32

احداد ولد عمر شیخ بن بایزید

از کتاب: تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان (تیموریان) هند

طوریکه گذشت جلال الدین جانشین و پسر دلاور بایزید با کارنامه‌ای درخشان ملی در سال چهل و پنجم دورۀ اکبری مقارن (۱۰۰۹ه‍) در راه ملیت و آزادی خواهی کشته گردید، ولی طوری که در بار مغل تصور میکرد بکشتن این رادمرد بزرگ شور آزادی طلبی پښتون فرو ننشست، بعد از جلال الدین، احداد برادر زاده و داماد وی علم جهاد ملی را در مقابل قوای اجنبی در کوهسار پښتونخوا افراشت، احداد روشن نهاد مانند اسلاف غیورش شخص دلاور و جنگجو و آزادی خواهی بود، و طوریکه مؤلف دبستان می نویسد مردی بود عادل و ضابط  و بر آئین آبای رفیع المقدارش ثابت (۴۲)، این شخص در اواخر دورۀ اکبری و اوایل دورۀ جهانگیر در مقابل مظالم استعمال طلبانه شاهنشاهان مغول قد علم کرد و طوریکه در ذیل این سطور بنظر می‌رسد در میدان مدافعت ملیت مردانه استاد. 

احداد در اوایل شاهی جهانگیر به تهیه قوا پرداخت و قبایل افغانی را بدور خود فراهم آورد، و در سال ششم جلوس وی مقارن صفر (۱۰۲۰ه‍) مغز الملک بخشی را شکستانده و خود را بکابل رسانید، و درون شهر بالشکر مغول در اویخت، ولی درین جنگ یکی از بزرگان لشکر احداد که (بارکی) نامداشت در گذشت و قوای مغول توانستند به مدد نادعلی میدانی بمدافعۀ مهاجمین پردازند بعد ازین جهانگیر  قلیچ خان را بدفع احداد گماشت(۴۳) 

در سال دهم دورۀ جهانگیر مقارن سال (۱۰۲۴ه‍) باز جهانگیر قوای نو خود را بجنگ احداد فرستاد و درین وقت احداد با پیروان خود در جرجی (چرخ موجودۀ لوگر) تمرکز داشت، جهانگیرشرح این لشکر کشی را بقلم خود چنین نگارش داده: 

٫٫احداد افغان که از دیر باز در کوهستان کابل در مقام سرکشی و فتنه انگیزی است، و بسیاری از افغانان آن سرحد برو جمع شده آمد و از زمان والد بزرگوار (اکبر) تا حال که سال دهم جلوس من است افواج همیشه بر سر او تعین بوده اند رفته رفته شکستها خورد و پریشانی ها کشید(۴۴)٫٫

باین طور جهانگیر قوای خونخوار خود را بر احداد گماشت، در جنگی که با وی نمودند، قریب سه هزار از همراهان احداد را کشت، و خود احداد بطرف قندهار رفت و مرکز قوای احداد بدست لشکر جهانگیر آمد.

بعد ازین در سال (۱۰۲۸ه‍) که احداد با قوای خود را بمقابل مغول فراهم آورد امان الله پسر مهابت خان یکی ازمامورین بزرگ مغول با وی جنگ کرد درین معرکه نیز بقوای احداد آسیب سخنی رسید و بکوهسار خود پناه جست(۴۵).