انتقال ادب پشتو در عصر غوریان
ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺧﺼﺎﻳﺺ ﻛﻠﺘﻮﺭ ﺩﻭﺭﮤ ﻏﻮﺭﻳﺎﻥ ﺍﻳﻨﺴﺖ، ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮤ ﺳﻮﺭﻳﺎﻥ ﻏﻮﺭﻯ )ﺁﻝ ﺷﲔ ﺍﺳﭗ( ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺪﱘ ﻭ ﺍﺻﻴﻞ ﻗﻠﺐ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﻳﻦ ﺑﺎﺯﺑﺎﻥ ﺩﺭﻯ ﻭ پشتو ﻳﻜﺴﺎﻥ ﻋﻼﻗﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺳﺨﻨﻮﺭﺍﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻰ ﭘﺮﻭﺭﺍﻧﻴﺪﻧﺪ.
ﻭ ﺩﺭﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻴﻨﺎﹰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﺩﻳﺎﻥ ﻣﻠﺘﺎﻥ _ ﻛﻪ ﺫﻛﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﺬﺷﺖ_ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﻴﻜﺮﺩﻧﺪ.
ﭼﻨﺎنچه ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﺟﺪﺍﺩ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﭘﻬﻠﻮﺍﻥ ﺍﻣﲑ ﻛﺮﻭﺭ ﺳﻮﺭﻯ) ﻣﺘﻮﻓﻰ ۱۵۴ ﻕ ۷۷۰ ﻡ( ﺩﺭ ﭘﺸﺘﻮﻯ ﻗﺪﱘ، ﲪﺎﺳﮥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻧﲑﻭﻣﻨﺪﻯ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻗﺼﻴﺪﻩ ﺳﺮﺍﻯ ﻣﻘﺘﺪﺭ پشتو ښکاررﻧﺪﻭﻯ ﻏﻮﺭﻯ_ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﻔﺮ ﻫﺎﻯ ﺟﻨﮕﻰ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﻣﻌﺰﺍﻟﺪﻳﻦ ﳏﻤﺪ ﻏﻮﺭﻯ ﺑﺎ ﺍﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩ_ﺩﺭ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﻋﺒﻮﺭ ﻟﺸﻜﺮ ﺍﻳﻦ ﺷﻬﻨﺸﺎﻩ ﺍﺯ ﺩﺭﻳﺎﻯ ﺳﻨﺪ ﻭﻝ ﺷﻜﺮ ﻛﺸﻰ ﻫﺎ ﻭ ﻓﺘﻮﺣﺎﺕ ﻛﻠﺘﻮﺭﻯ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ، ﻗﺼﻴﺪﮤ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻠﻴﻎ پشتو ﺳﺮﻭﺩﻩ، ﻛﻪ ﻣﺎ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻓﻜﺮﻯ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﺳﻠﻄﺎﻧﻰ ﻳﻜﺠﺎ ﺑﻬﻨﺪ، ﺍﺯﺍﻥ ﲣﻤﲔ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯﺍﻥ ﻣﻰ ﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﺸﺎﻫﲑﻣﺸﺎﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻠﻜﻴﺎﺭ ﻏﺮﺷﲔ )ﺣﺪﻭﺩ ۵۸۰ ﻕ ۱۱۸۴ ﻡ( ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻫﻠﻰ ﻣﺪﻓﻮﻧﺴﺖ، ﺩﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺟﻨﮓ ﻟﺸﻜﺮ ﻏﻮﺭﻯ ﺩﺭ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ﲪﺎﺳﮥ ﺟﻨﮕﻰ ﺭﺟﺰﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺸﺠﻴﻊ ﻏﺎﺯﻳﺎﻥ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﻣﻴﺴﺮ ﺍﻳﺪ ﻭ ﺣﻀﺮﺕ ﻗﻄﺐ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﲞﺘﻴﺎﺭ ﻛﺎﻛﻰ ﻛﻪ ﺫﻛﺮﺵ ﺩﺭ ﲨﻠﮥ ﺻﻮﻓﻴﺎﻥ ﮔﺬﺷﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺩﻝ ﺍﻧﮕﻴﺰ ﻋﺸﻘﻰ پشتو ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩ ﺑﺰﺭﮒ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺩﻫﻠﻰ ﻣﺪﻓﻮﻧﺴﺖ.
۱۷۷ ﺑﺎﺭﻯ ﺑﺎﻓﺘﻮﺣﺎﺕ ﻏﻮﺭﻳﺎﻥ، ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺩﺏ پشتو ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﺭﻯ ﺩﺭ ﻫﻨﺪ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﻧﺒﺎﻟﮥ ﺳﲑﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﻮﺩﻳﺎﻥ ﻣﻠﺘﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺍﻣﻨﮥ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻏﻮﺭﻳﺎﻥ ﺗﺎ ﺑﺪﻫﻠﻰ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻫﻢ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻧﻔﺮ ﺷﻌﺮﺍﻯ ﻗﺪﱘ پشتو، ﺩﺭ ﻗﻠﺐ ﻫﻨﺪ ﲞﻮﺍﺏ ﺧﻮﺵ ﺁﺭﻣﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ.