ا
ابدو کوتل (۳۳) ابراهیم خیل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مشرقی ۶۵درجه – ۵۲دقیقه – و ۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی ۳۷درجه – ۲۲دقیقه – ۱ثانیهءٔ واقع میباشد .
ابدو کوتل : کوتلی است صعب المرور که بفاصلهٔ ۲۱،۵ کیلو متر به شرق شهر مزارشریف واقع بود و بخط ۶۷درجه – ۲۰دقیقه – ۳۰ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۶درجه – ۴۴دقیقه – ۲۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
ابراهیم : موضعیست بفاصلهء ۲کیلومتر بطرف شرق قریهءٔ علیمردان در علاقهٔ صد مرده مربوط ولایت مزار شریف که بخط طول البلد ۶۷درجه – ۱۱دقیقه – مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۳۸دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی واقع میباشد .
ابراهیم آباد : خرابه ئیست بفاصلهٔ کیلومتر بطرف شمال قلعهٔ کنج در علاقه داری درجه ۲ نادعلی مربوط حکومت اعلی فراه که بخط طول البلد ۶۱ درجه – ۵۳دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۸دقیقه – ۵۱ ثانیهٔ شمالی کائن است .
ابراهیم چشمه : چشمه ایست که بفاصلهٔ ۱۹،۵ کیلو متر به سمت شمالی غرب حکومتی قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه واقع و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۲ دقیقه - ۳۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه -۵۰ دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی کائن است .
ابراهیم خان :قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر به جنوب سرای خواجهٔ کوهدامن مربوط ولایت کابل واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۶دقیقه – ۴۸د ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۴۴دقیقه -۱ ثانیهٔ شمالی کائن است.
ابراهیم خیل :قریه ایست که بفاصلهٔ ۹،۵کیلو متر به طرف جنوب قلعهٔ السراج لغمان مربوط ( ولایت مشرقی ) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱۲دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۳۴دقیقه – ۱۲ ثانیه ٔ شمالی کائن میباشد.
ابراهیم خیل ،جانی خیل : قریه ایست بفاصلهٔ ۷،۵کیلو متر به سمت جنوب شهر گردیز (مربوط ولایت جنوبی ) متصل سرک وقوع داشته و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴دقیقه – ۱۳ثانیهٔ مشرقی وخط وخط عرض البلد ۳۳درجه – ۳۲دقیقه – ۵۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
ابراهیم خیل :قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹ کیلومتر متر بطرف شمال قلعهٔ اندر ( مربوط حکومت اعلی غزنی) متصل سرک واقع وبخط طول البلد ۶۸درجه – ۲۳دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۲۱دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ابراهیم خیل :قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۱،۵ کیلو متر بطرف جنوب زید آباد لوگر ( در علاقهٔ حکومتکلان لوگر مربوط ولایت کابل) متصل سرک واقع و بر خط ۶۹درجه – ۲دقیقه – ۳۲ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۴درجه – ۱دقیقه – ۳ثانیه ٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
ابراهیم رود : (۳۴) ابورک روم :
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ابراهیم رود : رودیست بفاصلهٔ ۵۴کیلومتر به شمال غرب قلعه ٔ دلارام ( مربوط حکومت اعلی فراه) که بطرف جنوب غرب رفته و تخمین بخط ۶۳درجه -۱۳دقیقه- ۱۱ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۱۳دقیقه – ۲۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع است.
ابراهیم زئی :قلعهٔ ایست که بفاصلهء ۲۵کیلومتر به جنوب شرق غرنی متصل سرک در علاقهٔ شلگر ( مربوط حکومت اعلی غزنی ) کائن و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۳۴دقیقه – ۲۰ثانیهءٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۲۱دقیقه – ۵۹ثانیهٔ شمالی واقع میباشد .
ابریشم خیل :قریه ایست مربوط علاقهٔ داری درجه ۳ آب بند در حکومت درجه اول قر که در حوزهٔ حکومت اعلی غزنی واقع بوده و از مرکز علاقه داری تقریبا ً ۱۴،۵ کیلو متر و از مرکز حکومت ۵ کیلو فاصله دارد .
ابکه زات : پلی است که بفاصلهٔ ۶،۵ کیلو متر به جنوب شرق مرکز حکومتی سرپل ( مربوط حکومت کلان شبرغان از توابع ولایت مزارشریف) بین خط طول البلد شرقی ۶۵درجه – ۵۹دقیقه – و ۱ ثانیهٔ عرض البلد شمالی۳۶ درجه – ۱۱دقیقه – و ۱۱ ثانیهءٔ واقع میباشد .
ابلاق :قریه ایست که از مرکز حکومتی درجه ۲ پشتون زرغون ( مربوط ولایت هرات) ۲۰کیلومتر فاصله دارد.
ابلال :قریه ایست مربوط حکومتی درجه ۲ پشتون زرغون مربوط ولایت هرات که از مرکز حکومتی مذکور سه کیلو متر فاصله دارد .
ابو چاه : دند آبیست بفاصلهٔ ۶۴،۵ کیلو متر بجنوب غرب غفور کلی که در علاقهءٔ سپین بولدک مربوط ولایت قندهار واقع و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۱دقیقه – ۱۸ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۰درجه – ۳۱دقیقه – ۳ثانیهٔ شمالی وقوع دارد .
ابوخان :قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر به سمت غرب قلعه سرکاری معروف متصل دریای ارغستان در علاقهٔ ارغستان ( مربوط ولایت قندهار ) وقوعداشته بخط طول البلد ۶۷درجه – ۱دقیقه – ۱۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۳۳دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
ابوخان (ثانی ) : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۱،۵ کیلو متر بشمال شرق قلعهٔ سرکاری معروف متصل سرک در علاقه ارغستان مربوط ولایت قندهار واقع و موقعیت جغرافی آن بین خط طول البلد ۶۷درجه – ۱۵دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۳۸دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی میباشد .خط تیلفون نیز به این قریه امتداد یافته است .
ابورک روم :قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر بشمال غرب قریهٔ ( شو) در نورستان مربوط ولایت مشرقی کائن و بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۱۴دقیقه – ۱۳ثانیهٔ مشرقی‌ووخط عرض البلد ۳۵درجه – ۳۵دقیقه – ۴۴ ثانیهٔ واقع است .
ابو زئی ( ۳۵ ) اتباش
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ابو زئی :قریه ئیست که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر بطرف جنوب غرب قلعهٔ حمید خان در علاقهٔ شواربک مربوط ولایت قندهار کائن و بین خط ۶۶درجه – ۱ دقیقه ، ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۰درجه – ۸دقیقه – ۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی وقوعدارد.
ابو سخیل :قریه ایست بفاصلهٔ ۳،۵ کیلومتر بجنوب شرق علاقه داری درجه اول الیشنگ ( مربوط ولایت مشرقی ) که نزدیک سرک بوده و دارای خط تلیفون میباشد و از حیث موقعیت جغرافی بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱۰دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه -۴۰دقیقه-۴۲ ثانیه شمالی واقع است .
ابه زن : خرابه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر بجنوب غرب گرشک در علاقهٔ نهر سراج مربوط حکومت اعلی گرشک کائن و بخط ۶۴درجه – ۲۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۱درجه ۴۶دقیقه – ۲۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد.
اپاره :قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵کیلو متر بشمال مرکز سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان (متعلق ولایت مزارشریف) کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۵۶دقیقه – ۴۳ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۱۴دقیقه – ۵۹ثانیهءٔ وقوعدارد .
اپرنگ تنگی : تنگی است که بطرف جنوب شرق قریهٔ زاهد آباد در حکومت کلان لوگر (مربوط ولایت کابل) کائن و بی خط ۶۹درجه – ۱۶دقیقه – ۳۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۱۴دقیقه – ۱۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارر.
اپرنگ رود : رودیست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر بطرف جنوب شرق قریهٔ زاهد آباد مربوط حکومت کلان لوگر (متعلق ولایت کابل ) واقع و بدریای لوگر میریزد .موقعیت آن بخط طول البلد ۶۹درجه – ۸دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی بشمال قلعهٔ سدی گل متصل دریای کنر در علاقه نورستان مربوط ولایت مشرقی موقیعت داشته و بین خط طول البلد ۷۱درجه – ۲۲دقیقه – ۴۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۳ دقیقه- ۳۷ثانیهٔ شمالی میباشد .
اپه نچ :قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر به سمت غرب قلعهٔ تکزار در علاقهد حکومتی درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان ( ولایت مزارشریف) وقوعداشته و بین خط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۱۱دقیقه – ۱۲ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۵۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ میباشد .
اتباش : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵کیلومتر بطرف شرق مرکز علاقه داری درجه ۳ خمیاب مربوط حکومت درجه ۳ قرقین متعلق حکومت کلان شبرغان ( در ولایت مزارشریف) واقع و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۴۵دقیقه- ۵۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۳۱دقیقه – ۲۴ثانیهٔ شمالی کائن است.
اتپر (۳۶) اتمان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اتپر : قریه ایست که بفاصلهد ۳۲،۵ کیلو متر به جنوب شرق قریهٔ شش برجه ، در علاقه بامیان مربوط حکومت اعلی پروان واقع بوده و بخط ۶۸درجه – ۱۲دقیقه – ۴۸ثانیهٔ طول البلد مشرقی وخط ۳۴درجه – ۲۹دقیقه – ۳۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اتخیل :قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۶،۵ کیلو متر به طرف شرق ده سبز مربوط ولایت کائن بوده و بر خط طول البلد ۶۹درجه – ۴۱دقیقه – ۱۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۳۷دقیقه – ۴۲ ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اترایجی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۲کیلومتر بشمال غرب قلعهٔ اسمار ( مربوط حکومت کلان اسمار ولاست مشرقی ) واقع و بین خطوط طول البلد ۷۱درجه – ۱۸دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۲۳دقیقه – ۱۳ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
اتزاید :کوتلی است که بفاصلهد ۴،۵ کیلو متر به جنوب قریهٔ آرام تل در علاقهٔ نورستان ( مربوط ولایت مشرقی)کائن و بخط ۷۰درجه – ۵۵دقیقه – ۲۱ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۱۲دقیقه- ۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی وقوع دارد.
اتک ( هوتک) :قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۷کیلومتر بجنوب قلعهٔ اندر ( مربوط حکومت اعلی غزنی) متصل سرک واقع و بخط ۶۸درجه – ۲دقیقه – ۱۳ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۲دقیقه – ۳۶ثانیهٔ طول البلد شمالی کائن میباشد.
اتکوت :قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۸کیلو متر از مرکز حکومت درجه اول سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان در حوزهٔ ولایت مزارشریف واقع شده است.
اتکول :قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۵،۵ کیلو متر به جنوب قریهٔ سنگ ماشه در علاقهٔ جاغوری (مربوط حکومت اعلی غزنی) کائن بوده و محل وقوع آن بین خط طول البلد ۶۷درجه – ۱۵دقیقه – ۵۸ثانیهد مشرقی وخط عرض البلد ۳۲درجه – ۵۷دقیقه -۳۰ثانیهٔ شمالی میباشد .
اتل : قریه ایست که در حکومت درجه اول اندر مربوط حکومت اعلی غزنی وقوعدارد.
اتلن : محله ایست که بفاصلهٔ ۳۲کیلومتر بشمال قریهء شیخ راضی ( مربوط حکومت درجه ۳ قرقین از توابع ولایت مزارشریف ) وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۵ دقیقه- ۵۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه – ۱۸دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی کائن است .
اتمان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۸کیلومتر به جنوب غرب متون در علاقهٔ خوست ( مربوط ولایت جنوبی ) کائن و در خط طول البلد ۶۹درجه – ۴۵دقیقه – ۵۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۹دقیقه – ۵۵ ثانیهٔ شمالی واقع میباشد .
اتمان (۳۷) اجرستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اتمان :قریه ایست بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر بطرف جنوب شرق قلعهٔ رسول خان ، در علاقهٔ کامرانی متعلق حکومت درجه اول کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی ) که بخط طول البلد ۶۸درجه – ۴۹دقیقه – و ۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۲۹دقیقه – ۲۷ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اتم کوه : کوهی است بارتفاع ( ۱۶۹۱) متر که بطرف جنوب علاقه داری درجه ۳ حضرت سلطان مربوط حکومت کلان سمنگان ( ولایت مزارشریف) کائن بوده و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۵۵دقیقه – ۳۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۲۲دقیقه – ۴۴ثانیهٔ شمالی واقع است .
ات جلو :قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر به جنوب غرب مرکز فیض آباد متصل نهر اتن جلو مربوط حکومت اعلی بدخشان کائن بوده و بخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۸دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ وقوع دارد.
اتن جلو : نهریست که بفاصلهٔ ۴۵کیلومتر بطرف جنوب غرب فیض آباد مرکز حکومت اعلی بدخشان ( مربوط حکومت اعلی) مذکور واقع بوده در علاقهٔ بدخشان بدریای کوکچه میریزد و محل وقوع آن بخط ۷۰درجه – ۸دقیقه – ۶ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۶درجه – ۵۸دقیقه – ۲۴ ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد .
اتهال : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸۳کیلومتر بجنوب شرق سنگ ماشه در حکومت درجه ۳ جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی واقع بوده و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۲۴ دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۴۴دقیقه – ۳۲ ثانیه ٔ شمالی کائن میباشد .
اته کی :قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۳کیلومتر بطرف شرق قریهٔ قلات غلزایی مربوط ولایت قندهار وقوع داشته و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۳۱دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۹دقیقه – ۱۴ثانیهٔ شمالی کائن است .
اتی اتی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر بطرف شمال قریهٔ سیدی گل متصل دریای کنر در علاقهٔ نورستان ( مربوط ولایت مشرقی) وقوع داشته و بخط طول البلد ۷۱درجه – ۲۰دقیقه -۱۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۵۱دقیقه – و ۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اجرستان : یک ناوهٔ مستطیلی است شرقاً و غرباً که حصهٔ شرقی بعلاقهٔ بهسود هزارجات و حصهٔ غربی آن بعضی بعلاقه جات ارزگان و بعضی پیوسته بعلاقه جات گزاب است در حصهٔ شمالی آن علاقهٔ گرزن و در حصهٔ جنوبی آن علاقهٔ مالستان کائن بوده و تخمین بین خطوط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۱۳دقیقه – ۵۹ثانیهٔ و ۶۵درجه – ۲۶دقیقه – ۵۰ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۴دقیقه – و ۳۲درجه-۴۸ دقیقه -۳۵ثانیهٔ موقیعت دارد . زمین این منطقه هموار و در بعضی جاها ب آمدگی های کوچک دارد لکن حصه های ناوه مذکور که داخل حدود ات و طول و عرض فوق آمده زمین
اجرستان (۳۸ ) اجرم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کوهی بوده و دارای کوهای برآمدگی و تپه های بزرگ میباشد زمین طولانی ناوهء مذکور چون آب چشمه دارد قابل زرع است و بعضی حصص که آب رسیده نمیتواند لا مزروع دیده میشود .هوای منطقه ء اجرستان در تابستان معتدل و در زمستان سرد زیاد و در فصول بهار و تیرما نیز تا یک اندازه سرد میباشد . باران در موسوم بهار و برف در زمستان زیاد میبارد اندازه ٔ برفباری آن تعلق بسال دارد .
حصه های هموار تخمیناً دو متر حصص مرتفع و جبال آن باندازهٔ دو نیم متر حتی سه متر برف میگیرد در تابستان پیشهٔ اهالی عبارت از زراعت ، مالداری و یک اندازه تجارت میباشد که مواد حاصلات اینجا را باطراف برده بفروش میرساند .
مشهور ترین کوه های که منطقهٔ اجرستان را احاطه نموده ، کوه شاه طوس است که از سلسلهءٔجبال علاقهٔ دایزنگی بوده و بحصهٔ شمالیو منطقه واقع و امتداد آن غیر منظم است . که در بعضی جاها بصورت مستقیم و بعضی جا ها بصورت منحنی امتداد یافته است . کوه های مذکور دارای درخت نیست سالهایکه برف زیاد باریده باشد تا اخیر سال برف دوام میکند . طوریکه از هوای آن و وفرت برف در بعضی حصص کوه مشاهده‌می شود امکان ذخیرهٔ برف دائمی نیز میباشد . تشیکل منطقهٔ اجرستان بصورت ناوهٔ مشرقی و غربی بوده و در بین ناوه دریای کوچکی از کوه های قوشنگ علاقهٔ بهسود دایزنگی منبع گرفته و داخل منطقه مذکور گردیده است . دریای مذکور بحصهء مشرقی منطقه داخل و بطرف غرب جریان دارد ، این دریا بتوسط شاخ جویهای کوچک زمین اجر ستان را آبیاری کرده و بعداً بعلاقهٔ گزاب داخل و بدریای هیرمند می ریزد . موقع آب خیزی آن برج حمل ، ثور و جوزا است و بعد از آن آب دریای مذکور کمتر شده میرود . در منطقهٔ اجرستان بند آب ، آب ایستاده و کاریز هم وجود ندارد .
مگر چشمه های مشهور آنوعمارت از چشمهٔ کوتل خون است که آب آن بمصرف زراعت میرسد و چشمهد دیگر ،چشمهٔ لنگر خیل است که آب آن داخل رود مذکور میشود .
اجرستان به سبب کوهساری خود تا کنون راه موتر رو ندارد لهذا حمل و نقل و رفت و آمد اهالی توسط اسپ و پیاده صورت مییگیرد . مزار هاییکه در منطقهٔ اجرستان وجود دارد عبارت از زیارت ( شاه طوس ) است که بحصهٔ شمالی در سطح مرتفعی است ، و زیارت دیگری مشهور به ( شاه مردان ) است که بحصهٔ جنوبی قریهٔ چقمق میباشد . در حصهء شرقی منطقه مذکور یک تپه مشهور به شهر ( قرغانی) وجود دارد که از بنا های قدیم بوده و اندکی آثار دیوار آن ظاهر است درین منطقه اقوام ملاخیل سکونت دارند ، منطقه مذکور در تشیکل اداری ، حکومت درجه(۴) متعلق به حکومت کلان ارزگان و از مربوطات ولایت قندهار میباشد .
اجرم : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷،۵کیلو متر از مرکز سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف واقع میباشد .
اجره (۳۹) احد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اجره :قریه ایست که بفاصلهٔ ۴کیلومتر در جنوب قلعهٔ گدام ،در علاقهٔ ترین ( مربوط ولایت قندهار ) کائن و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۵۳دقیقه – ۲۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۳۷دقیقه – ۳۵ثانیهٔ شمالی وقوع دارد .
اجم : قریه ایست که بفاصلهء ۳۵کیلومتر در جنوب غرب قریهء روان در علاقهء حکومتی درجه ۳ دروازه مربوط حکومت اعلی بدخشان موقعیت داشته و بخط ۷۰درجه – ۵۰دقیقه – ۵۲ثانیهء طول البلد مشرقث و خط ۳۸درجه – ۲۲دقیقه – و ۴ ثانیهء عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اچ قدق : موضعی است که بفاصلهٔ ۳۸کیلومتر در شرق شهر اندخوی مربوط حکومت اعلی میمنه در ریگستان اندخوی ، واقع بین خط ۶۵درجه – ۳۲دقیقه – ۴۶ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۶درجه – ۵۹دقیقه – ۱۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اچک تاش : جلگه و شیله ایست که بفاصلهٔ ۵کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد ، در علاقهٔ پامیر خورد ، مربوط حکومت اعلی بدخشان کائن وبخط طول البلد ۷۴درجه – ۴دقیقه – ۲۰ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه – ۱۰دقیقه – ۳۰ثانیهد شمالی واقع است .
اچکلی : جلگه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد در علاقهٔ پامیر خورد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط ۷۴درجه – ۱۲دقیقه – ۴۸ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خ ۳۷درجه – ۱۵دقیقه – و ۴۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
اچلک :دند آبیست که بفاصلهٔ ۴۴کیلومتر در شمال غرب قریه خانان ، در علاقهٔ سپین بولدگ ( مربوط ولایت قندهار) در ریگستان واقع و بین خطوط طول البلد ۶۵درجه – ۳۷دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۰درجه – ۵۳دقیقه – ۶ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
اچه : قریه ایست در شمال دریای تالقان که مربوط حکومت کلان تالقان ولایت قطغن بوده قسمت های شرق و غرب آن برای زراعت للمی مساعد است .
اچه ملی : قریه ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که از توابع ولایت مزارشریف میباشد .
اچین : حکومت درجه ۴ است که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ بشیلاق مربوط حکومت کلان شنوار ( متعلق ولایت مشرقی) کائن بوده و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۴۱دقیقه – ۵۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۴دقیقه – ۵۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
احد :قریه ایست که بفاصلهٔ ۸۶کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ قلات غلزایی ( مربوط حکومت ولایت قندهار) بخط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۲۰دقیقه – ۱۸ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۱۹دقیقه - ۲۴ثانیهٔ واقع میباشد .
احمد کرونه ( ۴۰) احمد خیل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
احمد کرونه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر در جنوب شرق مرکز کنر مربوط ولایت مشرقی واقع و برخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۵۷دقیقه – ۴۲ثانیهٔ و خط عرض ۳۴درجه – ۳۵دقیقه – ۴۲ثانیهٔ کائن است .
احسان ( رباط) : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در جنوب غرب شهر شبرغان (مربوط ولایت مزارشریف) کائن و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۳۱دقیقه – و ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۳۶دقیقه – و ۸ثانیهٔ شمالی واقع گردیده .
احمد آباد :قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در سمت شمال مرکز حکومت کلان بلخ متعلق ولایت مزارشریف واقع میباشد .
احمد خان : موضعی است که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ شینکی متصل دریای هوتک ( مربوط حکومت کلان قلات غلزایی ولایت قندهار ) واقع وبخط ۶۷درجه – ۳۰دقیقه - و ۵۶ ثانیهٔ طول البلد مشرقی وخط ۳۱درجه – ۵۳دقیقه – و ۴۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
احمد خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵کیلومتر در شمال غرب قلعه ٔ گدام در علاقهٔ ترین مربوط ولایت قندهار کائن و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۵۲دقیقه – مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۳۰دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
احمد خیل : قریه ایست متعلق حکومت درجه اول خوگیانی که از مربوطات ولایت مشرقی میباشد .
احمد خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۶کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ اسپندی در علاقهٔ خواجه عمری ( مربوط حکومت اعلی غزنی) کائن وبخط ۶۸درجه – ۱۹دقیقه – ۴۸ثانیهٔ طول البلد مشرقی وخط ۳۳درجه – ۲۱دقیقه – ۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد.
احمد خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ بالامر مربوط حکومت درجه ۲ رودات ولایت مشرقی واقع و بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۲۷دقیقه – ۳۳ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۶دقیقه - ۴۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
احمد خیل : قریه ایست ۱۵کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ علی خیل در علاقهٔ جاجی مربوط ولایت جنوبی وقوع داشته بین خط ۶۹درجه – ۳۷دقیقه – و ۵۴ثانیهٔ مشرقی و خط ۳۳درجه – ۴۹دقیقه – و ۳۰ ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
احمد خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۸کیلومتر بطرف جنوب علاقه کوهستانی شیرزاد در حکومتی درجه اول خوگیانی ( مربوط ولایت مشرقی ) که در خط طول البلد ۶۹درجه – ۵۱ دقیقه – ۳۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۲ثانیهٔ شمالی وقوع دارد .
احمد خیل (۴۱) اختر خان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
احمد خیل : قریه ایست در متون مربوط حکومت کلان خوست که از توابع ولایت جنوبی میباشد .
احمد خیل رویه : قریه ایست که مربوط حکومت درجه ۴ (ازرو ) متعلق جنوبی بوده و از مرکز حکومتی مذکور تخمیناً (۱۱) کیلومتر فاصله دارد.
احمد دین : قریه ایست که بفاصلهء ۳۷کیلومتر در شمال قریهٔ قلات غلزائی ( مربوط ولایت قندهار ) متصل سرک واقع بوده و بخط طول البلد ۶۷درجه ۱۳دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۱۹دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
احمد زئی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶کیلومتر به جنوب شرق چار باغ در علاقهٔ حکومتی کلان لغمان مربوط ولایت مشرقی وقوع داشته و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱۹دقیقه – ۵۲ثانیهٔ و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۱دقیقه – ۳۰ثانیهءٔ شمالی کائن میباشد.
احمد زی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۹کیلومتر به غرب قلعهء علی خیل در علاقهٔ جاجی مربوط ولایت جنوبی واقع و بین خط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۱۹دقیقه – ۱۲ ثانیه ٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه- ۵۷دقیقه – ۵۴ثانیهٔ موقعیت دارد .
احمد شاه خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۰کیلومتر به جنوب شرق قریهٔ قلات غلزائی ( مربوط ولایت قندهار)کائن و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۲دقیقه – ۵۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱ درجه – ۵۸دقیقه – ۲۷ثانیهٔ شمالی واقع است .
احمد علی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر به جنوب شهر قندهار ( مربوط ولایت مذکور ) واقع و بخط ۶۵درجه – ۴۵دقیقه – ۴۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۲۵دقیقه – ۴۷ثانیهءٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
احمد قول: شیله ایست که بفاصلهٔ ۴۲،۵کیلو متر به شمال مرکز هرات در علاقهٔ حکومتی درجه اول انجیل (مربوط ولایت هرات) وقوع داشته و بخط ۶۲ درجه – ۱دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۳۹دقیقه – ۵۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اختر حوض :دند آبیست که بفاصلهٔ ۲۶کیلومتر به شماب قریهٔ (شیخ بابر ) در علاقهٔ شورابک ( مربوط ولایت قندهار) کائن بوده و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۵۳دقیقه – و ۱۸ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۰درجه – ۱۳دقیقه – ۲۴ثانیهءٔ شمالی وقوع دارد .
اختر خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر به جنوب غرب قریهٔ سلطان خیل متصل سرک در علاقهٔ وردک (مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل ) کائن وبخط طول البلد ۶۸درجه – ۲۱دقیقه – مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه -۴۹دقیقه- ۱۰ ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
اختو به (۴۲) اختیار
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اختو به : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۷ کیلومتر به جنوب زرنی قلعه در علاقهٔ بکواه و خاشرود مربوط حکومت اعلی فراه کائن و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۲۰دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۷دقیقه –۱۳ثانیهٔ شمالی واقعست.
اختو به : کوتلیست به ارتفاع ۲۵۴۷ متر که بفاصلهٔ ۳۲کیلومتر به جنوب شرق زرنی قلعه در علاقهٔ بکواه و خاشرود (حکومت اعلی فراه ) کائن بوده و محل وقوع آن بخط ۶۴درجه ۲۸دقیقه – ۵۵ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۳درجه – ۲دقیقه – ۵۶ثانیهٔ شمالی میباشد .
اختو به : شیله ایست بفاصلهٔ ۳۶،۵ کیلو متر در جنوب شرق زرنی قلعه که آبش بخاش رود ریخته و در علاقهٔ بکواه و خاشرود ( مربوط حکومت اعلی فراه) واقع میباشد و بین خطوط ۶۴درجه – ۳۰دقیقه – و ۳۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۳ درجه – ۳دقیقه – ۶ثانیهءٔعرض البلد شمالی موقعیت دارد.
اختو خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر به جنوب قلعهء سرکاری مقر مربوط حکومت اعلی غزنی کائن وبخط طول البلد ۶۷درجه – ۴۳دقیقه – ۳۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۴۲دقیقه – ۶ثانیهٔ واقع شده است .
اخته چی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۲کیلومتر به شرق قریهٔ گلران ( مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات) متصل سرک که بطرف هرات میرود واقع و بخط ۶۱درجه – ۴۹دقیقه – ۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۵دقیقه – و ۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اخته خانه : کوتلی است که بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر به شمال مرکز حکومت کلان سمنگان مربوط ولایت مزار شریف واقع و بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۱۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۲۰دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اخته خانه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر به شمال شرق حکومت کلان سمنگان مربوط ولایت مزار کائن و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۱۸دقیقه – ۵۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۲۱دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
اخته قاق : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۲کیلومتر به شمال حکومت درجه اول شهر اندخوی مربوط حکومت اعلی میمنه کائن بوده و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۱۶دقیقهٔ – مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۵دقیقه – ۴۰ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اختیار : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر به جنوب غرب قلعهٔ تگزار در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه - ۶دقیقه – و ۱۳ثانیهٔ مشرق و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۱دقیقه – ۳۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اخجار ( ۴۳ ) ادرسکن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اخجار : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵کیلو متر به شمال مرکز حکومت درجه ۲ رستاق (مربوط حکومت کلان تالقان متعلق ولایت قطغن) متصل سرک واقع بوده وبخط طول البلد ۶۹درجه – ۴۷دقیقه – ۲۰ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه – ۸دقیقه ٔ شمالی کائن میباشد.
اخل قلعه : ( قلعهء نبی خیل ) : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر به جنوب شرق جلریز در علاقهٔ حکومت درجه ۲ میدان مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل ، واقع وبخط ۶۸درجه - ۴۲دقیقه - ۴۱ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۷دقیقه – ۳۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اخل نبی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر بطرف شرق جلزیر ( مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل ) متصل سرکیکه بطرف دایزنگی میرود واقع بوده موقعیت آن بین خطوط طول البلد ۶۸درجه – ۴۲دقیقه – ۱۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۸دقیقه – ۴ثانیهٔ شمالی میباشد.
اخو بک : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۲درواز که در حوزهٔ حکومت اعلی بدخشان وقوع دارد .
اخورک قلعه: قریحه که بفاصلهٔ ۴۶کیلومتر به غرب قلعهٔ چار برجک ( مربوط حکومت درجه اول چخانسور مطلق حکومت اعلی فراه )کائن و به خط ۶۱درجه -۳۴دقیقه -۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۰درجه -۱۶دقیقه-۵۴ ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد.
اخوری خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر به طرف جنوب بتخاک مربوط ولایت کابل که بین خط طول البلد ۶۹درجه -۱۱دقیقه-۳۵ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه -۲۰دقیقه-۴۸ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
ادانک: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱.۶کیلو متر از مرکز حکومت سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف واقع شده است.
ادر خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲.۵کیلو متر به جنوب شرق اچین در علاقهٔ شینوار مربوط ولایت مشرقی کائن و بین خطوط ۷۰درجه -۴۳دقیقه – ۳۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه -۴دقیقه-۲۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی شمالی واقع شده است.
ادرسکن: حکومت درجه ۴ و به حکومت کلان غوریان ولایت هرات مربوط بوده و به خط طول البلد ۶۲درجه -۱۷ دقیقه ۲۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳ درجه-۳۸ دقیقه -۶ثانیهٔ شمالی موقیعت داشته و ورکز حکومت میباشد.
اهالی آن غالبآ مالدار و بتدیه نشین میباشند مرکز حکومت هموار و باقی حسس آن کوهبند و دارای دره های متعدد میباشند ، هوای آن نسبتآ سرد و در قلل کوها تا ماه جوزا برف دیده میشود ، تعداد نفوس تخمینآ ۱۳۰۰۰ نفر و پیشه اهالی تربیه و نگهبانی مواشی است ، پیدا وار مشهور آن شیر خشک و زیره میباشد
ادرسکن (۴۴) اراضی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کوه های مشهور آن سفید کوه و ده خوار بو ه و از مرکز حکومت ۲۰ کیلو متر فاصله دارد .
ادرسکن (کوه) :کوهی است که بشمال قلعهٔ (حکومت شین دند ) مربوط ولایت هرات کائن و بین خطوط ۶۲درجه – ۱۴دقیقه – و ۴ثانیهٔ-۶۲ درجه – ۹دقیقه – ۳۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۳درجه – ۲۴دقیقه – ۳۴ثانیهٔ -۳۳ درجه -۲۱دقیقه - و ۵۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است .
ادرسکن ( دریا ) : دریای بزرگی که نام آن هم ادرسکن است در شمال غرب حکومتی درجه اول شین دند و بطرف غرب افغانستان در ولایت هرات واقع است .
منبع آن سفید کوه و قدری بالاتر از شمال کاروان سرای ادرسکن جریان داشته و از علاقه های سبزوار ،جدگه و کلیله گذشته و بالاخره به طرف جنوب در ( گورسیستان )می ریزد .
ادرویدا : کوتلی است که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر به طرف جنوب قلعهٔ آرا متل ، در علاقهٔ حکومت درجه ۴ نورستان مربوط ولایت مشرقی واقع وبخط طول البلد ۷۰درجه – ۵۱دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۸دقیقه – ۲۳ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اده قلعه : قلعهٔ ایست که بفاصلهء ۱۶کیلومتر به جنوب غرب گرشک در ( علاقهٔ نهر سراج مربوط حکومت اعلی گرشک) واقع وبخط طول البلد ۶۴درجه – ۲۸دقیقه – ۳۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۴۲دقیقه – ۵۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ادی چین :قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر بطرف شمال غرب قلعهٔ تیزین در علاقهٔ غلزایی مربوط ولایت مشرقی کائن وبخط طول البلد ۶۹درجه – ۳۱دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۲دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
ادی شور: شیله ایست که بفاصلهٔ۲۰کیلومتر بشمال قریهٔ چهار شنبه در علاقهٔ قیصار (مربوط حکومت اعلی میمنه) کائن بوده و به نهر ( شور آغاز) میریزد . و بین خطوط طول البلد ۶۳درجه – ۵۴دقیقه – ۴۹ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۵۵دقیقه – ۴۷ثانیهٔ شمالی موقیعت دارد .
ادین خیله ( دیله ) : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۶۷کیلومتر بطرف شمال قریهٔ خضر مربوط حکومت درجه اول کتواز متعلق حکومت اعلی غزنی کائن و بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۸دقیقه – ۴۶ثانیهٔ مشرقی وخط عرض البلد ۳۲درجه – ۳۹دقیقه – و ۳۰ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اراضی: قریه ایست که بفاصلهٔ یک کیلو متربطرف جنوب سرای خواجه مربوط ولایت کابل کائن بوده بخط طول البلد ۶۹درجه – ۶دقیقه – ۴۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۴۴دقیقه – و ۲۶ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
ار امتل (۴۵) ارپاقول
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ار امتل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۲کیلومتر به شمال غرب چغه سرای در علاقهٔ نورستان مربوط ولایت مشرقی واقع بوده و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۵۵دقیقه – ۵۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۱۵دقیقه – ۲۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اران‌جی :دند آبیست که بفاصلهٔ ۳۱کیلومتر به طرف غرب مرکز حکومت درجه ۴ شور تپه مربوط حکومت کلان بلخ متعلق ولایت مزارشریف که کائن و بین خطوط طول البلد ۶۶درجه – ۲۹دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۱۹دقیقه – ۳۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اران جی :قریه ایست که بفاصلهء ۷،۵کیلو متر بطرف شرق قریهٔ (شیخ راضی) در علاقهٔ حکومتی درجه ۳قرقین (مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف ) وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۱۴دقیقه – ۶ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۱ دقیقه - ۳۵ثانیهٔ شمالی وقوع دارد.
ارباب کوال : خرابه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر بشمال غرب قریهٔ چهارشنبه در علاقهٔ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه واقع وبین خط طول البلد ۶۳درجه – ۵۵دقیقه – ۱۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۰دقیقه – ۱۳ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اربات : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴کیلومتر بشمال غرب شهر غزنی واقع وبخط طول البلد ۶۸درجه – ۲۳دقیقه – ۴۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۳۳دقیقه – ۵۳ثانیهء شمالی کائن میباشد
اربات :قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر بشمال قلعهء میدان خوله در علاقهٔ منگل ( متعلق ولایت جنوبی ) واقع بوده و بخط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۴۹دقیقه – ۴۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۴۱دقیقه – ۸ثانیهٔ کائن میباشد.
اربوشی غر: قریه ایست که بفاصلهٔ یک ۱۵ کیلومتر بطرف جنوب غرب نمله در علاقهٔ حکومت درجه اول خوگیانی مربوط ولایت مشرقی واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۳دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارپا توشیله : شیله ایست که بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر بشمال شرق قلعهٔ تیواره ( در علاقهء حکومتی کلان غوارت مربوط ولایت هرات) واقع و در تگاب غور میریزد موقیعت آن بین خط طول البلد ۶۴درجه – ۴۳دقیقه – ۳۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۴۱دقیقه – و ۵ثانیهٔ شمالی میباشد .
