پښتون په اوستا کي (پښتون، بخدي)

تر ویدا وروسته زموږ د هیواد یو مهم تاريخي سند د اوستا کتاب دي، چه د ۱۰۰۰ ق,م په شا و خوا کي نيټه دي داکتاب هم د بخدي، بلخ په ورشوگانو کي کښلي شوي دي، او زموږ د هیواد تاريخي وثيقه ده، په دې کتاب کي صراحتاً د پښتون یا پکهت نوم ندي راغلي، خو موږ دا ويلاي سو، چه دغه کتام هم د دې اولس له نومه خالي ندي، په دې ډول:

دمخه مو وویل: چه آریا د توكم مركزي هيواد بخدي، باختر، بلخ دي لکه چه ښکاره ده. د ویدا پکهت، د هيروډوت پکتي يا پکتیس سره يو دي چه دغه نومونه بخد او بخت او بیا هم وروسته بخت او پکت او پښت سول، او د بخدي د زاړه نامه ریښه تر اوسه هم په پښتون کي سته. دا نوم په وروستني ويدي ادب کي بلهكا Balhika راغلي دي، چه د ویدا په یوه برخه اتهروا ويدا Atharva Veda کي کټ مټ دغسي ضبط دي، او په پهلوي ادب کي هم بخلي، بخل، باخل، راغلي دي. په مهابهارت کي بهلیکه Bahlika کښل سويدي او پانيني Panini د سنسكريت د نامه موسس او صرفي او نحوي عالم هم تر میلاد دمخه په څلورمه پيړۍ کي په بهيكه قبيلو کي ډير قبایل راوړي، او هغه ټول بلخیان بولي، پخپله په اوستا کي چه د آریائیانو د هیوادو شپاړس نومونه راغلي دي، څلورم ئي بخدي Bakhdi دي چه په اوستا کي بخديم سريرام "ښكلي بلخ" هم بيا ذكر شوي دي، او لکه د اوستا فرهنگ (ص ۱۱۰) چه ليکي د دې نامه عنصري توري ( ب ، ا ، خ، د، ي) يا ( ب ، ا ، خ، د،ي) دي، چه باخدي یا باختري ځني جوړيږي.

پروفیسر پرزي لوسکي J. Przyluski د دې نومو له نژديوالي څخه دا نتیجه اخلي، چه دغه ټول نومونه د بلخ دي او جكسن Jackson وايي: د اوستا په هغه پهلوي نسخه کي چه سمرقنده را وتلي ده، او د اتمي ميلادي پيړۍ ليک دي، بخل بامیک په اتم باب کي راغلي دي، چه دغه اوسني بلخ ځيني مراد دي.

اوس نو د دې نومو د اوښتلو سلسله وگورئ.

د ویدا پکهت: (پ) به (ب) اوړي، ک په (خ- ښ) اوړي، (ت) په (د) اوړي، نو پکهت = بخت = پخت=

بخد = پښت.

د اوستا بخدي: اصل پکهت یا بخت یا پښت و، وروسته بخدي د دوی په نامه د ښار نوم شو.

دا نوم

د سنسكريت او اتهروا ويدا: بلهيكا سو. او د: 

مهابهارت: بهلیکه سو. وروسته:

د پهلوي: باخل، بخل او

د لومړنۍ پاړسو: باختر، بلخ سو.

د دې ټولو ريښه هغه پکهت او پښت دي، چه وروسته د پښتون نوم ځني زيږيدلي دي، او دا نوم تر اوسه هم ژوندي دي، نو هیڅ شک نه پاتیږي، چه د اوستا بخدي داسي اوړي بختي=بښدي، پښتي. چه د یونان مؤرخينو

هم پکتي، پاکتي راوړي و.