نینوس و مقابله با دولت باختر

دز سرزمین بین رودخانه های (زاب) و (دجله) که آنرا میتوان مهد ظهور آشوری ها خواند، قرار نگارشات یونانی ها اولین سلطنت آسیائی در آنجا عرض وجود نموده است. چنین معمول بود که تا سلاطین کارهای فوق العاده نمیکردند صاحب شهرت و نام بلند نمی شدند اولین شاهی که حافظه ها به خاطر دارند و حایز کارنامه های بزرگ میباشد (نینوس) پادشاه آشوری است. وی طبعاً جنگجو و جاه طلب بوده اکثر تابعین جوان خود را بعلاوه اینکه مسلح ،ساخته در اثر مشق و تمرینهای مختلف مشکل و طولانی برای استقبال هرگونه پیش آمدهای مشکل و خطرات جنگ آماده ساخته بود. بعد از تشکیل قشون عالیشانی با (اریوس) شاهزاده اعراب متفق شده و با قشون زیاد برعلیه بابلی ها برآمد. هنوز در این وقت شهر بابل آباد نشده بود زیرا اساس آن را (سمیرامیس) خانم او میگذارد. چون بابلی ها فاقد صفات حربی بودند ایشان را بدون اشکال مطیع خود ساخته، شاه ایشان را محبوس گرفته و با پسرانش بقتل رسانید و خراج سالانه بر آنها نشانید. سپس با قوای بزرگتر مشغول تهاجم ارمنستان شد و شهرهای آن سامان را خراب کرد. (بارزانس Barzanes) پادشاه ارمنستان چون در خود توان مقابله را با شاه آشور ندید، با تحایف بیشمار بحضور نینوس آمده و مطیع او شد. آنگاه نینوس او را دو باره بر تخت ارمنستان نشانید، بشرط اینکه آذوقه برای جنگها تهیه نماید به این ذرایع چون قوای شاه آشوری تقویت شده ،رفت فکر تسخیر (مدیا) در سرش افتاد (فارنوس Pharnus) نام پادشاه مدیا با قوای زیادی برای مقابله او برآمد ولی پس پا شده شکست خورد و در نتیجه خود او و عیالش و هفت نفر پسران او را نینوس به دار آویخت چون اشتها در خوردن است نینوس بعد از یک سلسله کامیابیهای فوق الذکر بفکر تسخیر افتاده و قراریکه (استریاس Ctesias) شرح میدهد مصر،  فنیقیه کوئل Coele شام، سیلیسیا Cilicia ، لیوسیا Lucia کاریا Caria لیدیا Lydia ، میسیا فریجیا Phrygia بیتونیا Bithunia ، کپادوچیا Cappadocia و یک عده نقاط دیگر را به زیر فرمان خود آورد. آنگاه بیشتر بطرف شرق رخ نموده خود را صاحب اختیار و بادار کدوزیها هیرکانی ها، درانجی ها، در بیکی ها، کرمانی،ها خوارزمی،ها پارسیها و دیگر ساکنین (سوزیانا) و بحیره خزر و اقوام کوچک دیگر ساخت ولی با این همه اقتدار و کوششات زیاد در مقابل باختری ها کامیابی حاصل نتوانست زیرا مدخل اراضی آنها دشوار گذار و عدۀ مردان جنگی آنها خیلی زیاد بود و به این ملاحظات جنگ و مقابله را با ایشان به موقع مساعدتری موکول ساخته و بعد از ۱۷ سال محاربه که در نتیجه باستثنای باختری ها و هندی ها تمام آسیا را مطیع ،ساخت با قشونش به آشوری مراجعت کرد. پادشاه اعراب حلیف و متفقش را با تحایف و غنایم سرشار به مملکتش فرستاد و خود در نظرگرفت که شهری بسازد که نه فقط در سابق نظیر داشته باشد بلکه در آینده هم چشم روزگار مانند آن را نبیند. با این نقشه و خیال محلی کنار رود دجله انتخاب نموده و شهری بصورت مستطیل اعمار نمود. دو ضلع طویل شهر هر یک (۱۵۰) استاد (۴) [تقریباً ۳۰ کیلومتر] و دو ضلع کوتاه آن هر یک (۹۰) (استاد) طول داشت [تقریباً ۱۸ کیلومتر] که روی همرفته مساحه آن ۸۴۰ کیلومتر مربع میشود دیوارهای اطراف این شهر صد قدم بلندی داشت و به اندازه ئی ضخیم بود که سه کراچی بالای آن یکجا تردد میتوانست. تعداد برج هائی که حد به حد در ین دیوارهای حصار شهر ساخته شده بود به ۱۵۰۰ میرسید و هر کدام ۲۰۰ قدم بلندی داشت. نینوس این شهر عجیب را که از غرائب روزگار بود بنام خود مسمی نموده و بیشتر کسانی را که در آنجا اجازه رهایش داده بود آشوری بودند. نام این شهر باستانی (نینوا) مانند خواهرش شهر (بابل) که بانی آن خانم ،شاه، ملکه (سمیرامیس) است مثل کلمات سحر انگیز تا امروز باقی مانده و بعد از ین هم از بین نخواهد رفت.

