تهانه دار، قلعه دار، کوتوال
مغول ها در افغانستان قلاع مستحکم عسکری را اهمیت زیادی میدادند و همین قلعه ها بود که بارها شهر های بزرگی را مثل کابل و قندهار و غیره از تعرضات خصم نگهمیداشت، بنابران در عصر مغولیۀ هند در شهر های بزرگ یکنفر محافظ بنام پشتو کوتوال (۲۳) (قلعه دار) موجود بود، که این شخص مقام حفظ و انضباط و امنیت عمومی در داخل شهر داشت و به تعبیر جدید پلیس را اداره میکرد، اما در قلاع خورد و کوچکی که در اطراف مملکت می بود و حیثیت شهر خوردی را داشت قلعه دار مامور بوده، و این شخص بحیث یکنفر آمر عسکری قلعه را داره میکرد، و هر شهر بزرگ قلعه متعلقه بخود داشت، مثلا قلاع هفت گانه مرکزی قندهار که شرح آن پیش گذشت قلعه دار مواقع مهمه، اشخاص مهمی بودند، مثلا در سال ۲۲ دورۀ شاه جهان راجروپ قلعه دار کهمرد بود(۲۴).
اما تهانه در اراضی سرحدی و راه های خطرناک کشور بنا میشد، و دران یکنفر تهانه دار با یکدسته قوا برای حفظ خطوط سرحدی و راههای مامور می بود و این تهانه ها در افغانستان براه پشاور و کابل و در اراضی سرحدی شمالی کابل که خطوط سرحدی شمالی مملکت باامرای بلخ و توران بشمار میرفت موجود می بود، مثلا کهات در سال (۱۰۳۹ه) تهانه بود، که سعید خان از آنجا بمقابلۀ کمال الدین افغان بر آمد ، و هکذا در هر دو بنکښ تهانه موجود بود، که در سال(۱۰۴۰ه) از تهانه داری آن سعید خان به صوبه دار آنجا ارتقاء جست (۲۵) و در سال ۱۰۶۳ه مبارز خان بدخشی تهانه دار پنجشیر بود۲۶ و ازین بر می آید که آنجا هم حیثیت یک بهانه تهانه داشت.