پیش بیان
شعر چون انسان زنده است ، احساس و عاطفه را میشناسد گویی درد و الام خوبی ها و زشتی ها در تار و پودش تنیده شده است شعری که بیانگر واقعیت های زمان بوده و از درد دل مردم تراوش یافته باشد پایا و نامبر است شعر زبان دل شاعر است شاعر با احساسات زاده می شود پرورش می یابد و این احساسات در تراویده های فکریش منعکس میشود و خاصه اگر آفریننده شعر زن باشد در ان صورت احساساتی که از طرف او ارائه میشود خیلی رقیق و زیبا تر جلوه گراست به طور کلی زن به عنوان موجود با احساس علاوه از شعور شاعری و نویسنده گی نقش بزرگی در تکوین ثقافت بشری و در ایجاد تاریخ جهان دارد ، چه هر گاه زن نمیبود بشر با فرهنگ غنی و گسترده خود هرگز وجود نمیداشت و حتی تاریخی برای بشر پرداخته نمی شد. با وجود نقش عمده زن در تکوین ثقافت فرهنگ جهانی و بشری و تدوین تاریخ بشر ، تاریخ نگاران و نذکره نویسان کمتر از زنان صحبت کرده اند و اگر بر میزان انچه پیرامون مردها در دسترس است نظر مقایسی انداخته شود مواد و مدارک راجع به زنان خیلی ناچیز و کم است . در حالیکه در بین گروه زنان نیز دانشمندان ، قهرمانان ، سخنوران شیردلان صوفیان ، هنروران و جداران بزرگی را میتوان سراغ کرد . که در صف مردان خوش درخشیده اند و حتی گاهی
هم گوی سبقت از همگان ربوده اند متاسفانه نه بسیاری از چهره های پر درخشش و نوابغ قربانی بی التفاتی و خود خواهی مردان شده اند و عده یی در حالت مستوری از پشت پرده ستر و از زیر مقنعه گمنامی با همه فضل کمال جمال در زیر توده های خاک برای ابد رخ از ما پوشیده اند و شرح حال اثار و کمال شان توام با اجساد شان مدفون شده است . در سر زمین خراسانبا فرهنگ غنی و پر فیضش صد ها زن شاعر ، اندیشمند و فرهنگی داریم که نامشان از صفحه روزگار محو شده است . زیرا در چند صد سال اخیر نظر به نابسامانی اوضاع و شرایط اجتماعی و سیاسی عده یی زیادی از زنان شاعر و روشنفکر ما با اثار و اشعار گرانبهای شان در کرانه های گمنامی قرار گرفتند . قرن دوازدهم و سیزدهم با تمام زد و خورد ها و لشکر کشی ها و جنگها برای پیشرفت و گسترش ادبیات چندان مساعد نبود چنانکه اندک اطلاع از شاعر زنان و اشعار شان از این دوره باقی و ماندگار اند که به ما رسیده است . نظر به فقدان مواد و مدرک و نیازمندی روز و نبودن تذکره مفصل در باره زنان دری پرداز سده های مناخر بود که مرا وا داشت کار های پراگنده یی که در تذکره ها و کتاب ها راجع به زنان سخنور انجام یافته تا حد امکان جمع اوری و ترتیب نموده و ییک بخش ان که شامل زنان دری پرداز قرن دوازدهم و سیزدهم هجری ،قمری است به شکل یک کجموعه خدمت علاقمندان و پژوهشگران تاریخ و ادب عرضه بدارم . سبب این فرو گذاری و چشم پوشی بی اعتنایی جامعه به زنان و تحقیر انان بوده است چه زنان در زمان های گذشته از حقوق و مزایایی زندگانی بهره یی نداشته و در قید رقیت مردان بوده اند جز تنی چند از زنان درباری یا بزرگان که تحت تعلیم اموزگارران قرار می گرفتند . دشواری دیگر کمی مواد و منابع بوده است همین علم بی اعتنایی جامعه به زنان بود که کسی در صدد گرد اوری اثار انان و کار در باره انان نمی شد .
شاید نویسنده گانی بودند که کار های مهمی را در این مورد انجام می دادند اما شاید این کار را ناچیز و بی ارزش میدانستند در بین گوینده گان زن در این دو سده اخیر زنان شاعر و برجسته به چشم می خورند باید مواد و مدرک لازم که در باره انها وجود دارد جمع اوری شود وچشم اندازی به به دیوان صورت گیرد تا با برخی از سرآمدان سخن که خیلی مورد توجه قرار گرفته اندو کادب لازم و در خود شایسته در باره آنها انجام یابد برابر و همسنگ شوند و پایه و ارزش هنری شان شناخته شود تا همه به ارزش هنری و پایه اندیشه این زنان شاعر اشنا گردند یکی از این زنان سر امد شده های دوازدهم و سیزدهم عایشه درانی است که صاحب دیوان است و اشعارش خیلی با ارزش و مالا مال از مواد و مدارکی است که برای شناسایی خود شاعر خیلی با اهمیت شمرده می شود. در میان زنان دری پرداز با وجود قید و بند ها و محرومیت های اجتماعی . و عدم آزادی زنانی هم در صفحات تاریخ ادبیات دری درخشیده اند که نام و شعر شان پا یا و جاودان است چون رابعه، مهری، عایشه، گلبدن بیگم، گوشر اغا و عده ی دیگر هم در زبان اوری و هم در سخنوری و سیاست نقش های بارزی را داشته اند و در مقام برابری با مردان بر امده و داد سخن داده اند در سده های اخیر در اجتماعات مختاف زن آهسته آهسته از زیر بار ستم قرون و اعصار ها رها شد. و تا حدی از آزادیها و حقوق بر خوردار گردید. اما در طول تاریخ این مدت دراز زنان هرگز خاموش وعاطل نشستند بلکه از طرق مختلف کوشیدند تا با روشن کردن ذهن زنان دیگر شایستگی زن را در برابری با مرد و نجات از قید بردگی به اثبات برسانند و در این میان زنان شاعر و نویسنده نقشی درجه اول و حساس را به عهده دارند. با آنهم کار و تحقیق در این بخش خیلی ها مشکل است. زیرا کسانیکه با چنین کار اشتغال دارند به طور قطع آگاهند که بررسی زندگینامه
زنان دری پرداز امر سهل و ساده نبوده و منابع چاپی و خطی کم موجود است که کاریست رنج و تلاش فراوان می خواهد نگارنده این سطور نظر به علاقه زیادی که در این قسمت دارم در جمع آوری زندگینامه زنان دری پرداز به جمع آوری مواد و مطالب می پردازم نظر به دامنه وسیع کار در این قسمت تنها دو سده را مورد بررسی و تحقیق قرار داده ام امید وارم در آینده بتوانم به معرفی چهره های بر گزیده سده های قبل هم پرداحته شود نتیجه تلاش و کوششی که این باره نموده ام برای علاقمندان این بخش تقدیم می دارم.