محاصرۀ کابل از طرف نذر محمد خان و فرار وی
چون نذر محمد خان از تصرف شهر مأیوس گردید، روز پنجشنبه پنجم ماه شوال (۱۰۳۷ه) از جانب پشتۀ نهر فتح و بی بی مهرو بر کابل هجوم آورد و قوای مدافع شهر هم از پشته ده افغانان و مقبرۀ سید مهدی خواجه بدفاع و زد و خورد پرداختند، چون کاری از پیش برده نمی توانستند، در حصار شهر نشستند و روز دیگر محاصره کابل آغاز گردید، قوای اوزبک در اطراف حصار تقسیم و نذر محمد خان و پسرش عبدالعزیز در خانۀ عبدالرحمن ترنابی طرف شمال حصار و پلنگتوش بی و‌داداربی در مقبرۀ خاندوران (طرف شرقی محاذی دروازۀ دهلی) و عبدالرحمن دیوان بیگی در مدرسۀ خواجه عبدالحق (شمالی حصار پهلوی دولت خانۀ قدیم) و کاشغری سلطان در گلنۀ جنوبی قلعه جای گزید، و سنگر های لشکری را هم بطور ذیل تقسیم کردند
از طرف دروازۀ دهلی و دروازۀ آهنی و شیخ طاوس و دروازه خواجه خضر، و ده نو.
محاصرۀ کابل با جنگهای خونین سه ماه دوام کرد، و مدافعین حصار را بر از مردانگی کردند، و با قوای نذر محمد خان مقاومت خوبی نمودند، چون خبر محاصرۀ کابل و تاخت و تاز اوزبک بدربار مغول در هند رسید، شاه جهان دانست که در کابل و افغانستان هیچ کس کاری را از پیش برده نمی تواند و برای اشخاص دیگر جز پښتونها چنانچه پیشتر اشارت رفت گذشتن از کهسار خیبر مشکل است بنابران یکی از اشخاص معتمد افغان را که خواجه ابو الحسن مهمند بود با پانزده هزار سوار افغان و مغول با اعزازات فوق العاده بخطاب لشکر خان عوض ظفر خان بصوبداری کابل و بنگښ مقرر ساخت، و علاوه بر آن سپه سالار مهابت خان ( بهادر خان خانان) با جمعی از سرداران افغانی و هندی و بیست هزار سوار از حضور شاه جهان به یاوری لشکر خان و تصفیه صفحات افغانستان گماشته گردید(۱۵ذیقعده ۱۰۳۷ه).
قشون مغول بسوی کابل در حرکت آمد و لشکر خان که پیشتر حرکت کرده بود به پشاور رسید و از آنجا سزاوار خان پسر خود را با عدۀ قشون پیشتر بسوی کابل حرکت داد و بعد از آن دستۀ از لشکر را با ظفر خان که در پشاور بود همراه ساخته و عقب قوای سزاوار خان فرستاد و خود با قوای باقیمانده به تقویۀ هر دو روانه گردید.
قوای لشکر خان به چهار باغ جلال آباد رسید، و بعد از چندی در گندمک منزل گزید، و از آنجا هم از راه انچرک به باریکاب دوازده گروهی کابل آمد.
نذر محمد خان با خود اندیشید که اگر قوای کمکی مهابت خان خان خانان به تقویت و یاوری قوای لشکر خان برسد، لاجرم مقابله با آنها دشوار می‌شود ، پس بعزم سر کوبی لشکر خان سپاهیان خود را به قوماندانی سردار خان و مبارز خان روهیله، و ظفر خان و سعید خان بمقابلۀ آنها فرستاد و نذر محمد خان که درینوقت بیش از هفت تا هشت هزار عسکر برایش نمانده بود بتاریخ جمعه نهم محرم سال ۱۰۳۸ه رو بگریز نهاده و از راه غوری بعجلت تمام به چهار روز خود را به بلخ رسانید و لشکر خان با تمام قوای خود مظفرانه روز جمعه (۱۶) محرم (۱۰۳۸ه) داخل کابل گردید و محاصرین شهر را نجات بخشید، و قلعۀ بامیان که برخی از اعوان نذر محمد خان در حین فرار در آنجا مانده و آنرا مستحکم ساخته بودند هم از طرف قوای لشکر خان مفتوح و آنرا مستمر نموده و از بنیاد بر انداختن و عوض بیگ را به قلعه داری شهر ضحاک بر گماشتند(۳)