32

ملي ادیب څوک دئ

پښتو مقالات
03 November 1940

اوس زموږ په گران هیواد کښی ډېر وگړی د اولسوالی او ملیت په قدر پوهېدلی دی او ډېر خله لیدل کیږی چی پوهان او خلمی دملیتن ښخصېگړو ته تخټن پھہ چہ او ملېړ. ي او ټينگ كړي. په ادب کښي هم لکه د ژوندون نوري څانگي د مليت ښېگري او د خپلو اولسي نه او دودونو ساتنه ددې پېړۍ د ژوند يو ډېر مهم ټوک دئ، او هر اولس او داکتر ادبيات ادبي اوغي ځانته ملي چي. لکه ساه چی نه لری، او د ادبی ژوندون څښتن نه وی که موږ د نورو اوو غښتلو ټبرونو تاریخ ته ځیر سو او د دوی د لوړتیا او نوی ژوند پانی وپلټو، دا به راته څرگنده سینوبه او دوی. لیکونکو خپلو بیدو او ناویښو ټبرو ته پخپل ادب کښی د ویښوالی او ژوندون لوستونه څنگه ورکړی؟ او خپل اولسي او ټبري ښېگري ني څنگه پخپل ليک او ادب کښي خوندي کړي دي؟

نن موږ غواړو چی په پښتو خپل ټبرنی ادب روغ کړو، او داسی یو نوی او د نـوی سـاه څښتن ادبی ولرو، چی زموږ د اوسنی ژوندون په لوړتیا کښی راسره موهون ادبی او، او دغون. د لوړتيا او پر مخ یون لاره راته سمه کړی، او موږ په دې پېړۍ کښی ژوندی او مېړنی او گړندی پښتانه سو، له یوې خوا خپل د پښتنوالی ساتنه او ژغورنه وکړو له بلي خوا ددې اوسنۍ نړۍ له ټولو مدني او دلته مگر ښايي چي مون تهذيبي ښېگړو څخه هم بشپړه برخه ولرو نو داسي يو ژوندي او گرندي نوي ادبي موږ ته څوک را روغولاي سي؟ ددې پوښتنی خواب دا دِ چی "ملی ادب"! دا خبره هم څرگنده کو او سره وئې شنو چی ملی ادیب څوک دئ؟"ملی ادیب موږ هغه پوه او پیاوړی لیکونکی گڼو چی فکر ئې د خپل ټبر وی، لیک ئې د خپل ټبر،وی ژبه ئېل د خپل ټبر وى، تلو، سبک ئې خپل وی، مراد او مقصد ئې خپل وی، ټبر ئې خپل وی.

دا ټوله چی خپل سوه نو یو ادیب او شاعر کولای سی چی دملی ادیبانو په ټولۍ کښی ودریږی او دا نوم وگټی، د داسی ادیب په ږغ ټبرونه غورى نئولسونه، کونه خوب، اوله پوره و دریږی. غزه لری نارې ئې د ډیرو زړونه نری کوی، غلبلې واړه او غټ اروی، د تېر په ماغزو او زړو کښی ځای نیسی، ملی ادیب په خپله ژبه ویل،کوی خپل استایی پردی غندی خپل پردی گنی پردی! هغه چی ئې خپل وی پالی ئې او غټوی ئې پردۍ ښې نیمه خوا" بولی او ورکوی ای. ملي اديب د خپلو سره د زړه مينه لري د خپل سپېڅلي ادب په اغيزو، د ټبر له زړو څخه پردي آثار زدويي او خپلي ټبرني ښېگړي ورښيي. دی د تبر خواخوږی ،ساتندوی او له پردو اغېزو څخه ژغورونکی وی. ملي اديب گرزي پلټنه كوي هري خواته ځي، هر گوټ شني، څه كوي؟

په یوه خوا یا یوه پټ سوړی کښی چی یوه د ټبر ښېگړه ومومی دا خپل ورک غمی گڼی، را اخلی ئې د خپلی وینا په اوبو ئې داسی روڼوی چی خورا ڪه و تیزئه ڪونی دای ڪه و تۆئئبرسی. استاسی یو خپل اولسي  ساه غمی دئ !" او که په ټبر کښی کومه ناوړه ووینی ژر ئې ورښی چی ای اولسه دا ناوړه پرېږدئ ستاسی سره و نه ده، که نه وی وران به سئ دا دملی ادیب دنده ده او دغره. ملي اديب نه باله کيږي چي دا خصوصیات نه لري، او دداسي ښېگړو خاوند نه وي هغه ليکونکي ويونکی هغه شاعر چي د تېر په ماغزو کښي پردي ،افکار پردي تخیلات پردي عنعنات اچوي، او د پردو فکر غلا کوي، په ځان پوري ئې تړي، او د پردو د ادب پېښې کوی، د پردی ثقافت تبلیغ په خپل کښی کاندی داسی سړی د ملیت په نړۍ کښی لوی دروهونکی دی، او نوم اولی په پېټ او پېغور یادیږی، یوھوندی و چوی چوی. ادیباتو قدر کوی، مجسمې او ځلی ئې په نامه دروی، او بالعکس دوهمه ډله او سپکوی، او ورکوی ئې، او تل په تره ورته گوری، او نه این پرېږدی چی پردی مسموم افکار په خپل ۴. خانته ملي ادبي مومو، او غواړو چي خپل ادبي ژوندون سم کو ښاغلو ملي اديبانو او ته ډره اړتيا لرو نن موږ اړ يو، چي خپل گلي ملي ادب د ملي اديبانو په لاس و پالو، او د ات گلند. په بن کښی زرغون کو ! تر اوسه چی موږ د پردو د ادب په دریاب کښی لاهوو، او آدیبانو به مو د هغو پېښې کولې دا پېټ راته بس دئ، پس له دې ښایی ادبی چی موږ ويښ سو، خانونه وژغوپال خپل ملیت ېوه د ملی آدیبانو په لاس روڼه کړو. زموږ خلمي بايد ويښ سي، دې خواته ځير وگوري، د ملي ادبيات ژوندون ته ملا وتړي د پردو پېښې پرېږدي، ځانونه چر پښتانه کړي پوهان او مشران بايد ملي ادباء، دھان اوولي ادباء دھان اوليه، و. ې خواته پشپړه توجه وکړی ، چی گوندی دا مړاوی بن بیرته وغوړیږی، او په هیواد کښی یو ادبی نوی پسرلی ووینو.