدک مربوط ولایت
تورک کاریز ( ۴۳۸) توره غندی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قندهار که بین ۶۵درجه ۵۹دقیقه ۱۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۱۵دقیقه ۲۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورک کاریز : قلعه ایست بفاصله ۱۶کیلو متر در جنوب قلعه غلام حیدر در علاقه مه می مربوط وازه خوازه حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸درجه ۴۲ دقیقه ۴۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۵۳دقیقه ۴۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تورکوتل : کوتلیست بفاصله ۱،۵ کیلو متر در شمال قریه عبدالرحمن در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵درجه ۵۴دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۲۲دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تور مانده : قریه ایست که بفاصله ۵۵ کیلو متر در جنوب قریه وازه در علاقه جدران مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۲۶دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۶دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تورمه : قریه ایست که بفاصله ۳۰،۵ کیلو متر در شمال شرق گرشگ متصل سرک در علاقه نهر سراج مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۴درجه ۴۷دقیقه ۲۷ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۱درجه ۵۱دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توروام : موضعیست بفاصله ۱۲،۵کیلو متر در شمال شرق قلعه دوست محمد در علاقه کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸درجه ۱۷دقیقه ۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۵۴دقیقه ۲۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توره تیکه کنداو : کوتلیست بفاصله ۳،۵کیلو متر در جنوب غرب انار قلعه مربوط شنوار ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۳۱دقیقه ۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۶دقیقه ۳۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
توره خواه : کوهیست در جنوب غرب جمرو خیل در علاقه لغمان بارتفاع تخمین ۱۲۷۶متر مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۲ دقیقه ۱۴۳جاغوری طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۲۷دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توره شاه : موضعیست بفاصله ۳۶،۵کیلو متر در جنوب قلعه غلام حیدر در علاقه مه می مربوط وازه خوازه حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸درجه ۴۶دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۴۱دقیقه ۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توره غندی: تپه ایست در غرب قلعه سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۱۳دقیقه ۳۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۲۵دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
تورغندی ( قره تپه) ( ۴۳۹) توکاله
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تورغندی ( قره‌تپه ) : بندر سرحدیست در علاقه حکومت درجه ۲کشک در حوزه ء حکومت کلان بادغیسات متعلق ولایت هرات .
ازین بندر اموال وارداتی و صادراتی که از راه هرات بین افغانستان و دولت روسیه از راه خشکه صورت میگیرد فاصله آن از مرکز ولایت هرات ۱۲۰کیلومتر و از کابل ۱۲۸۲ کیلومتر فاصله دارد.
توره بانده : قریه ایست که بفاصله ۱۱کیلو متر در شمال اسمار مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۲۵دقیقه ۲۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۷دقیقه ۱۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توری کوتل : کوتلیست بفاصله ۳۱،۵ کیلو متر بطرف شمال غرب مرکز غوربند مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۸درجه ۲۶دقیقه ۱۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۸دقیقه ۲۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توس خیل : قریه ایست که بفاصله ۱۷کیلومتر در جنوب غرب قریه جوز خیل در علاقهء خروار مربوط ولایت کابل که بین ۶۸درجه ۴۷دقیقه ۵۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۷دقیقه ۵۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توشی : قریه ایست که بفاصله ۱۴کیلو متر در شمال شرق چمکنی مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۵۳دقیقه ۵ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۷دقیقه ۵۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توغچی : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ بگرام متعلق حکومت اعلی پروان که فاصله آن از مرکز حکومتی تخمین ۳کیلو متر میباشد.
