وقایع قندهار و نهضت اودل پښتون

در عصر شاه جهان در وادی سمت مغربی هلمند تا فراه در اراضی گرمسیر قندهار ملک اودل نام افغان حکمرانی داشت، که بقول مؤرخین دورۀ مغول ریاست نصف صوبۀ قندهار به وی متعلق بود و مرکز و مسکن وی قلعۀ خانشین(۱۳)مفصل ولایت بست و سیستان بشمار میرفت این شخص یکی او رؤسای ملی زبردستی بود، که در بین مملکتین مغولیه و صفویه استقلالی بهمرسانیده، حکمرانان مغول و صفویه وی را محترم میداشتند، مثلا عزت خان تیولدار بست همواره فرمانبردار وی بوده و حمزه پسر ملک جلال الدین ( یکی از رؤسای ملی سیستان ) نیز باوی همراهی داشت. وقتیکه قلیچ خان صوبه دار قندهار بحضور شاه جهان رفت ملک حمزه و ملک اودل (عبدال)همدست شده و ملازمان عزت خان محافظ بست را که در قلعۀ خانشین بودند بقتل رسانیدند و بدینصورت خواستند دوش خود را از یوغ فرمانبرداری حکومت مغولیه فارغ سازند، ولی قلیچ خان صوبه دار قندهار لطیف بیگ اندجانی را با قوۀ زیاد بسرکوبی آنها فرستاد و دستۀ از سپاهیان عزت خان هم از قلعۀ بست به وی پیوستند، قلعۀ خانشین محاصره گردید ولی لشکر ملک اودل و حمزه نه تنها توانستند که لطیف بیگ را از پای قلعه رانده و به عبور آب هلمند مجبور سازند بلکه در غرۀ شعبان (۱۰۴۹ه‍) بر قوای مغول حمله آورده و بعد از جنگ صعبی که روی داد تا سه صد نفر مقتول گردید و در اواخر قوای حمزه بر گشته و بطرف سیستان رفتند.

قلیچ خان دو هزار سوار دیگر را هم به قیادت خنجرخان بسواحل هلمند سوق داد و تمام مسکونین آن نواحی را غارت کرد، و اودل خان ملک بزرگ را که موجد این نهضت بود بدست آوردند، و بحکم دربار مغول اعدام گردید و ملک حکمزه به قلعۀ فتح سیستان پناهید(۱۴).