حدیث نامزدکردن لشکرهای مغل بطرف غوروغزنین ولهاور
اوکتای چون بتخت بنشست،حشم ها برطرف غوروغزنين نامزد کرد، وطایر بهادر،بردر(شهر) دبیرستان جلادت بسیار نموده بود[و] او درورطه یکی بود(ه)، از نوینان بزرگ،وآن مغل درجنگی (۶) سیستان بدوزخ رفت. بفرمان اوكتای طایر بهادرمهترو فرمانده آن طايفه مغل شد، بجای آن مغل بزرگی که به وزخ رفت.
چون ازسیستان خراسان آمدند،انبان(۷) نوئين و نکو درنوئین ولشکرها که بطرف غوروخراسان بودند، بطرف غزنین آمدند،وپیش ازبين ملك (۸) حسن قرلغ( را) از بنیان (۹) مستأصل کرده بودند، و با اومائی قرارافتاده و چندانچه ( ۱۰) می خواستند (که) ملك سيف الدين حسن (۱۱) قرلغ را بدست آرند،میسرنمی شد، تا درشهورسنة ست و ثلاثين وستمائه، ناگاه برملك سيف الدين حسن قرلغ زدند،واومنهزم از کرمان وغزنين و بنيان بجانب بلاد ملتان و زمین سند آمد، و دران وقت تخت هندوستان به سلطان رضيه طاب ثراها دختر سلطان شمس الدين نورالله مرقده آراسته بود، پسرمهترملك حسن قرلغ بخدمت دهلی پیوست،راز راه عاطفت ولايت برن بدو مفوض شد، مدتی بود زاد گاه عطف کرد،و بی اجا زت حضرت
(۱) مط و مب: آنكه (۲) مط و مب: بتحریر پیوسته است (۳) جملات بین «.... و درمب نیست (۴) اصل: دهاور(۵) کان اور اصول ومط ومب، (۶) راورتی: درجنگ اوك سجستان، همین اوبا اون جایی بود بین دست و غزنه (اصطخری ص ۲۵۰) (۷) کذا دراصل وراورتی مط ومب: اينان، راورتی گوید که درنسخ خطی انبان.اینان، انیان استان، ابتان، استان هم آمده (۸) راو وتی: ملك سيف الدين حسن قرلغ، (۸) ز: ۴۳ (۱۰) مط و مب: قراریافته و چندانکه (۱۱) حسن درمب نیست -
خروج مغل طبقه۲۳ (۱۶۳)
بجانب خدمت پدرخود باز رفت، وچون ملك سيف الدين ببلاد سند آمد بلا د غزنین و کرمان به دست گماشتگان مغل بماند، تا درشهورسنة تسع و ثلاثين وستة مائه، لشکرهای مغل و حشم های غورنامزد لوهورشد(۱) و طایربهادرکه مصرف هرات و باي غيس (و) دیگر نو ينسان که معتصر فان (۲) بلا د غور و غدزفين و رم سیرو تخارستان بودند، همه با لشکرهای خود بب ة ب سند vسیدند، کبیرخان (۳) ایا ز مقطع (۴) ملتان بود، و ملك اختيارالدين قراقش مقطع لوهور بود، و تخت سلطنت به سلطان معزالدين رسیده بود، در این وقت چون خبر وصول لشکرهای مغل به ملتان ر بدید کبیرخان (۵) برای ناموس (۶) چتر برگرفت و تشکرها جمع کرد، و مستعد جهاد شد چون خبرجمعیت او بلشکر گاہ مغل رسید،عزمت کار در سمت (۷) موهرمصمم کشت، و بدر شهر لوهور آمدند و درحصار لوهور استعداد ذخیره وسلاح نه بود (و) خلق لاهوربا هم يكدل متفق نی (۸) واکثرساکنان آن شهرتجار بودند، و بجانب بالا خراسان و دترکستان در عهد مغل سفرها کرده بودند، و بروجه عادت اندیشی، هریکی ازمغل پایزه (۹) و مثال امان حاصل کرده
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مط ومب: گشت، (۲) اصل: متصرف آن (۳) مط درمتن: کبخان و در حاشیه کبیرخان بحواله یکی از نسخ خطی و درمب و اصول: کبیرخان (۴) مط و مب: که مقطع (۵) مط و مب: کبخان (۶) اصل: نأ مومیرا، (۷) اصل:صمت (۸) مط و مب متفق شدند (۹) مط ومب: ازمدل فایده ست ده ومثال امان حاصل کرده ... ولی پا بزه منن لفت تورکی است لوحه بود. از زریا نقره با چوب با، اندازه کف دست عرض و نیم ذراع طول میداشت. و نام خدا و پادشاه با زنان و علامت خاص روی آن محکم که می بود، و درعهد مغل بصورت امتیاز و تقدیربه بزرگان و دوسای تشکرداده می شد بر درجه بلند این نشان خاص سر شبر منقورمی شد، وآنرا با بزہ سرشیرگفتندی (جامع التواريخ جهانگشای جوینی)
(۱۶۴) طبقه۲۳ خروج مغل
براین استظهار درمحافظت و (خسک) (۱) حصار باملك قراقش موافقت نمی نمود، ومددومدافعت ومقاتلت نمیکردند، ولشکراسلام به واسطه آنکه ملوک ترک غوری ازسلطان معزالدين به امشاه خايف (می) بودند با هم جمع نمی شدند.
