32

دوام مذاکره راجع به ایجاد روابط مستقیم روسیه با افغانستان

از کتاب: تاریخ تجزیه شاهنشاهى افغان ، فصل ششم

به هر صورت مذاکرات ایجاد روابط مستقیم روسیه و افغان دوام کرد، و لارد لانسدون به حکومت هند رای داد، چون كونت بینکین دورف Benekendorff حق مخابرات مستقیم را به هیچ صورت قابل امتناع نمیداند، بنا بران باید حکومت هند آنرا برسمیت بشناسد، ولی بشرطیکه روسیه قبلاً اطمینان دهد که پیش از اخذ مشورۀ قبلی دولت بریتانیه، بارسال کدام نمایندۀ خود بافغانستان اقدامی ننماید. و همواره پیش از ارسال نمایندۀ خود به دولت بریتانیه موقع دهد که دران باره با روسیه و امیر افغانستان مذاکره نمایند.1

ظاهر است که اگر دولت روسیه چنین وعده ای را میداد، پس دولت بریتانیه میتوانست امیر را از قبول هر گونه نمایندۀ خارجی و روسی و نیز از تمام اعمالیکه منافی منافع ایشانست باز دارد و بنا بران میکوشیدند، که با دولت روسیه در تحت این چنین شرایط به موافقه ای برسند (کتاب مذکور ص ۵۱۷ ) 

هنگامیکه این مذاکرات دوام داشت، بین مامورین افغانی و روسی در سرحدات هرات بر نصب علایم سرحدی اصطکاکی روی داد (کتاب مذکور) و دولت بریتانیه گفت: چون کار علامه گذاری سرحدات معینه یک عمل غیر "سیاسی" نیست بنابران باید نمایندگان روسیه و بریتانیه متعهد این کار گردند( کتاب مذکور ۵۱۸/۵۱۹) و مامورین روسی بجای اینکه با نایب الحکومۀ هرات یا مامورین افغانی مذاکره مینمایند، بوسیله جنرال قونسل بریتانیه در مشهد، تمام مسایل سرحدی را به حکومت بریتانیه اطلاع دهند. ولی روسیان بالعکس میخواستند که چنین مسایل را بوسیله حکمران عمومی ترکستان و کابینۀ پترسبرگ بلندن بفرستند و کابینه پترسبرگ بالهجۀ قاطع و شدید پیشنهاد فوق دولت بریتانیه را رد نموده و طوریکه در یاداشت ۶ فروری ۱۹۰۰م خود گفته بودند ایجاد روابط مستقیم خود را با افغانستان حتمی شمردند.