افغانستان دگريد اوبوديک مجسمه توږني مكتب

هر هغه چاچی دکایل او پیتور دموزیمونو محنویات په غور کتلي دي، په دې پوهيږي چـې ددې دواړو موزیمونو دمجسمو او هیکل تراشنو لویه برخه د هنروسبك په لحاظ دګريك او بودیك دهیكل تراشني دمكتب په تامه يادیسي لکه خنگه چي څرگنديري دانوم بو تركيبي نوم دی چي له دوو خانگرو عنصرو گريك او بودیك یا یونان) او ابودایي) څخه منخ ته راغلي دي. د گریسا اوبود یساک صعت لکه خنگه چي يسي دنوم او تركیب أو وضعي نه څرگندیري هغه هنري مکتب دی چي ددوه روحونو دتماس په اثر، ددوه فرهنګنونو په جوړښت، ددوه تهذيبونو په ترکیب، ددوه عقیدو په يوځاي والي، اوپه يوتاکلی خای کی ددوو سلسله يزو افگارو اله جريان خخه منخ ته راغلی دی دگریك اوبوديك دمکتب روش له داسي صنعت خه نمایندگی کوي چي هغه تر گیبی دی چي بود ایي هذهبي افگار دپوتاني هتر السه روح سره دیوخای والي په نتیجه کی دافغانستان د خاوري

دهندوگش په دووخواوو کی زیريبدلی دي، روزل شوي دي او ددي خای داوسید ونگیو داستعداد له مخي منخ ته راغلي دي ددريمې او څلورمې پيږۍ په اوږدوکې چې سکندر مقدوني ختبخ لور ته په فتوحاتو لاس پورې کړی و په ځينو هيوادوکې له مقابلو سره مخامخ شو دهغوله جملي څخه په هند کی ورسره عكس العملونه وشودل شول، په افغانستان کی يوشمېرجريانونه منځ ته راغلل چې دنوو هنري اومذهبي نظریانو رایپیداکولویی ژور او دوامدار اغیز رامنخنه کر چي دهتري مکتب دپراختیا او پرمختياله نظره یي دوه عامله دپام وردی دپونساني روح خپريدل دبودايي دین خپريدل. تاريخي پيبي شاهدي ورکوي چې له ختبخ اولويدیخ خخه دادوه فكري جریانونه دمدیترانې له چاپیریال اودهند له زړه څخه نژدې په يو وخت کي يو دبل په مقایل کي راغلي دي او دواره زموي هبواد افغانستان په خاوره گی مخامخ شوي دي تول په دي پوفیوچي د سکندر له فتوحاتو وروسته دیونـان مستقل دولست ديونـان بـاختري په نامه دهندوکش په شمالي برخو کی د ر۲۵۰ م زا په شاوخواكې تاسیس شو، اودهمدغي زماني په شاوخوا گي دهند مورياني دولست دنوموږي غره په جنوبي برخه کي فتوحات ترسره کـړل او ېودايسي دین له گندهارا نه نيولي دارغنداب ترحوزې پورې خپسور اوتیت شو. دادوه فکكري،تهذيبي، مذهبي او هنري جریانونه په دوو خانگرو یادو شویو خایونو کي محدود پاتي تشول بلكي په متقابله توګه يودبل په ځای کې خپاره شول، لکه چې بودايي دین دبکتریان سیمه سراسر نيولي او لیک دود او دبودایي هتر روح دگندهارا اودگابل درودخائې به سیمه کی خپور شو سره له دې چې په دې وخت کې دافغانستان اوسیدونکيو خپل دین، فرهنگ اوهنر درلود، دپورتنی جریسان تراغيزي لاشدي راغلل دلیك دود او هنر به لحاظ دهندی بودایی عقایدو خخه أغيز من شول او په کومه اره چې يې اقتباس کړی و په خپـل ځان کې يې تحليـل ،تجزیه او ترکیب کړ،نو نتيجه يې داسې شوه چې ددې هیواد اوسيدونکيو له پوځاي نه روح او له بل خای نه قالب اخستی دی او خپل مشخص هتري مکتب يي منخ ته راوږی دی چي نه هندی و او نه يوناني مگر دوارو مشترکه په یی درلوده

