بحيرا ونسطورا

سيرة ابن هشام ( ابومحمد عبدالملك بن هشام المتوفی ۲۱۳ یا۲۱۸ ه) به حواله ابن اسحق متوفی ۱۵۱ه قدیم ترین کتابی است که داستان بحيرا را آورده وی گوید: که حضرت محمد بی بوطالب عم خود در کاروان تجارت به شام رسید و در آنجا دربصری راهب بحيرا را دید، چون برسر حضرت محمد قطعه ابری رادید، آنرا ازآثار نبوت پنداشت الخ ....

أسيرة ابن هشام ص ۱۱۵ طبع و ستنقلد) 

كذلك ابن جریرطبردرحدود ۳۱۰ھ درتاریخ الامم و الملوك

(۳۹۰)                                                بجکم                                                            تعلیقات

۱/ ۱۱۲۳) همین قصه را باکمی تفاوت آورده.ومؤرخان را درنام راهب اختلافست،برخی نام اورا نیاورده اند،وبرخی بحیراوجمعی نسطورگفته اند. ابن اسحق نام اورا نیاورده (ابن هشام ص ۱۱۹) ابن سعد درطبقات نام اورا نسطورگفته و نويسنده السيرة الحلبيه نيزنسطورنوشته (طبقات ابن سعد ۱، ۸۲ والسيرة الحلبيه ۱، ۱۴۳) اما ابن اثیر(۱، ۱۸۶ اسدالغابه ) نام اورا بحرا نوشت.

درباره بحيراو تاریخ زندگاني او چیزی دردست نداریم، وحتی برخی ازعلما مانند نولد که ازوجود چنین شخصیتی انکار دارند، ولی ازیك مخطوط سریانی که آنرا استاد ریچارد گوتیل Richard Gottheil درمجله آشوریات ۸ (۱۸B – XII  نشرکرده روشنی برمسئله بحيرامی افتد.دراین داستان سریانی ازبحيراوسفرهای اوبه بیت المقدس وطورسیدنا ذکری میرود، و نیزدیداراول بحيرا ازحضرت محمد (ص) دراین داستان مذکوراست. و این بحيرا دارای ثقافت وعلم و مجزات بود.اما ازمآخذ سریانی پدید می آید، که بحيرا اسم او نبود،بلکه لقبش بود و نام حقیقی اوسرجیس باشد که المسعودی هم درمروج الذهب :آن اشاره مینماید.

اشتقاق این لقب از(بحر؛عبریست بمعنى اخنا روانتخب،پس بحیرمختارنومنتخب باشد، که درسرياني هم بحربمعنى فحص و بحث واختبار بود، پس بحيراخبیرومختاراست.

(اختصارازمقاله بحيرا بقلم دكتوراسماعیل علی معتوق درمجله كلية الاداب جامعه فواد الاول قاهره جلد ۱۲، جزواول می ۱۹۵۰)