ازين بسبب ازطرف دهای لشکر(ی) بدفع مغل بزودی متوجه نه گشت (۲) و مدتی بردرشهر لوهور جنت قايم شد (۳) و لشکرمغل براطراف(حصار) لوهورمنجنیق بسیارنهاد ند،و باره ها (۴) خرآب درهند، و بدان مقدار که ملك قره قشی را دست داد،مقام نمود وجهاد کرد،چون او را حال اختلاف و تفرقه خواطر اهل لوهورمعلوم شد،قاضی و معارف بر(۵) درباره شهر درپاس داشتن، تقصيربسیارمی کردند،وملك قراقش دانست، که عاقبت کاراو وخیم است،ومحافظت این (۹) شهرازوسع (و) طاقت اوبیرونست، بافوج وحشم خود باسیم (۷) شب خون بیرون آمده، و برلشکر کفار زد، و بیکی حمله صنف لشکر کفار برهم زد (۸) و بطرف دهلی روان شد، بعضی از خواص (و) حرم وی دران حمله ازوی جدا ماندند( بعضی کشته شدند) و[ قومی شهادت یافتند، و بعضی درتاریکی شب وغوغا خود را از پشت اسپ درافتندند، و درخرابها و گورستا نھا مخفی شدنده، وحرم ملك همدران (۹) غوغا بموضعی
(۱) خسک نام خاری است که درآن زمان برای حفظ حصارها مانند خارهای آهنی میساختند واکنون هم سیم خارداربرای منع عبورمروربكارمیرود نظامی گفت:خسکه بی گزرگاہ کین ریختند، دلیران خروشیدن انگیختند این کلمه درعربی نیز بصورت مسکن به جای دحطی معرب مستعمل گردیده (فرهنگ نظام ج ۲ ص ۵۷۶) (۲) مط و مب:نشد (۳)مط ومب: گشت (۴) مط و مب: بارها (۵) اصل: درسر (۶) مط ومب: آن (۷) مط و مب: برسم (۸) مط و مب: برهم درید(۹) اصل:حرم ملک بدرالد ین درغوغا
(۱۶۵) طبقه۲۳ خروج مغل
پنهان شد،و دیگرروز چون اهل شهرولشکرمغل را (از) فرارملك قراقش و بیرون شدن اومعلوم شد،(دل) اهل شهروقدمه به کلی بشکست،ومغل چیره شد،وشهررا بگرفتند، و درهرمحلت قتال افتاد، ومسلمانان جهاد بسیار کردند،اما دو فوج از مسلمانان درآن حادثه جان را کمروار بر(۱) میان بستند و دست بشمشیربردند و تا آن لحظه که یکی یکی را بر اعضا به مبارکه ایشان بود،وحرکت داشت تیغ بیدریغ میزدند و مغل را بددزخ میفرستادند،تا آنگاه که هردو طايفه بعد ازجهاد بسیاربدولت شهادت رسیدند،یکی مبارز اقسنقرکوتوال لوهوربود، که درمبارزت و کارزار برهزاررستم دستان ترجیح داشت،با اتباع خود دوم مبارز دیندارمحمد امیرآخر(۲) بود، که جهاد بسنت (۳) وغزا بوجهی دران روز نمود (ند) که روح مطهرعلی مرتضی رضی الله عنه،ازفراد پس جنان (۴) درموافقت همه انبیا ورسل رحمتش می فرستاد [ند] با تباع و فرزندان خود،رضي الله عنهم ..
چون لشکرمغل شهررا بگرفت،خلق را شهید کردند،واسير(ه) بگرفتند (۹) اما چندان مغل بدوزخ رفت، که حد وحصرنيايد، بقدرسی و چهل هزارسوارمغل با هشتاد هزاراسپ، بلکه زیادت،وهيچ کس نه بود ازلشکرمغل (۷) که زخم تيرو تيغ و ناوك نداشت، بیشترازنوبنان و بهادران بدوزخ رفتند، طایر بهادر با قسنقر کوتوال هم نیزه شد،هردو یکدیگر را زخم نیزه کردند، طاير بها در بدوزخ (رفت) واقن تقر [شیرصفت به بهشت خرامید، فريق في الجنة وفريق في السعي (۸)
چون لشکرمغل شهرلوهوررا بگرفتند و خراب کردند،بازگشتند ملك قراقش ازحدود آب بياه بطرف لوهوربازگشت که درشب گریزازلوهورمبالغ مال از زرعین وغيرآن،جامداران ملکی درآب انداخته بودند،وآن موضع را نشان کرده به طلب آن اموال باز گشت،چون بشهرلوهوررسید،آن اموال باز یافت،که به سمت مغل نیفتاده بود و بعد
(۱) اصل: درمیان (۲) مط ومب:آخور(۳) اصل: بسبب(۴)اصل: جهان (۵) امل: امیر (۶) مط ومب: گرفتند (۷) مط ومب: لشکرگذار(۸) درقرآن،الشوری و
خروج مغل طبقه۲۳ (۱۶۶)
از (۱) رفتن کارشدند وان کوکهرآن وگبران ابتر(۴) به لوهورآمده بودند،و خرابی می کردند ملك قراقش ایشان را دریافت (و) جمله را بدوزخ فرستادند و بسالانه متن حضرت دهلی آمد و ملک تعالی اولیای دولت سلطان سلاطین اسلام (را) منصور،واعداء ملکش رام هورداراد، آه بین ) د ]» (۴)