جنبش روشانیان کابل در دست کنور مانسنگه

از کتاب: بالاحصار کابل و پیشآمدهای تاریخی

موضوع ظهور پیر روشان صاحب کتاب خیرالبیان و افکار فلسفی و مذهبی او بحثی است معلوم و علیحده که در این کتاب به آن کاری نداریم. پیروان این مرد که به روشانیان معروف اند در میان قبایل پشتون از سوات و باجور گرفته تا دره های وزیرستان جمعیت بزرگی تشکیل دادند جنبه سیاسی این جنبش مخالفت هائی است میان قبایل پشتون و دستگاه سلطنت مغلهای هند در زمان سلطنت جلال الدین اکبر در هند و حکمفرمائی محمد حکیم میرزا در کابل روشانیان در میان قلمرو نفوذ این دو برادر به کمال فعالیت رسیده و در اکثر موارد راه کتل خیبر را مسدود میساختند در موقعیکه خود جلال الدین در سال ۹۸۹ بکابل می آمد در ین راه بوی حمله ها کردند حینیکه محمد حکیم میرزا در کابل وفات کرد و اوضاع مغشوش و آشفته شد، جنبش روشانیان تا اندازه ئی در کابل هم بی تأثیر نماند.

کابل قراریکه دیدیم از ۹۹۳ به بعد به بجگت سنگه پسر کنور مانسنگه و خواجه شمس الدین خافی سپرده شده بود چون در جریان سال ۹۹۴ جنبش روشانیان بیشتر شدت کرد و از طرف دربار اکبر قوای بیشتری به سرکردگی زین خان کوکه و راجه بیربر به سوات و بنیر و باجور سوق داده شد و در یکی از شبخون های قبایل پشتون هشت هزار لشکریان اکبر تلف گردید، نگرانی زیاد باعث گردید که جلال الدین اکبر قوای تازه دمی بکابل اعزام دارد بدین ملاحظه کنورمانسنگه را بار دیگر بکابل فرستاد و وی در ماه ربیع الثانی سال ۹۹۴ وارد کابل گردید.