گنداری ها
بیشتر متذکر شدیم که اسم "گندهارا" من حیث قطعه خاک در سرود ریگ وید ذکر شده، بعضی ها این تذکار را مفهوم نژادی هم میدهند. ساکنین گندهارا (درۀ کابل تااندرس) در تمام دوره های تاریخ بصفت خاک خود "گنداری" یا "گندهاری" یاد شده اند. همان طوریکه اسم "سندهو گندهارا" Sindhu Gandhara را تمام منابع قدیم سانسکریت تکرار کرده اند او ستاهم پهلوانی را اسم برده که کلمۀ "گندهارا" در اسم او موجود است. و عبارت از "گنداروا Gandarewa" میباشد که در "رام یشت" یایشت ١٥ فقره ۷ حین جنگ ها با پهلوان توانا و نیرومند کابلی "کرساسیه Keresispa" و کرساسپه بر او غلبه یافته است. چون "گنداروا" بحیث ذکر شده و ژنی اب و اعماق آب تلقی شده و صحنه مقابله های کرساسپه را به سیستان هم نسبت میدهند خالی از امکان نیست که "گنداروا" ژنی هالون سیستان هم بوده باشد بهر حال مقصود اساسی ما اینجا تذکار این مسئله بود که اوستا هم پهلوانی را به اسم "گنداروا" ذکر کرده و چون باشندگان گندهارا از قدیم ترین زمانه هائی که سراغ داریم بطرف غرب مهاجرت ها کرده اند خالی از امکان نیست که اسم گندهارا یا بعضی پهلوانان و داستانهای آن از شرق آریانا به غرب آن انتقال نموده باشد. از روی حوادث تاریخی چنین معلوم میشود ادث تاریخی چنین معلوم میشود که گنداری ها همیشه و کاملاً در حصه اصلی خود مسکون نمانده بلکه به دیگر نقاط هم پراگنده و منتشر شده اند. از آن جمله به نقاط ماوراى شمال هندوکش حتى ماورای آمو و (سغدیان)، در سیستان و حوزه ارغنداب و در بعض نقاط شمال غربی آریانا میگویند آنهائیکه به سغدیان منتشر شده اند بنام "کنداری Candari" معروف شدند بعضی ها در کلمۀ "قندهار" هم اسم قدیم "گندهار" را می بینند و نظریه آنها هم تا یک اندازه معقول است زیرا باشندگان گندهارا به دفعات از حوزه شرقی رود کابل به حوزه ارغنداب مهاجرت کرده اند و یکی آن مهاجرت قرن ٥ و ٦ مسیحی است که در اثر ورود کوشانی ها از صفحات شمال هندوکش و استقرار آنها در دامنه های جنوب وحوزۀ رود خانه های شرقی آریانا بمیان آمده است و گنداری ها کاسه آب "فو Fo" را که یکی از یادگارهای مهم بود یزم بود با خود از اندوس علیا به وادی ارغنداب بردند با این هم تذکار این امر بی مورد نیست که اسم موجودۀ "قندهار" از نام "گندوفار" بزرگترین پادشاه دودمان مستقل پهلوا بمیان آمده زیرا مشارالیه به اسم خود شهری در حوزه ارغنداب بنام "گندو فار" یا چیزی شبیه آن بنا کرده بود.