32

تبدیل حروف کوشانی در فارسی و پشتو

از کتاب: زبان دوهزار ساله افغانستان یا مادر زبان دری ، بخش دهم

در زبان کوشانی اداتی بودند که در آخر آنها D بود . ولی اگر پیش از این صوت حروف علت (I-O-A بوده ) چنین كلمات درحین انتقال بفارسی و پشت و مخفف گردیده و D آخر آن به صدای (هـ) خفی تبدیل و یا حذف شده است.

OT یا OD تبدیل و تخفیف شده (و) فارسی او پشتو

PID « « « (به) « - په    «

KID « « « (که) « - چی  «

CAD « « « (چاه) « - څا    «

TAD « « « (تا) « - تا     «

KALD « « « (کی) « - کله   «

اما این قاعده در افعال معتبر نیست زیر افعل ستاد اکنون هم استاد است. و دال اخیر آن بعد از A حذف و یا تخفیف نشده است برخی از کلمات کوشانی در فارسی کنونی به تبدیل برخی حر كات موجود اند مثلا :

خشت به سکون دوم و سوم و چهارم خشت فارسی خښته پشتو

کرد به کسره کاف        - کرد فارسی به فتحۀ كاف

پورووت                      - پرورده فارسی - پروراوه پشتو

پوهر                        - پور فارسی - بور  «

نوبخت به کسره با             -  نو بخت فارسی به فتحه با

فرمان فرومان به سکون اول  - فرمان      «      «   فتحه اول

خر گو من به کسره خا          ـ خرمن       «      «   خا

تبدیل لام کوشانی به (د) فارسی:

مالیز (حصار)                       - مادژ فارسی

نوشال (محل نو)                     - نوشاد 

ښال                                       - شاد   » -ښاد پشتو

تبدیل لام کوشانی به (ر) فارسی و پشتو :

الو         - اروا فارسی و پشتو( روان )

زیادت (هـ) در آخر کلمات مختوم به الف کوشانی :

شا         - شاه فارسی

ما            - ماه «        در يک نسخه (شاه ماه) هم آمده .