ارپا قول:دره ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر بطرف شرق قلعهٔ سر کاری در علاقهء حکومتی درجه ۲ درهٔ صوف مربوط حکومت کلان سمنگان توابع ولایت مزارشریف کائن و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۱۶دقیقه – ۴۱ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۷دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی واقع میباشد .
ارپتو کوتل (۴۶) ار چی نهر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارپتو کوتل : کوتلی ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر بمشال شرق میمنه که مربوط حکومت اعلی میمنه بوده و بخط ۶۵درجه - ۸دقیقه – ۱۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۷دقیقه – ۱۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد.
ارپه گذار : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۰کیلومتر به جنوب غرب شهر اندخوی مربوط حکومت اعلی میمنه واقع بوده و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۵۶دقیقه مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۴۴دقیقه – ۲ثانیهء شمالی کائن میباشد .
ارجل خیل : قریه ایست که بفاصلهء ۳،۵کیلو متر به جنوب شهر گردیز (مربوط ولایت جنوبی) واقع بوده و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۵دقیقه – ۴۷ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۳۴دقیقه – و ۳۶ثانیهء شمالی کائن میباشد.
ارجنه : کوتلی است که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر به جنوب غرب مرکز حکومت کلان قندوز ( مربوط ولایت قطغن) بارتفاع (۶۷۷) متر کائن و بخط ۶۸درجه – ۳۷دقیقه – ۳۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۴۰دقیقه – ۴۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است .
ارجنه کوه:کوهی است در جنوب غرب مرکز حکومت کلان قندوز مربوط ولایت قطغن که موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۳۶دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۴۲دقیقه – ۳۳ثانیهٔ شمالی میباشد .
ارچه تو :قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۵کیلومتر به جنوب غرب تکزار در علاقهٔ حکومتی درجه اول سنگ چهارک مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف وقوع داشته و بین خطوط ۶۵درجه- ۵۴دقیقه – طول البلد مشرقی و خط ۳۵ درجه – ۵۳ دقیقه- ۱۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
ارچه تو :قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۲۴کیلومتر بشمال شرق بلچراغ در علاقهٔ در زاب و گرزیوان مربوط حکومت اعلی میمنه وقوع داشته و بین خطوط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۲۷دقیقه – و ۵۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۵۳دقیقه – و ۷ثانیهٔ کائن میباشد.
ارچی نهر : نهری است در ولایت قطغن که تقریبآ بیست سال قبل از طرف مرحوم ( نائب نبی ) رستاقی و چند نفر همکارانش از دریای کوکچه کشیده شده و بعداً توسعه ئی در عرض و طول آن بعمل آمد ، نظر باینکه نهر مذکور در حصص هموار و پست دشت حفر شده و اراضی زیادی را در پهلوی چپ خود خشک و بائر می گذاشت و از طرفی ظرفیت قلیل و محدودی داشت لذا در اثر یک سلسله اصلاحات بعدی مجرای نهر تغیر داده شده و یکمقدار زیاد خاک کنده و برداشته شده و نواقص آن اصلاح و مستحکم وتر ناب آن ترمیم گردیده است و برعلاوه در حصهٔ که نهر جدید از سابق جدا میگردد یک ( بند ) آباد شده کار توسعه و تمدید نهر ارچی بمنظور سر سبزی و آبادی مزید دشت ارچی که نهر مذکور را احاطه کرده است بتاریخ ۵ حوت ۱۳۲۸ آغاز و بعد از دو ماه در اوائل سال ۱۳۲۹ انجام به جریان درامد .
ارخ : ( ۴۷ ) ارزنگ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رخ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر به جنوب شرق قریهٔ سنگر مربوط ولایت مشرق واقع وبخط طول البلد ۷۰درجه – ۴۶دقیقه – ۵۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۲۱دقیقه – ۵۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارخ : ناحیه ایست که در حکومت درجه ۳ تولک در علاقهٔ حکومت کلان غورات ( مربوط ولایت هرات ) واقع شده است .
ارخلک رستم : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ قیصار متعلق حکومت اعلی میمنه که از مرکز حکومتی مذکور یک ونیم کیلو متر فاصله دارد .
ارخلک کریمداد :قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ قیصار ( توابع حکومت اعلی میمنه) که فاصله آن از مرکز حکومتی مذکور ۱۱ کیلو متر میباشد .
اردیوان دشتی است که به شمال مرکز هرات در علاقهء انجیل ( مربوط ولایت هرات) کائن و بین خطوط ۶۲درجه – ۳۸دقیقه ثانیهٔ و ۶۲درجه – ۹دقیقه – ۵۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۳۰دقیقه – ۴۸ثانیهٔ و ۳۴ درجه - ۳۳دقیقه – ۳۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
اردیوان :کوتلی است که بفاصله ۴۶ کیلو متر بشمال مرکز هرات در علاقهٔ انجیل (مربوط ولایت هرات) واقع و بین خط طول البلد ۶۲درجه – ۸دقیقه – ۳۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۴۳دقیقه – ۱۰ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
ارزگان : علاقه وسیعی است از مربوطات ولایت قندهار که شامل یک حکومت کلان بوده و موقعیت آن بین خطوط ۶۶درجه – ۵۵دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و ۶۶ درجه – ۱۴دقیقه – ۷ثانیهٔ طول البلد شرقی و ۳۲درجه – ۵۶ دقیقه- ۲۵ثانیهٔ و ۳۲درجه – ۳۴دقیقه – ۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد .
طرف شرق آن دایه چوپان وطرف جنوب آن قلات غلزائی و ترین و طرف غرب آن موسی قلعه وطف شمال آن علاقهء گزاب واقع است . نهر ترین از وسط آن عبور نموده و آنرا آبیاری مینماید ارزگان نسبتاً کوهسار و هوای آن در تابستان معتدل و در زمستان خیلی ها سرد است ساکنین آن اغلباً اچکزائی کا کر و هزاره های پولاده و ارزگانی بوده و مالداری مینمایند و یک باب مکتب ابتدائی در آن تآسیس شده که بنام ( مکتب شاه زمان) معروف است .
ارزل علو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر به جنوب قلعهٔ غلام حیدر درعلاقهٔ مه می ( مربوط حکومت درجه ۳ وازه خواه متعلق حکومت اعلی غرنی ) وقوع داشته و تخمین بخط طول البلد ۶۸درجه – ۴۴دقیقه – ۱۳ثانیهٔ مشرقی وخط عرض البلد ۳۱درجه – ۴۶دقیقه – ۲۹ثانیهٔ شمالی کائن میباشد
رزن کار :قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شمال مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع شده است
ارزنگ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۶کیلومتر بشمال قلعهٔ کف در علاقهٔ درواز (مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۲۸دقیقه – ۱۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۸درجه – ۱۱ دقیقه – ۴۲ثانیه شمالی واقع شده است.
ارزنگان (۴۸) ارسلا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارزنگان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر بطرف شرقلعهٔ بنو متصل درهٔ پشه ئی در علاقهءاندراب مربوط حکومت کلان پلخمری متعلق ولایت قطغن وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۱۸دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۳۸دقیقه – شمالی کائن میباشد.
ارزنه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۲کیلومتر به جنوب غرب قریهٔ وازه در علاقهٔ جدران ( مربوط ولایت جنوبی ) واقع بودهو بخط طول البلد۶۹ درجه – ۱۶دقیقه – ۴۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۵دقیقه – ۵۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارزیو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر بطرف شرق قریهٔ خیر آباد متصل درهء سر غیلان در علاقهء جرم (مربوط ولایت بدخشان ) واقع و بخط ۷۱درجه – ۱۰دقیقه – ۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۵۹دقیقه – ۵۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
ار : دره ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد .
ارساک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر بشمال غرب برکی را جان در علاقهٔ حکومت کلان لوگر ( مربوط ولایت کابل) کائن و بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۴۸دقیقه – ۳۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۵۹دقیقه – ۴۱ثانیهٔ واقع شده است.
ارس خه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۶کیلومتر بشمال غرب قریهٔ شاهکوت در علاقهٔ کامه مربوط ولایت مشرقی کائن و بخط ۷۰درجه- دقیقه – ۵۷ثانیه – طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۰دقیقه – ۱۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
ارسک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر به جنوب غرب قریهٔ جوز خیل در علاقهٔ خروار ( مربوط حکومت کلان لوگر ) متعلق ولایت کابل و بخط طول البلد ۶۸ درجه – ۴۸دقیقه – ۳۱ثانیهٔ مشرقی و خ عرض البلد ۳۳درجه – ۳۸دقیقه – ۷ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
ارسک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر بشمال شرق قلعهٔ با پنجه در علاقهٔ شیوه مربوط حکومت اعلی بدخشان کائن و بخط طول البلد ۷۱درجه – ۳۳دقیقه – ۳۵ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه – و ۵۱ دقیقهٔ – وقوع دارد .
ارسکی : چشمه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر به جنوب قلعهٔ دوست محمد متصل دریای کچ خاوره در علاقهٔ کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی موقع داشته و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۲۳دقیقه – ۳۳ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۵۱دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارسلا : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در جنوب قلعه دوست محمد در علاقهٔ کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) که بین خط ۶۸درجه – ۲۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط عرض و خط ۳۱درجه – ۴۸دقیقه – ۳۷ عرض البلد شمالی واقع شده است.
ارسلا خان ( ۴۹ ) ارغستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارسلا خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵ کیلو متر بشما باولی نزدیک دریای سرخاب در علاقهٔ سرخ رود ( مربوط ولایت مشرقی) کائن و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱۵دقیقه – ۶ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۴دقیقه – و ۲۵ثانیهٔ شمال واقع شده است.
ارش :پلی است که بفاصلهٔ ۲،۵ کیلو متر در غرب ( قلعه) سپین بولدک مربوط ولایت قندهار موقعیت دارد.
ارشاد یووین : کوتلی است که بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر به جنوب شرق خولدر چت در علاقهٔ واخان مربوط حکومت اعلی بدخشان تخمین بارتفاع (۴۹۲۵) متر وقوع یافته و بخط ۷۴ درجه – ۷دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۵۲دقیقه – ۳۷ ثانیه ٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
ارغاس : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر بطرف جنوب شرق سبز او در علاقهٔ بهسود ( مربوط حکومت کلان دایزنگ متعلق ولایت کابل ) کائن وبخط و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۲۲دقیقه – ۴۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
ارغچ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر بطرف شرق در علاقهٔ خوگیانی ( مربوط ولایت مشرقی) واقع بوده و بخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۹دقیقه – ۵۳ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۱۸دقیقه – ۱ثانیهٔ کائن میباشد.
ارغستان : حکومت درجه ۲ است که بطرف جنوب شرقی قندهار ( مربوط ولایت قندهار) واقع بوده و بین خط ۶۶ درجه – ۳۶دقیقه – ۵۸ ثانیهٔ و ۶۶ درجه – ۵۴دقیقه – ۱۲ ثانیه ٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۴۵دقیقه – ۱۱ثانیهء و ۳۱درجه – ۱۱دقیقه – و ۵۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع گردیده است اراضی آن حاصل خیز و دریای توچی غرزائی از بین آن عبور و در آنجا مزارع برنج بقدر کافی دیده میشود این منطقه دارای کاریزهای متعدد بوده و باغهای آن نسبتاً کم است علاوه از حیوانات اهلی آهوی زیاد دارد گوسفند های کوهی ،گاوها ، و اسپ های خوشنمل و دیگر حیوانات جنگی مانند گرگ پلنگ وغیره در ارغستان بمشاهده میرسد معدن سنگ گچ نیز در آنجا وجود داشته و ساکنین آن غالباق اقوام الکوازئی پوپل زائی و بارکزائی میباشند .
ارغستان :دریائیست در علاقهٔ ارغستان مربوط ولایت قندهار که بخط ۶۶درجه طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – عرض البلد شمالی واقع و معاون بزرگ دریای دوری و درار غنداب میباشد از علاقه ( معروف) ارغستان سرچشمه گرفته و کناره های شمالی آن حاصل خیز و مزرع و سمت جنوبی آن کاملاً ریگستان و دشت است و مجرای آن نیز ریگی و کنار آن بعضاً شوره زار است طول آن ۱۲۹ کیلومتر میباشد بالای آن یک پل بزرگ اعمار گردیده و ذریعه آن سرک قندهار به چمن وصل میگردد .
ار غسو (۵۰) ارغنداب ( دریا )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارغسو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۶کیلومتر در غرب قلعهٔ قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۲۲دقیقه – ۳۰ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۷دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
ارغسو : کوهی است که در جنوب قریهٔ چهل خانه در علاقهٔ دهله مربوط ولایت قندهار کائن و بین خطوط طول البلد ۶۶درجه – ۱۱دقیقه – ۱۲ثانیهٔ و ۶۶ درجه- ۲۰دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۱۸ ثانیه ٔ و ۳۲ درجه – ۶دقیقه - ۳۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
ارغنداب :علاقه داری درجه اول است مربوط حکومت کلان قلات متعلق ولایت قندهار که مشتمل برسی قریه ایست زمین علاقه داری ارغنداب حاصل خیز و آب و هوای آن خوشگوار است در ماه جدی و دلو در این منطقه برف میبارد پیشه اهالی اینجا دهقانی است پیداوار مهم این منطقه بادامست که برای تجارت بخارج برده میشود اما زرد آلو ،شفتالو ، انگور توت نیز زیاد پیدا میشود دریای ارغنداب از اینجا عبور نموده و زمین های این منطقه را آبیاری میکند یک دریای دیگر بنام دریای چله گر که از علاقه داری دایه چوپان گذشته بعلاقه داری ارغنداب داخل و در حصهٔ قریه فقرای بدریای ارغنداب وصل میشود .
ارغنداب : حکومت درجه ۳ مربوط ولایت قندهار است آب و هوای متعدل دارد و دریای ارغنداب از بین این منطقه عبور نموده آب و هوای آنرا خوشگوار میسازد به تعداد ۱۲ نهر از دریای مذکور کشیده شده و اهای آن زمین های خو د را از آن ها آبیاری میکنند بطرف جنوب و مشرق ارغنداب دو کوه بنام باباولی و مرنجان واقع است به تعداد پنچاه قریه به دو جناح ارغنداب موقیعت دارد که از مربوطات آن منطقه میباشد پیداوار این منطقه میوه جات تازه و خشک از قبیل انجیر ، آب جوش ،کشمش سرخ و سبز ،منقه ،شکر پاره وغیره که سالانه یک مقدار معتنابهای آن بخارج صادر می شود صنعت دستی مثل گلیم بافی وغیره در بین اهالی معمول است در ارغنداب یک فابریکه برق تاسیس گردیده که مرکز قندهار را برق میدهد . ارغنداب از کابل ۵۲۴کیلومتر و از قندهار ۹کیلو متر فاصله دارد .
ارغنداب ( دریا ) : دریائیست که از معاونین مهم دریای هلمند محسوب میشود طول آن ۳۷۷ کیلو متر و بین خط ۶۶درجه – طول البلد شرقی و ۳۱درجه – عرض البلد شمالی واقع است از کوه های هزاره جات سر چشمه گرفته از علاقه سنگ ماشه ارغنداب قلات توخی ، جلال زائی و میزان گذشته داخل منطقه ارغنداب میشود سپس‌کتک نخود و قلعه بست را عبور نموده بدریای هلمند وصل میشود دریای مذکور چون نزدیک قندهار میرسد از چند معاون دیگر آب خود را گرفته و بیک قسمت مستقیم غربی در یک حصه صحرای ریگستان جریان می یابد .
ارغنداب ( بند ) ( ۵۱) ارغنده بالا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارغنداب ( بند ) : بند ارغنداب بند بزرگی است که به منظور ذخیره آب و ادی ارغنداب و حفظ شادابی این واحه و توسعهء باغستان وومزروع ساختن قسمت بیشتر اراضی لامزروع ارغنداب بوجود آمده است کار ساختمان بند ارغنداب مستقیماً بعداز امضای قرار داد در ماه جون ۱۹۵۰ مطابق سال ۱۳۲۸ ه آغاز گردید و در سال ۱۹۵۲ کار آن خاتمه پذیرفت این بند پایانتر از قریهء دهله بفاصله ۲۰ میل از قندهار واقع است ارقام ذیل می تواند بزرگی بند ارغنداب و قوه آبی آنرا با خصوصیات دیگر ان معرفی کند :
الف بند ارغنداب :
۱ -ارتفاع ۵۰ متر
۲-طول بند در قسمت فوقانی ۵۳۰ متر
۳ – طول بند د رقسمت تحتانی ۲۲۰ متر
۴ -ضخامت بند در قسمت تحتانی ۲۲۰ متر
۵ -خاک و سنگ و سنگریزه که در پر کردن دیوار بند استعمال شده ۲۵۰۰۰۰۰ متر مکعب
۶ -طول جهیل ۱۸ کیلومتر
۷ -عرض اوسط جهیل ۲ کیلو
ب :تونل بند
۱-طول ۲۶۴ متر
۲-شعاع تونل ۵،۴۰ متر
۳ – مجموعه سرنگ پرانی تونل ۱۲۰۶۷ متر مکعب
۴ –مجموعهٔ کانکریت که بمصرف رسیده ۲۲۰۰ متر مکعب
ارغنداب :علاقه داری درجه اول مربوط حکومت کلان قلات ( ولایت قندهار ) و بفاصلهٔ ۵۲کیلومتر بطرف شمال غرب مرکز حکومت واقع است پیشه اهالی غالبا ض مالداری و زراعت میباشد .
ارغنده : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب شرق ارغنده بالا درعلاقهٔ پغمان مربوط ولایت کابل واقع بوده وبخط طول البلد ۶۸درجه – ۵۶دقیقه مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۲۸دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
ارغنده بالا : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۱کیلومتر در غرب کابل در علاقهٔ حکومت درجه ۲ پغمان مربوط ولایت کابل که بخط طول البلد ۶۸درجه – ۵۴دقیقه – ۱۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۰دقیقه – شمالی واقع شده است .
ارغنده پایان ( ۵۲ ) ارگته
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارغنده پایان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب مرکز حکومتی پغمان مربوط ولایت کابل بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۵۷دقیقه – ۲۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۴دقیقه – ۲۵ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
ارغوان : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در جنوب پرجمان در علاقهٔ بکو و خاشرود ( مربوط حکومت اعلی فراه ) واقع و بخط طول البلد۶۳ درجه – ۴۷دقیقه – ۱۸ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۵۸دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد
ارغون : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۸کیلو متر در شمال مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع میباشد.
ارغه :کوهی است در علاقهٔ حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
ارکف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۷ کیلو متر در جنوب غرب قلعهٔ چهاربرک در علاقهٔ چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه کائن بوده وبخط طول البلد ۶۱درجه – ۳۳دقیقه – ۵۳ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۰درجه – ۱دقیقه – ۲۹ثانیهٔ شمالی وقوع دارد .
ارکنج خواه :قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۸کیلومتر در شما شرق شهر فیض آباد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۴۴دقیقه – ۳۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه - ۱۴دقیقه – ۱۱ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
ارکنج خواه :کوتلی است کبفاصلهء۳ٔ کیلومت در شمال شرق شهر فیض آباد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع ووبخط طول البلد ۷۰درجه – ۴۹دقیقه – ۱۰ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۱۳دقیقه – ۳۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارکی محمود :چشمه ایست که بفاصلهٔ ۷۲کیلومتر بطرف جنوب غرب مرکز خنجان مربوط ولایت قطغن کائن بوده و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۴۲دقیقه – ۲۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۱۴دقیقه – ۴۰ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است .
ارگتو : قریه ایست که بفاصلهء ۲۸کیلومتر در جنوب غرب قریه اسپندی در علاقهٔ خواجه عمری مربوط حکومت اعلی غزنی واقع و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۱۶دقیقه – ۲۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۱۹دقیقه – ۱۵ثانیهٔشمالی کائن میباشد.
ارگته : قریه ایست در جنوب غرب قلعهٔ اندر متصل سرک (مربوط حکومت اعلی غزنی ) که بفاصلهٔ۶کیلومتر واقع وبخط طول البلد ۶۸درجه – ۱۴دقیقه – ۴۸ثانیهٔ و عرض البلد ۳۳درجه – ۱۴دقیقه – ۳۱ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارگتی (۵۳ ) ار گون
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارگتی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ حمید خان در علاقهٔ شواربک مربوط ولایت قندهار که بخط طول البلد ۶۶درجه – ۱۴دقیقه – ۳۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و عرض البلد ۳۰درجه – ۲۷دقیقه – ۲۹ثانیهٔ شمالی کائن است .
ارگ شاه :قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۳۸کیلومتر در شماب قلعهد جعفر در یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل که بخط ۶۷درجه – ۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی وو۳۴ درجه – ۵۹دقیقه – ۴۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقعیست .
ارگو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب غرب فیض آباد (مرکز حکومت اعلی بدخشان) که مربوط حکومت اعلی بوده و بخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۲۶دقیقه – ۳۳ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۷درجه – ۲دقیقه – ۸ثانیهٔ وقوع یافته است .
ارگوباط : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در جنوب غرب شهر فیض آباد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) متصل سرک واقع و بخط ۷۰درجه – ۲۸دقیقه – ۲۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی وخط ۳۷درجه – ۲دقیقه – ۴۳ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد
ارگون : حکومت کلان مربوط ولایت جنوبی است که بین خط ۶۸درجه – ۵۶دقیقه – ۶۹ درجه ۵۶ دقیقه – ۲۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۲۹دقیقه – ۵۵ثانیهٔ و ۳۲درجه – ۵۴دقیقه – ۲۸۶ثانیهء عرض البلد شمالی کائن و در حدود ۵۸ کیلو متری جنوب غرب گردیز‌مرکز ولایت جنوبی واقع شده و مرکز آن نیز بهمین اسم نامیده می شود حکومات و علاقه داری های مربوطه آن حسب ذیل است :
۱ - حکومت درجه ۳ سپره که دارای دو علاقه داری است :
الف :علاقه داری درجه اول گیان .
ب : علاقه داری درجه ۲ زیروک واقع در جنوب شرق ارگون .
۲ – علاقه داری درجه اول برمل واقع در جنوب ارگون
۳ – علاقه داری درجه او سروبی واقع در شرق ارگون
۴ – علاقه داری درجه ۳ سر روضه واقع در شما ارگون در راه بین گردیز و ارگون
۵ علاقه داری درجه ۳ گومل .
علاوه بر آن بالش ،ارگون ، شیخان ، سادات ، پیر گوتی ، و سرخس از دهات بزرگ ارگون بوده و هر کدام آن دارای (۳۰۰) الی (۵۰۰ )خانه میباشد .
اهالی ارگون بطور عمومی پیشه دهقانی داشته اما ضمنا ً تجارت اموال وارداتی هند و صادرات جلغوزه و چوب ارچه را که از کوهای خود آنجا استحصال می شود نیز مینمایند . در حکومت کلان آرگون مکاتب ابتدایی ذیل نیز موجود است
ارلات (۵۴) ارنجی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱ – مکتب ابتدائیه ارگون واقع ارگون کهنه
۲ – مکتب ابتدائیه بالش
۳ – مکتب ابتدائیه سر روضه واقع سر روضه .
ارلات : قریه ایست که بفاصلهء ۱۴،۵ کیلو متر در غرب علاقه داری درجه ۲ شولگره در علاقهء حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که از توابع ولایت مزارشریف میباشد .
ارمز :موضعی ایست که در جنوب شرق قریهء نوزاد ( مربوط حکومت اعلی گرشک ) که بفاصلهء ۳۴کیلومتر بین خط طول البلد ۶۴درجه – ۳۵دقیقه – ۴۷ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۶دقیقه – ۲۴ثانیهء شمالی واقع شده است .
ارم زئی : قریه ایست که بفاصلهء ۲۱کیلومتر در جنوب شرق قریهء خوگیانی در علاقهء حکومت درجه ۲ ارغستان (مربوط ولایت قندهار) وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۴۰دقیقه – ۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۳۱دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارم کلی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در شمال شرق قریهٔ جوی نو ( مربوط ولایت هرات) واقع و بخط طول البلد ۶۲درجه – ۴۹دقیقه – ۱۲ ثانیه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۳دقیقه – ۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارمه : قریه ایست که در ۳۱ کیلو متر در جنوب شهر گردیز مربوط ولایت جنوبی که بین خط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۱دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۲۲دقیقه – ۳۸ثانیهٔ واقع گردیده .
ارمهٔ ثانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در جنوب شرق شهر گردیز ( مربوط ولایت جنوبی ) که بین خط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۱۲ دقیقه – ۵۹ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۲۵دقیقه – ۳۷ثانیهٔ موقعیت دارد .
ارمیر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۸کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ اسما ( مربوط ولایت مشرقی) بدریای باشکال یالند اتصال داشته و بخط طول البلد ۷۱درجه – ۱۹دقیقه – ۵۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۲۵دقیقه – ۴۱ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
ارنجی : موضعی است که بفاصلهء ۵۲کیلومتر در شرق ( قلعه) حکومتی درجه اول آقچه ( مربوط حکومت کلان شبرغان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف ) موقیعت داشته وبین خط طول البلد ۶۶درجه – ۲۵دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۵۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارو (۵۵) اره شیخ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در شمال شرق قریهٔ رخه ( مربوط حکومت اعلی پروان ) که متصل دریای پنجشیر بوده و بخط طول البلد ۶۹درجه -۳۶دقیقه- ۱۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۲۳دقیقه – ۶ثانیهٔ شمالی وقوع دارد .
اروا : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۸کیلومتر در جنوب غرب تک زار در علاقهٔ سنگ چارک مربوط حکومت کلان شبرغان (ولایت مزارشریف) واقع بوده و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۵۳دقیقه – ۲۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۱دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اروانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در جنوب قلعهء میدان خوله در علاقهٔ منگل ( مربوط ولایت جنوبی ) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۵۱دقیقه – ۵۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد۳۳ درجه - ۳دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارورت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ روان در علاقهٔ درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۵۳دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۸درجه -۲۱دقیقه- ۲۱ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ارورت : کوتلی است که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ روان به ارتفاع تخمین ۳۸۷۷متر در علاقهٔ حکومت درجه ۲درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بخط ۷۰درجه - ۵۴دقیقه – ۱۲ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۸درجه – ۲۲دقیقه – ۴۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اروکی : قریه ایست بفاصلهٔ ۷کیلومتر در جنوب شهر جبل السراج ( مربوط حکومت اعلی پروان) و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۱۶دقیقه – ۱۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۶دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اره استخوان : قریه ایست که در علاقهٔ درجه ۲ چال مربوط حکومت درجه ۴ اشکمش که در حوزهٔ حکومت کلان تالقان ولایت قطغن واقع شده است.
اره بای : شیله ایست بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر در جنوب قلعهء سر کاری ( معروف) متعلق حکومت درجه ۲ ارغستان ( مربوط ولایت قندهار) که بین خطوط طول البلد مشرقی ۶۷درجه – ۳دقیقه – ۲۲ ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۱درجه – ۲۵دقیقه - ۱۸ثانیهٔ واقع شده است.
اره ز ئی : قریه ایست که بفاصلهء ۶کیلومتر در شمال شرق مرکز حکومتی برکنر ( مربوط حکومت کلان کنرها متعلق ولایت مشرقی) واقع و محل وقوع آن بخط طول البلد ۷۰درجه – ۵۴دقیقه -۴۹ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۸دقیقه – ۵۸ثانیهء شمالی میباشد.
اره شیخ : قریه ایست در درهء نمک آب درهء مذکور از طرف غرب به کوهای فرخار از سمت جنوب شرق بتالقان بخط شوراب که مشهور به ( آب شورا ب است ) واقع و از توابع حکومت کلان تالقان مربوط ولایت قطغن میباشد .
اره کش (۵۶) ازدو
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اره کش : خرابه ایست که بفاصلهٔ ۹،۵ کیلو متر در غرب مرکز نهرین مربوط حکومت کلان پلخمری توابع ولایت قطغن واقع و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۵۹دقیقه – ۱۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه -۴ دقیقه - ۱ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اره کلیک : قریه ایست که در حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه واقع و تقریباً ۱۱،۵ کیلو متر از مرکز حکومتی قیصار فاصله دارد .
اریغ سر نغ : قریه ایست در آقپرک مربوط حکومت درجه ۳ کشنده که از توابع حکومت کلان بلخ و در حوزهٔ ولایت مزارشریف واقع میباشد.
اریق بهادر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شرق مرکز حکومت درجه ۴ شور تپه مربوط حکومت کلان بلخ در حوزهٔ ولایت مزارشریف واقع است .
اریق چنلی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۶کیلومتر در جنوب شرق مرکز علاقه داری درجه ۳ خمیاب مربوط حکومت درجه ۳ قرقین متعلق ولایت مزارشریف وقوعداشته و بخط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۵۲دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و خط ۳۷ درجه – ۲۸دقیقه – ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اریق کاریز :کاریزیست که بفاصلهٔ ۱۶کیلومتر در جنوب شرق مرکز علاقه داری درجه ۳ خمیاب ( مرکز حکومتی درجه ۳ قرقین متعلق ولایت مزارشریف) کائن بوده و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۵۲دقیقه – ۳۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۲۹دقیقه – ۲۸ثانیهٔ شمالی واقع گریده است .
از اشک : قریه ایست در حکومت درجه ۲درواز که از ملحقات حکومت اعلی بدخشان میباشد.
از باشی : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ بگرام که در حوزهٔ حکومت اعلی پروان واقع و از مرکز حکومتی تقریباً ۳ کیلومتر فاصله دارد.
ازبک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۱،۵ کیلو متر در شمال غرب شهر فیض آباد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) وقوعداشته و بخط ۷۰درجه – ۱۶دقیقه – ۴۲ثانیهء طول البلد مشرقی و خط ۳۷درجه – ۹دقیقه – ۳۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
ازبک دالان : قریه ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که در نواحی ولایت مزارشریف کائن میباشد.
ازچ : قریه ایست که در علاقه داری درجه اول خواهان مربوط حکومت درجه ۲درواز که متعلق حکومت اعلی بدخشان میباشد.
ازدو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۶کیلومتر در شمال شرق شهر فیض آباد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۴۰دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه – ۲۳دقیقه – ۱۹ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
ازده ( ۵۷ ) از نه تپه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ازده : قریه ایست در شمال غربی شهر فراه ( مربوط حکومت اعلی فراه ) که بفاصلهٔ ۲کیلومتر از شهر مذکور وقوع دارد.
ارزمگان : قریه ایست که در دره پشته ( مربوط حکومت درجه ۴ اندر ) در حکومت کلان پلخمری متعلق ولایت قطغن و قریب مرکز حکومتی واقع است .
ازرو : ارزو حکومت درجه ۴ مربوط ولایت جنوبی است که بین خطوط ۳۴ درجه – ۲دقیقه – و ۳۴ درجه- ۱۸دقیقه – عرض البلد شمالی و ۶۹درجه- ۱۹دقیقه – و ۶۹ درجه – ۵۰دقیقه – طول البلد شرقی واقع است .
اراضی آن کوهستانی و طرف شمال آن کوه اهان کرت که ( ۴۱۱۳۴) متر ارتفاع دارد واقع است اتشعابات شمالی آن تابکوه کمری کابل امتداد یافته است کوه سفید که بعضی قلل آن بلند تر از ( ۴۶۱۵) متر است قسمت شرقی آنرا احاطه کرده و جانب غرب آن دشت قاسم خیل کائن است . رودازور سر خاب ( بیر) کوه که از مچلغوو دو بندی از طرف جنوب غرب سر چشمه گرفته از بین این علاقهء طرف شمال شرق عبور مینماید . آب و هوای آن در تابستان معتدل و در زمستان خیلی سرد است اراضی آن چندان حاصل خیز نبوده زراعت آن گندم ، جواری ، شاخل و شبدر است بدرجه ٔ اوسط می باشد درخت مهم کوهی آن : جلغوزه، پسته کوهی ، ارچه و بلوط است . از نباتات طبی ترخ ، شاه تره و کوری پیدا میشود اهالی آن شتر ، گاو ، قاطر ، بز و گوسفند نگاه میدارند حیونات وحشی ء آن عبارت از آهو – گرگ – بوزینه – روباه – پلنگ - خرس و از جنس طیور کبک و سیسی میباشد . راهی از حصارک مشرقی به چبو ترهء ازرو رسیده و از آنجا یک شاخه آن به چارنده و طرف جاجی و شاخهء دیگر جانب لکری رفته است و در ایام زمستان به سبب برفباری زیاد صعب العبور است . درین حکومت یک باب مکتب ابتدائی نیز دائر است .
ازغی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۶ کیلومتر در جنوب قلعهٔ اندر مربوط حکومت اعلی غزنی که بخط ۶۸درجه – ۱۷دقیقه – ۵۲ثانیهء طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۵دقیقه – ۱۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
ازم سکل :موضعی است که بفاصلهء ۳۱کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ تکزار در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگچهارک ( مربوط حکومت کلان شبرغان توابع ولایت مزارشریف) واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۳۱دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۳دقیقه – ۳۱ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ازنه تپه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر در جنوب غرب مرکز حکومت درجه ۳ کشم( مربوط حکومت اعلی بدخشان) موقعیت داشته و بخطوط طول البلد ۶۹درجه – ۴۵دقیقه – ۵۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۲۴دقیقه – ۱ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ازو (۵۸) اسپاندی کوت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ازو :کوهی است در علاقهٔ حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
ازوک : کوهی است که در حوزهٔ حکومت درجه اول مقر مربوط حکومت اعلی غزنی واقع میباشد .
ازوم سقال : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴،۵ کیلو متر در شرق مرکز حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف کائن بوده و از مرکز حکومت کلان تقریباً ۸۷ کیلو متر فاصله دارد .
از وی کران : قریه ایست مربوط علاقه داری درجه ۳ منجان که متعلق حکومت اعلی بدخشان میباشد .
ازه خیل : قریه ایست در جنوب غرب قریهٔ جوز خیل در علاقهٔ خروار ( مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل) که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۴۹دقیقه -۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد۳۳ درجه – ۳۷دقیقه – ۲۰ثانیهٔ شمالی وقوع دارد .
ازیافته : قریه ایست در حکومت درجه اول بهسود مربوط حکومت کلان دایزنگی که در حوزهٔ ولایت کابل واقع شده است.
ازیافته : دره ایست که در علاقهٔ حکومت درجه اول بهسود مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابا واقع میباشد
سامور وال : قریه ایست در حکومت درجه اول اندر مربوط حکومت اعلی غزنی که در این قریه طایفه اندری سکونت دارند فاصله آن از مرکز حکومت اندر تقریباً ۷ کیلو متر و از مرکز حکومت اعلی ۱۴،۵ کیلو متر میباشد .
اسب کتس : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۰کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ باولی و نزدیک دریای سرخ آب در علاقهٔ سرخ رود ( مربوط ولایت مشرقی) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱دقیقه – ۳۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه – ۲۱دقیقه – ۳۳ ثانیهٔ شمالی کائن است.
اسبیگ چاه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شمال قلعه حکومتی شین دند ( مربوط ولایت هرات) متصل سرکیکه بطرف هرات میرود واقع بوده و بخط طول البلد ۶۲درجه – ۱۳دقیقه – ۲۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۲۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسپ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵ کیلو متر در جنوب چهار توت در علاقهٔ حصارک خوگیانی ( مربوط ولایت مشرقی ) و اقع بوده و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴۹دقیقه – ۴۶ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۷دقیقه – ۵۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسپاندیکوت : موضعی است بفاصلهٔ ۴۷کیلومتر بطرف جنوب شرق تیزین در علاقهٔ غلزایی مربوط ولایت مشرقی که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۴۳دقیقه – ۲۷ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۴دقیقه – ۲ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسپخوا (۵۹) اسپی اور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسپخوا : قریه ایست در علاقه داری درجه ۲ شهر بزرگ که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اسپران : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹۵کیلومتر در شمال غرب علاقه ٔ جوین ( مربوط حکومت اعلی فراه ) وقوعداشته موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۰درجه – ۵۰دقیقه – ۵۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱ درجه – ۵۸دقیقه – ۴ثانیهٔ شمالی میباشد . ارتفاع این قریه از سطح بحر ۱۱۲۷ متر میباشد .
