مسعود سعد سلمان
از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺷﻌﺮای ﻋﺼﺮ ﻏﺰﻧﻮی وﻣﺼﻮر اﺣﺴﺎﺳﺎت اﻟﻢ اﻧﮕﯿﺰ زﻧﺪاﻧﯿﺎن وﻣﺘﻮﻟﺪ ﺣﺪود ٤٤٠ﻫ و ﻣﺘﻮﻓﯽ ٥١٥ﺑﻌﻤﺮ ٨٠ ﺳﺎﻟﮕﯽ .ﻛﻪ ﺣﺼﻪء ﺑﺰرگ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را در ﺣﺒﺲ و زﻧﺪان ﮔﺬراﻧﯿﺪه وﻗﺼﺎﺋﺪ ﻣﻮﺛﺮ وﻏﺮا وﻏﻤﻨﺎﻛﯽ در ﻣﺤﺎﺑﺲ ﻗﻼع ﺳﻮ ودﻫﻚ وﻧﺎی ﺳﺮوده ﻛﻪ ﺑﻘﺎﯾﺎی اﯾﻦ ﺣﺼﺎرﻫﺎی ﻛﻮﻫﯽ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ.
دﯾﻮان ﻣﺴﻌﻮد در ﺣﺪود ۱۶ﻫﺰار ﺑﯿﺖ وﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻗﺼﺎﯾﺪ وﻏﺰل ورﺑﺎﻋﯽ وﻣﺜﻨﻮی وﺗﺮﺟﯿﻊ وﻗﻄﻌﻪ وﻣﺴﻤﻂ د رﻛﻤﺎل ﻓﺼﺎﺣﺖ وﺗﺄﺛﯿﺮ و ارزش ﻓﺮاوان اﺳﺖ و ﻗﺼﯿﺪه ﺣﺼﺎر ﻧﺎی اواز ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آﺛﺎر اوﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﯿﺖ آن اﯾﻨﺴﺖ:
ﭘﺴﺘﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﻫﻤﺖ ﻣﻦ زﯾﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﺟﺎی
ﻧﺎﻟﻢ ﺑﺪل ﭼﻮ ﻧﺎی ﻣﻦ اﻧﺪرﺣﺼﺎر ﻧﺎی
ﺟﺰ ﻧﺎﻟﻪ ﻫﺎی زار ﭼﻪ آرد ﻫﻮای ﻧﺎی
آرد ﻫﻮای ﻧﺎی ﻣﺮا ﻧﺎﻟﻪ ﻫﺎی زار
در اﺧﯿﺮ اﯾﻦ ﻗﺼﯿﺪة دردﻧﺎك ﭼﻨﺪ ﺧﻄﺎب ﻣﻮﺛﺮ وﻛﺎری ﻛﻪ ﺣﺎﻛﯽ از درد دل واﺣﺴﺎس ﻣﺸﺘﻌﻞ اوﺳﺖ دارد ،ﺑﺪﯾﻦ ﻧﺤﻮ :
وی ﻛﻮر دل ﺳﭙﻬﺮ ﻣﺮا ﻧﯿﻚ ﺑﺮ ﮔﺮای
ای ﺑﯽ ﻫﻨﺮ زﻣﺎﻧﻪ ﻣﺮا ﭘﺎك در ﻧﻮرد
ده ﭼﻪ ز ﻣﺤﻨﺘﻢ ﻛﻦ وده در زﻏﻢ ﻛﺸﺎی
ای روزﮔﺎر ﻫﺮ ﺷﺐ وﻫﺮ روز از ﺣﺴﺪ
ای اژدﻫﺎی ﭼﺮخ ! دﻟﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺨﻮر !
وی آﺳﯿﺎی ﭼﺮخ ﺗﻨﻢ ﺗﻨﮓ ﺗﺮ ﺑﺴﺎی
ای دﯾﺪه ﺳﻌﺎدت ﺗﺎری ﺷﻮو ﻣﺒﯿﻦ
وی ﻣﺎدر اﻣﯿﺪ ﺳﺘﺮون١ﺷﻮو ﻣﺰای
ای ﺗﻦ ﺟﺰع ٢ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻣﺠﺎزﯾﺴﺖ اﯾﻦ ﺟﻬﺎن !
ﮔﺮ ﻋﺰو ﻣﻠﻚ ﺧﻮاﻫﯽ اﻧﺪر ﺟﻬﺎن ﻣﺪار
وی دل ﻏﻤﯿﻦ ﻣﺸﻮﻛﻪ ﺳﻪ ﭘﻨﺠﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﺳﺮای
ﺟﺰ ﺻﺒﺮو ﺟﺰ ﻗﻨﺎﻋﺖ دﺳﺘﻮر ورﻫﻨﻤﺎی