توغه کف : قریه ایست که بفاصله۹کیلومتر در شمال مرکز منجان متصل دریای منجان در علاقه منجان مربوط حکومت جرم ( بدخشان) که بین ۷۰درجه ۵۴دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶درجه ۷دقیقه ۳۵ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توغی : موضعیست بفاصله ۱۰کیلو متر در جنوب شرق قریه شحبان در علاقه نهر سراج مربوط حکومت اعلی گرشک که بین ۶۴درجه ۵۲دقیقه ۲۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۵دقیقه ۴۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است
توکاله : قریه ایست بفاصله ۲۲کیلو متر در جنوب غرب میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۴۹دقیقه ۲۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۸دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توکل ( ۴۴۰) تولک
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توکل : قریه ایست که بفاصله ۸کیلو متر در شرق قریه برکی راجان مربوط ولایت کابل که بین ۶۸درجه ۵۹دقیقه ۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۶دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توکل : قریه ایست که بفاصله ۱۰کیلو متر بطرف شمال شرق شیرزاد مربوط خوگیانی ولایت مشرقی که بین ۶۹درجه ۵۹دقیقه ۲۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۷دقیقه ۱۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توکاگ : کوتلیست بفاصله ۲۴کیلو متر در جنوب غرب قریه نماز گاه در علاقه میمنه مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۳۵دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۲۶دقیقه ۲۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تول بار : قریه ایست که بفاصله ۱۷کیلو متر در جنوب غرب قریه علی خیل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۳۸دقیقه ۵۵ثانیه طول البلد مشرقی و ۳۳درجه ۴۹دقیقه ۱۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تول پوست : قریه ایست که بفاصله ۲۱،۵ کیلو متر در جنوب شرق فیض آباد متصل دریای کوکچه مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۴۵دقیقه ۴۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۲ دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تولک : قلعه ایست بفاصله ۳۵کیلو متر در شمال غرب تیتان در علاقه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۲دقیقه ۴۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۸دقیقه ۲۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تولک : قریه ایست بفاصله ۶کیلومتر در غرب قریه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۰دقیقه طول البلد مشرقی و ۳۳درجه ۵۷دقیقه ۷ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تولک : قریه ایست که بفاصله ۱۱،۵ کیلو متر در شمال رستاق مربوط تالقان ولایت قطغن که بین ۶۹درجه ۴۶دقیقه ۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۱۱دقیقه ۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تولک : حکومت است درجه ۳ متعلق حکومت کلان غورات در حوزه ولایت هرات که در گوشه جنوب غرب شهرک مرکز حکومت کلان غورات که بین ۶۳درجه ۱۵دقیقه ۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۴۴دقیقه ۱۰ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و بجنوب غربی آن علاقه داری فرسی که مربوط حکومت تولک میباشد کائن بوده و جانب شمال آن علاقه داری
تولک ( ۴۴۱) توی آب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چشت شری در حوزه ء حکومتی اوبه وقوع دارد . از طرف تولک یک نماینده در شواری ملی میباشد .
تولک تگاب : نهریست بفاصله ۵۳ کیلو متر در غرب قلعه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۲۷دقیقه ۱۴ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۷دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده و تگاب بلواه می ریزد .
تولک سندا : کوتلیست بفاصله ۱۳ کیلو متر در غرب قریه پستی گرام در علاقه منجان مربوط حکومت اعلی بدخشان بالای سلسله هندوکش بین ۷۱درجه ۵ دقیقه ۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۴۰دقیقه ۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تولی کوتل : کوتلیست بفاصله ۷ کیلو متر در شمال غرب قریه علی خیل مربوط ولایت جنوبی که بین ۶۹درجه ۲۸دقیقه ۸ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۵۸دقیقه ۵۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تومانکی : قریه ایست که بفاصله ۷۶ کیلو متر در جنوب شرق اتمان مربوط کتواز حکومت اعلی غزنی که بین ۶۹درجه ۱۸دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۲درجه ۲۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است و.
تومای : قریه ایست که بفاصله ۴۰، ۵ کیلومتر در شمال قلعه کف در علاقهء درواز مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۵۹دقیقه ۱۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵ دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تونگه :خرابه ایست بفاصله ۲۳،۵ کیلو متر در جنوب شرق باسول در علاقه مهمند ره مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۰درجه ۵۹دقیقه ۱۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵دقیقه ۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تونیان : قریه ایست که بفاصله ۲۹کیلو متر در شرق هرات مربوط ولایت هرات که بین ۶۲ درجه ۳۰دقیقه ۱۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۱۸دقیقه ۵۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
توی آب : قریه ایست که بفاصله ۳۱،۵ کیلو متر در شمال غرب فیض آباد مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۰درجه ۱۸دقیقه ۳۷ثانیه طول البلد شرقی و ۳۷درجه ۱۲دقیقه ۳۴ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
توی سبز ( ۴۴۲) تیراه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توی سبز : کوهیست در جنوب قلعه تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳درجه ۴۳دقیقه ۲۴ثانیهء طول البلد مشرقی و ۳۳درجه ۵۱دقیقه عرض البلد شمالی واقع است.