بعد از اینکه شهر نینوا به اتمام رسید نینوس که منتظر موقع مساعد بود بفکر جنگ باختری ها افتاد و چون از تعداد زیاد مردان جنگی و حس سلحشوری ایشان و مشکلات اراضی خبردار بود، ترتیبات بسیار بزرگ گرفته قشون تمام ملل و اقوام مطیع خود را جمع و به تعداد ۱۷۰۰۰۰۰ ]یک میلیون و هفتصد هزار] پیاده ، ۲۱۰۰۰۰ [دوصد و ده هزار[ نفر سوار و ۱۰۶۰۰ ]ده هزار و ششصد[ عراده جنگی آماده نمود. چون از ترتیبات و تجهیزات قشون بیشمار خویش خلاص شد رو بطرف باختر نموده و بعلت اشکالات اراضی خود را به چندین جبهه تقسیم نمود.

(اوگزیارتس Oxyartes) پادشاه باختر که این آوازهها را شنید تمام مردان کاری و جنگ آزموده قلمرو خود را جمع نموده با ۴۰۰۰۰۰ [چهارصد هزار] نفر برای مقابله آشوری ها تا قسمتهای صعب العبور کهستانی پیش رفت و در انتظار حمله صف آرائی نمود. آشوری ها که اسطه بو دره های تنگ دسته دسته شده بودند به ترتیب عبور نموده و در جلگه جمع شده میرفتند چون یک عده کافی آنها جمع شد شاه باختر مجال تمرکز تمام قوا را به آنها نداده و بر ایشان حمله برد و تقریبا صد هزار نفر از آشوری ها را بقتل رسانید لیکن چون مابقی قشون آشوری در اراضی هموار جلگه رسیدند در اثر تفوق تعداد، باختریها را پریشان ساخته و ایشان را به شهرهای شان عقب نشانیدند. میگویند که نینوس در گرفتن سائر شهرهای باختر چندان اشکال ندید ولی پایتخت و مرکز مملکت بکترا Bactra (بلخ) بواسطهٔ عظمت و بالاحصار مستحکم و آذوقه کافی که داشت فتح نمیشد. نینوس با قشون بیشمار خویش مدتی مشغول محاصره بود و هر چه فکر میکرد راه کامیابی نمییافت چون این وضعیت طول کشید (اونس Onnes) نائب السطنه شام که شاه آشوری را در جنگ همراهی نموده و اولین مشاور او بشمار میرفت، عقب عیال خود سمیرامیس نفر فرستاد تا حاضر شود و چاره در مقابل باختری ها بسنجد.