منسوجات

باید گفت که دورۀ سلجوقی ارتقای صنعت بافندگی بوده است که دو عامل مؤثر داشت یکی تعالیمی که بواسطۀ سلجوقیان از سبکهای چینی فرا گرفته اند و بر اثر آن ترسیمات دقیق نباتات و پرندگان و حیوانات در اشکال تزیینی آنها تجلی نمود، دوم اسالیب اسلامی  که در بلاد بین النهرین متداول بود، و فروع بوته ها نباتی و حواشی را بجای موضوعات تزیینی ساسانی بکار برده اند(۱) 

از مراکز نساجی قبل از دوره مغول خصوصا هرات شهرت داشت و مغولیان در هرات و نیشاپور به ارباب صنایع اذیت کمتر رسانیدند، در یکی از موزه های شهروین مجموعه یی از منسوجات ابریشمی دورۀ مغول موجود است که جزو کفن روولف چهارم دوک اتریش بود و بران اشکال پرندگان بزرگی است که بر زمینۀ اطلس بافته شده و روی یکی از آنها کتابتی با خط نسخ درشت بنام سلطان ابو سعد(۷۱۷/۷۳۶ه‍) موجود است .(۲) 

شهر های خراسان از قبیل سمرقند و هرات در عصر تیموریان مراکز مهم بافندگی بود، که امراء و شاهان چین روابط سیاسی و اقتصادی بر قرار بود، بنابران اثر صنایع چینی هنر های زیبای خراسان بخوبی دیده می شود، و حتی در(۸۲۳ه‍ و ۸۲۶ه‍) چون هیأت اعزامی در بار هرات به چین رفت، غیاث الدین نقاش مشاهدات خود را که متضمن معلومات زیادی در بارۀ ابنیه و البسۀ چین بود، گزارش داده است.  و بنابران دوره تیموریان در تکمیل موضوعات تزیینی و نقش و طرح پارچه ها، لطافت و زیبایی خاصی یافته و ازان حالت ابتدایی و خشونتی که در پارچه های عهد ساسانی و صدر اسلام دیده میشود رهایی یافته است.(۳) 

همانطوریکه هرات پرورشگاه صنایع نفیس در دورۀ تیموری بود، در عصر صفویان نیز یکی از مراکز مهم بافندگی و نساجی بشمار میرفت. و روش های نقاشی مکتب بهزاد چه در خراسان و چه در پارس در تزیین منسوجات نیز بکار افتاد و بر بسا پارچه های یافتۀ عهد صفوی  که اکنون نمونه های آن باقی مانده در نقاشی و تصاویر بافندگی آن اثر صنعت سلطان محمد و محمدی و رضا عباسی از بقایای پیروان مکتب بهزاد دیده میشود .(۴)