سجع سکه و فص خاتم تیمورشاه

سکه های تیمور شاهی ضربکابل:

اعلیحضرت تیمورشاه در ۱۱۸٦ هجری قمری (مطابق ۱۷۷۳م) در قندهار به سلطنت رسیده و به شرحیکه دیدیم فوری عازم کابل شد و با استقرار او در کابل این شهر در همان سال اول جلوس پایتخت گردید. قرار عادت وقت پادشاهان و ارکان بزرگ سلطنت و سائر کارداران، ملکان و کدخدایان حتى اشخاص عادی فص خاتم خویش را بالبیات منقش میساختند فص خاتم تیمور شاه چنین بود. در بالا (الملک لله) و پایان آن این بیت:

علم شد از عنایات الهی

بعالم دولت تیمور شاهی

تیمور شاه درانی چه در زمان نایب الحکومگی و چه در زمان پادشاهی در هر دو دوره سکه های متعدد در نقاط مختلف قلمرو وسیع امپراطوری درانی بضرب رسانیده که شرح آن بطور عمومی کاری است جدا گانه سجع سکه او در زمان شهزادگی و نایب الحلومگی بشهادت مسکوکاتی که مثلادر ملتان بضرب رسانیده چنین بوده:

 به حکم خدا و رسول انام

بعالم یافت سکه تیمورشاه نظام

بعد از تاج پوشی و جلوس بر تخت سلطنت درانی سجع سکه های وی تغیر یافت بدین ترتیب:

چرخ میارد طلا و نقره از خورشید و ماه

تا زند بر چهره نقش سکه تیمور شاه

سکه هائی که تیمور شاه بعد از ۱۱۸٦ یعنی بعد از سال اول جلوس در کابل به ضرب رسانیده زیاد است و در نقره و مس عمومیت دارد عده ئی از مسکوکات نقره ئی او را "وایت هد" در کتلاک مسکوکات موزیم پنجاب، لاهور جلد سوم شرح داده و از روی کتلاک مذکور معلوم میشود که مسکوکات نقره شاه مذکور که در سال های ۱۱۸۶ - ۱۱۸۹ - ۱۱۹۰ - ۱۱۹۲ - ۱۱۹۴ - ۱۲۰۴ - ۱۲۰۹  در دارالسلطنۀ کابل به ضرب رسیده بر موزیم لاهور میباشد در روی این سکه های همان فردی که بالا ذکر شد نقش شده و دو و دو پشت آن ضرب دارالسلطنۀ کابل جلوس میمنت مانوس وسنه نوشته میباشود. سکه های مسی سجع ندارد و اینها همان مسکوکاتی است که معمولاً بنام (فلوس) مشهور مییاشد، در یکطرف آن محل ضرب و در روی دیگر (تیمور شاه درانی) یا (تیمور شاه، پادشاه در درانی) خوانده میشود. برخی از مسکوکات مسی تیمور شاه از نقطه نظر اشکالی که دارد خالی از دلچسپی نیست. روی برخی از مسکوکات مسی که در کابل به ضرب رسانیده دو شمشیر که تیغ آن کجی دارد و دم محدب آن رخ به حاشیۀ مدور سکه است سه برگ شبدر یا گلی را در میان گرفته و علامه فارقه بسیار خوبی برای شهر کابل همان کابلی که او پایتخت خود ساخت، شده میتواند.