او همد امشترکه بنه ده چي دمسبح له وخت نه دوه پیری مخه اودوه پیری وروسته دافغانستان دظريفوصنايعو د (گريك اوبوديك) دمکتب په ناممه ياديسږي اودېدلونوشو په رامنخ ته کیدو پې لمنه دوه دري پیسری نوره هم اورده شوي ده معمولا افغانستان داسیا خلور لاره اودمدنیتونو او فرهنگونو ديوخاي گیدالو خای بولي داصفت يوخل بیاد زيونسان بساختري، دهري مكتب دپید اکولو په مورد کي رپښتنی بولي ددي بهیر په پادونه کي بو بل تکی دویري پاملرني ور دی او هغه دادی چي دادواره فكري جریانونه او دواره هندي اویونتانی تمدنونه يواخي ددي له پاره نه وو يوخاي شوي چي ددواړو له يوخاي والي اوتماس خخه دي دیوشوي فرهنگي او هتري تمدن درامنخ ته کیدلو سیب شي، بلكه ددي خاورې موقعيت او ددي هیواد دهنر مندانو استعداد دنوي مكتب دپیداكيدلو اصل سبب شول. ټول په دې پوهيږي چې ديوتاتي باختري پاچاهانو هغه سکي چي په افغانستان کې مهر پري کیندال شوی دصورت اوښکلاله نظره ترغو غوره دي چي پخپله په یونان کي جوږي شوي دي او داهم خرگنده ده هندي بودایائود سانشي) معبد یا عبادت خای په شهادت چی داسیمه بمبي ته نردي ده دهیکل تراشني به صحنه کي يي دبودادنمایش وركولو جرنت كولي تشو او دسمبولیزم له روش يعني نیو او علایمو خخه يی کار اخبست او دبودا نمایش دلومړي خل لپاره په انساني شکل کې په گندهارا کې عملي کری شو، پر دغه ترتيب يوناتي أوهندي چي په لومریو وختو کی او په خپلو خاورو کي نگه رو هسی به وو، خو کله چي دا روح اوقالب داففاتستان دهنر مندانو لاس ته ولوید به رشتیا چي دخپل قابلیت او مهارت له مخي پې توی خیز منخ ته راور چي واقعا غوره او خانگرې بنه ي درلوده په افغانستان گي دهتر تاریخ دارنگه اقتباساتو او ترگییونو د پسر مثالونه لري او زمونږ دهيواد جغرافيائي موقعیت ايجابوي چي هلته باید مدنیتوته په تصاس کي وي، هوهغه څه چی دپاملرنی ور دی هغه په اصل کي دافغانستان دهنر مندانو خپل استعداد دی چې تر اقتباس وروسته يې

دخبل فرهنگ له دود سره يوځاي اوله هغي خخه يي نوي فكري أو هتري مکتبونه او مدرسي منخ نه راوږي . که چیرته هغو زرگونو مجسموته چي يواخي په هډه كي كشف شوي دي، دقت وسی نوپوهیدلی شو چي په پوعبادت خای گې دزرگونو بکلیو جسمو جوروز ديو يادوه تنوکار نه دی ، په دي کی سلگونواو زرگونو ماهرو کسانو لاس درلود چې دومره ډپسري دحیرانتیا ور مجسمي يې مشخ ته راوږي دي په هر حال دگریك اوبودیك مدرسه یا دیوشان بودایي مکتب دپخواني افغانتان دهیکل جوړوني او هیکل تراشني هتري مکتب دی چې دوه پیړۍ دمحه ترمیلاد اودوه پیری وروسته تر مسيح يـې دهندو کش په دواړو خواوو کی رواج او پرمخنگ درلود چي تر اوسه يي دكمیٹ او کیفین په حاظ دهدي له ستري لفونلی نه تبي نشاني په لاس راخي.