در بیان رفتن سردار صاحبان قندهار

در بیان رفتن سردار صاحبان قندهار از قلعۀ فراه جانب هرات و رسیدن عالیجاه شمان آخند زاده (۱) بطریق رسالت امر شاهزادهف نزد سردار صاحبان در عرض راه، و سلسلۀ محاکات مصالحه را در تحرک آورده، و پس رفتن وکیل مذکور بیحصول مدعا

رسول قلم که فقرات نویس خیر و رفع شر میباشد، در تبلیغ این مدعا چنین بیان می نماید که: در سنۀ صدرف هر گاه سردار صاحبان موصوف از قلعۀ فراه در تعاقب شاهزاده کامران

---------------------------------------------------------------------- 

(۱)الف: شمال اخوند زاده، ولی در متن مثل ک شمان اخند زاده است. در ب اخوند زاده تمان است، که همان شمان اخند زاده صحیح است. در نسخه ب درینجا مطلبی است که در امر محاصرۀ هرات بین سردار پر دل خان و سردار شیر دل خان اختلاف رای بود، سردار شیر دل خان میخواست هرات را بیگرد. ولی سردار پر دل خان خواهش عودت بقندهار داشت، تا که بالاخره سردار شیر دل خان آرزده خاطر گردیده و ترک سرداری کرد و ارادۀ رفتن حج نمود. درین صورت سردار پردل خان هم طوعا و کرها متوجه هرات گردید.

عزیمت فرمای جانب هرات شدند، در منزل خاک سفید(۱)، عالیجاه شمان اخند زاده کیل شاهزادۀ ممدوح، چن باد در نزد سردار صاحبان و رود آورده، رسالۀ مدعا را پیش معلم دانش سردار صاحبان مطالعه نموده، شرح مطول مدعای موکل خود را بعبارات مختصر بیان نمود که :

الحال شاهزادۀ موصوفف از آتش کینه و نفاق، بالکل دست بردار و تشنۀ آب زلال اتصال و اتحاد است، که ارادۀ تدریس رسالۀ مودت و اتفاق، نسبت سردار صاحبان بخاطر دارد، و بغیر ازین هرگز مباحثۀ منازعه و فساد نخواهد کرد.

بلکه به تفاسیر کریمه- یحبهم و یحبونه – (۲) خواهد پرداخت، که  نهال محبت و اتحاد را – اصلها ثابت و فرعا فی السماء –(۳) است.

و از قرار عهد نامهف ملک فراه که تعلقۀ قلعۀ هراتست، در تصرف سردار صاحبان واگذار خواهد شد، و مبلغ یک لک روپیه عوض نعل بندی هم خواهد داد، و یکی از فرزندان خود در خدمت سردار صاحبان مامور خواهد (۴) شد، که همیشه خواهد ماند. اما بشرطیکه سردار صاحبان، عزیمت هرات موقوف داشته، مراجعت فرمای قندهار شوند. 

--------------------------------------------------------------------- 

(۱)خاک سفید= منزلست در غرب فراه بفاصله تخمینا بیست می بر راه سابق هرات 

(۲)قرآن ، الماید ۵۴ج ۶.

(۳) قرآن، ابراهیم ۲۴ج ۱۳ 

(۴)الف: خواهد نمود.

هرگاه سردار صاحبان [بیان] شمان اخند زاده وکیل مذکور بر معنی لفظ مدعا واقف شدندف به تحشیت (۱) رسالۀ انبساط و خرمی پرداخته، جواهر اسرار معنی مشورت و مصلحت را مابین خود مطالعه نموده، گاهی حاشیۀ عهد و پیمان شاهزاده موصوف مطالعه می نمودند، و گاهی از رعونت نفس تکرار میکردندف که امروز شاهزاده کامران از سریر کامرانی آواره و مایوس وقت بهتر از حالا بدست نخواهد آمد. و از رسم لفیف مفروق در گذشته، (۲) درس لفیف مقرون شاهزادۀ موصوف میخواندند، و بدلاسای وکیل مذکور می پرداختند، و منزل بمنزل بسرعت تمام تر، جانب هرات میرفتند.

سردار صاحبان باین قسمت راضی نشدند. بلکه فریب بازی تصور نموده بخیال دانستند که در قلعۀ هرات، لشکر قدر قلیل و از جای دیگر هم استمداد برای اهل هرات نخواهد رسید، و قلعه را بآسانی فتح خواهیم نمود و بکام دل، هم آغوش شاهد سلطنت هرات خواهیم شد.

----------------------------------------------------------------------------- 

(۱)الف:مانند اسپ حیران و دوان.

(۲)لاش=در جنوب غرب فراه بفاصله ۹۲ کیلومتر واقع است 

وکلای امرای هرات را بجواب صاف پرداخته رخصت دادند. و تخم تسخیر قلعه مذکور در مزرغه خیال می کاشتند. و از دهاقین قضا و قدر غافل [که] بسیاری کسان، مزرعۀ خود را درویده خرمن ها تیار نموده و نگذاشت که یکدانه تصرف نمایند.