اسپران :رودیست که بفاصلهٔ ۱۰۴ کیلومتر در شمال غرب علاقه جوین (مربوط حکومت اعلی فراه) واقع و در علاقهٔ فراه برودهای روت میریزد .محل وقوع آن بخط طول البلد ۶۱درجه – ۵دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۵۹دقیقه -۱۰ثانیهٔ شمالی میباشد.
اسپرف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۱کیلومتر در شمال دولت یار در علاقهٔ چخچران ( مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات) کائن بوده و بخط ۶۵درجه – ۵۶دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۵۶دقیقه – ۲۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
اسپن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۸کیلومتر بطرف جنوب مشرق قلعه تیزین غلزایی (مربوط ولایت مشرقی واقع و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۵۵دقیقه – ۱۳ثانیهٔ مشرقی وخط عرض البلد ۳۴درجه – ۱۸دقیقه – ۳۶ثانیه شمالی موقعیت دارد .
اسپند کچ رویه : قریه ایست که مربو حکومت درجه ۴ ( ازرو) متعلق ولایت جنوبی بوده و از مرکز حکومتی ۸،۵ کیلو متر فاصله دارد .
اسپندی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در جنوب غزنی متصل سرک در علاقهٔ خواجه عمری مربوط حکومت اعلی غزنی واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۸ درجه – ۲۵دقیقه – ۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۲۸دقیقه – ۲۳ثانیهٔ کائن میباشد.
اسپنسی :شیله ایست بفاصله ۲۳ کیلو متر که در شمال شرق علاقه داری درجه ۲ شولگره ( بوینفره ) مربوط ولایت مزار شریف وقوعداشته و آب آن بدرهٔ بند بابا میریزد موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۶ درجه -۵۵ دقیقه - ۵ ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه- ۲۶ دقیقه -۶ ثانیه شمالی میباشد .
اسپوری تکاب : نهری است بفاصله ۴۴ کیلو متر که در شمال غرب قریه ده ثبتان واقع و برود غور در علاقه حکومت کلان غورات ( مربوط ولایت هرات ) میریزد و محل وقوع آن ۶۳ درجه ۳۲ دقیقه -۷ ثانیه طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه _ ۹دقیقه – ثانیه عرض البلد شمالی میباشد .
اسپوک : قریه ایست در موضع رباط که در شرق حکومتی درجه ۴ شهرستان مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل واقع شده است .
اسپی اور : نهری است که بفاصلهد ۸۳ کیلو متر در غرب قریهٔ نیک در علاقهٔ یکاونگ ( مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل)واقع و به دریای سر جنگل میریزد .
اسپی بولاق (۶۰) اسپین قلعه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
موقعیت این نهر بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۲۱دقیقه – ۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۷دقیقه – ۲۵ثانیهٔ شمالی میباشد .
اسپی بولاق: دره ایست در علاقهٔ حکومت کلان غورات مربوط ولایت هرات که رویهمرفته بین خط طول البلد ۶۵درجه – ۳۶ ثانیه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه – ۵۹دقیقه – ۳۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اسپیدر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر در غرب سپین قلعه در علاقهٔ غزنی ( مربوط حکومت اعلی غزنی ) وقوع داشته و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۱ دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۴۱دقیقه – ۴۳ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسپی دک جو :خرابه ایست که در شرق قلعهٔ پای کوتل در علاقهٔ حکومت کلان دایزنگی ( مربوط ولایت کابل) بفاصله ء ۱۲ کیلو متر واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۵۶دقیقه – ۴۲ثانیهء مش رقی و عرض البلد ۳۴درجه -۲۲دقیقه – ۱۲ثانیهء شمالی کائن است .
اسپی زک : شیله ایست که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر در غرب قریه ء نیک در علاقهٔ یکاولنگ مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل واقع بوده وبخط طول البلد ۶۶درجه – ۴۶دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه -۴۴دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی موقیعت دارد .
اسپی زنگ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۲ کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ مشک در دایزنگی ( مربوط حکومت کلان دایزنگی) متصل سرک موقیعت داشته وبین خ طول البلد ۶۷درجه – ۳۱دقیقه – ۵۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه -۲۰دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی کائن است.
اسپی سنگ دره : دره ایست که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ مشک در دایزنگی ( مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل )واقع و بطرف جنوب غرب امتداد دارد . و محل وقوع آن تخمین بخط ۶۷درجه – ۳۲دقیقه – طول البلد شرقی و خط ۳۴درجه – ۲۰دقیقه – ۳۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
اسپین پان : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر ( حکومت اعلی غزنی) که تقریباً از علاقه داری مذکور ۲۰ کیلومتر و از مرکز حکومت ۳۷کیلو متر فاصله دارد.
اسپین خولی : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر متعلق حکومت اعلی غزنی که فاصلهٔ آن از مرکز حکومتی تقریباً ۱۷،۵ کیلو متر میباشد .
اسپین قلعه :قعله ایست بفاصلهٔ ۱۰،۵ کیلو متر در شمال شرق گردیز متصل سرک مربوط ( ولایت جنوبی ) که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۱۱دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه – ۴۰دقیقه -۱۸ثانیهٔ شمالی موقیعت دارد .
اسپین کندی ناری ( ۶۱) استچ آن
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسپین کندری ناری :کوتلی است که بفاصلهٔ ۵۸کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ وازه در علاقهٔ جدران ( مربوط ولایت جنوبی ) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه -۳۸دقیقه-۲۴ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۵دقیقه – ۵۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
استاد :دند آبیست بفاصلهٔ ۷۷کیلومتر در جنوب شرق قندز ناور – در علاقهد گرم سیر ( مربوط حکومت اعلی گرشک ) که ارتفاع آن از سطح بحر ۹۴۵ متر میباشد و بخط ۶۴درجه – ۵۰دقیقه – ۳۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۸دقیقه – ۵۹ثانیهٔ و عرض البلد شمالی واقع شده است.
استاد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در شمال قلعهٔ میدان خوله در علاقهٔ منگل ( مربوط ولایت جنوبی ) کائن بوده و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴۶دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۴۳ دقیقه - ۲۲ثانیهٔ شمالی وقوع دارد.
استاغی : کوتلی ایست در جنوب شرق اتمان در حکومتی درجه اول کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) که بفاصلهٔ۴۰کیلومتر در خط طول البلد ۶۹درجه – ۵دقیقه – ۴۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۱۶دقیقه – ۵۵ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است .
استاغی ثانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۷کیلومتر در شرق اتمان کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و بین خطوط طول ۶۹درجه – ۵ دقیقه – ۱۷ثانیهٔ مشرق و عرض البلد ۳۲درجه – ۱۸دقیقه – ۴۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
استالف : علاقه داری درجه ۲ مربوط حکومت درجه اول کوهدامن متعلق ( ولایت کابل ) است که بین خطوط ۶۹درجه – ۴ دقیقه – ۸ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۴ درجه – ۴۹دقیقه – و ۳۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع و درهٔ ایست که در دامنه سلسله کوه پغمان موقعیت داشته و ارتفاع آن از سطح بحر ۲۳۰۰ متر میباشد و از حیث ارتفاع و قشنگی یک صیفیه خوبی را تشکیل داده زیرا یک قطعهٔ سز سبز شاداب بوده دورنما و منظره بس قشنگی دارد .
در بین موضع باغها ی میوه به کثرت موجود بوده و اهالی آن غالبآ زارع و هنر پیشه اند در تربیه و نگاه داشت اشجار و مواش مهارت بسزا دارند بالخاصه در فن آهنگری ،نجاری ، بافندگی ،و کلالی مشهور اند منطقهء مذبور دارای چهار هزار و شصت و پنج خانه و بیست و سه قریه خورد و بزرگ میباشد . یک باب مکتب ابتدائیه در آنجا تآسیس شده است بنای یک هوتل عصری نیز تحت تعمیر است که هنوز انجام نیافته یک چشمه ء آب معدنی هم در آنجا میباشد که برای علاج بسا امراض جلدی مفید است .
استچ آن : کوتلی است که بفاصلهٔ ۵۵کیلومتر در شرق مرکزمنجان ( مربوط حکومت درجه ۲ جرم متعلق حکومت اعلی بدخشان) واقع و ارتفاع آن از سطح بحر ۴۸متر میباشد و بخط طول البلد ۷۱ – ۱۲دقیقه – ۴۶ثانیهد مشرقی وخط عرض البلد ۳۶درجه – ۴دقیقه – ۳۷ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
استر (۶۲) استری مندر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
استر : قریه ایست که بفاصلهد ۱۹ کیلومتر در شمال شرق قلعه ء علی خیل جاجی مربوط ولایت جنوبی که بین خطوط طول البلد ۶۹درجه – ۵۴ دقیقه – ۱۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه – ۵۸دقیقه – ۵۶ثانیهٔ شمالی موقیعت دارد .
استراب : دره ایست بفاصلهٔ ۵۸،۵ کیلو متر در جنوب شرق بلچراغ در علاقهٔ درزاب و گرزیوان مربوط حکومت اعلی میمنه که بخط طول البلد ۶۵درجه – ۴۲دقیقه – ۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۱دقیقه – ۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
استراب : علاقه ایست که در شرق بلچراغ در علاقهٔ در زاب و گر زیوان ( مربوط حکومت اعلی میمنه) وقوع داشته و بین خطوط طول البلد ۶۵درجه – ۴۰دقیقه – ۲۴ثانیهٔ و ۶۵ درجه – ۵۲ دقیقه – مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۶دقیقه – ۴۸ثانیهٔ و ۳۵درجه – ۴۹دقیقه – ۱۱ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
استرجستیا : نهری است که بفاصلهٔ ۱۲کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ علی خیل در علاقهٔ جاجی ( مربوط ولایت جنوبی) کائن و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴۳ دقیقه – ۳۴ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۵۶دقیقه – ۲۲ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
استر غچ : قریه ایست مربوط حکومت اعلی پروان که بخط ۳۴درجه – ۵۳دقیقه – و ۵۲ ثانیهٔ عرض البلد شمالی و ۶۹ درجه – ۶دقیقه – طول البلد شرقی در دامنه کوه اسپندک که از انشعابات جنوبی هندوکش است موقعیت داشته و ارتفاع آن از سطح بحر ۳۹۳۳ متر میباشد از درهٔ استرغچ که در بین رشته های کوه مذکور واقع شده در موسم بهار شلاله های آب سرازیر شده اراضی و باغهای اطراف دره را آبیاری میکند استرغچ دارای ۸۰۰ خانوار بوده قراء مشهور آن (خوشا و خلد زئی ) میباشد .منطقه سر سبز و شادابی است که باغهای میوه سر آن وجود داشته و انواع فواکه از قبیل انگور ، زرد آلو ،آلو بالو ،گیلاس ،شفتالو و سیب بوفرت وجود دارد . از حاصلات زراعتی گندم ،گوسفند ، بز و خر میباشد . اهالی غالبا ً باغدار و زراعت پیشه اند .
استر مرده : قریه ایست در علاقه داری درجه ۲ حصهٔ ۲ حکومت درجه اول بهسود مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل که از مرکز علاقه داری ۸۸ کیلومتر فاصله دارد .
استریت : قریه ایست که بفاصلهء ۵۰کیلومتر در شمال قلعهء ( استورگت یا گرویس ) اسمار مربوط ولایت مشرقی که بین خط طول البلد مشرقی ۷۱درجه – ۳۷دقیقه – ۲۰ثانیهء و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۲۴دقیقه – ۳۶ثانیهء میباشد .
استری مندر :کوتلیست بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در جنوب شرق قلعهء علی خیل ( مربوط ولایت جنوبی ) که بین خطوط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۴۹دقیقه – ۵۹ثانیهد و عرض البلد شمالی ۳۳درجه -۳۳دقیقه – ۵۵ثانیهٔ واقع شده است.
استمر (۶۳) استه دان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
استمر : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند در حوزهٔ حکومت درجه اول مقر مربوط حکومت اعلی غزنی که تقریباً از مرکز حکومت ۵۲ کیلو متر فاصله دارد .
استم و کاوه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ مشک در حکومتی دایزنگی مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل واقع و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۲۴دقیقه – ۳ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۰دقیقه – ۲۹ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
استو : دریائی است که بفاصلهٔ ۷۹کیلومتر در جنوب شرق مرکز هرات برود گز سرازیر گردیده و موقعیت آن بین خط ۶۲درجه – ۲۸دقیقه – ۲۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۵۵دقیقه – عرض البلد شمالی میباشد .
استورمایی :موضعی است بفاصلهد ۷۸کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ شنکی ( مربوط قلات غلزائی ولایت قندهار) که در خط طول البلد ۶۷درجه – ۳۹دقیقه – ۳۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱ درجه – ۳۲دقیقه – ۴۲ ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است .
استولی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر در حکومت درجه ۴ درهٔ پیچ مربوط حکومت کلان کنرها ولایت مشرقی واقع شده است .
استو نو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵کیلومتر در شمال مرک غوریان ( مربوط ولایت هرات ) که بین خط ۶۱ درجه -۲۸دقیقه طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۲دقیقه – ۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
استوی : کوتلی است که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شرق قریهٔ سدی گل در علاقهٔ نورستان ( مربوط ولایت مشرقی) که بارتفاع ۷۰۸ متر بین طول البلد ۷۱درجه – ۳۲دقیقه – ۵۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه ۴۱دقیقه – ۱۳ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
ستوی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر در جنوب غرب قلعهء دل آرام ( مربوط حکومت اعلی فراه) متص سرکیکه بطرف خاش میرود کائن و محل وقوع آن بخط ۶۳درجه – ۱۸دقیقه – ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۲ درجه – ۳دقیقه – ۱۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد .
استه وان : شیله ایست که بفاصلهٔ ۳۱ کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ تیواره در علاقهٔ حکومتی کلان غورات ( مربوط ولایت هرات) واقع و آب آن به تگاب آنه در علاقهٔ مذکور میریزد . موقعیت آن بخط طول البلد ۶۴درجه – ۱۷دقیقه – ۴۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۱۷دقیقه -۵۵ثانیهٔ شمالیست .
استه دان : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ تیواره در علاقهٔ حکومتی کلان غورات ( مربوط ولایت هرات) واقع و بین خط طول البلد شرقی ۶۴درجه – ۲۰دقیقه – ۵۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۷دقیقه – ۵۳ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
استیا دریا (۶۴ ) اسفی میدان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
استیا دریا : دریائی است که بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ علی خیل در علاقهٔ حکومت جاجی ( مربوط ولایت سمت جنوبی ) واقع و بخط طول طول البلد ۶۹ درجه – ۵۶دقیقه – ۲۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۵۰دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی میباشد .
استیا کوتل : کوتلی است که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر در شرق قلعهٔ علی خیل در علاقهء حکومتی جاجی ( مربوط ولایت جنوبی) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۵۰دقیقه – ۳۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه – ۵۴دقیقه – ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسحاق بولان :کوتلی است بفاصلهٔ ۳،۵ کیلو متر در شمال غرب حکومت قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که بین خطوط طول البلد ۶۴درجه – ۳دقیقه – ۲۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۱دقیقه – ۴۱ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
اسد : قریه ایست بفاصلهٔ ۲۲ کیلومتر در شمال قلعهٔ سپین بولدک مربوط ولایت قندهار که بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۲۴دقیقه – ۱۲ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۹دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اسد ثانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر در شمال قلعهء حکومتی درجه اول سپین بولدک ( مربوط ولایت قندهار) کائن و بخط ۶۶درجه – ۲۶دقیقه – طول البلد شرقی و خط ۳۱درجه – ۹دقیقه – ۲۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد.
اسفخ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵کیلو متر در علاقه داری درجه اول گلستان مربوط حکومت درجه ۲ بکواه واقع و از توابع حکومت اعلی فراه میباشد .
اسفل کوه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷،۵کیلومتر در حوزهٔ ولایت مشرقی واقع میباشد.
اسفلی کاره : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در غرب حکومت قیصار ( مربوط حکومت اعلی میمنه ) متصل سرکیکه بطرف بالا مرغاب میرود واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۴درجه – ۴دقیقه – ۵۰ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۴۳دقیقه – ۴۶ثانیهءٔکائن میباشد.
اسف داق ( کمپ) : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در جنوب غرب پای کوتل که در علاقهٔ حکومتی کلان دایزنگی ( مربوط ولایت کابل ) واقع و در خط ۶۶درجه – ۴۳دقیقه – ۳۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۰دقیقه – ۳۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اسفی میدان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر در شمال غرب دهانهٔ کاشان در علاقهٔ حکومتی یکاولنگ ( مربوط حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل) کائن و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۱۱دقیقه – ۴۴ثانیهٔ مشرقی و عرض ۳۵درجه – ۱۵دقیقه -۳۵ثانیهٔ شمالی واقعست.
اسقلان ( عقلان ) (۶۵) اسلام
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسقلان ( عقلان ): قریه ایست در نواحی شورابی که از مربوطات ولایت قطغن میباشد .
اسکار : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۶کیلومتر بطرف شمال شرق گرداب متصل دره عسکر در علاقهٔ دو آب ( مربوط حکومت اعلی پروان) واقع و بین خطوط طول البلد مشرقی ۶۸ درجه – ۳۲دقیقه – ۴۲ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۳۰دقیقه – ۱۵ثانیهٔکائن میباشد.
اسکک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر در شمال قریهٔ اناردره ( مربوط حکومت اعلی فراه ) کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۱درجه – ۳۹دقیقه – ۱۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۴۹دقیقه – ۵۴ثانیهٔ موقعیت دارد.
اسکله چک سنگ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱،۷ کیلو متر در جنوب شرق قلعهٔ یون در علاقهٔ شیوه ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) که کهسار بوده و بخط طول البلد مشرقی ۷۱ درجه – ۲۷ دقیقه – ۳ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۷ درجه – ۱۳دقیقه – ۱۸ثانیهٔ واقع شده است.
اسکمن کاج : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در شمال غرب میدان قلعه ٔ در علاقهٔ حکومتی درجه ۴ جاجی میدان ( مربوط ولایت جنوبی ) واقع و بین خط طول البلد شرقی ۷۰درجه – ۲دقیقه – ۳۰ثانیه و عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۴۲دقیقه – موقیعت دارد.
اسکن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در جنوب مرکز حکومت درجه ۲ جرم ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۵۳دقیقه – ۲۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶ درجه – ۳۶دقیقه – ۵۴ثانیهٔ کائن میباشد.
اسکنک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر در علاقهد داری درجه اول چهاربرک مربوط حکومت درجه اول چخانسور کائن و متعلق حکومت اعلی فراه میباشد .
اسکوان : قریه ایست در حکومت درجه ۳ تولک مربوط حکومت کلان غورات که از توابع ولایت هرات میباشد .
اسگنوگی : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در جنوب قلعهٔ لعل در علاقهٔ لعل و سرجنگل ( مربوط حکومت کلان دایزنگی ولایت کابل) کائن بوده و بین خط طول البلد شرقی ۶۶درجه – ۷دقیقه – ۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۲۷دقیقه – ۲۵ ثانیه ٔ شمالی وقوعدارد .
اسلام : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸،۵کیلو متر در شمال غرب (قلعه آقچه ) مرکز حکومت درجه اول آقچه ( مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف) واقع و بین خط طول البلد ۶۶ درجه – ۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۵۹دقیقه – ۴ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اسلام (۶۶) اسلم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسلام : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲،۵کیلو متر در جنوب غرب قریهٔ باره خیل که در کتواز ( مربوط حکواعلی غزنی) وقوعداشته و بخط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۳۷دقیقه – ۲۱ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۱۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسلام آباد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۲ کیلومتر در شمال علاقه داری الیشنگ ( مربوط حکومت کلان لغمان ولایت مشرقی ) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۶ دقیقه – مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۴۸دقیقه – ۵۷ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اسلام آباد: قریه ایست که در حوزهٔ حکومت اعلی فراه واقع شده است.
اسلام پور : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳،۵ کیلو متر در شرق شیوهٔ که در علاقهٔ کند ( مربوط ولایت مشرقی ) و اقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۳۸دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۳۵دقیقه – ۱۵ثانیهٔ واقعیست .
اسلام علی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر در بلوک النجان که از مربوطات ولایت هرات میباشد واقع شده است.
اسلام قلعه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۵،۵ کیلو متر در شمال شهر میمنه و متصل سرکیکه بطرف حکومت شرین تگاب ( مربوط حکومت اعلی میمنه) میرود واقع بوده و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۵۱دقیقه – ۴۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۱۳دقیقه – ۲۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسلامی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر در شمال قریهٔ دربند در علاقهٔ مهمند دره ( مربوط ولایت مشرقی) واقع بوده و بخط طول البلد ۷۱درجه – ۳دقیقه – ۳۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۸دقیقه – ۴۷ثانیهٔ شمالی کائن است.
اسلم : دریائی است، که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر بدریای شور اربا در علاقهٔ کشک و قره تپه ( مربوط ولایت هرات) میریزد محل وقوع آن بین خط ۶۲ درجه – ۲۳دقیقه – ۲۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۹دقیقه – ۳۲ثانیهٔ طول البلد شمالی واقع شده است.
اسلم : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸،۵ کیلو متر بطرف جنوب غرب چهار آسیاب ( مربوط ولایت کابل ) واقع شده و در بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۴ دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرق و خط عرض البلد ۳۴ درجه – ۲۱ دقیقه – ۳۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اسلم : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر در جنوب قریهٔ شیر آباد در علاقهٔ قلات غلزائی ( مربوط ولایت قندهار) واقع و موقعیت آن بین خط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۵۳دقیقه – ۳۷ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۱ درجه -۵۵دقیقه – ۲ ثانیه ٔ میباشد .
اسمار ( ۶۷ ) اسماعیل خان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسمار : ( برکنر ) حکومت درجه ۳ مربوط حکومت کلان کنرها ولایت مشرقی است که بین خطوط ۷۱ درجه – ۳۰دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۴درجه – ۴۴دقیقه – ۴۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع و ارتفاع آن از سطح بحر ۴۴۷۹ متر میباشد اسمار تقریباً در وسط درهٔ معروف کنر قرار دارد و درهء کنر که اسمار نقطه ٔ وسطی آنرا تشکیل داده است معبر مهمی است که از نقطه نظر سوق الجیشی دارای اهمیت میباشد آب و هوای اسمار گرم و باد های مخالف زیاد دارد و از این سبب خراب ترین نقطهء درهء شاداب کنر است دریای اسمار راز ته سیر سنگی عبور مینماید . مواضع مسکون و معروف قرار ذیل است :
۱ – درهء سین که تخمیناً ( ۱۵۰۰) خانه دارد .
۲ – شیگل ،که تخمیناً (۱۲۰۰) خانه دارد .
۳ – دالگام ،که تخمیناً ( ۱۰۰۰ ) خانه دارد .
درین دره جنگل های انبوه درخت بلوت و ارچه و بادام وجود دارد و اهالی هم خود از آن استفاده میکنند و هم حیوانات و بهایم ایشان درین‌جنگل چرا مینمایند . مردم اینجا غالبا ً زراعت پیشه و مالداری میباشند ک بعضا ً به تجارت چوب ارچه می پردازند . میوه باب این منطقه عبارت از زردآلو ، شفتالو ، چارمغز ،سیب ،انگور ،انار ناک و توت میباشد و پیدا وار زراعتی آن گندم ، جو ، جواری ،ماش ،باقلی ، عدس و شالی کاری است .حیوانات اهلی آن گاو ،گاومیش ، بز ،گوسفند ، و مرکب است از حیوانات و طیور وحشی گرگ ، پلنگ ، خرس ،روباه ، آهو ، کبک ، و مرغ زری یافت میشود .اراضی اسمار گرچه پست و بلند میباشد لیکن برای زراعت مساعد است فعلاً درین جا مکتب رسمی افتتاح نشده و اطفال در مساجد بطور خصوصی تعلیم می خوانند .
مساجد معروف اسمار عبارت از یک مسجد جامع که در قریهء اسمار واقع میباشد و دیگر مسجد والنگام علیا مسجد شال و مسجد و‌مسجد بار گام است . مزارات مشهور آن عبارت است از مزار علی شحیق واقع والنگام زیارت آهنگر بابا و زیارت تانگه .
اسماعیل :قلعه ایست که بفاصلهء ۴،۵کیلو متر که در شمال بالا مرغاب ( مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات ) متصل سرکیکه بطرف میمنه میرود کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۳ درجه – ۱۹دقیقه – ۲۸ثانیهء و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۳۷دقیقه – ۲۲ثانیهء واقع شده است.
اسماعیل خان : قریه ایست در حوزه حکومت درجه اول چخانسور که مربوط حکومت اعلی فراه میباشد و شامل علاقهٔ داری درجه اول چهار برخه ،علاقه داری در جه ۲ میل کرکی علاقه داری درجه ۲ نادعلی و علاقه داری درجه ۳ اصل چخانسور میباشد .
اسماعیل آی (۶۸) اش پشته
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اسماعیل آی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲ کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ خوگیانی در علاقهٔ حکومت درجه ۲ ارغستان مربوط ولایت قندهار بین خط ۶۶ درجه – ۱۹دقیقه – ۲۲ ثانیه ٔ طول البلد شرقی و خط ۳۱درجه – ۳۰دقیقه – ۱۴ ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اسماعیل تگاب : نهریست که بفاصلهٔ ۳۴ کیلومتر به جنوب غرب قلعهٔ نو در علاقهٔ حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات به نهر ( لامان ) ریخته و موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۳درجه – ۵دقیقه – ۲۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۵۷دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی میباشد.
اسماعیل جای : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار که بخط طول البلد ۶۷درجه – ۳دقیقه – ۱۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۵۵دقیقه – ۲۱ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اسماعیل خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر در بطرف جنوب شرق قریهٔ جگدلن در حوزهٔ حکومت درجه ۲ سرخرود ( مربوط ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۵۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی عرض البلد ۳۴درجه – ۲۴دقیقه – ۶ثانیهٔ شمالی وقوعدارد .
اسماعیل خیل : قریه ایست بفاصلهٔ ۲۴کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ متون در علاقهٔ خوست ( مربوط ولایت جنوبی ) که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۴۴دقیقه – ۱۰ثانیهد مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۱۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اسم شاتوت : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت اعلی فراه واقع میباشد .
اسمیر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵ کیلومتر در جنوب غرب گرشک در علاقهٔ نهر سراج ( مربوط حکومت اعلی گرشک ) که بین خط طول البلد ۶۴درجه – ۲۶دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۴۳دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اسنگسو : شیله ایست که بفاصلهٔ ۸۲ کیلومتر شرق قلعهء خم در علاقه درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان ) که بین خطوط طول البلد ۷۱درجه – ۱۲دقیقه – ۵۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۸درجه- ۳دقیقه – ۴۱ثانیهٔ واقع شده است .
اسیاسی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵ کیلو متر در حوزهٔ حکومت درجه اول انجیل مربوط ولایت هرات واقع گردیده است .
اسیر‌گی : قریه ایست در علاقهٔ حکومت کلان خوست که مربوط ولایت جنوبی میباشد .
اسین پال : قریه ایست که در علاقه داری درجه ۳ آب بند مربوط حکومت درجه اولمقردر حوزهٔ حکومت اعلی غزنی واقع و مسافهٔ آن از مرکز حکومتی تقریباً ۳۷کیلو متر میباشد .
اش پشته : نام موضعی است که در ۲۵۸ کیلو متری شمال کابل در حوزه ٔ حکومت درجه ۴ کهمرد مربوط
اشتاوی (۶۹) اشر بی خاور
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حکومت اعلی پروان واقع است این موضع به نسبت اینکه یک معدن ذغال سنگ به جناحین درهٔ آن موجود است شهرت پیدا کرده است . درهٔ آن شرقاً و غرباً به مسافه ۳۰ کیلومترامتداد دارد . زمین های زراعتی در بین دره و زمین های للمی در بالای پشته ها و تپه ها میباشد .معدن ذغال مذکور در حدود دو صد هزار تن تخمین شده که حالا از آن جهت محروقات استفاده میشود و سالانه بمقدار کافی وزارت معدن از آن استخراج کرده و بدسترس اهالی به قمیت مناسب میگذارد خصوصا ً برای محروقات زمستانی دوائر بیش تر مورد استعمال قرار میگیرد .
اشتاوی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۶کیلومتر بطرف شمال قریهٔ آرام تل نورستان ( مربوط ولایت مشرقی) که بین خطوط طول البلد ۷۰درجه – ۵۸دقیقه – ۵۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۲۶دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی واقع است .
اشتراغ : نهری است که بفاصلهٔ ۳۸کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ اشکاشم در علاقهء زیباگ ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بدریای پنچ متعلق حکومت مذکور میریزد موقیعت آن بخط طول البلد مشرقی ۷۱درجه - ۴۶دقیقه – ۵۵ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۳۸دقیقه – ۴۹ثانیهٔ میباشد .
اشتراغ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۲کیلومتر در شرق قلعهٔ اشکاشم متصل سرک متعلق علاقه داری درجه ۲ زیباک مربوط حکومت درجه ۳ اشکاشم ( تعلقه حکومت اعلی بدخشان ) وقوعداشته و بین خط طول البلد ۷۱درجه – ۴۷دقیقه – ۱۲ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۳۸دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
اشتر گران : قریه ایست در شرق حوزهٔ حکومتی جبل السراج متصل سرک که طرف ریزه کوهستان میرود مربوط حکومت اعلی پروان که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۱۷دقیقه – ۱۴ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۷دقیقه – ۴۴ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اشتلت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۳ کیلومتر در شمال شهر فیض آباد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بخط ۷۰درجه – ۲۹دقیقه – ۱۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۷درجه – ۲۵دقیقه – ۱۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اشتون : قریه ایست در حکومت درجه اول اندر مربوط حکومت اعلی غزنی که تقریباً از مرکز حکومتی اندر ۸،۵ کیلو متر و از مرکز حکومت اعلی غزنی ۱۷،۵ کیلو متر فاصله دارد و درین قریه طائفه جلال زائی سکونت دارند
اشتر بی خاور : شیله ایست بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر در شمال قلعهٔ اسمار ( مربوط ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۱درجه – ۲۱دقیقه – مشرقی وخط عرض البلد ۳۵درجه – ۸دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
اشرف (۷۰ ) اشک آباد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اشرف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶کیلومتر بطرف شمال شرق قریهٔ گرداب متصل سرگ ، در علاقهٔ در آب ( مربوط حکومت اعلی پروان) موقعیت داشته و بین خط طول البلد شرقی ۶۸درجه – ۱۷دقیقه – ۸ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۲۵دقیقه – ۶ثانیهٔ کائن است .
اشرف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۰کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ خوگیانی در علاقهٔ حکومت کشک نخود ( مربوط ولایت قندهار ) که بین خطوط ۶۵درجه – ۲۷دقیقه – ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۲۶دقیقه – ۳۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
اشرف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸۲کیلومتر در جنوب غرب قریهء جلدک در علاقه حکومت درجه ۴ ترنک و جلدک متعلق حکومت کلان قلات ( مربوط ولایت قندهار) واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۳۳دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۴۰دقیقه – ۳۴ثانیهٔ شمالی کائن است .
اشرف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶،۵ کیلو متر در جنوب قریه حصارک در علاقهٔ حکومت کلان لوگر ( مربوط ولایت کابل ) که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۱ دقیقه – ۳۱ ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۶۷دقیقه -۴۷ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اشرف تانه :قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر در شرق قلعه سپین بولدک ( مربوط ولایت قندهار) که بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۲۹دقیقه – مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۱ دقیقه ۱۳ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اشرف نارد : دند آبیست که بفاصلهء ۹۹کیلومتر در شمال غرب قریه خرمنک در علاقهء گرم سیر ( مربوط حکومت اعلی گرشک ) کائن و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۱۶دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۰درجه – ۵۵دقیقه - ۲۴ثانیهء شمالی واقع است .
اشقره شور : نهری است بفاصلهٔ ۵۸کیلومتر در شمال قریهٔ ( حکومتی قیصار حکومت اعلی میمنه ) که بدریای قیصار میریزد . موقعیت آن بخط طول البلد ۶۴درجه – ۱۶دقیقه – ۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۵دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی میباشد .
اشک :قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر متعلق به حکومت اعلی غزنی که از مرکز حکومتی تقریباً ۱۷،۵ کیلو متر فاصله دارد .
اشک : قریه ایست در حوزه حکومت درجه ۲ دره صوف مربوط حکومت کلان سمنگان که از توابع ولایت مزارشریف میباشد .
اشک آباد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲کیلومتر در شمال قریه خوگیانی در علاقهٔ حکومتی درجه ۲ کشک نخود ( مربوط ولایت قندهار ) که بین خط طول البلد ۶۵درجه – ۳دقیقه – ۳۸ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۳۸دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی واقع است .
اشکازرگران ( ۷۱) اشکری
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اشکا زر گران : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ کرن منجان مربوط حکومت درجه ۲ جرم که در علاقهٔ حکومت اعلی بدخشان واقع میباشد .
اشکاشک : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ کران منجان مربوط حکومت درجه ۲ جرم که در علاقهٔ حکومت اعلی بدخشان واقع شده است.
اشکاشم : حکومت درجه ۳ و مرکز کمیساری علاقه واخان است که در کنار جنوبی دریای پنجه بارتفاع ( ۲۵۹۱) متر از سطح بحر واقع شده است و بین خطوط ۷۱درجه – ۳۶دقیقه – ۳ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۶درجه – ۴۰دقیقه – ۵۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی قرار دارد دریای آمو درین جا از درهٔ تنگی عبور کرده و جریان آن طرف شمال مشرق منجر میشود .علاقه تنگی اشکاشم که در دامنهٔ شمالی کوه هندوکش واقع شده کوهسار بوده و دارای پستی ها و بلندی های زیادی است قلل شامخه و یخچال هندوکش که قسماً بیش از ( ۷۰۷۷) متر ارتفاع دارد با منظره پر‌هیبت آن از کنار دریا از سمت جنوب نمایان است قلهٔ یخچال نوشق که در جنوب دریای آمو جاری گشته است قلعهٔ اشکاشم نیز بطرف غرب یکی ازین شیله ها واقع میباشد ، اشکاشم از مرکز علاقه داری زیباک که بطرف شمال شرق آن قرار دارد ۳۱ کیلو متر فاصله دارد زبان اشکاشمی یکی از شاخه های آریائی بوده و تا‌کنون اشکاشمی ها آنرا حفظ کرده اند .پیشه اهالی غالبا ً مالداری و زراعت و ساخت چکمن ( چپن پشمی ) و نمد است یک نوع کوسفند معروف به (گدی ) در آنجا تربیه شده و بکثرت وجود دارد که جثه خورد داشته و سال دو بار چوچه میدهد و هر بار از سه الی پنچ چوچه بار می آورد. حکومت اشکاشم شامل دو علاقه داری درجه ۲ موسوم به علاقه داری ( زیباک ) و علاقه داری ( شغنان ) میباشد در علاقهء داری شغنان یک باب مکتب ابتدایی نیز بغرض تعلیم و تربیه اطفال اهالی تاسیس یافته است . پیداوار زراعتی اشکاشم غالبا ً زغر ، باقلی ، جو و جواری میباشد که بمصرف خود اهالی آن‌میرسد .
اشکامل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر در غرب قلعهٔ اشکاشم ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بین خط طول البلد مشرقی ۷۱درجه – ۳۳دقیقه – ۴۸ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۴۱دقیقه – ۱ثانیهٔ کائن میباشد.
اشکان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ خیر آباد که در علاقهٔ حکومت درجه ۲ جرم ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۷۱درجه – ۱۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۵دقیقه – ۱۶ثانیهٔ کائن میباشد.
