کالای بازرگانی خراسان و مربوطات آن

سیستان : خرما، انگوزه ، نمدهای زمینداوری یعنی کوسی (اصطخری ) زنبیل و ریسمان لیفی و بوریا (مقدسی )

کابل: جامه های نخی خوب و دستمال های هشت رخ که بتمام خراسان و چین و سند. برده می شود(ابن حوقل) هلیلۀ کابلی و نیل اعلی (ادریسی )

بست : میوهای خشک و کرباس و صابون (حدود)

سروان : میوای و انگور خرما (ابن حوقل)

مرو: خربوزۀ خشک و اشتر غاز و ابریشم و پنبۀ نرم و البسۀ نخی (اصطخری) روی پوش ابریشمی و نخی و گاو و پنیر و دیگ و شیره و مس (مقدسی)

بلخ اشتران بختی و غلامان تورکی (اصطخری) صابون و کنجد و برنج و جوز و بادام و مویز و روغن و پوست و شربت وانگور و انجیر و رب انار و زاک و کبریت و سرب و زرنیخ (مقدسی)

بدخشان : مشک تبتی (حدود) بیجاده لاجورد (اصطخری ) سنگهای گرانبهای برنگ سرخ و اناری و دیگر رنگهای پسندیده (ابن حوقل)

کران : مشک و برده (اصطخری)

شومان : زعفران (اصطخری)

طوس » ریسمانهای خوب و بوریا و حبوب (احسن التقاسیم)

سرخس : حبوب و اشتر (مقدسی)

تر مذ: صابون و انگوزه (مقدسی)

۱تاریخ تجارت در عصر اموی ۳۷

۲تاریخ بخارا ۲۲۱ 

ولوالج : کنجد و روغن آن و جوز و بادام و پسته و برنج و نخود و جو و روغن و شاخ حیوان ؛ و پوست روباه و قروت ( مقدسی)

خوارزم : سمور و سنجاب و قاقام و روباه و خز و پوست و پوست بز و خر گوش ملون و شمع و تیر و کلاه و دندان ماهی و کهر باو کمیخت و عسل  و شمشیر و زره و جلغوزه و گوسپند و گاو و انگور و مویز و کنجد و فرشها و جامه های و دییا روی پوش و قفلها و کما و قروت و ماهی و کشتی (مقدسی)

فرغانه : برده گان تورکی و البسۀ سپید و اسلحه شمشیر و مس و اهن (مقدسی) سیم  و زروژ یوه و چراغ سنگ و پیروزه و اهن و روی و سرب( اصطخری )  دانۀ عناب فرغانه به آفاق برده میشود ( ابن حوقل) نوشادر و سنگ پاز هر و سنگ مغناطیس (حدود)

نشاپور: (ابرشهر) پیروزۀ معدن ریوند(مقدسی) انواع البسۀ فاخر نخی و ابریشمی که باکثر بلاد دیگر صادر میشد( ابن حوقل) ریواش و کار دو البسۀ و سپید و عمایم شهجهانی و روی پوش و جامه های ابریشمین و عتابی و سعیدی و مشطی و زیورهای و البسۀ مویینه و اهن (احسن التقاسیم) 

ختلان : اسپ و استر و مواشی ( ابن حوقل)

کش : معدن داور های و استران نیک و ترنگیبین و نمک سرخ بهمه جهان برند(حدود)

ترمذ: صابون نیک و بوریای سبز و باد بیزن (حدود)

چغانیان : جامۀ پشمین و پلاس و زعفران (حدود)

قبادیان : روناس (فوه) که بقمدار بزرگ بهند برند( ابن حوقل) نفت و پیروزه و قیر وز فت (مقدسی)

شرغ (بخارا) : حلوای مغزین و از دوشاب ، پوست گاو و چوب  و ماهی شور و تازه و پوستین بره و کرباس ( تاریخ بخارا)

زندنه بخارا: کرباس زند نیچی که بعراق و فارس و هند بردندی بقیمت  دیبا (تاریخ بخارا)

هرات : جامه های فراوان و دیبا و خلدی و زبیب طایفی و مویز سبز و سرخ و دوشاب و شکرینه و پولاد و پسته (مقدسی) برنج مارا بادی و چوب عرعر فوشنجی (اصطخری )کشمش کروخی و مویز طایفی مالنی (ابن حوقل) 

غرستان :برنج بشین و مویز سورمین (اصطخری )سیم و نمد و فرش خوب و گلیم و سپان خوب و استر (مقدسی)

پنجهیر: (پنجشیر زر و لاجورد و جواهر دیگر (ابن حوقل)

جوزجان : پوست هائی که بتام خراسان برند(اصطخری) غالبا پوست قره قل باشد.

بامیان : نیل سالانه بقمیت دو ملیون دینار طلایی (ابن حوقل)

نساوابیرد: البسۀ ابریشمین و کنجد و روغن آن و جامه های زربفت و بنبوزی و پوست های روباه (احسن التقاسیم )

ماوراء النهر: جامه های نخی و پشمی و پوستی و نوشادر و کاغذ و زیبق و سیم وزر و بهترین غلامان تورکی و مشک تبتی و خر خیزی و زعفران چغانی و پوستهای سمور و سنجاب و روباه و غیره وطراف آلات اهنی و جامه هاییکه در خور شاهان بود (اصطخری) سیم و زر و جوهر های گدازنده ودارو ها چون زاک و زرنیخ و گوگرد(حدود)

بخارا: جامۀ نازک و تن اسپ و چربوه و جامه اشمونی و پوست میش و روغن(مقدسی ) البسۀ نخی و فرش و مصلی و جامه های پسندیدۀ پشمی (اصطخری) جامۀ کرباس ثقیل بنام بخاری که اعراب انرا می پسندیدند( ابن حوقل ) شوره (حدود) 

سند: در کنار شرقی جنوبی خراسان از سرزمین سندف کالای بازرگانی قرار ذیل  صادر شدی:

از منصوره نیشکر و از قصدار فانید یعنی شکر سپید ، از طوران شکر پسید و از سندان برنج و جامه و نارگیل و از گنداوی اشتران بختی (ااصطخری) 

گاو میش و گور خر از سند صادر شدی( تنبیه والا شراف) مرغ و طاووس(البلدان) از ملتان مشک از دیبل مشک اعلای تبتی و از منصوره پیزار و عاج (البشاری) اما پوست مدبوغ و آرد و خرمای بصری و اسپ و عود که یک من بدو صد دینار فروخته شدی( کتاب الهندو السند و تقویم البلدان و ابن اثیر) از کالای درامدی سند بود ۱

پیزار های سندی به بغداد و کشور های عربی بسیار برده می شد و در نفاست آنقدر شهرت داشت که انرا فقط در خور استعمال شهزادگان و ثروتمندان میدانستند، و چون بسیار زیبا و خوشنما و نفیس بود، پوشیدن انرا برای اشخاص متورع و پارساه مناسب نمی شمردند . در کتاب الورع امام احمد بن حنبل مروی خراسانی (متوفی ۲۴۱هـ ۸۵۵م) شرح خاصی بعنوان «باب لبس النعال السندیه» موجود است. ۳ از مواد دیگر تجارتی سند کت (قسط هندی نام یکدوا) و چوب بانس و بید هم بود، که ازینجا صادر میشد. ۴