32

اقرار نامۀ اقوام ضلع کوهات نمبر ۸۹

از کتاب: تاریخ تجزیه شاهنشاهى افغان

در حدود کوهات اقوام سر کشی سکونت داشتند. که همواره علت عدم راحت حکام و عساکر انگلیسی بودند، اول عثمان خیل به تعداد ۴۵۰ نفر دوم زرمت بشمال غرب میران زئی بتعداد پنج هزار سوم شاخ دیگر عثمان خیل یکنیم هزار نفر، چهارم علی شیرزائی سه هزار نفر پنجم اکاخیل پنجصد نفر، ششم علی خیل شمال هنگو سه هزار نفر، هفتم سنی زائی شمال ابراهیم زائی سه هزار، نفر هشتم ممو زائی شمال هنگو سه هزار نفر ازین اقوام تعهد نامهای متحدالمضمون گرفته شده و یکی از ان که با عثمان خیل عقد گردیده ذیلاً آورده شد:

 تعهد میکنیم:

اول: هیچ کس از ما در خاک انگریزی جرمی را مرتکب نمی شود. 

دوم: اگر یکی از افراد ما در خاک انگریزی قتلی را مرتکب گردد و گرفتار آید، مادران باره دخلی نداریم اگر مرتکب واپس نزد ما آید و جرم وی ثابت باشد پس او را از خاک خود میرانیم و جایداد او را ضبط میکنیم و بدون اجازت رکار او را اجازت سکونت مجدد نمی دهیم.

سوم: اگر فردی از ما بجرم خونریزی یا سرقه گرفتار شود در بارۀ او سفارشی نمیکنیم و در صورتیکه دو نفر گواه که دشمن قوم ما نباشند بجرم او شهادت دهند پس مال مسروقه یا قیمت آنرا به مالک آن و اپس ، میدهیم و مسکن مجرم را مسمار میکنیم، و اگر جرم وی ثابت نباشد پس بسوگند دو نفر قومی ما اطمینان سرکار را فراهم می آوریم.

چهارم: اگر مجرمی از خاک انگریزی اموال مسروقه را به خاک ما آورد آنرا واپس میدهیم، و مجرم را از خاک خود میکشیم. 

پنجم: هیچ مجرم شریری را با خود به خاک انگریزی نمیآوریم و اگر آوریم و در آنجا گرفتار شود، پس دران باره سفارشی و دخلی نداریم.

ششم: اگر شخصی با زن به خاک ما فرار کرده و بیاید و اموالی نیز باوی باشد پس ما اموال مسروقه را واپس میدهیم و زن منکوحۀ مذکور را سوگند میدهیم که با مرد مذکور نکاح شده است یا نه؟


اما اگر جرگۀ قومی درباره چنین زنان فیصله ای دهد، پس زن مذکور را به جرگه می سپاریم.

هفتم: اگر شخصی از رعایای انگریز با فردی از قوم ما مدعی روپیه باشد، و به سرکار انگریزی عارض شده باشد پس به ما اطلاع دهد تا جرگه فراهم آورده به قناعت عارض مذکور بپردازیم و یا با عارض به عدالت بفرستیم. 

هشتم: اگر فردی از قوم ما با یکی از رعایای انگریزی دعوی داشته باشد پس ما به حکام سرکاری عارض میشویم و مستقیماً از و میگیریم. 

نهم: با مردم کوهستان که با سرکار انگریزی بر سر پیکارند امدادی نمیکنیم، و اگر فردی از ما چنین کند و جرمش ثابت گردد، ما مسکن او را سوختانده از خاک خود خارج می سازیم و بدون اجازت حکام انگریزی او را واپس نمیگذاریم که بیاید. 

دهم: اگر فردی از قوم ما با غارتگران قوم دیگری همراه گردد و در خاک انگریزی ارتکاب سرقت نماید، پس ما نزد سرکارمسئولیم.

یازدهم: اگر مواشی غارت شده خاک انگریزی را در خاک ما کسی بخرد و یا امانت بگیرد، آنرا واپس میدهیم. 

دوازدهم: احکام تحریری ایکه حکام سرکاری به ما صادر کنند، تعمیل می شود. 

سیزدهم: اگر مقروضی فرار کرده و به خاک ما آید، ما دربارۀ فیصلۀ قضیه او کوشش ،میکنیم اگر فیصله نشود، پس مقروض را به عدالت میفرستیم ،بشرطیکه محبوس نشود و مبلغ قرض از و با قساط اخذ گردد.

چهاردهم: اگر ما از مواد این تعهد نامه تخلفی کنیم، پس سرکار میتواند از ملکانیکه بضمانت داده ایم باز خواست نماید. 

پانزدهم: جرایم گذشته ما را سرکار بعد از تحویلی جرمانه پنج هزار و یکصد روپیه صرف نظر میکند، و بعد ازین ما را مواخذه نمی نماید و رفت و آمد ما را به خاک انگلیسی مانع نمی آید.

شانزدهم: شرایطیکه اقوام سرونی و فیروز خیل و علی شیرزی به تاریخ ۲۰ اگست ۱۸۵۸ در بارۀ نرخ و نوای علاقۀ دره پذیرفته اند ما هم قبولداریم.  مورخه ۲۴ اگست ۱۸۵۸