اشکری : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۷کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ دو چینه در علاقهٔ کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و بین خط ۶۹درجه – ۱۰دقیقه – ۳۵ثانیهٔ طول و خط ۳۱درجه – ۵۷دقیقه – ۲۲ ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اشک گرده ( ۷۲ ) اشکینک
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اشک گرده : قریه ایست مربوط حکومت درجه اول بهسود در علاقهٔ حکومت کلان دایزنگی متعلق ولایت کابل که از مرکز حکومتی تقریباً ( ۱۲ ) کیلومتر فاصله دارد .
اشکمش : مرکز حکومت درجه ( ۴ ) است که بهمین نام یاد میشود و مربوط حکومت کلان تالقان تعلقه ولایت قطغن بوده و در بین خطوط ۶۹درجه – ۱۵دقیقه – ۴۸ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۱۷دقیقه – و ۱۰ ثانیهٔ و خط ۳۶درجه – ۳۲دقیقه – ۱۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد و در کنار دریای اشکمش تخمینآ ۳۰،۵ کیلو متری جنوب خان آباد واقع میباشد . اراضی اطراف آن هموار و کم آب و بعضا ً بائر است ،بطرف غرب علاقهء اشکمش دشت بی آبی ( شوراب ) واقع شده که از سابق راه کار رانی بین بین کابل و نهرین و خان آباد بود .بسمت شمال و جنوب آن کوه بچه های خاکی و سنگی واقع شده آب و هوای آن گرم و خشک است دریای اشکمش از کوه های خوست و فرنگ سرچشمه گرفته و از علاقهٔ اشکمش عبور نموده و بعد از طی مسافه تخمینآ ۵،۵ کیلو متر در سمت غری بدریای خان آباد می ریزد و یگ دریای سیلابی و علی العموم خشگ میباشد زراعت ، اشکمش اکثراً للمی است و غالبا ً گندم ،جو ،نخود ،خربوزه و تربوز میباشد در سمت جنوب آن یک معدن ذغال سنگ نیز وجود دارد که فعلاً سالانه تخمینآ معادل ۸۵۰ خروار ( ۲۵۰) تن ذغال از آن استخراج و برای رفع احتیاجات فابریکه قند بغلان بشک کوک در آورده می شود اشکاشم در دروه های تاریخی بنام ذور الین شهرت داشت .
اشکن : کوهی است بطرف شما پش دره متعلق حکومت کلان کنرها ( مربوط ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۴۰دقیقه – ۱۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۷دقیقه – ۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اشکه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۲کیلومتر در شرق قلعهء سنگ ماشه در علاقهء حکومت جاغوری ( مربوط حکومت اعلی غزنی ) که بخط طول البلد مشرقی ۶۷درجه – ۲۶دقیقه – ۱۷ثانیهءو عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۱۳دقیقه – ۲۳ثانیهٔ واقع میباشد.
اشکیلک دره : دره ایست بفاصلهٔ ۹۰کیلومتر در جنوب غرب تکزار در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگ ماشه چارک ( مربوط حکومت شبرغان متعلق ولایت مزارشریف ) که بین خط ۶۵ درجه – ۵۷دقیقه – ۱۷ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۴۱دقیقه – ۱۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
اشکینک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱ کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ چهار برجک در حوزه ٔ حکومت درجه اول چخانسور متصل سرک (مربوط حکومت اعلی فراه) واقع و بخط ۶۲درجه – ۹دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۰درجه - ۱۴دقیقه – ۵۶ثانیهد عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اشکینک : نی زاریست که در جنوب غرب قلعهٔ چخانسور ( مربوط حکومت درجه اول چخانسور متعلق حکومت اعلی فراه) کائن و تخمین بین خط ۶۲درجه – ۳ دقیقه – ۱ ثانیه و ۶۱درجه – ۲ دقیقه –
اشکینک (۷۳ ) اشوی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۴۰ ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۴۲ ثانیهٔ و ۳۱ درجه – ۱۵دقیقه – ۱۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد.
اشکینک : قعله ایست که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر در جنوب شر قلعهٔ چهار برجک علاقه حکومت درجه اول چخان سور متصل سرک ( مربوط حکومت اعلی فراه)کائن و بخط ۶۲درجه - ۱۳دقیقه - ۱۸ثانیهء طول البلد مشرقی و۳۰ درجه -۱۳ دقیقه - ۲۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
اشلان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۸کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ ادین خیل در علاقهٔ حکومت درجه اول مقر ( مربوط حکومت اعلی غزنی) که بین خط ۶۸درجه – ۱دقیقه – ۴۳ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۴۹دقیقه – ۲۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اشلر دره : دره ایست که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر در شمال حکومت درجه ۲ بلچراغ ( مربوط حکومت اعلی میمنه) که بخط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۸دقیقه – ۴۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۵۳ دقیقه – ۱۲ ثانیه ٔ واقعیست .
اشم : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر در شمال شهر میمنه متصل سرکیکه بطرف حکومت شرین تگاب ( مربوط حکومت اعلی میمنه) میرود و بین خط طول البلد ۶۴درجه – ۵۱دقیقه – ۱ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۲ دقیقه – ۸ ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اشما نز ئی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۶کیلومتر در بطرف جنوب غرب قریهد سروبی ( مربوط حکومت درجه ۴ سروبی متعلق ولایت کابل) که بخط طول البلد ۶۹درجه – ۲۳دقیقه – ۲۲ ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۲۴دقیقه – ۲۹ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
اشمره : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۴کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ پنجه در علاقهء حکومت درجه ۴ واخان ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) بین خط طول البلد ۷۲درجه – ۲۹دقیقه – ۱۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۵۸دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اشمین کوتل : کوتلی است بفاصلهٔ ۶کیلومتر در جنوب زرنی قلعه که تخمین (۲۸۵۶) متر از سطح بحر ارتفاع داشته و در علاقهٔ بکو او خاشرود ( مربوط حکومت اعلی فراه ) بین خط طول البلد ۶۴درجه - ۱۹دقیقه – ۴۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۷دقیقه – ۳۲ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
اشوارو : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت کلان غوریان مربوط ولایت هرات واقع شده است .
اشوی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰ کیلومتر در حکومت درجه ۲ بکواه مربوط حکومت اعلی فراه واقع گردیده .
اصحاب کهف (۷۴) اصل چخانسور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اصحاب کهف : قریه ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۲ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که در (۱۰۱) کیلومتری جنوب غرب مرکز میمنه واقع گردیده و زیارت ( اصحاب کهف ) که قریهٔ مذکور هم بدین اسم نامبرده میشوذ ،در همین علاقه قیصار کائن است .
در سابق زیارت و قریه مذکور بنام ( آلتی خواجه عزیزان ) یعنی شش خواجه عزیز در قریه چبچکتور قیصار شهرت داشته مرجع زیارت و احترام زائرین بود .
این قریه در یک تگاب ( دره ) بین دو سلسله تپه های بلند خاکی که از شرق بغرب امتداد دارد واقع میباشد در بین غار دهلیزی دور خورده و در قسمت فوقانی این دهلیز یک خانه مدور گنبد نما و د روسط آن یک منفذ کشیده شده و در گوشه شمالی این مغارهٔ گنبدی ، یک مغارهٔ دیگری است مانند یک اطاق کوچک ، بیک کتارهٔ چوبی و کلکین پنجره داری جدا شده که خیلی تاریک میباشد ، مغارهٔ مذکور طبیعی نیست بلکه مصنوعی و حفر شده است همین طور از بعضی قباله ها و اسناد تاریخی که در دسترس اهالی آنجا موجود است قریه ( اصحاب کهف ) موجوده از (۱۱۵) سال باینطرف بنام ( آلتی خواجه) آلتی خواجه عزیزان موسومپ و مرجع زیارت زایرین بوده است گرچه هویت و کیف تاریخی آن پوره واضح نیست اما اینکه بنام ( آلتی خواجه عزیزان ) قریه و زیارتی در چیجکتو و قیصار میمنه وجود داشته و بعد باین اسم نامیده شده است محقق میباشد ، طبق روایتی که در ترجمه فارسی کتاب ( توحید مفضل) و دیگر آثار موثوق وارد است این زیارت از سه صد سال باینطرف مورد زیارت زائرین واقع بوده است ، احترام و عقاید راسخی که اهالی مانند دیگر عتبات اسلامی به آن داشته اندازد دستبرد حوادث روزگار محفوظ و مصون مانده است .
اصغر خیل بالا : قریه ایست در خود زائی مربوط حکومت درجه اول مقر که مربوط حکومت اعلی غرنی بوده و باشندگان این قریه قوم علی خیل اند که شاخی از قوم سلیمان خیل میباشند .و قریه دیگر نیز بنام ( اصغر خیل پایان ) وجود دارد که باشندگان آن طایفه علی خیل بوده و قریه مذکور از مربوطات حکومت درجه اول مقر است .
اصغری : قریه ایست که در علاقه داری درجه (۳) آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر در حوزهٔ حکومت اعلی غزنی که از مرکز حکومتی ۱۷،۵ کیلومتر فاصله دارد .
اصفهان : نهری است بفاصلهٔ ۳۴ کیلومتر در شمال غرب قریهٔ وزیرآباد ، در علاقه حکومت کلان بلخ ( مربوط ولایت مزار شریف ) و موقعیت آن بین خطوط طول البلد ۶۶ درجه ـ ۵۰ دقیقه ـ ۲۴ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶ درجه ـ ۲ دقیقه ۲۴ ثانیهٔ شمالی واقع است .
اصل بهارک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۲ کیلومتر در حکومت درجه ۲ جرم مربوط حکومت اعلی بدخشان واقع شده است.
اصل چخانسور : علاقه داری درجه ۳ است مربوط حکو مت در جه اول چخانسور ، متعلق حکومت اعلی فراه .
اضو یک (۷۵) اغر آباد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اضو یک : دره ایست که در علاقه حکومت درجه ۲ درواز واقع و از مربوطات حکومت اعلی بدخشان میباشد .
اطغر : علاقه داری درجه ۲ مربوط حکومت درجه ۲ شنکی متعلق ( ولایت قندهار ) است که دارای ۲۳ قریه ٔ خورد و بزرگ بوده و بسمت شرقی آن کو ه ( بری غر ) که تقریباً از درخت های بادام کوهی پسه و بید کوهی مستور است کائن میباشد . دریای اطغر که از وازه خواه غزنی منبع میگیرد از سمت شرق بطرف غرب جریان داشته و در فصل بهاران که موسوم آب خیزی است دهاقین برای زراعت خود از آن استفاده می کنند ، علاوة در آنجا چشمه های جاری نیز وجود داشته و برای زراعت آن منطقه کمک زیاد میکند . پیداوار زراعتی آن جو ، جواری ، ماش ، باقلا و حیوانات آن گاو ، گوسفند ، بز و اسپ است که تربیه میشود .
اعجم : قریه ایست مربوط حکومت درجه اول بهسود در علاقهٔ حکومت کلان دایزنگی که متعلق ولایت کابل میباشند .
اعظم خان : قریه ایست بفاصلهٔ ۵۴ کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ چهار برجک( مربوط حکومت درجه اول چخانسور متعلق حکومت اعلی فره) که بین خط طول البلد ۶۲ درجه – ۳۴ دقیقه – ۳۲ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۰ درجه – ۹ دقیقه – ۲۴ ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اعظم خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸،۵ کیلومتر بطرف شمال قریهٔ سروبی بی متصل رود او سپین ( مربوط ولایت کابل ) وقوع داشته و بین خط طول البلد ۱۹ درجه – ۴۵ دقیقه – ۵۹ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه- ۳۷ دقیقه – ۳۳ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اعظم قلعه : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۲۲،۵ کیلومتر در شمال شرق قندهار ( مربوط ولایت قندهار ) واقع و بخط ۶۵ درجه- ۵۶دقیقه – ۵۰ ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱ درجه – ۲۸ دقیقه – ۲۳ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اعنابه : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ پنجشیر که متعلق حکومت اعلی پروان میباشد .
اغار جوی: قریه ئيست که بفاصلهٔ ۸،۵ کیلومتر در ده میرداد مر بوط ولایت هرات واقع گردیده است
اغدک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷ کیلومتر بطرف جنوب غرب قریهٔ در علاقه منجان مربوط ( حکومت اعلی بدخشان ) واقع بوده و بخط ۷۰درجه ـ ۴۹دقیقه ـ ۳۶ ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵ درجه -۵۰ دقیقه – ۱۴ ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن است .
اغر آباد : ( آفرباد) :ـ قلعه ایست بفاصلهٔ ۱۵ کیلومتر در جنوب قلعة السراج در علاقهٔ حکومت کلان لغمان مربوط ولایت مشرقی که بین خط طول البلد ۷۰درجه -۱۳ دقیقه – ۵۱ ثانیهٔ مشرقی و خط ۳۴ درجه ـ ۳۲ دقیقهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد .
اغرم ( ۷۶) افضل ثانی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اغرم : قریهایست مربوط حکومت درجه ۲ درواز‌که متعلق حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اغرم : درهء ئیست در علاقه حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اغری سنگ: قریه ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر که جنوب بطرف حکومت دوشی متصل درهٔ خواجهٔ زاهد ( مربوط ولایت قطغن) واقع و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۴۳دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی و خط ۳۵درجه – ۳۵دقیقه – ۲۶ ثانیه ٔشمالی کائن میباشد .
اغز : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر در جنوب مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع گردیده است.
اغز باغ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۹کیلومتر از مرکز حکومت درجه ۳ برکر ( اسمار ) مربوط حکومت کلان کنرهای ولایت مشرقی واقع میباشد.
اغزمی : قریه ایست در تکزار مرکز حکومت درجه اول سنگچارک مربوط حکومت کلان شبرغان که متعلق ولایت مزارشریف میباشد .
اغل شی خو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر بطرف جنوب سرای خواجه متصل سرک در حوزهٔ کوهدامن ( مربوط ولایت کابل ) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴دقیقه – ۲۶ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۴۰دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی واقع است .
اغیل سای : قریه ایست در شمال دریای تالقان که مربوط حکومت کلان تالقان ( متعلق ولایت قطغن) بوده اراضی قسمت شرق و غرب آن للمی کاری میشود .
افشار خان : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت کلان شبرغان مربوط ولایت مزار شریف واقع شده است.
افشار نانک چی : قریه ایست که تقریباً بفاصلهٔ ۸کیلومتر در شمال غرب مرکز شهر کابل واقع شده مکتب ژاندارم و پولیس و ریاست مرستون کابل نیز حاضراً درین قریه واقع میباشد.قبلاً سرکی که بین کابل و پغمان امتداد داشت از سط این قریه عبور میکرد لکن اکنون سرک مذکور متروک گردیده و سرگ جدیدی از راه کارته ۴ و علی آباد احداث شده است گرچه سرک مذکور سابق نیز وجود داشته و بعضاً عبور و مرور از آن صورت میگیرد اهالی این قریه مالدار و زراعت پیشه میباشند زراعت جو ، جواری ، گندم درین حوزه رواج دارد .
افضل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶کیلومتر در جنوب شرق قلعهء سرکاری در حکومت مقر ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و بخط ۶۷درجه – ۴۹دقیقه – ۴۸ ثانیه ٔ طول البلد شرقی و ۳۲درجه - ۴۹دقیقه -۴۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
افضل ثانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ گدام در علاقهٔ ترین ( مربوط ولایت قندهار) واقع و بین خط طول البلد ۶۵درجه -۴۵دقیقه- ۵۰ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۳۷دقیقه – ۱۳ثانیهٔ شمالی کائن میباشد
افضل خان (۷۷) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
افضل خان : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۱۶،۵ کیلو متر بطرف جنوب شرق سرایخواجه در حکومتی کوهدامن ( مربوط ولایت کابل) واقع و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۱۲دقیقه – ۲۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
افضل خواجه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر در حکومت درجه ۲ گلران مربوط حکومت کلان بادغیسات ( متعلق ولایت هرات ) واقع گردیده است.
افضل کوتل : کوتلی است که بفاصلهٔ۷۷کیلومتر در شمال غرب مرکز هرات در علاقهٔ انجیل ( مربوط ولایت هرات)واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۱درجه – ۵۹دقیقه – ۴۲ثانیهٔ و خط ۳۴درجه – ۴۴دقیقه – ۴۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
افغان : تهانه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر در شمال قریهء در بند در علاقهٔ مهمند دره ( مربوط ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۱درجه - ۴ دقیقه – ۵۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض ۳۴درجه – ۷دقیقه – ۲۹ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
افغان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳ کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ نوزاد مربوط حکومت اعلی گرشک واقع و بخط ۶۴درجه – ۲۹دقیقه – ۲۷ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۲۲دقیقه – ۱۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
افغان: تهانه ایست که بفاصلهء ۱۴کیلومتر در غرب قلعهٔ چار برجک مربوط حکومت درجه اول چخانسور متعلق ( حکومت اعلی فراه ) واقع و بخط طول البلد ۶۱درجه – ۵۲دقیقه – ۵۹ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۰درجه – ۱۸دقیقه – ۲۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
افغان تپه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹،۵ کیلو متر از مرکز حکومت کلان شبرغان مربوط ولایت مزارشریف واقع شده است.
افغانستان: مملکت افغانستان در قلب آسیا بین خطوط ۶۰درجه – ۳۰دقیقه – ۷۵درجه – و ۵۰دقیقه طول البلد شرقی و ۲۹درجه- ۳۰دقیقه – ۳۸ درجه – ۳۰دقیقه – طول البلد شمالی واقعست مساحه این کشور در حدود ( ۸۰۰۰۰۰) کیلو متر مربع و تعداد نفوس آن بیش از ۱۲ میلیون میباشد .
حدود اربعه : افغانستان از طرف شمال متصل است به جمهوریت تاجکستان ،ازبکستان و ترکمنستان مربوط اتحاد جماهیر اشتراکیه شوروی سرحد مشترک جهموریتهای فوق الذکر
افغانستان (۷۸)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و افغانستان از پوزه ( پوریلو شیوکی ) (poralo-schei-kooky ) در شرق شروع و بقریه ذوالفقار در غرب ختم میشود درین فاصله تقریباً دو هزار کیلو متر ، یک حصه بزرگ سرحد مشترک مملکتین و تقریبا ( ۱۳۰۰) کیلو متر آن توسط دریا آمو تعین و ترسیم گردیده است و در باقی نقاط سرحد افغانستان و مستملکات روسیه ( به استثنای حوزه بالای مرغاب که در آنجا برای چند کیلو متر دریای مرغاب سرحد طبیعی افغانستان و ترکمنستان را تشکیل نموده است ) توسط علائم سرحدی ( پیلرها تثبیت گریده است . در مغرب افغانستان مملکت ایران واقع و سرحدات مشترک مملکتین بعضا توسط عوارض طبیعی مانند دریا ،قول نمکسارها ، و مابقی توسط پیلر ها از شمال تا جنوب یعنی از ذوالفقار در شمال تا کوه مللک سیاه در جنوب تعین گردیده است ،افغانستان در جنوب محدود و متصل است به بلوچستان ، حصه ئی از خاک پشتونستان ، که خط سرحدی توسط ریگزار ها جبال و کوه های آتش فشانی وغیره تشکیل شده است .
در شرق افغانستان متصل است به چین ( واخان ، در حوزه شمال شرقی افغانستان با ولایت سکیانک چین تقریباً در مسافه صد کیلو متر ، سرحدات مشترکی را دارا است ) و چترال و خاک پشتونستان .
افغانستان یک مملکت کوهستانی است که میدانهای وسیع کم دارد .بجز در حصه شمالی آن در دیگر جاها ی آن سطح هموار کمتر دیده میشود. بعضی جاهای آن به سبب قلت باران و آب و خشک ریگستان میباشد . حاصخیز ترین نقاط افغانستان وادی هائی است که در میان کوها واقع شده آبیکه از کوه ها سرازیر میشود وادی ها را سیراب ساخته و مردم بکشت و زراعت مشغول میشوند و هر قسم میوه جات حبوبات و سزیجات بدست می آید مناطق مهم افغانستان مانند کابل ، جلال آباد ، قندهار ، هرات ، بدخشان ، و میمنه همه در بین همین وادیهای شاداب ووحاصلخیز وقوع دارند.
افغانستان بوسیله کوه ها و سطوح مرتفع و وادیهای بچند منطقه بزرگ تقسیم گردیده ، مانند منطقه شمالی ، منطقه هندوکش ، بدخشان ، هزارجات ، قندهار ، هرات ، فراه (سیستان ) .
کوه های افغانستان: افغانستان یک مملکت کوهستانی است و کوهای مشهور آن ازین قرار است .
۱-کوه هندوکش : این کوه از سطح مرتفع پامیر ( بام دنیا ) شروع شده از شمال کابل عبور مینماید و کوه پغمان که در شمال غربی کابل واقع و بجانب غزنی امتداد دارد از شاخه های هندوکش میباشد . سلسله کوه هندوکش منطقه شمالی افغانستان را از کابل جدا میسازد بلندی این کوه ( ۷۷۴۰) متر است و مشهور ترین قله آن ( تیراج میر ) نام دارد اکثر حصه های این کوه دائما با برف پوشیده و از گیاه‌و‌علف محروم است در بعضی جاها برف کوچ هم دارد اکثر دریای های افغانستان از همین کوه
افغانستان (۷۹)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و شعبات آن سر چشمه می گیرد و بعضی دریا های آن از کثرت آب قابل عبور و مرور نمیباشد دره های مشهور آن : درهء خاواک درهء سالنگ و درهء بروغیل است.
۲-کوه بابا : این کوه را دره بامیان از‌سلسلهء هندوکش جدا میکند و تخمیناً تا ۲۰۰کیلومتر بجانب مغرب امتداد دارد ارتفاع این کوه نسبت به هندوکش کمتر است و بطرف مغرب با سفید کوه و سیاه کوه پیوست میگردد . بلند ترین قله کوه بابا ( شاه فولادی ) نام دارد و دریای هلمند از همین کوه سر چشمه میگیرد .
۳-سفید کوه : از کوه بابا تا گوشه شمال غرب هرات میرود ، دریای‌مرغاب و بعضی معاونهای دریای هریرود از همین کوه سر چشمه میگیرد حصه مغربی آنرا سرا بند میگویند.
۴- سیاه کوه : از گوشه غرب کوه بابا شروع شده و با سفید کوه بطور متوازی سیر نموده تا جنوب غرب هرات امتداد دارد، منبع دریای (خاش رود ) از همین کوه است .
۵- کوه سفید یا ( سپین غر ) : این کوه بجانب شرق افغانستان واقعست که از غرب شهر پشاور شروع شده و بطرف غرب رفته تا جنوب شهر کابل میرسد بعد از کوه هندوکش و کوه بابا و کوه ها ترکستان یکی از بلندی ترین کوه های افغانستان است یک شاخ این کوه بطرف جنوب امتداد یافته وادی جلال آباد را از منطقه جنوبی جدا میسازد .
۶ – کوه سلیمان : تیر بند ترکستان از کوه بابا شروع شده و بطرف شمال ممتد گردید ه تا بالا مرغاب میرسد .
دریای مشهور افغانستان : گرچه در افغانستان باران زیاد نمی بارد اما نقص قلت باران را کوه های زیادی که در نقاط مختلف مملکت واقعست تلافی مینماید چرا که در زمستان به کوه های بلند برف باریده و در تابستان آهسته آهسته آب شده و بطرف وادیهای سرا زیر میشود و دریاها را تشکیل میدهد که در آبیاری مزارع از آن استفاده میگردد .
دریای مشهور افغانستان حسب ذیل است :
۱-یکی از دریای های مشهور افغانستان دریای کابل است که با معاونین خود تا بحر میرسد این دریا از درهء ( اونی ) در کوه پغمان سر چشمه گرفته و از گوشه مغربی داخل شهر کابل گردیده شهر را بدو حصه تقسیم مینماید . و از بین شهر گذشته با اتحاد معاونین آن حجمش بزرگ گردیده و بدریای سند و از آنجا به بحر میرسد. معاونین‌آن قرار ذیل است .
الف – دریای لوگر که از جنوب کابل‌می آید .
(۸۰) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ب – دریای پنجشیر که از طرف شمال می آید .
ج – دریای تگاب
د – دریای الیشنگ
ح – دریای الینگار
و – دریای کنر ها که بزرگترین و طویلترین معاون دریای کابل است و در شمال شرق شهر جلال آباد بدریای کابل ملحق میگردد دریای کابل با اتحاد معاونین خود از وادی کابل بطرف شرق رفته از ( دکه ) و علاقه سرحدی افغانستان گذشته به وادی پشاور داخل میگردد و آبهای ( سوات ) و ( پنجکوره ) نیز دران ریخته بنام ( اباسین ) یاد میشود و بالاخره بدریای ( سمند ) میریزد .
۲- دریای هلمند : این دریا از حیث طول و عرض بزرگترین دریای افغانستان است که از کوه بابا شرچشمه گرفته و بطرف جنوب و جنوب غرب سرازیر شده علاقه های زیادی را سیرآب و اخیراً در جهیل سیستان میریزد دریای ارغنداب که از جمله معاونین آن میباشد از کوه های هزاره جات منبع گرفته و بطرف جنوب غرب روان شده وادی ارغنداب را سیرآب میسازد بدریای هلمند میریزد یکی از معاونین دیگر دریای هلمند دریای (ترنگ) است که بجنوب غرب قندهار بدریای هلمند ملحق میشود .
۳ – دریای هری رود : دریای هریرود منابع متعدد و معاونین زیادی دارد این دریا بطرف غرب جاری و از جنوب هرات گذشته بعد از طی مسافه بعید از میان جنگلهای برآمده بجانب شمال میرود و در ریگستان ترکمان ناپدید میشود دریای هری رود بسیار فیض رسان است حاصل خیزی هرات و نواحی آن از برکت همین دریا است .
۴- در یا آمو یا ( آکس) : در سرحد شمال شرق افغانستان از سطح مرتفع پامیر برآمده افغانستان و ترکستان ( ملک بخارا ) را از هم جدا میسازد سمت رفتار آن جانب غرب است معاونین زیادی چون (رود پامیر ، دریای پنچه ، دریای کوکچه ، دریای خان آباد ،دریای بغلان ) بان ریخته و سرحد شمالی افغانستان را سیرآب کرده از گوشه شمال غرب خارج گردیده و در جهیل ارال میریزد .
۵ – دریای خاش رود : این دریای از سیاه کوه برآمده بطرف جنوب جاری و بعد از آبیاری اراضی اطراف ( گلستان ) و ( دلارام ) مربو فراه به آب ایستاده سیستان میریزد .
۶- دریای مرغاب :این دریا از سفید کوه منبع گرفته و بطرف غرب جریان می یابد و از بالا مرغاب گذشته به سمت شما غرب متوجه و‌چندین دریای دیگر‌نیزبان ضمیمه شده و بالاخره مستقیماً بسمت شما جاری میگردد تا ( بمرو ) و اصل و از آنجا در ریگستان ناپدید میشود .
(۸۱) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۷ – فرا رود : این دریا از سیاه کوه منبع گرفته بطرف جنوب روان میشود و زمینهای زیادی را در اطراف و نواحی خود سیر آب نموده بطرف سیستان میرود و در آنجا ناپدید میگردد .
نباتات افغانستان : افغانستان در منطقه معتدله شمالی واقع شده خاک و آب و هوای آب آن برای زراعت و تربیه انواع نباتات موافق میباشد . از جنس حبوب گندم ، جو، برنج ، جواری ، نخود عدس ( نسک ) باقلی ، ماش ، لوبیا، ارزن ، شاخل بکثرت زرع میشود گندم و برنج و انواع مختلفه دارد نباتات روغنی از قبیل : شرشم ، زغر ، کنجد ، خشخاش ، زیاد کاشته میشود برای گرفتن روغن اترا زرع مینمایند . پنبه که در سالهای اخیر بکشت و کار آن توجه زیادی بعمل آمده در حصه مزار شریف ، قطغن، فراه و هرات زیاد کاشته میشود از حلصلات آن بر علاوه مصرف در فابریکات داخلی بمقدار زیادی بخارج هم فرستاده میشود .
لبلو در اکثر نقاط افغانستان زرع اما از وقتیکه در بغلان فابریکه قند تاسیس شده بمقدار زیادتر کاسته میشود . فابریکه بغلان از حاصلات لبلبو ی آنجا تقریباً سه ماه بگردش می افتد – کشت و کار کچالو در تمام نقاط افغانستان رواج داشته و علاوه بر مصارف داخلی ، سالانه بمقدار زیاد بخارج نیز صادر میشود . تنباکو نیز در اکثر نقاط مملکت زرع میشود که بعضاً در تدخین چلم و برخی در ساختن نسوار بمصرف میرسد .
میوه جات : در افغانستان انواع مختلفه میوه پیدا میشود ،اهالی برای باغداری شوق و رغبت زیادی دارند ، در اکثر شهر های افغانستان مانند کابل ،قندهار و هرات باغهای زیادی وجود دارد ،میوه های عمده افغانستان عبارت از انگور ،انار ،بادام ،سیب ،زردآلو،بهی ، ناک ،انجیر،شفتالو ،آلو بالو ،جلغوزه ،پسته ،توت ،چهارمغز ،نارنج ،مته ،تربوز ،خربوزه میباشد ،حاصلات بادام ، پسته،انگور و انار افغانستان خیلی مهم است و سالانه مقدار زیادی بممالک خارجه فرستاده شده و از جمله اقلام صادراتی میباشد .
نباتات طبی : نباتات طبی تقرییاً در تمام افعانستان پیدایش دارد که اکثراً بصورت خود رروی میباشد عمده ترین آنها ازین قرار است : جوانی ،بادیان ،زوف ،عقب الثعلب ( سگ انگورک ) شیرین بویه ،خطمی ، گل بنفشه ، گل گاو زبان ،بید مشک ،کاکتی ، نعناع ،پودینه ،اسفرزه ،خاکشیر ، عنان ،شیر خشت ،ترنجبین ، هنگ ،گندلی ( که گنده فیروزه از آن بدست می آید ) کتیرا و زیره که یکی از نباتات مهم افغانستان است ،زیره یکی از اقلام صادراتی بوده و در هرات ، بدخشان ،نورستان و بعضی حصه های هزاره جات بکثرت حاصل میشود .
حیوانات افغانستان : در افغانستان پرورش مال مواشی در مناطق علف زا و دامنه های سر سبز کوها رواج زیاد دارد اهالی غالبا ً مالدارند و برای پیدا کردن چراگاه بصورت خانه
افغانستان (۸۲)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بدوش زندگانی میکنند و گله های خود را از یک منطقه بدیگر‌منطقه نقل میدهند حیوانات اهلی افغانستان قرار ذیل است :
گاو : در عموم نقاط افغانستان بکثرت پیدا میشود که برای قلبه و بار کشی استخدام میگردد گاوهای شیری قندهار ، سمت مشرقی و کنرها بسیار مشهور است از گوشت ،پوست و شیر آن بسیار استفاده میشود .
گوسفند : در افغانستان گوسفند بسیار زیاد است شیر ،پشم ، گوشت ، و پوست آن بکار میرود یک نوع کوسفند که مشهور بقره قلی است اکثراً در ولایت شمالی افغانستان و هرات تربیه میشود و پوست آن در تجارت بازار های دنیا رونق بزرگی دارد و فعلاً بزرگترین قلم تجارتی افغانستان میباشد .
بز :در تمام نقاط افغانستان تربیه میشود از گوشت ،پشم ،پوست ،شیر و پت آن استفاده میشود بزرگترین پیدایش بز ، کوهستانات مرکزی کابل ،نورستان و سمت مشرقی است .
اشتر :چندی قبل که معاب افغانستان شکل درستی نداشت ، اشتر یگانه وسیله حمل و نقل محسوب میشد لکن امروز اهمیت اشتر نسبتاً کم شده باین هم قبایل خانه بدوش برای حمل و نقل لوازم خود هنوز از آن بکار میگیرند و از پشم ،پوست و گوشت آن استفاده مینمایند ، اشت فراه برای سواری بسیار شهرت دارد .
اسپ : در ولایت شمال کشور اسپ یگانه وسیله حمل و نقل و سواری اهالی بوده و در ولایت قطغن، مزار شریف ، میمنه ، هرات وغیره بکثرت تربیه میشود اسپهای قطغن بسیاری اعلی و مشهور است و اسپ در کاری عسکری از قبیل کشیدن توپ ها نیز استخدام میشود .
خروقاطر : در تمام نقاط افغانستان پیدا میشود و برای بار بکشی از آن کار میگیرند خر در ترکستان و هرات و قاطر در سمت جنوبی و مشرقی سیار تربیه میشود .
حیوانات وحشی : حیوانات وحشی در افغانستان بسیار زیاد اند ، مخصوصآ در جنگلهای شمالی و دشت های سمت مغربی شیر ، پلنک ، گرگ ، کفتار، گوره خر ، خشگاو ، خفک ، سگ آبی ، آهو ، روباه و شغال پیدا میشود و مردم حیوانات مذکور را ذریعه تفنگ ، دام ،تلک ،وغیره شکار میکنند و پوست آنرا گرفته بفروش میرسانند .
طیور : در افغانستان پرورش طیور اهلی بسیار رواج دارد مشهور ترین طیور اهلی مرغ خانگی است که در تمام نقاط مملکت تربیه میشود ،دیگر طیور از قبیل کبوتر ،فیل مرغ ،قاز وغیره در اکثر جاها وجود دارد اما کبوتز خانگی زیاد است انواع طیور وحشی نیز زیاد مشهور ترین آنها کبک ، لگلگ،اقسام مرغ آبی ،قاز ،مرغ دشتی،گنجشک
( ۸۳) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بودنه ،قمری ،فاخته ،دراج ، کلنگ ، بلبل ، طوطی ،طاوس ، کبوتر صحرائی وغیره میباشد که شکار میشوند ، طیور وحشی که شکا نمیشوند مانند باز،شاهین، گرگس ،عقاب هم پیدا میشود .
معادن افغانستان : در افغانستان معادن بسیاری پیدا میشود مشهور ترین معادن قرار ذیل است:
۱-فلزاتدقیمتی : - یک معدن مهم طلا در قندهار کشف شده ولی تا کنون به استخراج آن اقدم نشده ،تنها به ذریعه ریگ شویی از بعضی دریا ها مانند دریای کوکچه مقدار زیاد استحصال میگردد . معادن بزرگ نقره دز پنجشیر ،غور بند ، دایزنگی کشف شده .
۲-معادن آهن : در پغمان ،پنجشیر ،هرات ، شنوار مشرقی ،دره صوف مزار شریف و بهارک بدخشان کشف شده و معدن شاه مقصود که یک سنگ قیمتی ایست در قندهار وجود دارد معدن مس نیز در بسا مواضع از قبیل چهل ستون کابل ،کهمرد ،بامیان ارغنداب ، قندهار ،نهرین ،ارزگان ، مقر و جلال آباد وجود دارد . سرب در فرنجل وبامیان و معادن نیکل در جدران کشف شده است . معدن تیل خاک درهرات و مزار شریف و بعضی جاهای دیگر نیز یافت میشود . معادن ذغال سنگ در غوربند ، آش پشته ،تاله ،برفک و نهرین ،کرخ هرات ،ارزگان ،دایزنگی و کوتل لته بند پیدا شده و کار استخراج معادن آش پشته ، تاله ،برفک و کرخ هرات جاریست .
طلق :یکی از احجار عمده است معادن آن در کوه های پنجشیر ، کوه های مشرقی ،کابل ،میدان ،ارزگان وغیره میباشد علاوه بر معادن فوق الذکر معدنیات دیگر از قبیل سنگ چونه، سنگ ریشه ،سنگ مرمر، نیل طوطیا ، سنگ گوگرد ،وغیره در اکثر نقاط افغانستان پیدا میشود .
جواهر : احجار قیمتی از قبیل یاقوت و لاجورد در افغانستان بسیار زیاد است چنانچه یگ‌معدن یاقوت در جک دلگ کشف شده و یک معدن لاجورد در بدخشان وجود دارد که از آنجا بمقدار زیادی لاجورد استخراج شده و در فابریکه حجاری کابل حکاکی و از آن زیورات قطی نسوار ،لب نی و غیره سامان ظریف میسازند معدن لعل نیز در بدخشان کشف شده است .
