انتشار مبانی آئین اوستائی بطرف غرب

این نظریه قبلا شرح داده شد که زور استر در حوالی ۱۰۰۰ ق م ذز باختر ظهور نموده و در حدود ۸۰۰ ق م آئین اوستائی به کمال معنی به دو طرفه هندوکوه عمومیت داشت. چون اساس این دیانت تنها در خاک آریانا محدود نمانده و تا منتها الیه غربی نقاط ایران کنونی هم منتشر شده است و بعد از قرن ۲ ق م دین بودائی بکلی قائم مقام آن شده است. سوالی در خاطر میگذرد که آیا آئین اوستائی چطور و بکدام عصر بطرف غرب نفوذ نموده است؟ مورخین غربی مخصوصاً یونانی ها قدیم از زمان هرودت(۱۲) و افلاطون گرفته تا قرون بعدتر ... بصورت مستقیم و غیر مستقیم از زوراستر و بعضی مبانی دوکتورین او بطرف غرب فلات ایران صحبت کرده اند (نیکولای دمشقی Nicolause Damscus) مینویسد که (سیروس) موسس سلطنت هخامنشی یا پدرش (اتراداتس Atradates) یعنی (عطا شده آتش) نام داشت. از اینجا از روی کتیبه های داریوش بدون شبهه معلوم میشود که قوانین زوراستری معاصر سیروس در میان فارسیها معمول بود. اینجا دونکر جرمنی (۱۳) نتیجه گرفته مینویسد که: "دوکتورین زوراستر در زمانیکه فراورتس Phraortes قبایل ماد را بهم متحد میکرد (حوالی ۶۵۰ ق م) بطرف غرب ایران رسیده و در نزد مادها وقتی معمول بود که ایشان هنوز بصورت ملوک الطوایفی تحت ادارۀ رؤسای خود حیات داشتند و باجگذار آشوریها بودند". (وسط قرن ۸ ق م تا وسط قرن ۷ ق م) هرودت هنوز هم زمان انتشار آئین اوستائی را بطرف غرب عقبتر میبرد زیرا (ماژها) را نژاد یا قبیلهٔ از مادها قلمداد میکند و قرار تفسیری که میدهد، مینویسد که این قبیله در عصر دیوس Diocese یعنی در حوالی ۷۰۰ ق م وجود داشت و چون تشکیل یک طبقه روحانیون بیک روز و یک وقت کوتاه امکان ندارد دونکر نتیجه گرفته ایزاد میکند که اقلا یک قرن پیشتر از وجود طبقه روحانیون مذکور آئینی که بر اساس آن تشکیلات طبقه بمیان آمده است نفوذ پیدا کرده است.

بوثوق گفته میتوانیم که پرستش (اهورا مزدا) در وسط قرن ۶ در میان پارسی ها اقلا و یک قرن قبل در حوالی ۶۵۰ قم در میان مادها معمول بود چون مقارن این زمان طبقه ارثی روحانیون در غرب وجود داشت چنین نتیجه بدست میآید که دینی که این روحانیون نماینده آن بودند پیش از ۷۵۰ ق م در آن دیار وجود داشت به این طریق سلسله وار به این مطلب میرسیم که آئین زور استر در شرق فلات آریان در باختر نه تنها در حوالی ۸۰۰ ق م معمول بود بلکه پخته و استوار هر طرفی ریشه دوانیده و به اندازه کافی آنقدر قوت داشت که بطرف غرب انتشار یابد و بر قبایل مجاور ماد و پارسی فایق شود و آئین ایشان گردد.(۱۴)

در ین دو نقطه هیچ جای شبهه نیست که اصل کانون ظهور دیانت زوراستر باختر است و از اینجا مبانی قوانین اوستائی به طرف غرب در میان سائر قبایل آریائی مادها و پارسی ها انتشار یافته ولی غیر از عبارتی که فوقا داده شد صورت انتشار آن را صریح تر بطرف غرب شرح داده نمیتوانیم.

قرار مطالعات دقیقی که علما در صورت نگارش و زبان و آهنگ کلام قدیمترین حصه های اوستا نموده اند چنین معلوم میشود که فهرست دعاها و اوراد مذهبی در حوالی ۸۰۰ ق م در باختر وجود داشت و کتب مفصلی که تمام آئین اوستائی را در بر بگیرد، بین سال های ۷۵۰ و ۳۵۰ ق م نوشته شده این هم ناگفته نماند که (گاتا) که قدیمترین حصهٔ اوستا را تشکیل میدهد با دیگر حصص عمده اوستا پیش از ینکه (سیروس) در عوض امپراطوری (ماد) سلطنت پارسی را بمیان ،آرد در سرزمین آریانا در باختر وجود داشت و تمام حصص آن قبل از پنکه (بودا) در کنار گنگا ظهور کند یعنی در حوالی ۶۰۰ ق م مکمل جمع شده است.(۱۵)