32

سنگ ، ضرب ، توپ فرنگی ، تفنگ

از کتاب: ظهیرالدین محمد بابر

در جملۀ آلات و اسباب جنگ که بابر بر شمرده یکی ضرب زن است  که در تخريب ابنیه و قلاع دشمن ازان کار گرفته میشد . در جنگ خانواده ۹۳۳ هـ ۱۵۲۶ م  نادر العصر استاد علی قلی سنگهای عظیم را بجا نب آن حصار انداخت و با انداختن سنگ و ضرب زن و تفنگ بسیاری از ابنیه کفار را منهدم ساخت پس درینجا سلاح سرد وگرم هر دو استعمال شده و شاعری در آن باره گفت : همه هندوان گشته خوار و ذلیل Yan بسنگ و تفکه همچو اصحاب فیل این سنگ بوسیله دیگ انداخته میشد، و بابر درسنه ۹۳۴ هـ ۱۵۲۷ م این فن را تجربه کرد، و استاد علی قلی به دیگ کلان سنگ انداخت اگر چه سنگ او دور رفت ، اما دیگ پاره پاره شد هر پاره او جمعی را زیر کرده و هشت کس بمرد کلمه دیگه که در متن فارسی بابر نامه آمد در ترجمه انگلیسی Yan یا battery است و شاید یكنوع توپ را در آن وقت دیگ میگفتند که بر ارابه نصب میشد، زیرا بابرگوید که برای آوردن آن را ارابه روهموار انتخاب شد. در بابر نامه در فن ضرب زنی و سنگ اندازی وتوپچی ، دونفر مصطفی رو می و استاد علی قلی را می شناسیم، که هر دو در جنگ پانی پت ضرب زنی میکردند در جنگ دریائی بالای رود گنگ ۹۳۵ هـ ۱۵۲۸م بابر از اسلحۀ گوناگونی که استعمال کرده چنین ذکر ها دارد : استاد علی قلی دیگ فرنگی و ضرب زن را گذاشته با تفنگ دار و آن انگیز جنگ کند . ( ص ۲۳۸ ) استاد علی قلی و مصطفی به ضرب زن انداختن و دیگ ماندن امر شدند .

( ص ۲۳۹ ) استاد علی قلی و مصطفى به توپ و تفنگ و ضرب زن و فرنگی بجنگ مشغول شدند ( ص ۲۳۹ ) من خود رفته فرنگی و ضرب زن انداختن استاد علی قلی را دیدم و استاد علی قلی بسنگ فرهنگی دو کشتی زده غرق کرد ، و دیگ کلان را بجای جنگ برد ( ص ۲۳۹ ) استاد کس فرستاد که سنگ تیار شده است.


فرمان شد که این سنگ را نیندازند و باز یک سنگ دیگر تیار کنند... استاد يک نوبت سنگ کلان انداخت با ز چند مرتبه فرهنگی انداخت( ص ۲۴۰ ) از ین بیانات بابر معلوم میشود ، که توپ و دیگ فرهنگی و ضرب زن و تفنگ هر یکی اسلحه جداگانه یی بودند ، که در جنگهای میدانی و قعله گیری و جنگ های در یادی استعمال شده اند.