صنایع در افغانستان: افغانستان نیز باهمیت تاریخی و موقعیت جغرافیا ئی خود از قدیم الایام مرکز صنایع بوده و آثار باستان آن نشان میدهد که صنعت گلیم ،قالین ،سطرنجی ، نمد ،پوستین ،پوستینچه ،کوسی ، آهنگری ،مسگری ، زرگری ،کاش سازی و‌منسوجات ابریشمی و پشمی از قبیل قناویز ،دستمال ، لنگی ،ابریشمی ،کرک ،برک پتوی پشمی درین کشور
افغانستان ( ۸۴ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
متداول بوده و هنوز متداول است ،چنانچه بعضی ازین صنایع مانند قالین بافی ،کرک ، برک صنایع ابریشمی هنوز شهرت دارد و روز بروز بیشتر ترقی نموده است .
سنگتراشی : قدیم ترین صنعت افغانستان بوده و تا امروز د اکثر نقاط افغانستان آثار آن دیده میشود ،بلکه متداول است و در عمارت و صحنه های سنگ فرش بکار میرود مراکز مهم سنگتراشی کابل ، قندهار ، و هرات است . فابریکه حجاری و نجاری کابل این صنعت را پیشتر ترقی داده است .
پارچه بافی : پارچه های معروف افغانستان عبارت از قاقمه مزار شریف ،الچه قطغن و مزار ، کرک، قناویز ، نرمه ،پتو ، بشرویه ، کرباس دستمال و چادر شب هرات ،کشمیره و پتوی استالف ،لنگی ابریشمی ،کابل و مشرقی . درین اواخر فابریکه های نساجی ،کابل جبل السراج ، پلخمری ، قندهار ، صنایع پشمی و نخی را بیشتر ترقی داده و مخصوصآ در سه سال اخیر شرکت صناعتی ابریشم در قطغن ،صنعت ابریشم ، کاری را نیز بروی کار آورده و هنوز هم دستگاه های مذکور توسعه داده میشود .
پوستین دوزی : این صنعت قدیم در غزنی و کابل شهرت دارد ،پوستین و پوستینچه اعلی از پوست بره ساخته و بصورت بسیا قشنگ ابریشم کاری میشود. دستکش هایکه از پوست گوسفند ساخته میشود نیز بسیار مشهور است این صنایع علاوه بر اینکه در داخل استعمال میشود د ر خارج نیزصادر میشود .
نجاری : نجاری قدیم افغانستان خیلی مشهور است مخصوصا شبکه کاریها و نقاشیها و کنده کاریها که بروی چوب میشد کمال ذوق و سلیقه باستانی اربای فن این کشور را نشان داده و حیرت انگیز است چنانچه اکثر تکه های ارسیها و کلکین های قدیمه را مردم اروپایئ به قیمت گزافی خریداری مینمایند ،درین اواخر این صنعت نیز دوباره احیا گردیده و فابریکه حجاری ونجاری درین باره خدمت میکند .
کاش کاری و کلالی : کاش کاری در افغانستان ار صنایع بومی است مراکز عمده آن هرات ،مزار شریف ،بلخ ،غزنی ، و بگرام میباشد آثار عمده کاشی کاری در نقاط فوق الذکر دیده میشود مخصوصا در هرات از کاشی کاری های چند قرن پیش آثار زنده ئی در زیارت گارز گاه و مسجد جامع تاریخی آنولا باقی است کاشی کاری مسجد جامع اخیراث تجدید شده و در هرات برای زنده ساختن و ترقی آن اقدامات بعمل آمده است .
که در استالف کابل کاشی کاری نیز ترقی نموده کاسه ،بشقاب ،مرتبان وغیره چیزهای کاشی کاری در آنجا ساخته میشود . علاوه بر صنایع فوق الذکر بعضی فابریکات از قبیل فابریکات حربی ،تکمه سازی ، سمنت سازی ، قند سازی وغیره نی موجود است .
( ۸۵) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تشکیلات ادای :
کشو افغانستان از حیث تشکیل اداری به هفت ولایت و شش حکومت اعلی تقسیم شده قرار ذیل :
ولایات
ولایت کابل
ولایت مشرقی
ولایت جنوبی
ولایت قندهار
ولایت هرات
ولایت مزار شریف
ولایت قطغن
حکومت اعلی:
حکومت اعلی پروان
حکومت اعلی غزنی
حکومت اعلی گرشک
حکومت اعلی فراه
حکومت اعلی میمنه
حکومت اعلی بدخشان
هر ولایت و حکومت اعلی بحکومت های کلان ،درجه اول ،درجه دوم ،درجه سوم و درجه چهارم و علاقه داریهای ما تحت آن تقسیم گردیده است که صورت تشکیل هر کدام تحت عنوان خودش نشان داده شده .
تعداد مکاتب :
در حال حاضر تعداد جمله مکاتب کشور قرار ذیل است :
لیسه ................................................................................................ ۱۷ باب
مسلکی .................................................................................................۲۳ باب
متوسط ..................................................................................................۷ باب
ابتدایی .................................................................................................۲۶۶ باب
مکاتب دهاتی .......................................................................................... ۱۸۷ باب
مجموع ...........................................................................................۵۰۰ باب
افغانستان ( ۸۶)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
لکن وزارت معارف در صدد توسعه آن میباشد و‌هر سال چندین باب مکتب ابتدائی تازه تاسیس مینماید .
فاکولته ها : حاضر اً هفت فاکولته در افغانستان وجود دارد که در مرکز شهر کابل تاسیس یافته است حسب ذیل :
الف :- فاکولته مربوط وزارت معارف :
۱-فاکولته طب
۲-فاکولته حقوق
۳-فاکولته ساینس
۴-فاکولته ادبیات
۵- فاکولته شرعیات
۶-فالکولته نسوان
۷ -فاکولته مربوط وزارت دفاع ملی
۱ -حربی پونحی
اقلیم :
افغانستان نظر به موقعیت جغرافیایی خود در منطقهٔ متعدله شمالی واقع است اگر چه فاصله بعضی نقاط مملکت از بحر آنقدر زیاد نیست ولی تاثیر هوای معتدله بحر کمتر در بالای مملکت ما نفوذ مینماید از آنست که طور عموم آب و هوای افغانستان را بری میگدیند از جانب دیگر چون سر زمین افغانی دارای پستی و بلندی های خیلی مختلف بوده پس هر منطقه نظر به عوارض طبیعی خود دارای خصوصیاتی است که در اقلیم آن تاثیری بزرگی وارد مینماید .مثلاً آب و هوای حوزه جلال آباد ،منطقه کابل و وادی هرات که هر سه از نقطه نطر عرض البلد ( که یکی از عوامل مهم تعین اقلیم است ) تقریبا ً یک فاصله را از خط استوا دارا میباشد ( هرسه ناحیه بین ۳۵،۳۴درجه عرض البلد شمالی واقع اند ) یکسان نبوده نسبت بارتفاع هرکدام آن از سطح بحر نظر به ترتیب افتاده سلسله جبال محوطهء هر یک از حوزه ها اختلافی در آب و هوای آنها موجود است .
از همین باعث است که در تعیین و تثبیت اقلیم هر منطقه سر زمین افغانی لازم است علاوه بر عرض البلد که بهدو مسافه هر منطقه را از خط استوا یعنی از گرمترین حصه کره ارض نشان میدهد ارتفاع آن‌منطقه را از سطح بحر صورت افتاده و‌وضعیت عوارض طبیعی را خاصه تحت غور و مداقه قرار دهیم که بدین ترتیب میتوان افغانستان را از نقطه نظر اقلیم طور عموم به سه منطقه مختلفه منقسم نمود :مناطق مرتفع ، مناطق متوسط ،و سر زمین های کم ارتفاع .
الف مناطق مرتفع: این سرزمین که عبارت از کوهستانات و دره های مرتفع سیلابها است طور عموم آب و هوای آنرا سرد گفته در حرارت و برودت فصول مختلفه سال آنها فرق فاحشی را می بینیم .
(۸۷) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱-سرزمین های کوهستانات که دارای بیشتر از ۲۴۰۰ متر ارتفاع از‌سطح بحر میباشد فصل زمستان آنها اکثراً از۶ الی ۷ ماه دوام دارد :حوزه نورستان ، یکحصه بزرگ بدخشان و هزاره جات درین زمره شامل میباشد . ( البته سر زمین های خیلی مرتفع که ۴۰۰۰ متر و بیشتر از آن ارتفاع دارد و غیر قابل اسکان میباشد دارای اقلیم خیلی سرد و اغلباً توسط برفهای دائمی پوشیده است )
۲- حوزه های که بین ۱۳۰۰و ۲۴۰۰ متر ارتفاع جدا گرفته است مانند کابل – غزنی کتواز و حصه از بدخشان و در علیای کنر وغیره دارای آب و هوای نسبتاً معتدل بوده فصول اربعه آن مشخص و از همدگر فرق دارد :تابستان ها آنقدر ها شدید نیست و سردی زمستان بعضاً تا ۲۰ درجه تحت صفر میرسد مقدار بارندگی بقسم برف و یا باران که اغلباً در ماهای زمستان و اوایل بهار صورت میگیرد از ۳۰۰ میلی متر الی ۴۰۰ و بعضا بیشتر هم‌میباشد ( اوسط بارندگی شهر کابل تقریباً ۳۰۰ میلی میتر است )
ب : مناطقی که ارتفاع آن متوسط بوده یعنی بین ۹۰۰ و ۱۳۰۰ متر میباشد : که حصهء از دامنه شمال هندوکش دامنه سلسله جبال غورات حوزهء قندهار – ره هریرود شامل آن است دارای تابستان نسبتاً گرم بوده زمستان آنجا شدید نیست وربرورت بندرت از ۱۰ درجه تحت صفر پائینتر میرود . بارندگی این ناحیه کمتر از ۲۰۰ میلی مت میباشد که اغلباً بقسم باران و بعضاً بقسم برف سرازیر میشود ولی برف آن هم خیلی بسرعت ذوب میگردد .
ج : سر زمین های کم ارتفاع : مناطیقه کمتر از ۹۰۰متر ارتفاع دارد از نقطهٔ نظر جغرافیای فیزیکی اطلاق کلمه دشت را میتوان به نها کرد چه از یکطرف مقدار بارندگی این نوع سر زمین های خیلی کم است و از جانب دیگر فرق زیادی بین حرارت و برودت شباروزی آن میباشد حرارت های تابستان خیلی زیاد و شدید است بارندگی بقسم برف خیلی ها بندرت و بصورت باران آن هم بسیار کم است مناطقی که درین گروپ شامل اند : سرزمین های سمت شمال مملکت ، تمام مناطق وسیع جنوب غرب افغانستان – حوزه سفلی دریای کابل اوسط بارندگی این سرزمین ها کمتر از ۱۵۰ میلی متر میباشد ( باستثنای حوزه سفلی دریای کابل که از فیض بارندگی های موسومی شاداب تر است )
اوسط بارندگی شهر جلال آباد ۱۸۵ میلی متر – از مزار شریف ۱۲۰ و از چخانسور تقریباً ۵۵ میلی متر است . عامل دیگری که در اقلیم مناطق سهم بزرگی را دارا بوده و تغیر و تبدیلی را در آب و هوای یک منطقه وارد مینماید عبارت از جریانات جوی و یا بادها است که نظر به پیدایش دو مرکز مختلف فشار هوا از جانب سر زمین های فشار زیاد بطرف نقاط فشار کم میوزد -افغانستان نظر بموقعیت جغرافیائی خود در سر راه دو مرکز مهم فشار هوا نظر باوقات سال شکل آنتی سیکلون ( مرکز فشا زیاد ) و سیکلون (فشار کم )
افغانستان (۸۸)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
را بخود میگیرد واقع است و این دو مرکز مختلف فشار یکی بالای بحر هند که گرم ترین بحر های دنیا و بفاصله چند کیلومت در جنوب افغانستان واقع است ( در موسوم زمستان ) و دیگری در بالای ایشیای مرکزی ( در موسوم زمستان ) دائر میگردد . البته جریانات جوی که بین این دو مرکز‌فوق الذکر فشار کم و زیاد تبادل میگردد بالای افغانستان بدون تاثیر نیست ولی درینجا هم‌مثلیکه قبلاً در باره حرارت و برودت نسبت دوری و نزدیکی از خط استوار دیدیم خصوصیات منطقوی که زاده عوارض طبیعی است تاثیرمهمتری و بیشتری را دارا است . مثلاً با آنکه در ایام زمستان در تمام افغانستان باد ( شمال ) ، بالعوم از طرف شمال بجنوب میوزد یا بعباره دیگر جریاناتی که از مرکز فشار زیاد ایشیای مرکزی بطرف فشار کم بحر هند در آنوقت سرا زیر میگردد سر زمین افغانی را نیز جاروب مینملید ولی با آنهم خصوصیات عوارض طبیعی و هم جریانات منطقوی تغیر آتی را در خط سیر این جریان عمومی وارد مینماید و بعضا ً بر خلاف آن جریان ، جریان دیگری قد علم مینماید مثلاً باد سرد و شدیدی که از دامنه های شمالی هندوکش در زمستان بجانب دریای آمو و ماورای آن میوزد . این نوع خصوصیات در سیستم جریانات جوی سر زمین افغانی خیلی زیاد دیده میشود . که در هر جا باده های منطقوی آن باسم های مختلف یاد و نظر به تولید مراکز محلی فشار کم و زیاد جاری میگردد . مثلاً باد گرمی که از جانب غرب قندهار میوزد و بنام باد چپه یاد میشود- باد پروان که در حوزه کابل از شمال میوزد – سیاه باد فراه و چخانسور سیاه باد حوزه مزار و یا باد ( برو) که در حوزه جلال آباد و لغمان از شمال میوزد و باد نایل که از طرف جنوب شرقی در حوزه جلال آباد و لغمان میوزد وغیره که بعضاً دارای اسم مخصوص هم نیستند .
یکی از مهمترین بادهای منطقوی که تاثیرات آن، خارج از خاک افغانی در ترکمنستان و هم در بلوچستان محسوس میگردد عبارت از باد یکصدو بیست روزه حوزه غربی افغانستان است که باصطلاح اهالی هرات و فراه از بادغیسات ( بادخیسزات ) سر زمین شمال درهء هریرود حرکت مینماید و در حقیقت از مناطق خیلی دورتر سرحدات شمالی ما منشا ء گرفته و بجانب حوزه ء خلیج فارس و بحیرهء عمان سیر دارد .
دین و لسان : دین در افغانستان همانا دین مقد اسلام و مذهب رسمی و عمومی آن مذهب مهذب حنفی است پیروان دیگر ادیان از قبیل هنود و یهود نیز بصورت اقلیت در بعضی
(۸۹) افعانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یک عده اهالی کشور بزبان پشتو و یک عده هم بزبان دری (مشهور به فارسی ) متکلم می باشند . در برخی ولایات و کوهستان ها زبانهای ترکمنی ، از یکی پشه ئی ، پراچی نیز متداول بوده و اهالی بدان تکلم میکنند . البته خارجی از قبیل ،عربی ، انگلیسی ، روسی ، فرانسوی ، آلمانی ، اردو وغیره را برخی اشخاص کم و بیش تحصیل کرده اند و این البته را به حیث وسیله تحصیل علم و معلومات استعمال می نمایند . لسان عربی ، انگلیسی ، فرانسوی ،آلمانی بداخل پروگرام بعضی مکاتب رسمی هم میباشد .
فابریکات در افغانستان : اساس فابریکه در افغانستان فی الواقع در عصر امیر عبدالرحمن خان گذاشته شد و اولین فابریکه همان ماشین خانه است که در دامن کوه آسمائی در سنه ۱۳۰۴ هجر قمری تعمیر و در همان سال یک عده ماشین های خراطی ذوب آهن ، ریخته گری ، وغیره نصب شد یک نفر متخصص انگلیسی و بعضی عمال و ماشین کار های هندی استخدام و شروع بکار نمودند بعد از‌چندی ماشین های دیگری از قبیل تفنگ سازی ، کار طوس سازی ، اره کشی و نجاری نیز وارد گردیده و بکار افتاد مقدرجاً اساس فابریکه توسعه یافته و در آن هر گونه ماشین های حربی با دیگ های ذوب آهن چکش های ثقیل ، ماشین بوت دوزی ، سراجی ضرب سکه دباغی وغیره وارد و نصب و بکار انداخته شد و کار گران افغانی نیز شامل کار گردیدند .
فابریکه گوکرد سازی : این فابریکه در سال ۱۳۰۶ تاسیس و ماشین های آن از جرمنی وارد و بکار انداخته شد فابریکه مذکور دارای ماشین های اره ورق کشی ، ماشین قطع و برش چوب ،ماشین قطی سازی ، ماشین برش کاغذ ، غربال گوگره ، مالش گوگرد ،ترتیب دادن چوب گوگرد ،پر کردن قطی ، پرافین ،مصالح زدن سرچوب در جن گردن گوگرد وغیره میباشد این ماشین ها ابتدا از طرف دولت وارد گردید ولی ملی گردیده موسهام بزرگ آنرا شرکت پشتون قندهار خریداری نمود .
فابریکه حجاری و نجاری : این فابریکه در اوائل ۱۳۲۰ شمسی تاسیس شد درین فابریکه ماشین های مختلفی از قبیل ماشین چار اره ، ارهٔ گول ، رنده ؟، رنده صفا کاری ، ارهء نسمه ، ماشین تیز کاری ، اسکنه ، چول کشی ،ماشین رنگ مالی ، ماشین افزار ،ماشین پرکاری ، جلا کاری سنگ وغیره بکار افتاد است سامانیکه از چوب چهارمغز و جلغوزه ساخته میشود خیلی زیبا و نفیس میباشد و علاوتاً شعبات دیگری مانند فتن کاری ،شعبه الکلتریک موتر ،آهنگری ریخته گری ، حبلی سازی و رنگمالی شستشوی موتر ها و بادی سازی موتر ها وغیره نیز به این فابریکه ضم شده و اجرا میشود .
افغانستان (۹۰)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
فابریکه چرمگری : دومین فابریکه که بعد از ماشین خانه درین‌مملکت دائر گردید فابریکه چرمگری است که در سال ۱۲۸۶ هجری شمسی وارد و بکار انداخته شد این فابریکه ابتداء لوازم عسکری را فراهم می نمود بعداً کارش رونق بیشتری گرفته بساختن بوت ،سلیپر ،زین ، لجام وغیره نیر پرداخت که بفروش رسانیده میشد و اخیرا این فابریکه به شرکت اقبال فروخته شد و ازان به بعد بیشتر ترقی نمود و اکنون هرگونه سامان از قبیل بوت مردانه ، زنانه ، بچه گانه ، انواع بکس های دستی وغیره ادوات چرمی را از چرم خود فابریکه تهیه میکند .
فابریکه پشمینه بافی : اولین فابریکه پشمینه بافی در افغانستان در سال ۱۳۳۳ هجری قمری یعنی چهل سال قبل در جوار ماشین خانه تاسیس و بکار افتاد این فابریکه از طرف دولت اداره میشد محصولات آن نیز برای البسه و پوشاکه باب زمستانی و تابستانی عسکری بکار برده میشد دستگاه های مخصوص دران برای سورت کردن پشم ،پنبه ، شستشوی پشم ،و‌ماشین های خشکاندن ،ندافی ،نختاپی ، مالش ،رنگ و اتو وغیره موجود بود پارچه های این فابریکه در وقت خود خیلی نفیس بود و در اواخر محصولات آن روبافزایش گذاشته و علاوه براینکه مابحتاج عسکری را تکافو مینمود برای طلاب مکاتب دارالمعلین مکتب حبیبیه ، مکتب تلگراف وغیره نیز البسه تهیه می نمود مقدار اضافی آن به اهالی فروخته میشد و اخیراً این فابریکه نیز به شرکت ( سهامی اقتصاد ) بفروش رسیده یک قسمت از فابریکه نساجی ولایت هرات نیز بان ضمیمه گردیده و فعلا دائر است .
فابریکه پشمینه بافی قندهار : این فابریکه در سنه ۱۳۲۲ شمسی در مرکز شهر قندهار تاسیس شده و دارای ( ۸۹) دستگاه بافندگی پشمی میباشد و ماشین های پشم تکانی ،پشم شوئی ، رنگ ریزی ، ماشین فشار ، ماشین خشکانیدن ، ماشین خاک تکانی ، ندافی ،نخ ریشی ، نخ تابی ،مالش ،شست پارچه،تنظیف،متر کردن ، ماشین بخار دادن ، ماشین برس ، قطع وغیره بکار بوده و بصورت اتوماتیک کار‌میکند پارچه های نفیس این فابریکه مورد استفاده عمومی است .
فابریکه نساجی پلخمری : تعمیر این فابریکه در اواخر ۱۳۱۵ آغاز و در آخر سال ۱۳۱۹ به کار شروع نمود فابریکه مذکور از حیث بزرگی‌‌در افغانستان ممتاز است و عمارت آن بطول ۱۷۰متر و عرض ۱۱۰ متر بوده است تنها در دیوار ها و سقف ها ی این فابریکه ۸۰۰تن آهن مصرف شده فابریکه مذکور دارای ( ۵۵۰) دستگاه بوده و تقریباً ۱۵ هزار دوک نختابی دران بکار انداخته شده است و در ظرف ۱۶ ساعت تقریبا ً ( ۳۱۵۰) متر پارچه دران بافته میشود ،اداره مؤ سسه در نظر دارد که بزودی تعداد
(۹۱) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دستگاه های آن به ( ۲۲۰۰) پایه ترقی یافته و دوکهای آن ۶۰ هزار شود درین موسسه متخصصین خارجی و داخلی و کارگر زیادی کار میکنند تولیدات آن روط افزون بوده وضعیت بافندگی آن نیز ترقی نموده و یک حصه احتیاجات اهالی را تکافو می نماید .
فابریکه نساجی جبل السراج : این فابریکه در سال ۱۳۱۶ شمسی بکار افتاد که یکی از فابریکات جدید عصری میباشد و دارای هرگونه ماشین های حلاجی ، ندافی ، خاک تکانی ، نختانی ، نخ ریشی ، بافت رنگ ریزی وغیره است مقدار پنبه خالصیکه سالانه در این فابریکه کار میشود تقریبآ دو صد خروار معادل ( ۱۱۲) تن بوده و منسوجات آن عبارت از جیم ، تسر ، صحن ، روجائی دستمال روی وغیره است و سالانه تقریباً درحدود سه صد هزار متر پارچه مختلف تولید میکند .
فابریکه نساجی گلبهار : کار تعمیر این فابریکه بتاریخ ۲ ثور سال ۱۳۳۱ شروع گردید و حاصراً کار آن جای میباشد در نظر است که عمران عمارت و تورید ماشین ها و نصب و بکار انداختن فابریکه مذکور تا اخر سال ۱۳۳۵ شمسی اختتام یابد .
مطابع : نخستین مطبعه ء افغانستان بنام شمس النهار بکار انداخته شددر عصر امیر حبیب الله خان شهید اولین مطبعه حروفی تاسیس گردید و ازان به بعد مطبعه تدریجاً توسعه یافت در زمان اعلیحضرت محمد نادر شاه شهید ماشین هلی آفیست و دیگر ماشین های جدید طباعتی خریداری و بکار افتاد درین دوره تمام ماشین های طباعتی تمرکز یافته تحت اداره ریلست مستقل مطبوعات در آمد که بنام مطبعه عمومی یاد میشود . مطبعه عمومی حاضراً دارای شعبات فنی ذیل است :
الف – شعبه طبع حروفی که ( ۱۸) پایه ماشین طبع برقی ، برش برقی ، عکس چاپی ؟ دران بکار افتاده است .
ب – شعبه زنگو گرافی و آفیست که ( ۱۷) پایه ماشین درآن کار میکند .
ج – شعبه صحافی که دران نیز (۱۵ ) ماشین کار میکند .
د – شعبه حروف ریزی که ،(۲) پایه ماشین دارد .
ه – شعبه پاکت سازی دارای ( ۳ ) پایه ماشین میباشد .
و – شعبه حروف چینی
اخیراً ده پایه ماشین جدید طبع برقی نیز وارد شده است .
مطبعه وزارت دفاع ملی : اخیراً در وزارت دفاع ملی نیز مطبعه تاسیس شدکه کار تعمیر آن در برج سرطان سال ۱۳۲۹ آغاز و در برج اسد ۱۳۳۱ ختم گردید تمام
افغانستان (۹۲ )
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ماشین های آن نصب و بکار افتاد و در برج قوس ۳۱۳۱ رسماً دفتتاح گردید .
این‌مطبعه حاضراً دارای شعبات ذیل است :
۱ -شعبه عکاسی
۲ – ، ، طع حروف
۳ - ، ، آفیست
۴ - ، ، اوتومات مونو تایپ
۵ - ، ، حروف چینی
۶ – ، ، زنگو گرافی
۷ – ، ،صحافی
۸ - ، ، پلیت سازی
۹ - ، ، گستتنر
مطبعه معارف : وزارت معارف اخیراً مطبعه وارد و تاسیس نمود که اکثر امور طباعتی مربوطه وزارت موصوفه از قبیل کتب درسی وغیره اکنون در مطبعه خود آن انجام می یابد.
کار عمران مطبعه معارف در سال ۱۳۳۱ آغاز و در سال ۱۳۳۲ ختم گردیده ماشین های آن نصب و بکار افتاد .
این مطبعه نیزحاضر اً حاوی شعب فنی ذیل است :
۱ – شعبه حروف چینی دستی و ماشینی
۲ – شعبه طبع حروفی
۳ – شعبه آفیست ( روتا پرنت )
۴ – شعبه زانگو گرافی ( فتوگرافی – کلیشه سازی – کاپی کاری)
۵ – شعبه آرت
۶ _ شعبه تصحیح
۷ – شعبه بسته کاری
فابریکات برق : اولین فابریکه تولید برق همانا فابریکه برق آبی جبل السراج است که پروژه و پلان آن در سال ۱۲۸۴ شمسی ذریعه انجنیران آمریکائی ترتیب و سپس کار تعمیر آن آغاز شد سامان و لوازم آن از کمپنی ( جنرل الکتریک ) آمریکا خریدای و ذریعه همان انجنیران آمریکائی نصب گردید و در سنه ۱۲۹۲ شمسی بکار افتاد و فوراً ماشین های ماشین خانه کابل که از ابتدا تا آنوقت ذریعه سوخت چوب بکار می افتاد بقوهٔ برفی بکار افتاد و جنگل های طبیعی و غیر طبیعی این کشور .
( ۹۳) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که به استهلاک معروض بود محفوظ ماند ابتدا درین فابریکه سه پایه ماشین که بطاقت مجموعی (۱۵۰۰) کیوات برق تولید نصب گردید و از آن جمله هم تنها دو پایه آن بکار آغاز و یک پایه آن فالتو ماند. این ماشین ها در جمیع اوقات بخوبی کار مینمود مگر در سال ۱۳۱۵ شمسی ماشینهای جبل السراج ترمیم طلب گردید و یک ماشین نهصد کیلو واته دیگر از کمپنی ( زیمنس ) جرمنی خریداری و ذریعه متخصصین جرمنی نصب و بکار افتاد که بطاقت (۹۰۰) کیلو وات برق تولید مینماید چون ماشین های سابق کهنه و مستعمل گردیده است هر سه ماشین مذکور بقوه (۴۵۰) کیلو وات برق تولید مینماید و بصورت مجموعی هر چار پایه ماشین مذکور حاضراً باندازهٔ ( ۱۳۵۰۰) کیلو وات برق تولید مینماید .
۲- فابریکه برق چک وردک : چون احتیاج به برق روز افزون بود لذا در سال ۱۳۱۲ شمس ذریعه یک هیئت فنی از کمپنی ( زیمنس جرمنی ) درین موضوع شروع به تحقیق شد و در سال ۱۳۱۰ پروگرام ترتیب و کار تعمیر آن در سال ۱۳۱۶ در چک وردک آغاز شد که در سال ۱۳۱۹ بتکمیل رسید . دری فابریکه سه ماشین تولید برق که آنرا ( ژنریتر ) میگویند نصب گردیده که بصورت مجموعی باید مقدار تولید برق آنها (۴۲۰۰) کیلوات باشد اما بطور عموم ( ۳۲۰۰) کیوات برق‌از آن گرفته میشود .
۳- فابریکه تولید برق قندهار : راجع به تاسیس این فابریکه در سال ۱۳۱۴شمسی تصمیم گرفته شد هیئتی برای تحیقیق بدانصوب اعزام گردید و بالنتیجه نزدیک زیارت بابا ولی علیه الرحمه بر روی نهری که از دریای ارغنداب جدا میشود بندی ساخته شد و یک پایه ماشین‌تولید (۳۳۰) کیواته نصب و بکار انداخته شد بوسیله این برق‌که از مسافه تقریباً ۴ کیلومتر بشهر وصل است شهر قندهار تنویر شد تا اکنون ماشین مذکور کار‌میکند و تنویر شهر بذریعه آن صورت میگیرد .
۴ – فابریکه جلوارچه ولایت هرات : در سنه ۱۳۱۴یکی از تجار‌هرات بنام( دوست محمد ایماق ) یک دستگاه مولد برق‌آبی وارد کرد که تقریباً (۹۰) کیلو وات برق تولید میکند این ماشین بروی نهر ( جلوارچه) که بسمت غربی شهر هرات وقوع دارد نصب شده و مسافه آن از مرکز شهر هرات تقریباً ۶ کیلو متر میباشد . سامان و لوازم فابریکه مذکور از کمپنی ( زیمنس جرمنی) خریداری‌و ذریعه متخصصین آن‌نصب گردید و تا امروز از آن کار گرفته میشود .
۵- فابریکه برق پلخمری : پلخمری چون مرکز فابریکه نساجی میباشد لذا یک فابریکه برق‌در آنجا تاسیس‌شد و تمام لوازم آن از کمپنی زیمنس جرمنی خریداری
افغانستان (۹۴)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و وارد گردید در سال ۱۳۲۰ کار ساختمان و نصب فابریکه انجام یافته شروع بکار نمود ، ماشین تولید آن سه پایه است و بصورت مجموعی ( ۴۸۰۰) کیلو وات برق تولید میکند این فابریکه علاوه براینکه ماشین های فابریکه نساجی را بکار می اندازد جاده ها و خانه های پلخمری و مناطق نزدیک آنرا نیز تنویر مینماید .
۶- فابریکه برق بغلان : این فابریکه در سال ۱۳۲۷ شمسی بروی نهر جمیر که بطرف جنوب شهر بغلان صنعتی وقوع دارد بنا یافته است و سامان و لوازم آن بعضاً از جرمنی و بعضاً از چکو سلواکیا خریدای و ذریعه متخصصین داخلی نصب گردید ،این فابریکه ( ۶۰) کیلو وات برق تولید نموده و فابریکه قند بغلان را بکار انداخته است علاوتا بعضی آسیایها و پایکوبهای آنجا را نیز بکار انداخته و بعضی خانه ها را تنویر مینماید .
۷- فابریکه برق پغمان : در پغمان یک دستگاه برقی آبی دائر است که در سال ۱۳۰۳ شمسی بروی دریای پغمان تاسیس و ماشین آن بطاقت (۸۰) کیلوات برق تولید مینماید و عمارات و سرکها ، باغ عمومی و جاده ها را تنویر میکند .
۸- فابریکه برق سروبی : علاوه از فابریکه های فوق یک فابریکه برق دیگری که نسبت به همه عمده و مهم میباشد جدیداً در حصه سروبی بروی دریای کابل تحت تعمیر گرفته شده کار ساختمان آن از ابتدای سال ۱۳۲۵ آغاز شده و بعضی ماشین ها و توربین های آن نیز وارد گردیده است شاید بزودی کار آن انجام یابد و سائر لوازم آن تکمیل گردیده و بکار انداخته شود . طاقت انتهایی این فابریکه (۲۴۰۰۰) کیلو وات پیش بینی گردیده است .
فابریکه سمنت سازی : کار این فابریکه در برج جواز ی ۱۳۳۳ در جبل السراج به دامنه کوه بچهء که بنام ( کوه غار) معروف است شروع گردیده و تحت نظر مهندیسین خارجی هنوز جریان دارد .
راه های افغانستان : مراد از راههای افغانستان همان سرک و معابری است که موتر رو بوده مراکز ولایت را بمرکز کشور و یا شهر های عمده ولایت را بمراکز خود آنها وصل نموده است حسب ذیل :
راه بین جلال آباد و کابل : کابل پایتخت مملکت افغانستان و شهر جلال آباد مرکز ولایت مشرقی که بفاصله (۱۸۲ ) کیلومتری کال موقعیت دارد توسط دو راه قدیم و جدید بهم وصل شده .
اول راه قدیم : جاده وسیعی بطرف غرب از بین آبادیهای شهرنو جلال آباد و یک سلسله عمارات و باغات دولتی گذشته تا ۳ کیلو متر یعنی موضع علی خیل با راه دوم‌مشترکاً پیش میرود درین‌حصه سرک به دو شعب تقسیم شده راه جدید بطرف شما ل انحراف نموده و سرک سابق بسمت چپ امتداد میابد و پس از طی ۲۰
(۹۵) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کیلومتر اراضی هموار و شاداب وادی سرخ رود که عابرین از مشاهده مواضع مختلف و سر سبزی دو طرفه سرک فرحتی احساس می نمایند بموضع فتح آباد که تانک پطرول و چند دکان هم در آنجا آباد گردیده است مواصلت مینماید . بعد از فتح آباد ( رود کرسو )را عبور نموده بداخ سنگ زاری فراز و نشیب را پیموده بعد از مسافه ۱۰ کیلو متر به باغ و هوتل نمله که خیلی قشنگ و زیباست میرسد . از نمله سرک متدرجاً بلندی میگیرد و در ختم این بلندی را موضع هاشم خیل عبور نموده بطرف گندمک پیش می رود در بین گندمک و هاشم خیل راه صیفیه ماما خیل نیز بطرف دست چپ جدا گردیده است .
ازین به بعد سرک باز به شکل‌مار پیچی در بین دره ها و کوه بچه ها و اراضی خشک و لا مزروع و فراز نشیب امتداد یافته از مواضع سرخ پل ،کلالی ،جگدلک ،فرمان بیک ، باریک آب ،خاک جبار ، گذشته بالاخره به اولین منزل کابل یعنی بتخاک میرسد و از بتخاک گذشته جلگه شینه و کمری و بگرامی را قطع و از کوتل یک لنگه و میدان سیاه سنگ عبور نموده به شهر کابل میرسد .
دوم راه جدید :راه جدید عبارت از سرک جدید میباشد که از مواضع علی خیل بطرف شمال‌منحرف گشته به کنار نهر سراج تا موضع درونته یعنی سر بند نهر مذکور می رود در حدود پل درونته تنگی کوتاهی را عبور نموده به وادی لغمان داخل میشود و بعد از قطع تخمین [ ۲۰] کیلومتر دیگر در آخر آبادیهای کج به حدود زیارت ( سر کندو بابا ) به تنگی باریکی که معبر دریای کابل می باشد داخل گردیده و خط سیر دریا را متابعت میکند سرک در موضع معبر آب جلدلگ و فرمان بیک کمی فرو رفتگی و بردگی دارد باقی عموما مسطح و هموار می باشد و پس از قطع مسافه ۱۵ کیلومت از سنگ سوراخ شده عبور نموده و بالاخره د موضع سروبی از تنگی می براید .
در سروبی در ه وسعت کافی اختیار نموده سرک در بین اراضی سر سبز و آبادان سیر می نماید ،در سروبی تعمیرات چندی برای حکومتی ، هوتل ،گمرک وغیره اعمار شده و یک سلسله دکان ها جدید نیز تعمیر شده است .
