32

بقایایی دیگر آن دوره در قندهار

از کتاب: تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان (تیموریان) هند

بجنوب شهر کهنۀ قندهار در دامنۀ کوه مزار سید حسین زنجیرپاست، که خواهرزادۀ بابا حسن ابدال مشهور به بابا ولی است، این سید ابن سید عین الدین ولد شمس الدین است، که سبزوار متولد گردیده و در قندهار حیات داشت، مسکن وی قریۀ لنگر ارغنداب است (۳) در سال (۱۰۰۰ه‍) میر معصوم قندهاری که از احفاد او است بنائی بر مزار وی ساخت، و تا عید قربان (۱۰۰۱ه‍) با تمام رسانید، و در آن کوه کتیبۀ را نیز کند که تاکنون موجود است (۴).

دیگر از بقایای عمرانی دورۀ مغول آبادانی و کتیبه ها مزار سید عبدالجیل بن سلطان خلیل بن سلطان محمد متوفی (۸۵۴ه‍) است در شاه مقصود خاکریز (۴۰) میل شمالی قندهار که میر بزرگ ولد میر معصوم قندهاری در عصر جهانگیر در آن عمارتی را ساخته و کتیبۀ سنگی را بنام خود کنده است، بعد از آن بسال (۱۰۵۵ه‍) در زمان شاه صفی صفوی نیز در آنجا عمراناتی بوجود آمده و کتیبه سنگی را بنام شاه صفی نوشته اند(۵) .

دیگر از عمرانات دورۀ مغول یک مسجد و اطاق مختصری است نزدیک مرقد سید شیر قلندر سبزواری بر کوه سکیلچه سپیروان ده گروهی مغرب قندهار، که این  کوه بر کنار دریای ارغنداب واقع و منظرۀ دلچسپی دارد، در آنجا مرقد سید محمد المشهور به سید شیر قلندر ولد سید میر انصاری است که با ارغونی های قندهار معاصر بود، در زمین داور و ساروان کلا و دیگر صفحات قندهار سکونت داشت، و در محرم سال (۹۳۳ه‍) وفات یافت(۶)

درین کوه نیز میر معصوم در سال (۱۰۰۵ه‍) بنام جلال الدین اکبر کتیبۀ مفصلی را کنده و در نوزدهم شوال سال مذکور با اتمام رسانیده، که یکی از یادگارهای دورۀ مغولیه است (۷) 

کذلک در حدود دلارام فراه در کوه شوراب میر بزرگ ولد میر معصوم وقتیکه پدرش از دربار هند بدربار ایران طور ایلچی میرفت و وی هم رفیق راه پدر بود، در سال (۱۰۱۲ه‍) بر جادۀ فراه جائی را ساخته و کتیبۀ را در کوه کنده که از یادگارهای این سادات قندهاری (که به سید شیر قلندر و بابا حسن ابدال مشهور به بابا ولی منسوبند) شمرده میشود(۸) و اینها از ادباء و شعراء و رجال نامور و مأمورین دورۀ مغولیۀ به شمار می‌رفتند.