توی مست : قریه ایست که بفاصله ۱۴،۵کیلو متر در جنوب قریه قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۱۳دقیقه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۳۶دقیقه ۳۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تویمه : قریه ایست که بفاصله ۷۱،۵کیلو متر در شرق شهر میمنه نزدیک نهر شیرین تگاب مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴درجه ۵۴دقیقه ۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۵۶دقیقه ۵۹ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
ته ته ونه : قریه ایست که بفاصله ۱۳کیلو متر در جنوب شرق قلعه مشک در علاقه دایزنگی مربوط ولایت کابل که بین ۶۷درجه ۴۵دقیقه ۳۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۲۳ دقیقه ۵۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تهی کابل : شیله ایست بفاصله ۳۴کیلو متر در شمال شرق سوز مه قلعه در علاقه سرپل مربوطولایت مزار شریف که بین ۶۶ درجه ۳۰دقیقه ۵۰ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ثانیه ۱۰ دقیقه ۱۲ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تیر : کوتلیست بفاصله ۶ کیلو متر در شرق قلعه شرتان در علاقه اسمارمربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱درجه ۲۴ دقیقه ۲۳ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۵۸دقیقه ۳۳ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیر انداز : کوهیست بطرف شمال مرکز غوربند مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۸درجه ۴۵دقیقه ۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵درجه ۱۱دقیقه ۱۲ثانیه‌عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
تیر انداز مینار : قریه ایست که بفاصله ۲۳،۵ کیلو متر در جنوب غرب قریه بلوک متصل سرکیکه بطرف قندهار میرود در علاقه ترنک و جلدک مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار که بین ۶۶درجه ۳۰دقیقه ۴۶ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱درجه ۱۵دقیقه ۴۶ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیراه : دره ایست که بفاصله ۲،۵ کیلو متر در جنوب غرب اسپین قلعه مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۹درجه ۱۰دقیقه ۱۲ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳درجه ۳۹دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است.
تیرپل ( ۴۴۳ ) تپزک
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تیرپل : موضعیست بفاصله ۸،۵ کیلومتر در جنوب شرق کهان در علاقه غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۱ درجه ۱۴ دقیقه ۵۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۳۵ دقیقه ۳۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیرک : موضعیست بفاصله ۲۵،۵ کیلومتر در جنوب شرق قلعه سرکاری در علاقه دره صوف مربوط حکومتکلان سمنگان ولایت مزارشریف که بین ۶۷ درجه ۲۸ دقیقه ۵۹ ثانیه طول البلد شرقی و۳۵ درجه ۵۱ دقیقه ۴۱ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیرکشت : میدانیست در غرب غوریان مربوط ولایت هرات که بین ۶۰ درجه ۵۷ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۳ دقیقه ۳۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیرگوان : قریه ایست بفاصله ۳۰ کیلومتر در جنوب شرق بنو در علاقه اندراب متصل دریای تکنک مربوط ولایت قطغن که بین ۶۹ درجه ۲۸ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۲۴ دقیقه ۳۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیرگران : قریه ایست بفاصله ۵۱ کیلومتر در جنوب شرق خیرآباد در علاقه جرم مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۱ درجه ۶ دقیقه ۳۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۳۹ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیروا : دریائیست بفاصله ۷۷،۵کیلومتر در جنوب شرق قلعه دوست محمد در علاقه کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸ درجه ۳۳ دقیقه ۱۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۴۲ دقیقه ۳۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده وبطرف جنوب جریان دارد.
تیرواچنه : چشمه ایست بفاصله ۱۹ کیلومتر در جنوب قلعه دوست محمد در کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۸ درجه ۲۱ دقیقه ۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۴۵ دقیقه ۴۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیره گاه : موضعیست بفاصله ۱۰ کیلومتر در جنوب قریه شوربولاق در علاقه چهار کند مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۷ درجه ۸ دقیقه ۴۲ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۲۵ دقیقه ۴۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیزوا : شیله ایست بفاصله ۲۲،۵ کیلومتر در شمال غرب قریه نیک در علاقه یکاولنگ مربوط حکومتکلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۴۶ دقیقه ۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۴۷ دقیقه ۲۴ ثانیه عرض البلد شمالی واقع بوده وآب آن به بند امیر می ریزد .