از سروبی به بعد سرک اسقامت خود رل بجانب منحرف ساخته پس ا ز طی (۱۰) کیلو متر مسافه در حدود زیات خواجه سه بابا در خط منکسر به کوتل لته بند بالا رفته و مواضع دهنگی ، قفس ها ، سموچ های ملا عمر و گزک عبور نموده بالاخره به فاصله دو صد متری شرق بازار بتخاک بسرک سابقه یکجا می شود در عرض راه بین جلال آباد و سروبی و کابل بفاصله های مختلف برای چاق نوشی و استراحت مسافرین در مواضع ( پل درون ته کجوری ، چه چگال ،سر کندو بابا ،سروبی ، منگی ،قفس ها ،سمو‌چهای ملا عمر
افغانستان (۹۶)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گزگ،بتخاک و بگرامی ) یک تعداد دکان دائر است .
راه بین جلال آباد و اسمار : اسمار در شمال شرقی جلال آباد بفاصله تقریبا ( ۸۰) کیلو متر در ضلع شرقی وادی کنر واقع است و بذریعه سرک با شهر جلال آباد وصل گردیده است .
این سرک تا پل درونته بسرک کابل و بعداز پل ودرونته تا (۲۰) کیلو متر دیگر با سرک لغمان مشترک بوده حینکه از پل درونته عبور و از ارتفاعات آن طرف پل فرود آمد و بدامنه همواری میرسد سرک لغمان گذاشته از جهت شمال دفعتاً دور نموده اراضی سنگ زار دشت مگبیری را که تخمین [۲۰] کیلو متر طول دارد قطع نموده بموضع شیوه مقر حکومت[ کوز کنر ] مواصلت می نماید .
از شیوه به بعد سرک استقامت شرق سیر کرده بعد از طی مسافه تقریباً ۹ کیلومتر موضع اسلام پور به پوزه کوهی بساحل کنر مواصلت میکند و از آنجا به بعد تا جغته سرای و بری کوت به کنار راست و شمال خ معبر آن را می‌پیماید از اسلام پور تقریبآ ۲۰کیلو متر از بین آباد یهای دهن [ دره مزار ] موسوم به [ نورگل ] گذشته و پس از طی تقریباً [۱۸] کیلو متر مسافه دیگر بدهن دره [ نورگل ] به موضع [چوکی ] مقر علاقه داری محلی آنجا مواصلت می نماید در حین عبور از تورگل الی چوکی اراضی سر سبز و شاداب کنرها خاص واقع است که مناظر زیبایی را تشکیل میدهد .
بعد از چوکی معبر دریا و خط سرک سمت خود را قدری بشمال تغیر داده به فاصله تخمین [ ۹،۶،۳] کیلو متر از مواضع بابر ، ترنگ و تیشه عبور نموده بمرکز چغته السرای مقر حکومت کلان و یک هوتل عصری بنا و باغ عمومی مرتبه داری احداث گردیده است از جغته السرای بفاصلهء ۲ کیلومتر بالاتر در قسمت تنگنای دره سرکی بطرف اسمار گذشته و بجانب مشرق میرود و از اینجا تا اسمار تقریبآ ۹ کیلو متر مسافه است .
راه بین کابل و گردیز : این راه از گوشه جنوب مشرق کابل از پای بالاحصار شروع شده مستقیماً بطرف جنوب پیشرفته در ( ۳ ) کیلو متر ی ،موضع بینی حصار و علی الترتیب سنگ نوشته ،خیر آباد ،چهار آسیاب را عبور نموده د آخر آبادیهای چهار آسیاب از [ دشت سقاوه ] میگدزد و در حدود سفید سنگ بمسافه [۳۰] کیلو متر ی کاب داخل جلگهء وسیع و سر سبز لوگر میگردد و از مناطق آبادان محمد آغه پورک واغجان ، کلنکار گذشته در حصه تنگنای وادی به پل علم که بر سر دریای لوگر بنا گردیده است میرسد . سپس ازپل علم گذشته باستقامت جنوب و جنوب
(۹۷) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پس از طی مسافه کمی از اراضی پاد خواب شانه و جلگه سر سبز لوگر گذشته در بین زمین خشک ولا مزروع موسوم به ( دشت بیدک ) بطرف کوتل تیره پیش میرود و متدرجا بلند شده بده کوچک التمور که دریای کوتل تیره واقع و حد فاصل ولایت جنوبی و کابل شمرده میشود واصل میگردد و مستقیما ً به شکل مارپیچ از کوتل تیره و تمگنای آن برآمده و در موضع ( قلعه سفید ) از دره خارج میشود و بالاخره پس از طی یک مسافه که زمین خاره و خشک و دامنه جبال است داخل اراضی زراعتی و آبادیهای قراء و قصبات گردیز میگردد و این راه از کابل تا شهر گردیز (۱۲۲) کیلومتر فاصله دارد . ازشهر گردیز چهار سرک دیگر بچهار سمت منشعب شده و غزنی ، ارگون ، خوست میریزد که امتداد یافته است بدین قرار :
راه ارگون : این راه باستقامت جاده کابل و گردیز بطرف جنوب پیش رفته بعد از طی یک کیلومتر به سمت راست طرف جنوب مغرب بحاشیه جنوبی منطقه زرمت در اراضی خشک دامنه جبال بزمین همواری سیر نموده و پس از طی تخمین ( ۲۶) کیلو متر سمت امتداد خود را بجنوب تغیر داده در بین تپه ها سنگزار و نشیب و فراز سیر میکند و در حدود رباط ( سرخ دیوال ) یک راه کوچکی بمست چپ طرف سر روضه جدا‌میشود و ازین جا تا سر روضه تقریباً ۲ کیلو متر فاصله باقی می ماند بعد سرک بداخ منطقه کوهستانی که از جنگل های جلغوزه سرو کوهی و اقسام بته مستور بوده مناطق دلفربی را تشکیل میدهد عبور نموده از پستی ها و بلندی های متعددی میگزرد و از منزل دیگری که کاملاً در بین معبر رود باریک و آب های چشمه سار دره های متعدد بهر دوطرف این راه واقع است عبور‌میکند و به ارگون واصل میشود
راه بین گردیز و غزنی : راه دوم از گردیز منشعب و بطرف غرب در علاقه زرمت داخل شده بزمین و سطح همواری دربین ابادیهای زرمت سیر می نماید و از حصه اول و حصه دوم و حصه سوم زرمت که متصل هم واقع گردیده اند گذشته پس از طی مسافه ( ۳۰) کیلو مت بموضع ( شدن ویتن) که از مربوطات حکومت اعلی غزنی بوده و از آنجا تخمین (۴۶) کیلو متر مسافه دارد واصل میگردد .
از محل (شدن ) سرک بطرف شمال مغرب میلان میکند و راه همواری را د رعلاقه شلگر غزنی پیموده و بالاخره از رامک ،تاسن ، آرزو ، و شالیز گذشته به غزنی مواصلت می نماید و به سرعت اوسط موتر تیز رفتار فاصله بین گردیز و غزنی را در ظرف ( ۴ ) ساعت
افغانستان (۹۸)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
راه بین گردیز و میرزکه : راه سوم از گردیز بطرف شمال امتداد و پس از طی مسافه محدودی به سمت مشرق سیر نموده بحاشیه شمال وادی سر سبزی موسوم به ( رود احمد زائی ) بدشت سنگزاری از دامنه جبال غرک و مچلغوزه عبور می نماید به سمت جنوب راه اراضی آباد و سرسبز و قلعه های متعدد مردمان احمد زائی قرار گرفته و به سمت شمال بدامنه کوه ، جنگل و منظره دور نمای غرک و‌مچلغو جلب توجه می نماید .
پس از طی یک مسافه از رود مچلغو گذشته به کندل خیل که حد فاصل بین احمد زائی و منگل میباشد میرسد.از کندک خیل یک سرک بطرف راست دور خورده به علاقه داری طوطا خیل و از آن جا بسرک خوست وصل می شود سرک اصلی بطرف شرق امتداد یافته بعد از طی یک مسافه به میرزکه مواصلت و منتهی میگردد.
راه بین میرز که و جاجی و چمکنی :
ازجمله راهای نزدیک که بخط سرحدی وصل میشود راه جاجی و‌چمکنی است که از کوتل پیوار عبور و به توتگی مواصلت و از آنجا به پاره چنار میرود این راه همین که از میرز که منشعب میگردد پس از فاصله کمی بدره تنگ و سنگلاخی داخل میشود به امتداد این دره بدو طرف آن درختهای ارچه و بلوط سرو کوهی و جلغوزه مشاهد میشود بعد از طی فاصله ( ۳) کیلومتر از میرز تنگی بواسطه پیش درآمد گی دو قطعه سنگ بزرگی که از هر دو طرف هم غلوتر و قوی تر میشود و هم شکوه پیدا میکند و هم فرحت انگیز می گردد در طول این دره در بعضی حصص که وسعت و آفتاب کافی دارد بعضی خانهای برج دار بطرز وسیلقه مخصوص مردم منگل دیده میشود ساکنین این منطقه بزمین زراعتی احتیاج شدید محسوس نموده در طول دره عبور آب رود و جریان سیلاب های موسمی فاصله کمی را در بین دره باقی گذاشته اند و باقی در تمام نشییب های دو طرفه راه قطعات کوچک اراضی مسطحه را بوجود آورده اند بدین نحو که در کنار معبر آب چوبهای قوی و کنده ها را بصورت دیوار ترتیب نموده عقب آن را از شاخه های درخت و سنگ و جلغو مر کرده و حصه بالائی آن را از طبقه خاک زراعتی پوشانید ه و برای زراعت مساعد ساخته اند وبرای آبیاری آن از فاصله های دور و نزدیک باوجود شامخ بودن جدار های سنگی و فواصل عمیق و طبیعی که بین دو موضع قرار داشته و سد راه است توسط ترتاب و نادرهای بزرگ و طویل چوبی مفاصل را بهم مربوط و آب را از آن ها عبور داده بمزارع خود ها رسانیده اند .
(۹۹) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پس از طی ۴دساعت منزل در معبر آبیکه بطرف شرق جریان دارد در حد قریه هزار درخت که اولین قریه مردمان جاجی بشمار می رود راه بدوشعبه تقسیم شده یک شعبه آن باستقامت جریان این دره بطرف راست بدرهء احمد خیل و ازینجل بچمکنی میرود .
و راه طرف چپ تدریجاً بلندی گرفته بکوتل هزار درخت بالا می شود از فراز کوتل مناظر قشنگ و دور نمای کوهای پر جنگل والوان مختلف احجار و وضع آباد یهائیکه در بین جنگل ها وجود دارد چشم اندازی را تشکیل میدهد .
و راه بعد عبور از کوتل در بین جنگل های سیر به دره حسن خیل داخل می شود حسن خیل درهء شاداب و خرم بوده و خانه ها و منازل اهالی سه طبقه و چهار طبقه بطزز عجیب و دلفریب در دو طرفه بین جنگل های طبیعی و باغهای که خودشان ترتیب داده اند آباد گردیده است جویچه های آب روان از قریب منازل شان بخطوط موازی یکی بالای دیگر عبور نموده شرشره های کوچک را تشکیل و عواطف شاعرانه را بشور می آورد بالاخره پس از طی پنچ ساعت منزل دیگر از کوتل هزار درخت در طول این‌دوره بر فراز یگ تپه و پوزه کوه عمارت حکومت محلی و قشله عسکری مقیم‌‌جاجی واقع است .
راه دیگریکه از هزار درخت به احمد خیل میرود در معبر آب بوده تا خود چمکنی گاهی به این طرف و گاهی به آن طرف دوره غور پس از دو ساعت قطع مسافه بموضع احمد خیل که مق علاقه داری احمد خیل و حسن خیل جاجی میباشد مواصلت می نماید درین حصه دره وسعت کافی داشته اراضی زراعتی نسبت با منطقه منگل بیشتر و باغهای متعددی دیده می شود از احمدخیل بعد از فاصله دو ساعته راه بقریه آخرین جاجی موسوم به وام ) میرسد و ازین موضع بفاصله کمی از دره خارج شده به حوزه حکومتی جکمنی داخل و از مواضع ارم ،دود وغیره قراء عبور نموده بحکومتی آنجا مواصلت می کند و از اینجا راه همواری در اراضی وسیع که بطرف سرحد نشیب دارد و موتر هم تردد کرده می تواند به طرف توتکی علاقه سرحد امتداد می یابد .
راه بین خوست و گردیز : خوست بطرف جنوب مشرق گردیز بفاصله ( ۱۱۶) کیلومتر واقع است سرکیکه از طرف جنوب شهر گردیز کشیده شده بعد از طی تخمین یک کیلومت به دو شعبه تقسیم میشود ،یک حصه آن بطرف مغرب امتداد یافته بارگون میرود که بیشتر ذکر شد و شعبه دوم همین سرک است که بخوست میرود .
نخست سرک به سمت جنوب و سپس بطرف شمال مشرق سیر نموده در (سنیگی ) کوهی که حدود جنوبی رود احمد زایی را تشکیل میدهد متدرجاً بالا برآمده آبادی ها و سر سبزی های رود احمد زائی را بطرف دست جپ قرار میدهد این سرک در حصه و سطی رود
افغانستان ( ۱۰۰ )
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در موضع ( میلن ) بصورت نیم دائره گولائی کوه را پیموده بالاخره بر فراز کوتلی موسوم به سروتی ) بر می آید از فراز کوتل طوریکه مشاهده میشود سه دره به سه جهت فرود گردیده است در دره اول بطرف شمال و آم عبارت از همین دره میلن میباشد که برود احمد زائی وصل می شود دره دوم بطرف شرق پائین شده بداخل اقوام منگل پیش میرود دره سوم بطرف جنول مشرق پائین شده به جدران امتداد می یابد و این دره عبارت از دری خیل بوده و سرک خوست هم بهمین دره سرازیر میشود و ازینجا بعد سرک در بین جنگل های غلو ( ارچه ، جلغوزه، سرو ، بلوط ) سیر میکند ، به دو طرف دره بین جنگل ها آبادیهای مردمان جدران در بعضی حصص انبوه و در بعضی حصص بصورت یک قامه دیده میشود ، بالاخره سرک پس از طی تقریبا ً (۱۷) کیلو متر بموضع ( وزی) که مقر علاقه داری دری خیل میباشد مواصلت می نماید ازوزی به بعد سرک استقامت خود را بطرف مشرق گردانیده و وضع مار پیچی خود را هم از دست میدهد ک صورت راه همواری را اختیار می نماید که در ساحل دو طرفه دریا انار باغهای متعدد و منازل اهالی را بر فراز کوها جنگل های ارچه ، جلغوزه و سرو کوهی وغیره بنظر می آید پس از طی تقریباً ( ۲۹) کیلو متر از پل سید خیل عبور نموده به آبادیها و قلعه های المره میرسد در حصه وسطی و فراخنای این دره قریه های موسوم به کپلی ، پلی لوله قرار گرفته و بطرف دست چپ قلعه سرکاری مقر علاقه داری المره واقع و به طرف دست راست بر فراز پشته بلندی قلعه مستحکم عسکری موسوم به ( نادرشاه کوت) کائن میباشد پس از طی تخمین ۹ کیلو متر از المره به میدان وسیع و اراضی سر سبز و شاداب علاقه مندوزائی بنام علاقه داری اسمعیل خیل میرسد این موضع از شاداب ترین حصه این وادی بوده مزروعات گندم ،جو ،جواری ،شالی و باغهای سیب ،انگور ، زردآلو ، آلو ،انار کم و بیش دیده می شود در اسمعیل خیل بکنار سرک عمومی تعمیر عصری برای مکتب آباد گردیده است .
بعداز اسمعیل خیل سرک به اراضی همواری که در بعضی حصص سرمه ریگ دارد و برای زراعت مساعد نبوده و لامزروع مانده است سیر میکند و بالاخره پس از مسافه تخمین ۱۲کیلو متر دیگر به خوست ( مقر حکومتی و قرارگاه فرقه عسکری مقیم آنجا )مواصلت می نماید .
راه بین کابل و بهسود و هزاره : از سرک بین کابل و قندهار در جائیکه از کوت تخت پایین و بوادی میدان توصل می کند یک سرک کوچک دیگری بطرف دست راست جدا میگردد این سرک راه سر چشمه
(۱۰۱) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و بهسود هزاره میباشد ،سرک مذکور تا یک حصه بطرف شمال سیر نموده سپس بطرف چپ وادی خرم و شاداب میدان سیر و بعد از طی مسافه تخمین (۷) کیلومتر به کوته مشرو ( مقر حکومتی میدان ) که بازار مختصری هم دارد واصل میشود درینجا یک تعداد کافی دکاکین موجود و هر نوع موارد خوارکه وغیره حوائج پیدا شده میتواند بعد از اینجا سرک سمت خود را از شمال بغرب تغیر داده از کنار راست وادی عبور و به جلریز ( که مقر علاقه داری جلریز میباشد ) مواصلت میکند شهر کوچک جلریز در ملتقایی دو آبیکه یکی از دره سنگلاخ از جانب شمال و دیگری از دره اونی و سر چشمه می آید واقع گریده و کیف مخصوص دارد .
پس از جلریز عرض دره کم تر سده و سرک بطرف غرب در کنار معبر آبیکه از سر چشمه می آید بسیر خود ادامه میدهد بدو طرف دره باغهای و‌مناظر قشنگ قرار گرفته که در بین آنها عمارت اهالی مردم تکانه آباد گردیده جلب نظر می نماید . از جلریز بعد از طی مسافه تخمین ( ۱۸) کیلو متر سرک به سر چشمه می رسد . سرچشمه آخرین حصه وادی میدان میباشد عمارات و منازل اهالی درینجا بالای تپه های بلندی بفاصله های مختلف بنا یافته است . درینجا سه چشمه بزرگ و جود دارد که منبع دریای کابل میباشد از کابل تا سر چشمه موتر زیاد در حرکت بوده و همه روزه رفت و آمد دارد . در سر چشمه نیز بازار مختصری وجود داشته و اداره پست و تلیفون و شعبخ گمرگ نیز موجود می باشد . بین سر چشمه و بهسود موتر کمتر حرکت میکند بنابرین مسافرین مجبور می شوند پیاده و یا بسواری اسپ و مرکب سفر کننده بعد از طی مسافهء تخمین ( ۳) کیلومتر از سر چشمه سرک به دهن دره اونی مواصلت می کند . درینجا دره بدوشاخ منشعب گردیده یکی راه پیاده رو است که به طرف غرب در امتداد سرک بکنار آب باریک به داخل دره تنگی پیش رفته و بالاخره به دایمیر داد وردک میرسد. راه دیگر که همین سرک موتر رواست بطرف شمال گشته و پس از طی (۱۲) کیلومتر مسافه به پای کوتل اونی میرسد . دریای کوتل اونی در سه دکان سماوارچی وجود و از قدیم یک رباط برای شب باش مسافرین اباد گردیده است . بعداز عبور کوتل اونی بموضع ( یورد) که سرای کوچکی میباشد و اصل میگردد همین سرچشمه و بورد تقریبا ً ۲۳ کیلو متر مسافه است از یورد بفاصله تقریبآ ۹کیلو متر دیگر به جو قول می رسد بعد از طی تقریباً ۲۰ کیلو متر به مرکز علاقه داری ( فراخولم ) که موضع بهتر است واصل میگردد .
این راه بفاصله یک کیلو متر از راه فراخولم در موضع اودله در معبر دریای هلمند براه تنگی التقا نموده تا یک کیلو متر دیگر بکنار آب هلمند پیش میرود بعد از آن دریاست خود را بطرف راست و بطرف چپ(یعنی بطرف جنوب ) تغیر داده بداخل دره تنگی
افغانستان (۱۰۲)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پیش‌میرود و پس از قطع (۳) کیلو متر دیگر باز بطرف غرب میلان‌نموده پی هم از سی چهار کوتل یکی بعد دیگری گذشته به رباط باد آسیا که در دشت وسیع آباد گردیده است می رسد ، از باد آسیا تا بهسود مرکز حکومتی تخمین ۸کیلو متر مسافه بوده و راه نسبتاً هموار است بعد از دو ساعت قطع مسافه به کوتل [تلاو] واصل میگردد.نزدیک قرار گاه حکومتی خانه ها و منازل اهالی واقع شده است از سر چشمه تا بهسود بحساب معمول و متعارف مسافرین پنچ منزل راه میباشد .
راه بهسود و پنج آب مرکز حکومت کلان:
از بهسود سرکی بطرف پنچ آب مرکز حکومتی کلان میرود بعد از ۹ کیلو متر یک وادی سر سبز و نسبتاً پر‌جمعیت که مشتمل به پنچ شش قریه خورد و بزرگ است واقع شده این موضع بنام ( راقول ) موسوم بوده و یک بابو مکتب ابتدائی هم در آنجا تاسیس یافته است سرک از آبادیهای گذشته در بین یک دشت همواری که بیش از ۴ کیلو متر طول نداشته و بصورت سطح مرتفعی دیده میشود امتداد یافته و آبادیهای متعدد و پراگنده ئی باطراف و جوانب سرک بفاصله های متفاوت قرار گرفته است حینکه سرک بر فراز این سطح برمی آید هموار و مسطح بنظر می رسد ولی سرک مذکور بتیغه باریک و امتداد کوهی که تخمین ( ۳۰۰) متر ارتفاع دارد امتداد یافته است و بهر دو جانب سطح پست و بلند و دورنمای وادی های کوچک و بزرگی که در بین کوه بچه های کم ار تفاع موقعیت دارد جانب دقت میباشد این پوزه بالاخره به معبر رود هلمند انجام می یابد و سرک دفعتاً از نشیبی تندی سرازیر می شود و از سرپل دریا گذشته بلافاصله بکوه بچه تندی که به نشیب مذکور متناظر می باشد برمیخورد این کوتل ( ملا یعقوب ) می گویند .
برفراز این کوتل باز سرک در سطح مرتفع و همواری سیر میکند بعد از قطع تخمین ( ۱۸) کیلومتز به منزل دیگری که کاملا در بین دره تنگ و طولانی واقع و موسوم به ( موشک ) است پیش میرود و بعد به رباط دهن رشقه میرسد درین جا چند خانه موجود و لین تیلفون هم تمدید گردیده است از دهن رشقه به بعد راه تا یک اندازه هموار بوده در بین دره طولانی و آبادیهای موسوم به ( دراز قول ) در کنار آب سیر مینماید در آخر این دوره یک کوتل‌کم ارتفاع کائن و یک رباطی بنام ( زرد سنگ ) وجود دارد پس از قطع مسافه یک منزل دیگر که از دو کوتل دیگر بنان ( خارپوش و کار طوسی ) عبور مینماید سرک به مرکز حکومت کلان دایزنگی یعنی موضع پنجاب مواصلت می کند .
از پنجاب دو سرک دیگر منشعب گردیده که یکی به سمت غرب طر کرمان و لعل تمدید یافته راه هرات و کابل میباشد و سرک دیگر به سمت شمال غرب ممتد و از دره غرغری گذشته بحکومتی یکاولنگ و از آنجا به بامیان تمدید گردیده است راه دوم بین کابل و دایزنگی می باشد که اینک هر کدام آن را بالنوبه تذکر میدهیم .
(۱۰۳) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سرک بین دایزنگی و بامیان :
این‌سرک از دایزنگی به سمت شمال غرب در داخل دره ئی بنام ( غرغری) پیش رفته و بعد از طی ۴ کیلومتر در بین آبادی ها سمت خود را بطرف شمال و شمال مشرق تغیر داده ، تدریجا ارتفاع میگیرد و به کوتل ( خرقول ) بالا میرود و پس از طی کوتل نشیب آن طرف کوتل را بخط منکر طی نموده دریای کوتز از جوار یک قریه بنام ( جنگلک) میگذرد که نخستین قریه ( سبزقوا ) مربوط حکومت یکاولنگ می باشد بعد از طی مقداری مسافه داخل دره شده و در حصه و سطحی دره به سمت مشرق از کوتل دیگری میگذرد و به درهء دیگری که [سربلاق ] نام دارد فرود می آید و در آخر دره در موضعی که باسم [ نیک ] یاد میشود نوادی یکاولنگ داخل میگرددد همین که سرک از دره بر می آید به سمت راست دور خورده پس از قطع یک کیلومتر مسافه بمرکز حکومتی یکاولنگ وصل میشود فاصله بین دایزنگی و یکاولنگ تخمیناً [ ۳۰] کیلومتر بوده موتر در ظرف ۲ الی دو نیم ساعت آن را طی میکند .
راه بین کابل و قندهار :
بین کابل قندهار [۵۱۵] کیلومتر مسافه است سرکیکه از ایستگاه متصل پل شاه دو شمشیره علیه الرحمه نامینار یاد گار عبدالوکیل خان واقع ده‌مزنگ عریض نموده قیرریزی شده است از ایستگاه منار مذکور سرک عریض و پحتمهء دیگری به طزف قصر بزرگ دارالمان رویه سمت جنوب امتداد و بعد از (۱۰) کیلو متر بدار الفنون وصل میشود و سرک کابل ازین ایستگاه مستقیما ً به سمت غرب به خط سیر خود دوام داده از بین عمارت و آپارتمان های کارته ۴ گذشته به ماهتاب قلعه می رسد پس از طی مسافه تخمین ۲۴ کیلو متر بموضع [چوکی ارغنده ] واصل میشود در چوک ارغنده شعبه گمرک و چند دکان کوچکی وجود دارد که مسافرین احیاً فرود آمده چند دقیقه استراحت میکنند و طعام و چای صرف می نمایند از چوکی ارغنده جاده استقامت خود را از مغرب به سمت جنوب غرب تغیر داده از کوتل تخت عبور و به وادی میدان داخل میگردد همینکه سرک بحاشیهء آبادی های میدان میرسد یک سرک دیگر بطرف راست منشعب گردیده به سر چشمه و بهسود و هزار ممتد میباشد که بنام [ دشت توپ ] یاد میشود سیر نموده داخل حوزهء وردک میشود این دشت بین علاقه میدان وردک حداقل است در حصه .
افغانستان (۱۰۴ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وسطی این دشت یک سرک باریک به سمت راست طرف چپ وردک انشعاب یافته است در چک وردک فابریکه تولید برق کابل دائر می باشد به شیخ آباد نارسیده بطرف چپ یک سرک دیگری از سرک عمومی جدا میشود که از تنگی وردک گذشته به مقر حکومتی کلان لوگر ( برکی برک) مواصلت می نماید در ایام زمستان که بعضی اوقات به سبب برفباری زیاد راه ارغنده مسدود می شود رفت آمد از همین راه صورت میگرد سپس سرک از منازل سیاه آباد ،تکیه ، و ش گاو که بوردک تعلق دارد گذشته به علاقه حکومت اعلی غزنی داخل میگردد .
از غزنی تا قندهار : همینکه سرک از شهر غزنی خارج میگردد مستقیماً بطرف‌جنوب رهسپار شده بمنزل نانی که اولین منزل بین غزنی و قندهار است میرسد درین حصه وضعیت اراضی تبدیل یافته و سرک به دشت شلگر واصل میشود سپس از منزل موشکی و علاقه قره باغ که منطقه سر سبز و پر جمعیت بوده مقر حکومتی محلی آنجا می باشد مواصلت می نماید بعد از قره باغ سرک اراضی خشک و لامزروعی را قطع نموده از منازل کوه آهن و دشت مقر و رباط ( اوبه) گذشته به آبادیهای مقر واصل و پس از طی مسافه ء کمی وار‌مقر میشود .
راه غزنی و مقر کاملا ً هموار است از مقر یک سرک به سمت جنوب تمدید یافته و بطرف آب ایستاده و ناوه مقر امتداد و از آنجا به کتواز میرود آب ایستاده از مقر ۴۵کیلو متر مسافه دارد سرک دیگری در سمت شمال به فاصله ۵کیلو متر به غرب مقر از موضع ( آغو جان) جدا شده بطرف جاغوری علاقه هزار جات تمدید یافته است ،ازین جا تا سنگ ماشه مرکز جاغوری تخمین ۴۰ کیلو متر مسافه است .از مقر جاده در بین دشت بطرف قلات غلجائی قلات مربوط ولایت قندهار، داخل میگردد درین حصص وضعیت طبیعی اراضی به تپه ها و کوه بچه های کوچکی تبدیل یافته و آبهای جاری و کاریز های متعددی در هر گوشه دیده میشود سرک بعد از قطع اراضی ناهمواری در کناز رود ( ترنک ) و جوار تپه ها به قلات وارد میگرد د و پس از آن مناطق جلدک تیر انداز شهر صفا مانجه و مهمند که آخرین منزل قندهار است میگذرد و بطرف قندهار پیش میرود فاصله بین مانجه و قندهار ۴۴ کیلومتر و بین مهمند و قندهار ۲۲کیلومتر میباشد از قندهار تا منزل جلدک سرک در اراضی پست و بلندی امتداد یافته و در اطراف آن بفاصله های مختلف جنگل و اشجار بادام و مزروعات سبز و خرم دیده میشود پس از آن سرک بدشت همواری رسیده بسیرخود دوام میدهد . درین منزل خود را که پیدا میشود مخصوصا در شهر صفاکه از شهر های تاریخی و یک قرن پیش معمور
(۱۰۵) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بوده است ولی اکنون در اثر حوادث خراب گردیده معهذا قریه آبادی موجود است . فاصله بین سهر صفا و قندهار ( ۶۶) کیلو متر و بین کابل و شهر صفا ۴۴۹ کیلو متر است اطرف منطقه مانجه هم شاداب و آباد است . شهر صفا و مانجه و رباط مهمند با لین تلیفون وصل شده است .
بعد از یکنیم کیلو متر از منزل مهمند ، سرک به منزل باغ قندهار واصل میشود ، منزل باغداری عمارت قشنگ و باغ خوب و حوض مصفا است و بعد بشهر قندهار وصل میگردد بدین قرار : دریک کیلو متر ی شهر قندهار نماینده ء گمرک موجود است ازین موضوع یک سرک بطرف دست چپ جدا و بطرف چمن امتداد یافته است و پس از چند قدم سرک بدوشعبه منشعب گردیده شعبه اول مستقیماً پیش رفته و از دروازه ء کابل بداخل شهر می رود و شعبهء دوم بطرف دست راست انحراف نموده بطرف فابریکه پشمینه بافی و گمرک قندهار پیش رفته از سمت شمال وارد شهر قندهار می شود.
راه بین قندهار و چمن : از قندهار یک سرک پخته و اصولی ذریعه (کمپنی موین کنودسن آمریکا ئی بطرف سپین بولدک قلعه جدید ) تمدید و سرویس منظم قایم گردیده است سرک در حصهء جنوب شرقی شهر قندهار منشعب گردیده پس از فاصله تخمین ۵۶کیلو متر بمنزل ( تخته پل ) میرسد تخته پل موضع آبادی بوده پترول و صروریات خوارکه درین جا پیدا می شود شعبه گمرو نیز درین جا دائر می باشد پس از طی ۵۴ کیلومتر دیگر سرک بمنطقه ( کدنی) واصل میشود کدنی هم منطقه آباد بوده در سرحد آن تهانه عسکری و سرحداری افغانستان واقع است این تهانه بنام ( قلعه جدید ) یا ( سپین بولدک) معروف است ، پاسپورت کسانیکه به خارج سفر میکنند و یا از خارج داخل افغانستان میشوند درین جا دیده میشود درین جا تانک پطرول و خوارکه نیز موجود است فاصله ء بین قندهار و قلعه جدید یعنی سپین بولدک (۱۰۱) کیلو متر و بین کابل و سپین بولدک (۶۱۶) کیلو متر میباشد و از مرکز حکومتی سپین بولدک تا چمن که در رای خط سرحدی است تخمین ۳ کیلو متر میباشد .
راه بین قندهار و گرشک : سرک از دروازه غرب شهر که بنام دروازهء هرات یافت میشود آغاز و از بین عمارت شهر جدید سیر نموده پس از ۲ کیلومتر بمقام سرپوزه از پای چهل زینه در فاصله (۱۲) کیلو متری شهر از کنار باغ کوکران و مقره حاجی میرویس گذشته به پل ارغنداب میرسد و از پل ارغنداب گذشته قدری بجانب شماب منحرف میگردد و در اراضی هموار و کم درختی سیر می نماید . سمت راست جاده خشک و سمت چپ آن که بساح ارغنداب واقع است سبز و خرم میباشد لیکن پس از یک منزل راع موضعیت سرسبزی متدرجا کم شده رفته و بالاخره سرک اراضی لامزروع و خاره ئی را قطع میکند و از چندین فراز و نشیب گذشته بموضوع کشک نخود مواصلت می نماید .
افغانستان (۱۰۶)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کشک نخود مقر حکومت درجه ۴ محلی آنجا میباشد اراضی گرد و نواح آن کاملاً بذریعه کاریزها مشروب می گردد از قسمت جنوبی باغ حکومتی یک سرک به سمت شمال جدا شده و بطرف میوند می رود که ازینجا بفاصله تقریبا ً ۲کیلو متر واقع گردیده است .
بعد از کشک نخود سرک در بین دشت وسیع و هموار و لا مزروعی سیر کرده و پس از طی (۲۵) کیلومتر به موضع یخچال مواصلت می نماید که اکنون بنام موسی قلعه یاد میشود .
ازین جا دو سرک یکی بسمت جنوب مغرب قلعه بست ممتد و‌دیگری بطرف شمال به علاقه اری ساوبان قلعه امتداد واز آنجا به ده راود کشیده شده است از یخچال تقریباً (۱۵) کیلو متر بعد سرک بذریعه رود بزرگ هلمند قطع میگردد به آن طرف دریای هلمند مقر حکومت اعلی گرشک واقع است .بر دریای هلمند پل بزرگ آهنی تعمیر شده است .
راه بین گرشک و فراه : از گرشک سرک بطرف غرب امتداد یافته از منازل جدیدی در اراضی هموار و دشت خاره و‌سنگ زاری میگذرد و پس از طی (۸۰) کیلو مسافه بموضع دل آرام میرسد درینجا یک هوتل عصری بریک‌سطح مرتفعی در کنار‌درهء خاش رود آباد گریده است . دل آرام نصف راه بین گرشک و فراه می باشد . بعد از فاصله (۳۰) کیلو متر به آبادی دیگری مسمی به (سلطان بکوا) می رسد پس از بکواه تقریباً (۵۰) کیلو متر سرک در اراضی هموار و لامزروع امتداد دارد و در نزدیک فراه از سه – چهار نشیب و فراز گذشته بزمین مسطح و هموار ی واصل میگردد که دور نمای شهر فراه به نظر می آید و بعد از مسافه محدودی بشهر فراه که مرکز حکومت اعلی است وصل میشود .
راه بین فراه و چخانسور : سرک چخانسور اولا بطرف غرب تا موضع [باغ پل ] بسرک هرات پیش میرود و سپس در نزدیک باغ مذکور سیر خود را بطرف جنوب مغرب تبدیل داده اراضی لامزروعی را در دامنهء یک کوه بچه می‌پیماید .پس از طی مسافه تخمین ۱۰کیلو متر از فراه خارج شده بداخل دشت وسیع و‌همواری امتداد می یابد و بعد از طی مسافه تخمین ۱۰ کیلو متر ب منطقه سبز و آبادیهای که آن را (توسک و نوده ) میگویند مواصلت می نماید . از توسک گذشته بداخل اراضی لامزروع و دشت ریگزاری امتداد می یابد که در اطراف سرک دور نمای تپه ریگی دیده میشود بعد از طی مسافه تقریبا [۵۲]کیلو متر دیگر به علاقه و آبادیهای [ جوین ] واصل میشود این
(۱۰۷) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حوزه بذریعه یک علاقه داری درجه اول که بنام علاقه داری لاش جوین یاد میشود اداره میگردد . درین جا چیزیکه جلب توجه می نماید همانا دو قلعه مخروبه [قلعه جوین ] و [قلعه لاش ] میباشد که از ترقق و مدنیت اعصار ماضیه این منطقه نمایندگی میکند .
سرک پس از طی فاصله تخمین [۲۰] کیلومتر به قریه [سلیمان ] و بعد از قطع مسافه تقریباً ۲۹کیلومتر به علاقه داری [ میل کرکی ] میرسد آباد یهای این موضع نسبت به [سلیمان ] و [جوین] بیش تر بوده و ذریعه نهرهائیکه در سطوح مرتفع کشیده شده است مشروب می شود از میل کرکی به بعد سرک سمت خود را بطرف جنوب تغیر داده پس از طی تخمین [۲۳] کیلو متر به چخانسور وصل میگردد .مرکز چخانسور کنگ نام دارد .
