گذر سردار جهان خان

از کتاب: بالاحصار کابل و پیشآمدهای تاریخی

گذر سردارجهان خان مانند گذر دیوان بیگی در این عرصه دوصد سال هنوز موجود است این گذر نسبت به گذر دیوان بیگی از نفس بالاحصار قدری دور تر افتاده ولی در عصر خودش محلۀ فراخی در وسط شهر کابل بوده سردارجهانخان بن حلیم خان فوفلزائی، سپه سالار معروف عصر احمد شاه غازی است که در تاریخچه عمرانات کابل اهتمام او در کشیدن حصاری به دورادور شهر در سال ۱۱۶۶ خاطرۀ فراموش ناشدنی بجا مانده. سردار جهانخان سپه سالار علاوه بر مقام و موقعیت نظامی مرد مدبر و با کیاست و فعال و خیرخواه بود و در فتوحات عصر احمد شاهی نقش بزرگ به عهده داشت نامبرده حتماً در همان سالهای اول سلطنت اعلیحضرت احمدشاه که مصروف انتظام امور کابل بود در همین محلی که بنام او تا امروز شهرت دارد خانه و باغی ساخته و احداث کرده و چون فعالیت های او در آبادی حصار دور شهر در سال ۱۱٦٦ معروف است احتمال قوی میرود که در همین سال به ساختن منزلی در نقطه مذکور پرداخته باشد بهرحال سر دار جهانخان قبل از عصر تیمور شاهی در کابل صاحب جای و جایگاهی شده و به این ترتیب میتوان گفت که شالوده محله سردار جهانخان پیشتر از محله دیوان بیگی گذاشته شده، زیرا سردارجهانخان اقلا ۲۱۲ سال قبل و دیوان بیگی در حدود تقریباً بیست سال بعد به بنای اولین منزلی که به گذر او معروف شده است اقدام کرده است. سر دار جهانخان سپه سالار حین جلوس تیمور شاه درانی با شهزاده پرویز پسر خورد احمدشاه غازی در پشاور می بود و بعد از ینکه به فرمان پادشاهی به قندهار احضار شد، نظربند گردید و از نظر افتاد و چون عروج او مربوط به زمان سلطنت احمد شاهی بود اساس محله، او در شهر کابل هم قبل از دوره تیمورشاهی گذاشته شد.