تپزک : قریه ایست بفاصله ۱۱ کیلومتر در شمال غرب قریه سبز او در علاقه بهسود مربوط
تیزین ( ۴۴۴ ) تیلان چی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حکومتکلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۸ درجه ۴ دقیقه ۴۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۱۲دقیقه ۲۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیزین : علاقه ایست در غلزائی مربوط ولایت مشرقی که بین ۶۹ درجه ۳۴ دقیقه ۲۴ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴ درجه ۲۱ دقیقه ۳۸ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیشک : موضعیست بفاصله ۳۲ کیلومتر در شرق سوزمه قلعه در علاقه سرپل مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۱۹ دقیقه ۴۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۹ دقیقه ۲۱ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیشه : قلعه ایست بفاصله ۵ کیلومتر در جنوب قلعه چغه سرای متصل سرک در پیچ دره مربوط ولایت مشرقی که بین ۷۱ درجه ۷ دقیقه ۲۹ ثانیه طول البلد شرقی و۳۴ درجه ۴۹ دقیقه ۳۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیک : قریه ایست بفاصله ۱۱،۵ کیلومتر در جنوب زیارت شاه مقصود در علاقه خاکریز مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۲۶ دقیقه ۴۳ثانیه ء طول البلد شرقی و ۳۱ درجه ۵۳ دقیقه ۱۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیگر منسودوان : قلعه ایست بفاصله ۸۸ کیلومتر در شرق بزی گنبد در علاقه واخان بارتفاع تخمین ۵۵۰۳ متر مربوط حکومت اعلی بدخشان که بین ۷۴ درجه ۴۹ دقیقه ۲۹ ثانیه طول البلد شرقی و۳۷ درجه ۱۶ دقیقه ۴۸ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیگوز: قریه ایست بفاصله ۲۴ کیلومتر در جنوب شرق سنگ ماشه در جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی که بین ۶۷ درجه ۱۵ دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۱۱ دقیقه ۱۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیل : قریه ایست بفاصله ۵۶ کیلومتر در علاقه پنجشیر مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹ درجه ۵۳ دقیقه ۱۸ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۳۴ دقیقه ۴۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیلان : موضعیست بفاصله ۴۹،۵ کیلومتر در جنوب شهر میمنه بارتفاع تخمین ۲۰۵۸ متر مربوط حکومت اعلی میمنه که بین ۶۴ درجه ۴۷ دقیقه ۲۹ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۳۲ دقیقه ۱۶ ثانیه ء عرض البلد شمالی واقع است .
تیلان چی : قریه ایست بفاصله ۳۰،۵ کیلومتر در جنوب شرق چهاریکار مربوط حکومت اعلی پروان که بین ۶۹ درجه ۱۲ دقیقه ۵ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۵ درجه ۵۹ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیموران ( ۴۴۵ ) جاجی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تیموران : کوهیست در علاقه دای کندی بارتفاع تخمینا ۴۱۴۰ متر مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل که بین ۶۶ درجه ۵۰ ثانیه طول البلد شرقی و۳۳ درجه ۴۴ دقیقه ۳۷ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیمورسرای : قریه ایست بفاصله ۲ کیلومتر در جنوب غرب وزیر آباد در علاقه ء بلخ مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۵۰ دقیقه ۳۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۸ درجه ۴۳ دقیقه ۴۳ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیمورک : قریه ایست بفاصله ۵/۵۰ کیلومتر در غرب قریه وزیر آباد در علاقه بلخ مربوط ولایت مزارشریف که بین ۶۶ درجه ۳۴دقیقه ۳۷ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۶ درجه ۴۵ دقیقه ۴۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیموریان : موضعیست بفاصله ۵/۱۱ کیلومتر در جنوب غرب شهر قندهار مربوط ولایت قندهار که بین ۶۵ درجه ۳۹ دقیقه ۳۰ ثانیه طول البلد شرقی و۳۱ درجه ۳۱ دقیقه ۴۰ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیوار : قریه ایست بفاصله ۴۱ کیلومتر در جنوب غرب قریه اشلان در علاقه تولک مربوط حکومتکلان غورات ولایت هرات که بین ۶۳ درجه ۱۶ دقیقه ۴۳ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه ۳ دقیقه ۳۲ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .
تیواره : قلعه ایست بفاصله ۶۷ کیلومتر در شمال شرق پرچمان در علاقه ء غورات مربوط ولایت هرات که بین ۶۴ درجه ۲۳ دقیقه ۵۶ ثانیه طول البلد شرقی و ۳۳ درجه ۲۱ دقیقه ۶ ثانیه عرض البلد شمالی واقع است .