راه بین فراه و هرات : جاده ء بین فراه و ولایت هرات از شهر فراه تا فاصله [۳]کیلو متر بطرف غرب پیش رفته از فراز پل فرا رود عبور می نماید . و بعداً استقامت خود را بطرف شمال گرفته از بین قریه ها و قصبات متعددی گذشته در موضع [آچین] که آخرین آبادیهای جلگه فراه بشمار می رود به اراضی خشک و سنگزای داخل و از رباط ساج عبور می نماید درین منطقه از نشیب و فراز کوچکی در برجستگی های دامنه جبال گذشته داخل درهء تنگی می شود . در بین این دره هم در چند موضع از پست ها و بلندی های کم ارتفاعی میگذرد و بموضع [خشک آبه ] که منزل دوم بین فراه و هرات می باشد میرسد سپس در بین تپه های کوچک و کم ارتفاع اراضی مسطح و همواری را پیمود ه منزل سوم موسوم به [جیجه] بعد از جیجه به رباط خوست پیش میرود و از خوست تقریباً [۵] کیلومتر گذشته به علاقه شین دند ولایت هرات داخل میگردد درینجا سرک متدرجا به بلندی آغاز نموده پس از طی یک مسافه به شین دند میرسد .
شین دند مقر حکومتی و از مربوطات ولایت هرات بوده و در آنجا یک سلسله دکانها مقبول و هوتل عصری بنا یافته است . فاصله بین فراه و شین دند [۱۴۰] کیلو متر میباشد .
از شین دند سرک بطرف شمال امتداد یافته است پس از طی [۶] کیلومتر از اراضی سر سبز و آبادیهای شین دند میگذرد و در دشت همواری سیر میکند که آبادی باملاحظه نمیرسد و پس از طی ۲ رباط مسافه بموضع [ ادرسکن ] که منزل دوم بین شین دند و هرات میباشد مواصلت مینماید .
بعد از ادرسکن در طول راه فراز تدریجی محسوس و سرک در دامنه جبال و اراضی کم زراعت سیر نموده و پس از طی یک منزل به [ موضع شاه بید] میرسد پس از تخمین [۲] کیلو متر مسافه دیگر از آغوش تپه ها خارج شده در حاشیه جلگه وادی هرات بموضع [ میرداود] که آخرین منزل بین شین دند و هرات میباشد واصل میگردد میرداود یک موضع خوش منظر و مدخل وادی هرات بوده و یک هوتل قشنگ و عصری و پارک
افغانستان (۱۰۸)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
زیبائی در آن احداث شده است از میر داود سرک مستقیما ً نشیب دامنه را پیموده به میدان طیاره میرسد و آخر میدان طیاره حوالی شهر میباشد درین حصه راه دو شعبه میشود یک شعبه بطرف دست جپ و از پل مالان گذشته به شهر کهنه داخل میگردد . و شعبه دوم از پل پشتون عبور نموده رو به شمال بطرف شهر جدید پیش می رود وبه پارک شهر نو منتهی می گردد . و بالا خره از وسط پارک گذشته در پیش روی عمارت نایب الحکومه باز بدو فرع جدا میشود ، یک فرع مستقیماً به سمت غرب امتداد یافته و بشهر کهنه هرات منتهی میشود و فرع دیگر به سمت شرق امتداد یافته به زلمی کوت که قرارگاه عسکری فرقه هرات و موضع خیلی زیبا و دل آویز میباشد واصل میگردد .
راه هرات و اسلام قلعه : بین شهر هرات و اسلام قلعه [۱۲۰] کیلو متر مسافه است سرکیکه شهر هرات را باسلام قلعه وصل میکند . از گوشه شما مغرب شهر هرات جدا شده و پس از طی مسافه [۲] کیلو متر از آبادیهای شهر و قصبات آن خارج و بحاشیهء شما جلگه در دامنه کوه از بین اراضی لامزردع در سطح همواری سیر مینماید بطرف راست سرک راضی خشک و ریگ زا و طرف چپ آن سرسبز و دورنمای آبادی دو طرفهء هریرود دیده میشود پس از ۲۵کیلومتر مسافه بطرف چپ سرک باز یک سرک دیگری از سرک اصلی جدا شده بطرف قریه شکیبان میرود . این قریه پر‌جمعیت بوده و یکباب مکتب هم در آن تاسیس شده است . سرک به فاصله [۱۲] کیلو متر در اراضی هموار پیش رفته و به منزل سوم موسوم به شبش میرسد ولی ازینجا به بعد بصورت مارپیچ در بین تپه ها سیر کرده پس از نشیب ها و فراز ها به ( تیر پل )که بر فراز هریرود ساخته شده میرسد ، از پل نا گذشته سر کی به سمت راست بجانب سال جدا گردیده است ،این سرک از شمال کهان عبور نموده متصل و موازی بخط سرحدی دولت ایران بداخل علاقه گلران پیش میرود و ازین جا تا کهسان ۵کیلو متر تخمین میشود . سرک عمومی از تیر پل گذشته پس از طی [۱۵] کیلومتر به اسلام قلعه که سرحد افغانستان و ایران است مواصلت می نماید . در اسلام قلعه دائره سرحد داری،شعبخ گمرک ، عمارات عصری برای بود بادش مامورین سرحدی و توقف مسافرین نی وجود دارد پاسپورت ها درین جاویزه و ملاحظه میشود
راه هرات و چخچران : راهیکه از کابل به چغجران میرود ، اول تر فاصله بین او به و هرات را که راه عمومی و موتر رو است طی میکند . از هرات تا اوبه [۱۲]کیلو متر فاصله است این سرک از زلمی کوت جدا شده به طرف اوبه میرود .
پس از اوبه سرک خط سیر دریا را تعقیب نموده بطرف شرق پیش میرود .عرض وادی هم متدرجا کم میگردد و بعد از [۴۵]کیلو متر به قریه خواجه چشت [رح] مواصلت می نماید خواجه چشت درهء باطراوت و خوش آب و هوایی بوده دارای آبادیهای زیاد و بنا های تاریخی، لین
(۱۰۹) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تلیفون میباشد و آرام‌گاه حضرت سلطان مودود چشتی در آنجا واقع است . بفاصله [۱۲]کیلو متر از خواجه چشت پل معروف [شیر خواج ] را که بردریای هیرود تعمیر و از آهن ساخته شده است عبور نموده بعد از طی [۳۵]کیلومتر مسافه به کوتل بزرگ و مرتفعی میرسد و راه شکل‌مارپیچی را اختیار و بعد از قطع فاصله [۸]کیلو متر از کوتل میگذرد و به ( سر چشمه باغ ) مرکز تابستانی حکومت شهرک میرسد . بعد از سرچشمه باغ شهرک ۶۰ کیلو مترمسافه دیگر را در نشیب و فراز تپه های خورد و بزرگی قطع نموده و به قریه آهنگران که علاقه چخچران است واصل میشود . از آهنگران گذشته بعد از طی ۴کیلومتر مسافه سرک به دوشعبه قسیم میشود .یک شعبه آن به سمت جنوب ممتد شده بعد از طی ۱۵۰ کیلومتر بمرکز غور وصل میشود .
شعبه دیگر از آهنگران به طرف شرق‌پیش رفته بعد از ۱۵کیلو متر به موضع (کاسی) مرکز چغجران وصل میگردد ، در کاسی رباط سراجیه و در مجاورت آن باغ عمومی جدید احداث و عمارت حکومتی و یک پل پخته آباد گردیده است هکذا یک هوتل عصری بنا یافته است .این موضع خیلی سرد بوده و اشجار کمتر دیده میشود سرک از کاسی گذشته و بعد از قطع ۳۰ کیلو متر بقریه ( شینه) واصل میشود . این موضع بکنار دریای لعل واقع میباشد .سرک در نزدیکی شینه از دریای لعل گذشته بعد از فاصله (۵) کیلو متر بموضع ( کورک) میرسد از کورک بفاصله ۵کیلو متر دیگر سرک به موضع دولت یار که آخرین علاقه هرات و حد فاصل بین حدود ولایت کابل و هرات میباشد وصل میگردد . دولت یار بذریعه لین تیلفون هم وصل گردیده و یک هوتل نسبتاً عصری نیز دائراست .
راه هرات و کشک : این جاده از حاشیه شمال شهر هرات از سمت شرقی زیارت مولانا عبدالرحمن جامی جدا شده بعد از طی مسافه کمی در بین آبادیهای حواشی و مضافات شهر و دامنه کوه سید عبدالله مختار را پیموده در بین تپه ها و اراضی خشک ولا مزروع پیش میرود و بعد از طی یک مسافه به حکومت درجه ۲ کشک می رسد بفاصلهء ۲کیلومتر بعدازین موضع سرک به دو شعبه تقسیم میشود :
۱-شعبه اول جانب شمال بداخل تپه ها سیر نموده پس از طی ۷کیلومتر به موضع یکه درخت مرکز سابق حکومتی رسید و از آنجا تا ۱۵کیلو متر دیگر بداخل اراضی للمی و کاری دشت ها سیر نموده و بعد به تورغندی (علاقه سرحدی افغانستان و روسیه ) مواصلت مینماید و درینجا نیز شعبات حکومتی برای بودباش مامورین سرحدی و فرودگاه اموال وارداتی و صادراتی تاسیس یافته است ازین نقطه تهانه و عمارت سر حد روسی بنام ( کشکی ) دیده میشود .ق
۲-شعبه دوم سرک بطرف غرب ممتد و از منطقه کشک عبور نموده به گلران ( علاقه شوراوک )
افغانستان (۱۱۰)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
میرسید گلران حکومت درجه ۲ بوده و مرکز آن ( قره باغ) نام دارد از کشک تا گلران تخمیناً ۴۵کیلو متر است . از رباط سنگی یک راه موتر رو بمست شرق جدا گردیده است و بطرف قلعه نو ،مرکز حکومتی کلان بادغیسات امتداد می یابد و از اینجا تا قلعه نو تخمین ۸۰ کیلو متر مسافه است . سرک در حالیکه یک سلسله تپه های خاکی و فرا و نشیب زیادی را در بین جنگل زار های پسته می پیماید بالاخره به قلعه نو وارد میشود .
راه هرات و قلعه نو : از شهر هرات تا قلعه نو (۱۶۵) کیلو متر مسافه است . سرکیکه هرات را به قلعه نو وصل میکند . از بین شهر نو هرات گذشته به طرف مشرق ممتد و تا موضع ( پل پری ) که بفاصله ۱۵کیلو متر واقع است .با سرک اوبه یکی میباشد.در پل پری سرک سمت شمال مشرق را اختیار کرده است و بعد از مسافه ۳کیلو متر از رودخانه پاشتان گذشته به طرف کرخ میرود و پس از طی (۳۰)کیلو متر بکرخ می رسد.کرخ حوزه ء خوش آب و هوا خرم و سر سبز است پس از کرخ به موضع رباط مسجد چوبی واصل میگردد در پای کوتل سبزک واقع است بعد از مسجد چوبی سرک به کوتلی بالا رفته بصورت مارپیچ در بین مناظر قشنگ طبیعی این حوزه .سیر میکند .دو طرفه سرک دامنه ها و تپه ها کاملاً از جنگل ارچه وغیره اشجار کوهی مستور دیده میشود . مسافه بین این کوتل که درین حصه ار مرتفع ترین کوتل های سفید کوه بشمار میرود (۱۴)کیلو متر است ، بعد ازین کوتل سرک (۱۵) کیلو مترمسافه دیگر را در بین اراضی هموار دامنه جبال طی نموده بمرکز قلعه نو وصل میشود از قلعه نو یک راه به طرف شرق جدا شده بحکومتی فارس میرود و تا موضع لنگر که یکی از میله جای های مهم و مشهور این منطقه بشمار میرود امتداد یافته است و راه دیگر عبارت از راه مرغاب و میمنه میباشدکه بطرف شمال امتداد می یابد .
راه قلعه نو و بالا مرغاب : بین قلعه نو و بالا مرغاب (۱۱۶) کیلو متر مسافه است جادهء که این دو منطقه را به هم‌وصل میکند از قلعه نو جدا شده بعد از طی ( ۲۰) کیلومتر بطرف بالا مرغاب ممتد و در داخل تنگی موسوم که (به دره بوم ) که عرض آن ۵۰ تا ۱۵۰ متر و طول آن ۱۵کیلو متر تخمین میشود امتداد می یابد . بر فراز دو طرفه این تنگنا که سطح مرتفع دارد جنگل های غلوی بسته مشاهد میشود .سرک از دره بوم گذشته در حصه پل کهنه مرغاب بوادی مرغاب وارد میگردد درین حصه دو پوزهء کوه بهم نزدیک شده درهء تنگی را ایجاد میکند از اینجا سرک سیر خود را بطرف شمال غرب تغیر داده مسیر وجریان آب دریا را تعقیب میکند . گاهی از دریا دور و گاهی به دریا نزدیک میگردد . به دو طرفه دریا آبادیهای و مزروعات و بالای کوه جنگل ها پسته دیده میشود سرک در اکثر .
(۱۱۱) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حصص هموار ولی در بعضی جا از پوزهٔ تپه ها و بلندی ها میگذرد و بالاخره پس از طی ( ۲) کیلومتر مسافه وارد حکومت مرغاب میگردد .
در مرغاب پلی بنام ( پل تینی) برفراز دریا آباد وابنیه و دکاکین و هوتل عصری تعمیر گردیده است مکتب هم درین جا تاسیس یافته ، بعضی باغ های زرد آلو ، آلوبالو ، انار ،انگور وغیره هم در حوالی این منطقه هم موجود است .
از مرغاب یک راه بطرف شمال غرب تمدید یافته و به موری چاق علاقه سرحدی میرسد درین جا هم موسسات حکومتی ،تجارتی ، دکاکین و مکتب وجود دارد . موری چاق از مرغاب ۳۵کیلو متر فاصله دارد .دائره کمیساری افغانی برفراز یک تپه کائن است .اطراف این تپه اراضی حاصل خیز و معمور میباشد .و صدها خرگاه مردم ترکمن بادیه نشین برپا و امرار حیات مینمایند . قالین هایکه به اسم مروی یاد میشود اصلا در همین جا توسط ترکمن های افغانی و ترکمن های ماورای سرحد ساخته میشود راه دیگر به طرف شمال شرق ممتد و از طریق علاقه داری غورماچ و چیچکتو به میمنه مواصلت مینماید .
راه بین مرغاب و میمنه : فاصله بین مرغاب و میمنه (۱۷۱) کیلو متر میباشد راهیکه مرغاب و میمنه را وصل نموده است از مرغاب آغاز وبطرف شمال شرق امتداد یافته تا فاصله کمی در بین مزروعات و آبادیها اطراف مرغاب سیر وبالاخره از تپه های خورد و بزرگ در خطوط کج و معوج و از فراز و نشیب زیادی گذشته بعد از فاصله [۳۵]کیلو متر به علاقه داری غور ماچ میرسد .علاقه داری غورماچ در بین یک وادی که عرض آن نیم میل تخمین میشود واقع شده ، اطراف آن‌کمی سر سبز است اخیرا ً یک هوتل هم در همینجا تعمیر شده است . اراضی مجاور و مربوطات این علاقه غالباً للمی کاری میشود .آبادیها و منازل اهالی در داخل تگاب های خورد و بزرگ و بالای تپه های کوچکی در دو طرف واری بصورت پراگنده ، قرار گرفته است بعد از طی [۲۰] کیلومتر مسافه سرک از غورماچ به آبادیهای چیچکتو که علاقه میمنه گفته میشد داخل و سپس به میمنه وصل میگردد.
راه بین کابل و مزار شریف و خان آباد : این سرک در گوشه شمال مغرب مرکز نایب الحکومگی کابل از یک استگاه و چار راهی جدا میگردد یک سرک طرف شمال و یک سرک جانب شرق و سرک دیگر به سمت جنوب متفرع شده است .
سرک شرق از عقب قصر صدارت عظمی امتداد یافته به شهر نو و شیر پور میرسد .
سرک جنوب از پیش روی مقر نایب الحکومکی کابل مستقیماً به ایسگاه و چار راه مقابل سینمای کابل انتها می یابد .اما سرک شمال سیر خود را دوام نموده همینکه بز بر برج شهرارا میرسد بدو شعبه متفرع میگردد :
افغانستان (۱۱۲)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یک شعبه آن سرک قدیمی است که از بین قریه شهرآرا گذشته بالاخره شکل یک زوایه به سمت غرب متوجه میگردد ، شعبه دوم سرکی است که جدیداً تمدید یافته از سمت غربی قریه شهر آرا ممتد و در آخر شهرآرا این هر دو سرک باز به هم یکی شده بعد از مسافه قلیلی در حصهٔ باغ دبیر سیر خود را تدریجاً به جانب شمال‌میگرداند و در پای باغ بالا از قریه نه برجه گذشته پس از فاصله تخمین ۱۰ کیلو متر به قریه ده کیپک که در زیر کوتل خیر خانه واقع است واصل میگردد .کوتل خیر خانه حد فاصل بین حوزهء شهر کابل و دند شمالی میباشد .سرک از این کوتل عبور کرده اراضی نشیب و همواری را که بنام دشت چمتله یاد می شود قطع میکند و پس از طی مسافه ۲۰کیلو متر از شهر کابل به قریه قلعهء مراد بیک میرسد که از سمت کابل نخستین قریه حوزه ٔ کودامن گفته میشود در قلعه مراد بیک قرار گاه فرقه عسکری وجود دارد که بنام حسین کوت معروف است، سرک از قلعه مرادبیگ گذشته بعد از تقریباً ۱۰کیلو متر به سرایخوجه و بعد از ۲۰ کیلو متر به قره باغ واصل میگردد سرایخواجه بازار نسبتاً خوب دارد که هر چیز در آن پیدا می شود هکذا در قره باغ نیز چندین دکان وجود دارد که از میوه باب گرفته تا خوارکه و پوشاکه که در آن یافت میتوان شد سرک از قلعه مرادبیگ تا انجام قره باغ کاملاً در بین باغستان میوه و تاکستان انگور ممتد بوده و دوطرفه آن را بشکل دو خط متوازی ، دیوار های باغستان در آغوش گرفته است . وقتیکه سرک از منطقه شاداب و سرسبز قره باغ بیرون میشود ، از دشت بگرام ،قریه چیگل و لغمانی عبور کرده به شهر چاریکار وصل میگردد و سرک به ایستگاه مرکزی شهر منتهی میشود از کابل تا چاریکار [۶۴]متر مسافه می باشد . چاریکار شهر نسبتاً وسیع و مرکز حکومت اعلی پروان است از ایستگاه مرکزی شهر چاریکار یک جاده به سمت غرب امتداد یافته است که از مرکز شهر و بازار کهنه چاریکار میگذرد و از بین اراضی سر سبز و باغستان ها و قریه ها عبور کرده به پل سعدالله که بر دریای غوربند تعمیر شده است میرسد از پل گذشته و بازهم در بین اراضی خیلی شاداب و باغستان و دهات از قبیل سید خیل وغیره قراء امتداد می یابد و به گلبهار واصل میگردد .فاصله بین چاریکار و گل بهار در حدود ۱۰کیلو متر تخمین میشود .
سرک دیگر از ایستگاه مرکزی چاریکار به سمت شمال ممتد گردیده و تا موضع توتمدره تدریجاً به طرف شمال غرب میلان‌میکند وبعد از تخمین ۶ کیلو متر به توتمدره میرسد .
در طول این‌مسافه بطرف شرق سرک اراضی مزروع و خرم و باغستان قرار گرفته است ، اما به جانب غرب سرک دشت خشک و لا مزروعی میباشد که از سطح اراضی مزروعه م
(۱۱۳) افغانستان ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بوده و آب بان نمیرسد لذا بصورت بائر و دشت مانده است ، قریه توتمدره کاملا شاداب و سر سبز بوده و مشرف بدریای غوربند واقع است . سرک همینکه از پل توتمدره ( بردریای غوربند ) میگذرد بلافاصله به دو فرع جدا میگردد یک شعبه مستقیما ً به سمت شمال رفته پس از فاصله تخمین ۳کیلو متر به شهر صنعتی جبل السراج وصل میشود و شعبه دیگر به طرف غرب امتداد یافته بدرهء غوربند داخل میگردد بین چهاردهی غوربند و کابل ۱۲۴کیلومتر فاصله است سرک از درهء غوربند گذشته و در انجام آن به کوتل شیر بالا میرود و از کوتل گذشته در حصه بلوله به دو فرع جدا میشود یک شعبه آن بطرف چپ به سمت بامیان امتداد دارد شعبه دیگر به سمت راست داخل دره شکاری گردیده (۲۰۲)کیلو متر میباشد از پلخمری یک جاده بطرف شمال جدا و جانب سمنگان امتداد و راه دیگر به سمت شرق جدا شده بعد از مسافه ۱۵کیلو متر به شهر صنعتی بغلان میرسد و از بغلان بطرف خان آباد امتداد می یابد .از کابل تا پلخمری (۴۰۴) کیلو متر و تا بغلان (۴۱) کیلو متر فاصله است .
راه بین پلخمری و مزار شریف :- سرک مزار شریف از طرف شمال پلخمری آغاز یافته پس از طی مسافه کمی از بین آبادیهای و کنار فابریکه نساجی گذشته داخل اراضی مسطح و شاداب غوری جدید میگردد که اخیرا ً تحت آبیاری آورده شده است بعد از طی (۵)کیلومتر سمت خود را از جنوب به شمال مغرب تغیر میدهد و بعد از قطع مسافه (۳)کیلو متر دیگر از موضع چین زائی عبور‌نموده و در (۱۵) کیلو متری پلخمری به اراضی نی زاری میرسد که بنام (چشمه شیر) معروف است از چشمه شیر باز سرک سمت خود را بطرف غرب تغیر داده از دشت همواری میگذرد و به (رباطک) واصل میشود درینجا‌یک رباط و‌چند دکان وجود دارد لین تلیفون هم به‌اینجا تمدید شده است از اینجا‌به بعد در فراز و نشیب تپه هاییکه بعضا ً جنگل های پسته میباشد سیر میکند بالاخره در حاشیه وادی ایبک از دریای خلم گذشته و به اراضی سر سبز و شاداب ایبک داخل میشود .
از ایبک سرک به سمت شمال سیر نموده بعد اً از قراء و قصبات قسمت شمال واری ایبک و رباط حضرت سلطان و صیاد میگذرد و به تنگی تاشقرغان داخل میشود طول تنگی از صیاد الی تاشقرغان ۳ کیلو متر بوده و تقریباً پنجصد متر اخیر آن به درجه ضیق است غیر از سرک و‌مجری آبیکه باندازه عرض سرک است دیگر جائی وجود ندارد .
تنگی تاشقرغان یک حوزه ء سرسبز وسیع و باغستان است که در بین آن منازل اهالی بعضا ً بصورت انبوه وبعضاً به شکل پراگنده واقع شده است و بعد از تخمین ۹کیلو متر
افغانستان (۱۱۴)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
که تماما سر سبز می باشد بالاخره در حصه وسطی این خطه سرک به شهر تاشقرغان وصل میشود و از آنجا سرک بطرف غرب امتداد یافته تا مزار شریف میرسد که ۵۸کیلو متر مسافه دارد در ارض راه رباطهای نائب آباد و گور بمار واقع بوده و اراضی اطراف و نواحی آن تماماً دشت ولم یزرع میباشد و در دو طرفه سرک بین تاشقرغان و مزار شریف قریه های نزدیک دیده نمی شود .
راه بین خان آباد و پلخمری :
این سرک از پلخمری جدا بطرف شمال مغرب در دامنهء کوه کم ارتفاعی سیر نموده پس از طی (۷) کیلومتر سمت امتداد خود را بطرف مشرق تغیر و داخل اراضی شاداب بغلان میگردد و بعد از (۱۶) کیلو متر دیگر به شهر صنعتی بغلان که در آنجا فابریکه بزرگ قند سازی دائر است . مرکز نایب الحکومکی قطغن میباشد توصل مینماید در اینجا اساس شهر جدید طرح گردیده است و یک سلسله دکاکین و عمارات متعددی از قبیل هوتل ، شفاخانه ،مکتب متوسطه و منازل بودو بادش مامورین دولتی وغیره موسسات تجارتی آباد و باغهای مشجر احداث گردیده است بعد از اینجا سرک کاملاث در اراضی مزروع و آبادیها سیر نموده به شهر جدید بغلان که یک باب مکتب ابتدائی نیز آنجا دائر است واصل میشود .اراضی لامزروع و بین فراز ونشیب
تخمین ۹کیلو متر بعد ازین موضع سرک به داخل های تپه ها ممتد میشود درین حصه سمت سیر سرک از شرق بشمال منحرف شده بزیر کوتل جلوگیر‌میرسد و از کوتل گذشته به موضع علی آباد میرسد درین جا نیز چند دکاکاین و آبادیهای دو طرفه سرک دیده می شود سرک از علی آباد به دو شعبه منقسم شده یکی آن معبر آب دریای را تعقیب و به قندز اتصال می یابد راه دیگر به طرف شرق سمت خود را تغییر داده بر یک سطح مرتفع و اراضی خشک و لامزروع برمی آید و سطح همواری را پیموده پس از مسافه ۳۰کیلو متر بموضع سر دورهء خان آباد واصل میگردد بطرف چپ در سطح پستی منظره عمومی دورنمای حوزهء خان آباد جلب توجه مینماید بالاخره سرک استقامت خود را بطرف شمال کشانده پس از طی یک مسافه بر زمین پست و هموار و شادابی سیر مستقیم پیشرفته و نهر خان آباد وصل میگرد۱
راه خان آباد و فیض آباد : راهیکه خان آباد و فیض آباد بدخشان را وصل میکند از خان آباد جدا شده به تالقان واصل و از آنجا بطرف فیض آباد امتداد می یابد بدین قرار تا حوزهء تخمین ۱۷کیلو متری تالقان سرک به طرف شرق در بین آبادی و مزارع امتداد پس از طی مسافه (۱۷)کیلو متر در بین تپه ها در حصه فراخنای دره به اراضی همواری موسوم به (دشت روباه) می رسد در بین این دشت یک رباط سرکاری موجود است و ازینجا به بعد باز سرک در داخل دره های تنگ و راه های پر‌پیچ وسیر و از چندین کوتل گذشته بالاخره
(۱۱۵) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پس از طی تخمین ۳۵کیلو متر مسافه از مناطق گلکفان و چنار گنجشکان که آبادیهای مختصری دارد عبور نموده به دره سر سبز و خرم و پر نفوسیکه بنام (مشهد)یاد میشود واصل میگردد.
مشهد مرکز حکومتی کشم بوده چندین دکان و آبادیهای مختصر باغها و اراضی سر سبز و شادابی دارد که ذریعه دریای کشم آبیاری میشود خود کشم که در حوزهء این حکومت نقطه پر‌نفوس می باشد از حکومتی بفاصله ۱۰ کیلو متر بطرف جنوب واقع است . علاوتا یک راه دیگر موتر رو ازین موضع بطرف شمال جدا شده است که خط سیر دریا را تعقیب کرده که او را به رستاق و از آنجا به چاه آب و ینگی قلعه امتداد یافته است . سرک فیض آباد از این موضوع بطرف شرق امتداد می یابد پس‌از اینکه از علاقه کشم عبور مینماید به اراضی کوهستانی داخل شده در بین سلسله کوه ها به پیچ و تاپ سیر و بعد از طی [۴۵] کیلومتر مسافه به درایم بین کشم و فیض آباد میرسد که نخستین رباط میباشد سرک از درایم گذشته راه ها بر پیچ را در بین فراز و نشیب دره ها و کوه بچه ها می پیماید و پس از طی [۵]مسافه کیلو متر به سطح مرتفع بر می آید این سطح مرتفع بنام [ارکو] معروف بوده و در آن آبادیهای مختصری بصورت پراگنده وجود دارد . در حصه وسطی این سطح مرتفع یک رباط نیز موجود است در ختم سطح این مرتفع سرک از کوتل [ریزگان] گذشته بطرف وادی فیض آباد سرازیر میشود از فراز کوتل تا فیض آباد در حدود ۱۲کیلو متر مسافه تخمین میشود پس از قطع این مسافه سرک از یک پل خشتی که بر دریای کوکچه اعمار شده است از سمت جنوب داخل فیض آباد میگردد .
راه بهارک الی شغنان: شغنان در شمال فیض آباد آخرین نقطه بدخشان بوده و بخط سرحدی بین خاک روسی و افغان واقع است راهیکه بهارک و شغنان را بهم وصل میکند از بهارک آغاز و بخط سرک فیض آباد غرباً در حدود ۳کیلو متر راه پیموده بعد بطرف شمال به دره تنگی داخل میگردد و تقریباً تا ۶ کیلو متر راه بر پیچ میباشد و لی بعد هموار شده بزیر ( کوتل ) بام دره میرسد از زیر کوتل تا فراز آن که تخمین ۶کیلو متر مسافه راه در بر میگیرد راه پر پیچ و خیلی تند بوده و به زحمت زیادی طی میشود از فراز کوتل تا مسافه ۳کیلو متر سرنشیبی کوتل بهمین ترتیب پیموده میشود بدیگر طرف کوتل سرک بیک دشت وسیع و اراضی چمن زار واصل میشود این دشتوبنام دشت شیوه مسمی بوده تخمینآ از ۴ الی ۶کیلو متر وسعت دارد تپه ها ی کم ارتفاع و سر سبز ی در این خطه وجود دارد خود چمن با تپه های مجاور آن چراگاه وسیعی را تشکیل میدهد که در موسوم تابستان کمند های سرکاری و گله های مردم مالدار کوچی به کثرت درینجا می چرد .
(۱۱۶)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
هر طرف خیمه ها و غژدیهای شان برپا میگردد در قسمت اخیر این دشت راه در بین تپه های سر سبزی سیر نموده پس از قطع مسافه تخمین ۱۵کیلو متر به آبادی مختصری که بنام (پیر نخچیر) معروف است میرسد از موضع پیر نخچیر سرک استقامت خود را بطرف شرق تغیر داده پس مسافه تقریبآ ۹کیلو متر به کوتل شیوه ( حوض بدری جمال) واصل میشود .
کوتل شیوه به استقامت شرقاً غرباً واقع گردیده طول آن تقریباً ۳کیلو متر و عرض آن یکنیم کیلو متر تخمین میشود راه سرک عمومی از کنار چپ کوتل عبور نموده و در حصه وسطی کوتل سرک بطرف شمال میل میکند و بعد از مسافه تقریباً ۵کیلومتر بپای کوتل دیگر بنام ( غارجبین) میرسد این کوتل نسبت به کوتل بادم دره هموار ولی کاملا سنگلاخ میباشد .از پای کوتل تا حصه بالائی آن ۳کیلو متر تخمین میشود و از فراز کوتل تا ۶کیلو متر دیگر نشیب آن طرف کوتل را پیموده بالاخره به تهانه محافظین کوتل واصل میگردد ، نزدیک این تهانه بعضی قراهء و آبادیها دیده میشود بعد از تهانه سرک نشیب باقی مانده کوتل را طی و‌پس از قطع مسافه ۶کیلو متر دیگر به شغنان میرسد در دو طرف این کوتل آب باریک که از ذوب برف و چشمه سارهای مجاور دره ها جریان می یابد بنظر می آید .
راه مزار و میمنه : سرک میمنه از حاشیه غربی شهر مزار انشعاب یافته در اراضی هموار و مزروعی بخط مستقیم سیر می نماید و بعد از طی ۷کیلومتر بالتدریج آبادیها و شادابی ها دو طرفه سرک کم شده میرود و بالاخره بعد از طی ۱۵کیلومتر دیگر به آبادیهای نواحی بلخ میرسد و بر فراز یک سطح مرتفع حصار و روقهای مخروبه شهر بزرگ و با عظمت تاریخی بلخ مشاهده میشود.
بلخ : شهر تاریخی و معروف افغانستان است که آثار و آبدات تاریخی آن که از دوره پیش از اسلام و چه از عهد اسلام هنوز موجود و یادی از تمدن و از عظمت باستانی این شهر میدهد این شهر ۱۳۱۲ به حالت خرابه افتاده بود ولی در سال مذکور شهر جدیدی در کنار شهر قدیم با یک تعداد کافی دکاکین عمارات دولتی و رعیتی در اطراف آن آباد خیابان های و باغهای متعددی احداث گردیده بود و در اطراف خیابانها و جاده ها اشجار مثمر و غیر مثمر غرس شده و باز قدری رونق گرفته است .
در شمال مغرب بلخ سرک خط سیر خود را تعقیب نموده بعد از (۳۰) کیلو متر از مواضع چه وند ، شلخی و تیمورک عبور می نماید و به رباط (نصرت آباد) که بین بلخ و آقچه واقع است میرسد درین جا چند دکان در کنار جاده عمومی ساخته شده است نصرت آباد یکی از ایسگاه های مشهور این راه بشمار میرود از اینجا به بعد تقریبا ً ۱۱کیلو متر دیگر در بین
(۱۱۷) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اراضی لامزروع که به دو طرف سرک نیزار ها و علف چرها زیادی وجود دارد سیر نموده بعد به منزل دوم یعنی آقچه میرسد .
آقچه مرکز حکومتی درجه اول مربوط مزارشریف است دینجا هم بازار و دکاکین متعدد ، کاروان سرای ، حمام، هوتل های عصری و یک باب مکتب موجود است و در اطراف آن اراضی وسیعه زارعتی و آبادیهای زیادی قرار دارد بعد از آقچه سرک جهت خود را بجنوب مغرب تغیر میدهد و به هر دو طرف دورنمای اراضی مزروع و منازل اهالی بنظر میرسد پس از طی مسافه تخمین ۳۵کیلو متر از علاقه داری خانقا گذشته به شبرغان مرکز حکومتی کلان واصل میشود از مزار شریف تا این حصه سرک هموار بوده در میدان وسیعی سیر می نماید .
شبرغان : مرکز حکومتی کلان بوده بین میمنه و مزار شریف واقع است درین جا اساس شهر جدیدی وضع شده و یک تعداد دکان آباد گریده و وسط آن باغ عمومی احداث و عمارات عالیشان حکومتی ، مسج جامع و عمارت مکتب و هوتل عصری به شکل زیبائی اعمار شده است بعد از شبرغان سرک در داخل تپه های شین زار سیر نموده پس از مسافه تخمین ۵۲کیلو متر از منزل (خواجه درکوه) و ( شاه مردان ) عبور کرده به شهر اندخوی که اولین آبادی علاقه میمنه میباسد میرسد .
از شبرغان یک راه دیگر به طرف جنوب سرپل میرود که یکی از مواضع معمور و خوش آب و هوا و صیفیهٔ مزار میباشد فاصله بین شبرغان و شرپل تخمیناً ۸۵کیلو متر میباشد .
راه اندخوی و میمنه : از قسمت شرقی شهر اندخوی سرک بطرف جنوب جدا میشود و در بین اراضی سر سبز و شاداب مضافات شهر و علاقه قرغان سیر نموده بفاصله ۱۲ کیلو متر از اندخوی بموضع قرمقول میرسد درین جا بازار مختصری وجود دارد بعد از قرمقول سرک سمت خود را بطرف غرب تغیر داده اراضی شن زار و یک تپه کوچک شن زار را سیر پیموده و به دشت هموار و لامزروعی سیر میکند پس از طی تقریبا ً (۵۲)کیلو متر از اندخوی از کنار دولت آباد گذشته بوادی سر سبز و شاداب علاقه شیرین تگاب میرسد در شیرین تگاب به دو طرف سرک اراضی مزروع و باغستان و آبادیهای زیادی واقع است .
شیرین‌تگاب از میمنه به فاصله تخمین ۴،۵کیلو متر قرار دارد . سرک بالاخره از آبادیها و سر سبزی های این منطقه گذشته بر یک سلسله کوه بچه ها و تپه های سیر و نشیب چندی را پیموده از سمت شرقی به وادی میمنه داخل و پس از قطع مسافه کمی به شهر میمنه واصل میشود .
