32

تحدید قانونی مرزی

از کتاب: تاریخ تجزیه شاهنشاهى افغان ، فصل پنجم

وقایع و اوضاع سیاسی باز ایجاب نمود که در مناطق خطر ناک تحدید قانونی مرزی بعمل آید، و مسیو دی گیرس با سررابرت موریر Morier موافقه نمود، که اوضاع آشفتۀ سرحدات اراضی تحت نفوذ طرفین باید با تقرر یک کمسیون تحديد سرحدات خاتمه یابد1 ولی در عین جریان مذاکرات این مسئله در گرمای ۱۸۹۲م وزارت حربیه و وزارت خارجه روسیه تصمیم گرفتند، که سلطه روسیه را بر تمام پامیر پهن سازند2 ولی مسیو دی ستال این حرکت را منافی روابط دوستانۀ دو کشور دانسته و اجتناب از انرا به نفع روسیه شمرد.3 نقشۀ کار وی چنین بود که با بریتانیه مذاکرات را دوام داده و با ایشان از نظم و دیسپلین شدید عساکر روسیه اطمینان دهد، و بوسیلۀ همین عساکر تمام اقدامات مفسدانه را علیه افغان جلوگیری کرده و مقاصد وزارت حربیه روسیه را نیز تحقق بخشد. ستال گمان داشت که برای بدست آوردن مقصد نخستین و تطمین انگلیس، بحرانهای سیاسی ان زمین با وی آن کمک خواهد نمود و مسئله پیشرفت روسیه را به پامیر مدتی تحت الشعاع و در ابهام خواهد گذاشت.4 این بحرانهای کابینۀ لبرال را در انگلستان بوجود آورد و مذاکرات ستال با لارد روسبری Rosebery وزیر خارجه آغاز شد روسبری در اوایل حال به پامیر اهمیتی نداده و از روی نقشۀ جغرافی آن را نقطۀ مهمی ندانست٦ و ستال علت پیشقدمی های روسیه را دران منطقه به مقابل تجاوزات چین وانمود کرد، و اضافه نمود: که هر دو نیرو باید از تماس سرحدی احتراز نمایند، تا در آینده از تصادمات طرفین جلوگیری شده باشد.