د کابل شاوخوا بودايي پاتي شوي وداني الرغون

 پیژندونگي پوهان معمولاپدي ياوري دي چي کابل بودايي عصرځانګړې سیمه لرلهیاپر بل عبارت (بودایي كابل له نني کابل څخه اليري وجودلاره. دتومورو پوهانو نظریه په دغو دوو دلايلو متکی ده یودپخوانیو اثارو،اباديو،دمعبدونو او داستوپو ودانۍ اوبل دکابل دخينو اوسیدونگیو افواهات، عسرف او عادتونه الدې سرہ سره دپورته نظریاتو پر اساس پخوانی کـابل پـه لومړیو دوه درېیومسيحې پيړيوکې دلوګر دحوزې له مخي لاوسني کابل نه يي جنوب ختيځ پلو ته په ۸ کيلو مترۍ کي قرار لاره او داهغه حـوزه ده چې ساکا (كمري رچکري، او ایگرامي) تيوني ده اودلوگر اویه دمخه تر دي چي دگابل سپندگوتي سره پوخای شي يواخي د يعقوب له تنگي ه راوخي داپورته يادې شوې ساحې خړوبوي. دکومې ساحې چې مو يادونه وکره هغه سيمه ده چي دشاخ برنتي، کمری او چکري فرونو پي لمر خاته، الصر پربواته او جنوبي خوا وي تي

راچپیري کري دي او شمال لور بي خلاص دی همدارشگه بوشمیر غوندی نکه خاك بلخ او تبه مرنجان يي په لري شمال لوید پسزه برخه کلي پرسي اي داوس له پاره دبوداي كابل لرغونتیا دودانيو دجوړښتي سبك له نظره اويوشمیر سکودشهادت له مخې چې له پخوانيو اباديو څخه راپیداشوى دی دلومری، دویمی اودريمی مسیحی پیری پوري ترشابیولای شو اوداهغه وخت دی چي لوي کوشانیان دخپل قدرت اوج ته رسیدلی و. او دافغانستان په تولو برخو اودهند په ينو فشح کرای شويو برخو کې بي واكمني درلوده. فرانسوي هیواد پیژندونکی موسیو فوشه پاور لري چسي دیگرامي وجود دغوسیمو کي چې یادونه يي وشوه دغلته دوجودیویل دلیل دی أواحتمال لري چي كابورا، دبطلیموس یادونه اچي دښار پنه حبث يي ترینه پر يادونه کړې ده) په همدغه سیمه کې واوسيږي. لکه خنگه چی كنل گیري أوپخوانى بقايا وي أولومونه شهادت وركوي دغرونو دلوړو څوکو نه نیولی دغرونو ترلمنـو او غونډيو پورې په تولو خايوكي معبدونه اواستويي جوړي شسوې وې لکه رشاخ برونتي او درچكري منار) چې دغرونو په ښکتنیومورګو بـاندې واقع وو او په دواړو خایونوگی دبودایی اباد یو بقایاوي دغرونوبه لمتو اود ندبو دیاسه ابـاديو - اودغندیو په پنجه شاه غونډیو، جان باز، جبه کهنه، كمـري، چکري او تپه مرنجان او نوروکی مشاهده کیري په هغو سيمو کې چې يادونه يې وشوه دبودایي اباديو پاتې شونې معمولاله زراعتي خمکو پورته اوهمدا راز له کليو لکه شیوكي) او(كمري) شه پورته أوویر وخنونه پی د درو په منخ کی چي له نظره نبنا پناء وي چوړي کرای شوي دي دپخواني بودايي کابل له مشهورو ودانيو څخه يو هم دچکړي منار دی چی داوسني شار جنوب ختيخ لور ته به ۱۲ کیلومتری کي د بوغر دمورګي دپای په برخه کې ودان کړای شوی دی. او نژدې ۲۰ متره لوړوالسي. الری او داهم له شلك نه وتلی نه ده چي په پخوانيو وختونو مسيحي لومرتی پيړۍ کې) ددې متار په پورتنۍ برخه کې يوڅرخ يـادبودائي دین علامه و لکه خنگه چی به بنارس کی داشوکا دوخت منار پاتې دی او په سر کي بې څرخ ليدل کيږي دپخوانی بودایی کابل دوه انیو به قطار کي بوبل وقدر وي خيز اسره مناره) یاسور منار دی چې دچکړي دغره په پای کي ليدل کیيږي لکه څنګه چي ددی متار په تعمیر کی دسور رنگ كاني لكيدني دي په دي وجه يي د

سور منار په صفت شهرت موندلی دی. ددي دوارو منارونو ترمنخ دخو استويو پاني شوني ليدل کیري چي مخ یی به سائل شوی دی. دلویي استوپې احاطه يي له ۴۵ مسترو نه اوړي. ددې استوپو په مقابل کې دوره وړوکې درې دي چې يوې ته (یخ دره) او بلي ته سنجد دره) وايیی اودهري يوي په دنه کي ويي استويي لبدل له چکري نه دختيخ پر لسوري دغره ديوي گرخني ترشايوه بله لويه ساحه پرته ده چې معمولا ورته دكمري دامان وايي هلته ددوو ځانګړو درو په پای کې دوي نوري کتډوالی څرگندې شوي چې هرپویي خانته استويي الري چي ديوي د قطر اوردووالی خه دپاسه :۴ متره دی همدا وول له دویمي سأحې نه لمر خانه پلوته دبل غره د پوي خوكي تر شا يوه بله لوبه ساحه راخي چي معمولاهغي ته اسه توپان) وایي چي پخبله يي له نوم خخه خرگنديري چي دلته يوشمیر معبدونه اوبودایي استوپي جوری گرای شوي وې. ځکه چې بـايد هير نکړو چې (توپان، درتوپ) جمع ده اوتوپ تر اوسه دافغانستان په بیلابیلو خایونوکی داوسیدونکیو په عرف کي داستوبي له پخوانۍ کلمې نه عبارت دی لکه نوپ دره، چې چاریکار تنه مخامخ پرته ده او يوه لوبه أسنوبه أوس هم هلته الیدل کیری لنډه داچې هغه سيمې چې داوسني كابل جنوب ختيخ لور ته پرتې دي له جبهه کهنه څخه تر (سه توپان پورې په بیلابيلو برخو کی پرله پسي دگرخنیو اوندو ترشا پوشمير مهمی بودایي ودانی ابادي وي چي بقايـايې دمعبدونو،استوپو او منارونو په بڼه پاتې دي، خودزماني په تیريدو او ددې سيمې ښار ته دنژديوالي په وجه پکې ډيرې خرابۍ پیښي شوي، خوببا هم ویلای شوچي بودایي وداتی پدي برخه كي ډيري وي او داهم له احتمال نه لري نه ده چې حتی په دریمه ق م پیی داشوکا په وختوتوکی کله چی بودایي دین افغانستان ته راغی به دي سیمه کې ابادې شوي وې.