32

مدارس و تعلیم

از کتاب: ظهیرالدین محمد بابر

در خراسان و ما وراء النهر ، رسم تاسیس مدارس و ترویج تعلیم و پرورش آن از طرف مردم و شاهان و شاهزادگان و ارباب اقتدار رواج داشت، بابر در عصر خود چندین مدرسه را در سمرقند و هرات دیده بود که از مؤسسات عام المنفعه آن وقت بشمار میرفته و در تحت نظر و حمایت شاهان و مقتدر آن پرورده میشد. در هندوستان نیز سلاطین اسلامی از عصر غزنویان بدین امر اهتمام داشتند ، و چون قاضی منهاج سراج جوزجانی مؤلف طبقات ناصری در سنه ۶۲۴ هـ ۱۲۲۶ م به هند آمده ، به امر سلطان ناصر الدین قباچه مدرس مدرسۀ فیروری اوچه مقرر شد، و بعد از آن در حدود ۶۳۷ هـ ۱۲۳۹ رئیس مدرسه ناصريۀ دهلی بود  و ما در کتب تاریخ نام های مدارس دیگر را مانند مدرسه معزی ( دهلی ) مدرسۀ سلطان ایلتتمش ( دهلی )  مدرسۀ خرم آباد ( دهلی )  مدرسه مسجد قوة الا سلام ( دهلی ) مدرسۀ حوض خاص ( دهلی ) مدرسه فیروز شاهی ( دهلی ) می یابیم.


بابر در هند مؤسسه یی بنام شهرت عام  Shuhrat-i-'Am برای امور عامه ساخته بود، که یکی از وظایف آن تاسیس مدارس بود و و این مطلب را از کتاب "تواریخ سید مقبر على Maqbar-Ali یکی از وزرای بابر نقل کرده اند ."

رجال دانشمند دربار بابر هم به تأسیس مدارس می پرداختند ، چنانچه شیخ زین الدین " وفایی " صدر و منشی دربار بابر ، بر انطرف جون مدرسه ساخته بود ، که بعد از وفاتش (۹۴۰ هـ ۱۵۳۳ ) هم در آن مدرسه دفن شد.