32

جنگهای تیمور آباد و بلخ

از کتاب: تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان (تیموریان) هند ، فصل پنجم

شهزاده اورنگزیب که برای مدافعۀ قوای عبدالعزیز خان به بلخ فرستاده شده بود غره جمادی الاولی (۱۰۵۷ه‍) ببلخ رسید بعد از تهیه پیکار و گماشتن بهادر خان و سعید خان بمواقع لازمه در تیمور آباد فرود آمد، از آنطرف عبدالعزیز خان بسرداری قتلق محمد و بیگ اوعلی فوج گرامی را بمقابل شهزاده فرستاد، اورنگزیب شمشیر خان  ترین را بحراست بلخ مامور کرد، و بهادر خان و سعید خان بجنگ قوای اوزبک پرداختند و درین روز (۹)جمادی الاولی جنگی صعب واقع  گردید و بسی از سرداران قشون شهزاده جان دادند، ولی اخیرا قوای اوزبک منهزم گردیده و رو بفرار نهادند ، روز دیگر امیرالامراء علی مردان خان بمیدان تاخته و با زیاده از دوازده هزار سوار مقابل گردید بیگ اوعلی قوماندان توران پافشاری سختی نمود، ولی در نتیجه باز پیروزی نصیب اردوی شهزاده گردید، و قوای اوزبک را از هم پاشید. 

همدرین روز عبدالعزیز خان لشکر دیگر را به سرداری سبحان قلی برای تاخت بر بلخ نامزد کرد، و قوای قتلق محمد و سرداران هزیمت دیدۀ توران بدانها پیوستند و روی بسوی بلخ آوردند، قوای علی مردان خان و شهزاده به همراهی خودش شأن در دو سه موقع مقابلت خوبی نمود و روی ترکتازان را گرفتند، ولی عبدالعزیز خان قوای باقیماندۀ خود را هم جمع کرده و بقوماندانی خود بمیدان پیکار سوق داد، و چندین بار لشکر  شهزاده  اورنگ زیب و علی مردان تاخت  اما بافشاری سختی را دید. 

اخیرا عبدالعزیز خان هفت لشکر را که به یک لک و بیست هزار می نویسد با سرداران دلاور خود برای هجوم و ترکتازی نامزد کرد،  و پیکار عظیمی درینکی لدق تیمور آباد در ۱۴ جمادی الاولی روی داد که تاریخ این سر زمین سابقه نداشت، ولی شهزاده و علی مردان مقاومت سختی را نشان دادند و قوای ازوبک نتوانست کاری را پیش ببرند بنابران متفرق گردیده، و بعد از آنکه در ۱۸ جمادی الاولی قوای شهزاده در بلخ نزول کرد، عبدالعزیز خان هم از آب آمو گذشت و میدان جدال را به خصم گذاشت(۲۵).