میمنه از اندخوی ۱۴۰کیلو متر ،از شبرغان ۲۰۵کیلو متر، و از مزارشریف ۳۳۸کیلو متر و از کابل ۹۵۹کیلومتر فاصله دارد .
افغانستان (۱۱۸)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
راه بین میمنه و قلعهٔ نو هرات : بین شهر میمنه و قلعهء نو هرات (۲۸۷) کیلو متر مسافه واقع است راهیکه از میمنه بطرف هرات جدا میشود از المار ،قیصار ، چیچکتو ( حکومت اعلی میمنه) و غورماچ ،بوکز و مرغاب ( متعلقه هرات) میگذرد .
این سرک از قسمت شرقی شهر میمنه منشعب گردیده بخط مستقیم طرف غرب پیش میرود و پس از طی ۳ کیلومتر آبادی ها و سر سبزی احوالی میمنه را گذاشته بین تپه های بلند خاکی بخط مارپیچ چند کوتل کوچک را پیموده و پس از طی ۱۸کیلومتر به میدان وسیع و هموا المار داخل میگردد که در حصص مختلف آن بصورت پراگنده آبادیها و مزروعات واقع است وسط این میدان بازار و مقر علاقه داری ویک رباط سرکاری قرار داشته ویک سلسله دکاکین جدید به دو طرفه سرک آباد گردیده است .
عمارت عصری برای مکتب شده اراضی این منطقه اکثراً کاریزی و للمی بوده آب رود کمتر دارد ، وسعت این میدان در حدود ۳۷۵کیلو متر مربع تخمین میگردد.
بعد از آن بار دیگر سرک در بین تپه های بزرگ خاکی سیر نموده از رود بار ها و کوتل های چندی عبود و بالاخرهاز راه درهء تنگی موسوم به ( هول بلا) به میدان بزرگی داخل میگردد که طول آن شرقاً و غرباً ۳۰کیلو متر و عرض آن ۲۰کیلو متر تخمین میشود این میدان بنام قیصار مسمی و منزل دوم بین میمنه و هرات میباشد .
این حوزه نسبت به منطقه المار بیش تر سرسبز و شاداب بوده ، اشجار و باغستان زیاد دارد و آبهای جاری وافری بهر طرف آن در جریان دیده میشود از حیث آب و هوا و اراضی شاداب این منطقه از مهم ترین علاقه های میمنه بشمار میرود در حصه وسطی این منطقه بقرب و جوار حکومتی بازار و دکاکین متعددی وجود دارد و قسمت غربی این وادی به یک تنگی منتهی میشود این تنگی از فاصله ۹کیلو متری قیصا شروع شده و در طول ۷کیلو متر کاملاً شاداب و سر سبز میباشد و از بین آن یک رود آب میگذرد . عرض این وادی در بعضی حصص یک کیلو متر در بعضی حصص دیگر تا ۳کیلو متر وسعت می یابد در حصه وسطی این دره رباط سرکاری و بازار مختصری موجود است . این دره موسوم به چیچکتو بوده و از مربوطات حکومتی قیصار است که تحت عنوان خودش به تفصیل ذکر شده است. این رود که از بین دره میگذرد از دو طرف چپ و راست آن دریاچه های که آن را تگاب میگویند بحیث معاون به آم آب میرساند در داخل این تگاب ها آبادیهای زیادی کائن است . از رباط چیچکتو به فاصله [۶] کیلومتر در دره وسعت پیدا می کند بطرف سرک در فاصله ۲کیلو متر ی در دامنه کوهی زیارت اصحاب واقع شده که یکی از مواضع
(۱۱۹) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
معروف و آثار متبرک بشمار میرود از این موضع بفاصله [۱۰]کیلو متر سرک به علاقه داری غور ماچ مربوط علاقه هرات واصل میگردد و از مرغاب گذشته به قلعه نو میرسد .
جنگلهای طبیعی افغانستان: جنگلهای طبیعی افغانستان در مناطق مرتفع مملکت واقع بوده ، کوهستانی های هندوکش ،بدخشان، پاراپامیزاد ، سفید کوه و قلعهء نو هرات وغیره از اشجار مختلف مستور است فقط سطح مرتفع عاری از جنگل میباشد در جلگه ها و میادین پست بجز حاشیه ولایت شمالی با ساحل ترنگ و بعضی حصص سواحل هلمند دیگر هیچ حصه داری جنگلهای بزرگ نیست .
اشجار جنگی افغانستان به دو نوع تفریق شده اشجار ثمر دار و اشجار بی ثمر ، نوع اول شامل درخت های پسته ، بادام ، جلغوزه انجیر وغیره میباشد و نوع دوم عبارت است از ارچه ، بلوط، نشتر ، سرو ، کاج وغیره می‌کنم اشجار مناطق آبی از جمله اشجار جنگلهای ثمر دار افغانستان چیزیکه حقیقتاً مورد استفاده صحیح و مهم میباشد پسته است جنگل پسته در کوه های شمالی از پاراپامیزاد تا بدخشان امتداد یافته است ، مهمترین جنگلهای پستع در دو نقطه واقع میباشد (بادغیس) و شمال هرات نزدیک فیض آباد ازاین دو نقطه سالانه پسته زیادی جمع گردیده برای فروش بخارج فرستاده میشود . در باقی حصص درختهای پسته عموما ً بصورت یکه درخت واقع بوده کمتر از آن استفاده میشود .
بعضا ً از چوب درخت پسته ذغال نیز میگیرند اشجار بی ثمر نسبت به اشجار ثمر دار زیادتر قابل استفاده بوده و تقریبا ً تمام مصارف محروقات و تعمیرات مملکت را تهیه می نماید. مهم ترین این چوب از نقطه نظر اقتصادی همانا چوب ارچه است که به پیمانه زیادی به خارج اصدار و یک مقدار کافی در داخل به مصرف عمارات میرسد چوب ارچه افغانستان در صفات خود با بهترین ارچه ترکستان شوروی همسری می نماید جنگل های آن عموماً حصث علیا کوه های بزرگ را تا ارتفاع (۳۵۰۰) متر می پوشاند در هرات درخت ارچه بین ۲۱۰۰و ۲۵۰۰ متر ارتفاع دیده میشود .
بطور عموم در افغانستان چهار منطقه بزرگ جنگل دار وجود دارد :
۱-منطقه نورستان : نورستان منطقه مخصوص جنگل بوده صد فی صد جنگل های عمومی مملکت را شامل میباشد اشجار مهم آن عبارت است از ارچه (۵۵فی صد) ، ( نشتر ۲۰فی صد) ،جلغوزه (۵ فی صد ) متفرقه ۲۰ فیصد میرسد. قرار پیامیشهای اخیر وسعت جنگل های نورستان و کنر به ۱۹۵ هزار هکتار مقدار چوب ساحه آن به ۳۱،۸۷۰۰۰۰متر مکتعب بالغ میشود . چوب نورستان چون عموماً در منطقه کوهستانی صعب العبور واقع است حمل و نقل آن دشوار بوده و کمتر مورد استعمال است معهذا بخارج یک مقدار صادرات دارد اما چوب کنر تا جلال
افغانستان (۱۲۰)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آباد مرکز حکومت ولایت مشرقی بذریعه دریا و از آنجا بخارج صادر و قسماض بداخل فرستاده میشود.
قطغن و بدخشان : جنگلات قطغن و بدخشان به دو حصه منقسم میشود :
الف :جنگلهای بدخشان و عنبر کوه که از درختان پسته ،ارچه ،بلوط و نشتر وغیره تشکیل می یابد .
ب : جنگل های قطغن با دامنه ء شمال کوه هندوکش این جنگل ها از سلسله جنگل های نورستان است پس از آنکه در قلل مرتفع و پر برف هندوکش قطع میگردد و باز بدیگر طرف کوه شروع گردیده تقریبا ً (۱۵۰)کیلو متر در دامنه آن امتداد می یابد اشجار مهم این حصه عبارت است از پسته ،بادام ،بلوط ، و در حصص مرتفع ارچه و نشتر وغیره است .
۳-سمت جنوبی : در ارتفاع ۱۶۰۰ الی ۲۳۰۰ متر نشیب جنوبی سفید کوه از جاجی الی وزیرستان یعنی به طول ۱۰۵کیلو متر از جنگل بسیار مهمی مستور است تنها منطقه جاجی طوریکه بصورت صحیح پیمایش گردیده است ( ۸۱۳۱۲۰۰ متر مکعب ) چوب دارد .اشجار مهم جنگل های جنوبی مثمر و غیر مثمر جنوبی عبارت است از جلغوزه، بادام ، ارچه ،بلوط ، نشتر ، سرو ، صنوبر ، ناجو ؟ چهارمغز ،ناک وحشی ،روشک ،تاک وحشی ، درخت نیل ،درخت استرا گل ، زیتون جنگلی ، اکاسی ،کیکر، عناب ،پام.
جنگل های سمت جنوبی مخصوصاً سمت جاجی نسبت به تمام جنگل های افغانستان زیادتر مورد استفاده می باشد ، زیرا مردم جاجی به تجارت چوب اشتغال نموده و بصورت چهارتراش هم بکابل و بخارج آنرا صادر میکنند .منبع بزرگ عائدات ایشان است .
۴- بادغیس و پامیر : در شمال هرات بین ۴۰۰ و ۲۰۰ متر ارتفاع جنگل های وسیعی وقوع دارد که بیشتر اشجار پسته و ارچه است . علاوه بر جنگل های فوق که عموماً در حصص مرتفع مملکت وقوع دارد در بعضی مناطق پست مملکت و مخصوصاً کنار رود خانه های بزرگ نیز جنگل هائی موجود است که اگر چه وسعت و اهمیت اقتصادی آن بپایه جنگلهای مناطق مرتفع نمی رسد اما باز هم منافع زیادی از آن برداشته می شود و خیلی مفید است مخصوصاً در تعدیل و مرطوب ساختن آب و هوای بعضی حصص مملکت رول مهم بازی میکند این جنگلها عموماً درختان کوچک میباشد از قبیل خنجک وغیره که در سواحل دریای آمو وجود دارد بعضی حصص هلمند مخصوصا علاقه سیستان و هرات نیز دارای چنین جنگلها میباشد .
مراتع : کشور افغانستان مالچر های زیادی دارد ، و ازین لحاظ اکثر قبائل افغانی مالدار می باشند . قسمت اعظم این مراتع در ولایت قطغن ، مزار شریف ، میمنه و هرات قرار گرفته است لهذا مردم این ولایت بیشتر به تربیه مواشی از قبیل بز ،گوسفند ، گاو ،اسپ وغیره می پردازند در بعضی حصص قندهار و هزاره جات نیز اراضی مالچر وجود دارد که همه ساله طوائف کوچی سلیمان خیل وغیرهم از ماه حمل این مناطق رجوع نموده تا ماه عقرب مواشی خود را می چرانند و در صحرا زندگانی میکنند .
(۱۲۱) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شرایط طبیعی افغانستان
برجستگیها و معادن مفید :
افغانستان مملکت کوهستانیست ۵/۴ حصهء این مملکت را کوهها تشکیل میدهد حصهء مرکزی آن بطول ۷۰۰کیلو متر سلسله جبال هندوکش که در شمال شرق با پامیرهمسری میکند ، مانند کمان احاطه کرده است بلند ترین حصهء شرقی هندوکش مرکب از دو قله متوازیست که از همدگر به فاصله ۱۰ الی ۱۵کیلو متر واقع اند ، قلعه های مذکور در هفتاد درجه مدار نصف النهار طول شرقی بحصهء کوتل خاواک گرهی تشکیل می دهند ، در تاریخ مشهور است که ازین گره با راه اسکندر مقدونی و بعدتر تیمور بطرف هندوستان حمله بردند . نقاط بلند این حصهء هندوکش تقریباً شش هزار متر ارتفاع دارد . اما گردنه های این نقاط از ۳ الی ۳ و نیم هزار متر ارتفاع دارند .
کوهای مذکور بطرف غرب کوتل خاواک آهسته آهسته نشیبی پیدا کرده بنام های جدا گانه یاد میشوند مثلاً کوه بابا از مرکز عمومی آن شاخهای زیادی به اطراف منشعب گردیده خالیگاه ها و ارتفاعات داخلی را میپوشاند در غرب کوه بابا یک سلسله جبال به اطرف پراگنده گردیده است، مثلاً طرف شمال مغرب پارو پامیرزاد ( هندوکش) تبربند ترکستان و طرف غرب سفید کوه و در سمت جنوب سیاه کوه قرار دارد . ارتفاع وسطی رشته های مذکور از ۱۵۰۰الی ۲۰۰متر میباشد و هر قدر به سرحدات ایران نزدیک شده میرود همانقدر پستی اختیار می کند .
حد اکثر وسعت مرکزی ناحیهء کوهستانی از شمال به جنوب ۶۰۰کیلو متر می آید ، دریای عمیق و پرآب ، دامنه های عمودی و شخ ، کوهای مذکور را غیر قابل عبور میسازد اما اهالی این کوه پایه ها به این کوه های دشوار گذار طوری عادت کرده اند که تنها همان قله ها و شاخهائیکه آهوان و بز های کوهی تردد نمیتوانند بدسترش ایشان نیست و باقی نقاط را تماماً مسخر کرده و پیموده اند :
جنوب شرق افغانستان را سلسلسه کوه سلیمان که به سه ناحیه اورو گرافیکی رسم جبال orgraphic
منقسم است ،اشغال نموده ارتفاع وسطی کوه های کویت ، پشنی ، کوه مشهور بولان بدو هزار متر می رسد سلسله جبال سلیمان که از طرف دریای کورم ،توچی ، قطع میشود زیادتر از ۳۴۰۰الی ۳۷۰۰متر ارتفاع ندارد . سلسله جبال سفید کوه که در یای کابل که در بین دره های آن جریان دارد و راه مشهور خیبر از بین دره های آن میگذرد حتی ۴۵۰۰ متر مرتفع میباشد .
در انتهای جنوب متصل بسرحد بلوچستان یک شاخه کم ارتفاع سلسله جبال چاگی که ساحه تپه زار جنوب افغانستان را می پوشاند برخاسته است این حصهء ( سیستان) که
افغانستان (۱۲۲)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۷۰۰متر از سطح بحر ارتفاع دارد از رسوب تقریباً عاری میباشد حصهٔ جنوبی اراضی صحرای وسیعی که تقریباً ۲۰ (فیصد) مملکت را تشکیل میدهد در بر گرفته است نهر هلمند صحرای مذکور را بدو حصه تقسیم‌میکند:
اول صحرای غربی دشت مارگو دوم صحرای شرقی ، (ریگستان بین جبال هندوکش ،کوه های کویت ، پشتنی ، قلات ،غزنی که مانند پاشنه های خیلی بزرگ طور جنوب غرب بطور نشیب واقع بوده و ذریعه هلمند و معاونین آن جدا شده است ).
دامنه شمالی رشته جبال هندوکش تدریجاً شکل تپه ها را گرفته و در شمال با جلگه های وسیع آمو دریا اتصال میابد .دریا های زیادیکه ازین کوه ها جریان دارد زمینهای مذکور را قطع کرده طرف شمال میرود .تقریباً تمام‌این دریا ها بر ریگ فرو رفته و آب آنها به آمو دریا نمیرسد .
زمین همواریکه جنوباً بطول سرحد ایران امتداد یافته است به شکل نیمه صحرای خاکی با لکه های سفید نمک مانند میباشد ، زمین مذکور (دشت) گفته میشود ارتفاع وسطی این دشت از سطح بحر بین ۶۰۰ الی ۸۰۰ متر است درین دشت فقط چوپانها در اوایل بهار گله های خود را برای چرا می آورند اما بعد از چند روز اقامت بطرف کوه حرکت میکنند زیرا آفتاب سوزنده ء تابستان نباتات دشت را از بیخ میسوزاند .
در افغانستان از سالهای قدیم زمرد، یاقوت، اوزق ،لعل ، لاجورد، یشم ، بلور وغیره احجار کریمه و احجار نیم گرانبها در صنایع دستی کار میشد، ذخایر اکثر معادن و جنس آنها هنوز خوب کشف نگردیده است بعضی معادن که از مدت ها باینطرف کشف گردیده است شهادت میدهد که افغانستان دارای صنایع مهم میباشد. شرایط اساسی که عبارت است از فقدان انواع وسایل حمل و نقل میباشد استخراج این ذخائر طبیعی را محدود ساخته است زیرا اکثر معادن در ایالات غیر قابل عبور و مرور کوهستانی واقع شده اند .(و .آ . ابرو جیف) (۱) عقیده دارد که ( استخراج طلا، سنگ جهم ، لاجورد ، احجار کریمی در زمان قریبی زیاد پیدا خواهد کرد زیرا حمل ونقل این اشیا در راه های کوهستانی ممکن و برای ترانسپورت نیز نسبتاً آسانتر است و هم استخراج آنها سهل به نظر می آید .
وهمچنین استخراج نفت نیز خیلی ممکن است در باب استخراج ذغال سنگ ، مس ، سرب و آهن فقط میتوان احتیاجات اهالی را حساب نمود رگهای معادن مختلف و ثروتمند هنوز به آسودگی در اعماق زمین خوابیده و ساعات بیداری نوبت خود را انتظار می کشند .
(۱)و.آ.. ابروحیف ( معادن ثروتمند افغانستان ) جدید نمره ۱۶-۱۷ سال ۲۷ .
(۱۲۳) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
عامل بزرگ اختلاف آب و هوای افغانستان عبارت است از پستی و بلندی زمین اراضی این مملکت و اوضاع نباتات آن‌به کیفیت بارندگی که در این سرزمین صورت میگیرد ، مربوط میباشد بنابه تذکر فوق مناطق و اراضی مختلف افغانستان را میتوان دسته بندی کرده ، بدین طریق : ایالات کوهستانی ، سطوح مرتفع ، صحرا ها ، دامنه های کوهی ، دره ها و جلگه ها .
کوه های افغانستان از سنگ ورقه های شفاف مدور مانند کرستال قدیم که از انفجار انواع سنگ‌های آهک بعمل آمده ترتیب یافته است .دندانه های برنه و قله های کوه دارای رنگ های مختلف میباشد . در قله های بعضی کوه قطعات سفید برف میدرخشد اما اکثراً در اواخر تابستان ذوب میشوند فقط در انتهای شمال شرقی (نواحی درواز) قله های کوه را یخچال ها پوشانیده و سیل های سنگینی از نشیبی‌های کوه ها سرازیر میشود . بابر پادشاه مغل مناظر کوهستانی افغانستان را چنین توصیف میکند : ( کوه های افغانستان منظر یک نواخت دارد : بلندی متوسط ؛ زمین برهنه ، آب کم ،نباتات هیچ نوع ،قیافه حزن آور و سخت ) سطوح مرتفع در بین سلسله جبال واقع آند و مناظر آن نیز از تنوع و قشنگی بی بهره میباشد در اکثر به صحرا ها و دشت های این کوه های بلند علف های آن سبب قلت رطوبت حتی در اواخر بهار نیز طراوت نداشته پژمرده می باشند ، تنها فلات ،درواز و واخان بسبب آبیاری از یخچال ها و کوه های متعدد منظره ء دیگری پیدا کرده است ،علف های این سرزمین مانند علف های ایالات آلپ با ساقه های بلند و طروات فوق العاده تا آخر تابستان دوام میکند . مالدار ها در موسم گرما حیوانات خود را از دره ها و نشیبی ها به اینجا می آورند چمن زار ها و مرغزار های سبز و خرم بسبب اجتماع طوائف مختلف محل اقامهء و بازار میله جا قرار‌میگیرد . فلات کوهستانی نیز مانند قله های کوه خشک ،بی آب ، و صحرای لم یزرع می باشند .
صحرای سیستان : یک ناحیه هموار و سنگستانی ،خاکی ولی طبقه فوقانی آن ریگی بوده و بته های سکساول درآن می روید ، صحرا در اوایل بهار برای مدت کوتاهی زنده می شود و تمام بساط صحرا مانند یک قالین منقش و رنگینی با گل های سرخ و زرد لاله ، سوسن و بته های تربوز وحشی مزین میگردد اما حیات این بته ها بسرعت خاتمه می یابد ، آفتاب تابناک این نباتات را می سوزاند و باد آنها را در صحرای برهنه و پهناور با دانه های ( کولو سینت) و بته های خشک شتر خار بهر طرف پراگنده میسازد ، گوشه شمال مغربی افغانستان بین نهرین آب قیصار و آمو دریا همچنین است ، یک گوشه ریگستان قره قوم که افغان ها آن را صحرای ادیلی تور کمند میگویند باین حصه تماس دارند .
افغانستان (۱۲۴)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
وادی های کوهستانی به دو نوع معرفی شده اند :وادی شمالی و وادی جنوبی .
اختلاف آب و هوا بین این دو : اساساً وادی های کوهستان شمالی مرطوب تر و برای للمی کاری مساعد و موافق تر میباشد زیرا باران های بهاری حصهء شمالی تا آخر بهار دوام میکند ،حال اینکه در وادی های جنوبی برف و باران کمتر واقع میشود ،مخصوصاً باران ها زود تر قطع میشود شرایط آب وهوای این حصه ء للمی کاری را تقریبا ً اجازه نمی دهید .
۱-وادی های شمالی : از طرف مغرب تا جلگه هرات و از طرف مشرق تا فیض آباد اراضی کاملاً از رسوب قوی و ضخیم ترکیب یافته است .زمین های مذکور چون طعبیتاً مرطوب هستند ،متناسب به اندازه بعد تدریجی از کوها و نزدیکی به ریگستان ها ووقوع در تحت تابش آفتاب و هم بنابر اتصال به نواحی پست کوهستانی حصص شمال،خیلی قوی میباشند .نباتات آن سبز و خرم و مختلف میباشد در دامنه ها و دره های کوهستان مذکور بته های وحشی و ارچه به کثرت وجود دارد و در حصص بلند تر آن درخت های که برگهای سوزن مانند که دارند دیده میشوند در امتداد دریاهای متعدد کوهستانات شمالی ،جلگه های ثروتمند ، و زمین های مزورعی وسیع و حاصلخیزی وجود دارد ،مزرو عات للمی کاری دامنه ها را میپوشاند . کوهستان های شمالی نسبت بدیگر ایالات افغانستان بیش تر حاصل خیز و خوش منظر میباشند .
۲- وادی های جنوبی : اراضی جلگه ها و دامنه های کوهستان جنوبی از رسوب های ریگی و خاکی ترکیب یافته است ، درین زمین ها به سبب ، کمزوری نباتات خیلی پژمرده و نحیف میروید ، این نباتات عبارت از بته های اشخارو و دیگر انواع نباتات صحرائی میباشند .
اکثر این نباتات بعد از خشک شدن ناپدید میشوند و جای خود را بشکل میدان های وسیع و برهنه ریگستان در می آرند ،تنها در امتداد رود ها و سواحل و دامنه های کوه بعضی علف ها و بته های غلو که صحراهای خشک آسیای وسطی بیاد میدهد ، میرود . نباتات سر درختی خارج از حوزه ء جلگه های آباد وجود ندارد . و بندرت در برخی جاها درخت های خرما و دیگر درخت های ساقه کوتاه دیده میشود . بروی زمین های مزروعی نیز یک طبقه خاک کم عمق موجود میباشد. این وضعیت طبیعی اهالی را مجبور میسازد تا اراضی را بطور مصنوعی و زارعتی بسازند و این قبیل زمین های مصنوعی طعباً فاقد قوت شرایط میباشد .
اما در امتداد نهر ها ،جلگه ها ی سرسبز و شادابی قرار دارد مانند حوزه ء گرشک ، قندهار وغیره .
دره ها و دامنه های کوهستانی نسبت به صحرا ها و نیمه صحاری ایالات کوهستانی ،زنده تر
(۱۲۵) افغانستان ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و شاداب تر است. در دره های که نهر ها جریان دارند حتی در بلند ترین حصص کوها نیز آبادی موجود و مردم زیست می نمایند . در دره ها سه قسم زمین موجود است .
الف : دره های کوهستانی : دره های عمیق ، تنگ ، بدون آبادی ، درخت و نباتات بسبب سقوط و لغزیدن کوه پاره ها ، صخره ها ، سنگچلها و طبقات خاک از شاخه های تند و شوامخ کوه ها از مواد مملو میباشند . دامنه های سنگزاریکه آهسته آهسته ارتفاع پیدا میکند ، زمین های زراعتی و حاصلخیزی بوجود آمده است .
این نوع اراضی بنابر تشکیلات طبیعی کم یا زیاد حاصلخیز میباشد لکن معمولاً ضعیف و تقریباً عاری از هر نوع مواد آهکی است اهالی برای اینکه طبقات خاکی زمین های آبی خود را تقویه کنند ،خاک های زمین هائی که در آن کشت زراعت نداشته باشند می برند .و به زمین مزروعی خود می گسترند خصوصاً در قسمت غربی بدخشان و حصص مرکزی هندوکش ( هزاره جات) ، این قبیل زمین های آبی و غیر طبیعی خیلی زیاد است ، آب و هوای سرد ، زراعت انواع نباتات ،حبوبات و اشجار را تحدید میکند حتی در جلگه ها هم‌نباتات یک نواخت‌میباشد .
ب :دره های جنگزار نورستان: نورستان حوزهٔ ایست پر جنگل ، کوه های بلند و دامنه های آن از جنگلهای ارچه ،ناجو ،جلغوزه که همیشه سبز و خرم اند پوشیده میباشد .
خاک های سیاه و طبقه بزرگ کوموس را شامل و نسبت زمین های بی جنگل کوهستانی بیشتر حاصلخیز و قوی میباشند و اهالی مجبور اند در حصه های کوهستانی و‌سنگستان ها برای خود زمین های زارعتی تهیه کنند . یعنی زمین های زراعتی را تهیه کنند . یعنی زمین های کوهستانی را از سنگچلهای که باران و سیل های تند از کوه ها پایان میکند پاک نموده کشت نمایند .
حتی درین چنین زمین ها نیز مانند دیگر زمین های افغانستان زراعت بدون آب ناممکن است .
ج : نوع مخصوص زمین ها : دره های وسیع دریای هریرود و کابل با رود های مشرقی: در جلگه هریرود کلتور زراعت قدیم طبقه ء قوی و حاصل خیزی برای زمین ها تهیه نموده که سبب شبکه های بسیار خوب آبیاری طبیعی (آبیاری مصنوعی) ترقی کرده است شاخهای بلند و دیوار مانند کوهستانی، زمین های مذکور از دریای سرد شمالی و نفث باد صحرای جنوبی محافظه میکند. آب و هوای معتدل پیش از فرار رسیدن موسوم تابستان کیفیت اقتصادی دهاتی برای دو مرتبه زراعت اجازه میدهد .کناره های غرب و شرق افغانستان صحراهای وسیع ریگستانی را تشکیل داده است اما باقی حصص افغانستان باغ سرسبز و خرمیست که دست اهالی آنرا بوجود آورده است . جلگه های جلال آباد ، کنر ها ،لوگر و بعضی دره های شعبات رود خانه کابل
افغانستان (۱۲۶)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دارای خاک سرخ میباشد. و تعداد رسوبی آنها در آب و هوای گرمی که زمستان ندارد خیلی گرم میگردد ،دامنه های کوهستانی و دره های سنگستانی از ثروت نباتات بی بهره میباشند اما بر خلاف بستر رود خانه ها غالبا ً با نباتات مختلف پوشیده میباشند ،جنگلهای سبز و خرمی که در آنجا نباتات منطقه سب تراپیک((SUB TRAPIC)) دیده میشود با اشجار سبز و خرم سرو پوشیده میباشد. دره های فراخ و جلگه های رود بار شرقی با اوضاع طبیعی خود قشنگ ترین ایالت افغانستان را تشکیل میدهد ، اما در قطعات علیای جلگه کابل ، نزدیک پایتخت ، وضعیت بالکل تبدیل میگردد جلگه کابل تماماً از چنان طبقات اراضی متشکل است که زور بازوی انسانی آنرا بعمل آورده است لهذا به عقیده و اویلوف هر وجب زمین مذکور برای زراعین حوزه کابل در تمام دنیا گرانتر است (۱) .
حواشی برهنه ء رودخانه از خاکی پوشیده شده که هر فت آن به دست انسان در آنجا آورده شده است ، کوها و دامنه های آن بسبب آنکه سنگستانی و خشک میباشد روح و رونقی ندارد و اکثر حصص زمینهای که در امتداد دریا واقع اند باطلاقیست ،جلگه کابل را در قسمت شهر، با جلگه های سر سبز و ثروتمند آن نباید مانند ( دورنما و منظره ء) طبیعی دید بل ازین نقطه نظر باید نگریست که نتیجه زحمات بزرگ انسانی چهره اصلی و طبیعی خطهء مذکور را تبدیل نموده است .
اختلاف جعرافیائی و آب و هوای افغانستان امکان یک زراعت خیلی عالی و مفیدی را حاویست . مملکت افغانستان دارای زمین های بسیار خوب و حاصل خیز میباشد . و برای زراعت و وسعت آن آب و هوای خیلی مساعد دارد در مراتع وسیع و ثروتمند آن پرورش حیوانات اهلی را میتوان ترقی داد .
در اعماق زمین آن بقدری انواع مختلف معادن و مواد خام نهفته است که میتواند شعبات مهم صناعتی را برای تامین منافع حیاتی مملکت بکار اندازد ، ثروت های طبیعی متاءسفانه هنوز مورد استفاده واقع نشده است ، زیرا ترتیب نظام اقتصاد اجتماعی افغانستان عزیز را باوجود استعداد طبیعی فوق العاده منابع و ثروت آن از ترقی و انکشاف باز داشته است .
زراعت : تعداد عمومی میدان های زراعتی مملکت تقریباً یک و نیم فیصد تمام قلمرو افغانستان را تشکیل میدهد . اقلیم افغانستان چون مخصوصا ً کم رطوبت میباشد لذا دائره زراعت للمی را محدود میسازد ، از جمله عمومی میدان های زراعتی، بیش از چهل فیصد اراضی آبی میباشد ( در ایالت جنوب و غرب تعداد فیصدی )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱)ن . ای . واویلوف .ود . دیو کینج . افغانستان اراضی ) ۱۹۲۹.صفحه ۴۹
(۱۲۷) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مذکور تا ۶۵ فیصد میرود ) توسعه میدان های زراعت آبی غالبا ً بسبب قلت آن رود خانه ها خصوصاً در تابستان و تیرماه با مشکلات تواءم‌میگردد .
بکار انداختن اراضی آبی و استفاده دائمی از آن هم بدون تجهیزات مکمل آبیاری بستن بندها و ذخیره های آبها که مصارف زیادی بکار دارد ، امکان پذیر نیست . زیرا با شرایط موجودهء زراعتی چنین مصارف هنگفت را عملی ساختن مشکل است . گرچه سعادت اساسی توده بسته به آبیاری میباشد . افغانستان از حیث موقیعت تخنیکی و تجهیزات زراعتی خود پس مانده است اکثر زمین ها توسط ارهد آب داده میشود گرچه بندهای نسبتاً خوبی در جنوب شرق وجود دارد و در قندهار نیز اخیراً تجهیزات آبیاری گرفته شده است بند های که در سال های اخیراز قبیل بند دهله و بند کجکی تعمیر گردیده است با صلاحیت و استعداد مجموعی کشور نسبتی ندارد .
طرق آبیاری که در افغانستان معمول است به شعبه تقسیم میشود : آبیاری که بیشتر رایج میباشد اینست که کانالهای عادی از نهر ها جدا کرده ، بعد از آن جوی های کوچکی از آن جدا ساخته به کشت ها و مزارع خود می برند ، در شمال و غرب جلگه هرات تما زمین های مزروعه به همین طریق آبیاری میشود .ایالت کوهستانی از جوی ها استفاده میکنند .
برف و باران های آسمانی و آبی که بصورت جویچه ها از کوه ها فرود می آید تماماً به کانالهای مصنوعی ریخته و از آنجا به مخزن های نهایت قدیم الشکل جمع شده و بعد به اندازه لزوم به آبیاری زمین های مزروعه که به قطعات کوچکی تقسیم شده است بکار میرود این طرز آبیاری در بدخشان و دره های شرق هندوکش نیز مروج است . در دره های وسیع و جلگه های جنوب افغانستان علاوه از طرز آبیاری جویها کاریز ها نیز مستعمل است کاریز آبهای است که ذریعه کانال های تحت اراضی از زیر زمین بروی زمین میکشند و مزارع خود را آبیاری میکنند این طرز آبیاری زمانی موقع عمل گذاشته میشود که آب نهر ها و رود ها خشک گردد اصلا نهر و جوی برسطح اراضی مجری نداشته باشد .
آبیاری بذریعه کاریز در دامنه های مرتفع کوها جنوبی شمال غرب گرشک نیز خیلی مستعمل است .
شعبه دوم کانال ها که زمین های زراعتی از آن تغذیه میکنند اقسام مختلف و صاحب شاخ و پنجه زیادی میباشند ، در طرز اول و دوم آبیاری، نوع محل ، استعداد زمین ، ترکیب و کیفیت بذر تخم در نظر گرفته میشود برای برنج ، رشقه ، جواری و سبزیجات در ایالت هرات و کابل طرز آبیاری مرتبه دار استعمال میشود ، یعنی کر
افغانستان (۱۲۸)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
های زمین که به اندازه ۴الی ۶ متر مکعب باشند. آب از سطح آن برمی آید تا به کلی تا زمین بکلی در آب فرو رود .
در دامنه کوهای سمت جنوبی آب را برودی کردها جای میسازند یعنی آب را در بین تمام کردها که با پلوان های کوچکی از همدیگر جدا میباشد جاری میگردانند در دره های هندوکش کشت زار های للمی در اول بهار بعد از بذر تخم تنها یکبار آبیاری میکنند، بدین طریق که آب را مستقیماً تو سط جویها به کشت زارها جاری ساخته و کشت را بشکل کول آب درمی آورند تقریباً در تمام ایالات مملکت اراضی کشت زار را قطعه قطعه یعنی کرد کرد ساخته آبیاری میکنند ،حتی تخم را در کرد های کم عرض و کج و معوج که یکی از دیگر خود قدری بلند تر میباشد می پاشند باید گفت مزیتی که آبیاری زمین ها بصورت قطعه قطعه یعنی کرد کرد دارد اینست که این قسم زمین ها بعد از آبیاری قشر پیدا نمیکند علاوه براین این نوع آبیاری طرز خیشاوه را که اهمیت زیادی به آن داده میشود آسان میسازد .
زمین های آبی را که با سعی و جدیت زیادی برای زراعت آماده میسازند بوقت مناسب آب میدهند و‌چندین بار گیاه های هرزه آنرا خیشاوه میکنند و بالنتیجه حاصل بیش تر و خوب تری از آن بر میدارند بالعکس به زمین های للمی توجهی کافی نمیشود و گیاه های هرزهء آن را قطعاً خیشاوه نمیکنند لذا محصول آن خیلی کم و پست بعمل می آید ، وسایل و تولیدات تخنیکی زراعت ناقص است .
اکثر دهاقین امور آبیاری خود را کاملا ً بدست اجرا میکنند استخدام حیوانات به کار زیادتر در جلگه ها و دامنه های کوهستانی متداول است اما در آنجا نیز اکثر دهاقین طوریکه شاید ازین‌چیزها استفاده نمیتوانند: ماشین اقتصاد زراعتی افغانستان تماماً عبارت از یوغ ،اسپار چوبی که در یک انجام آن برای شق کردن زمین یک پارچه آهن بنام [فال] نصب است و آلهء‌میباشد که ذریعه گاو کشیده میشود عدم وجود کود کیمیاوی گرانی پارو مردم زمین دار را مجبور می سازدتا از دیوار های کهنه و خاک قلعه های خرابه ،زمین های شوره زار و امثال آم استفاده نمایند که در حقیقت به این طریق یک طبقه خاک دیگر بر زمین های زراعتی خود می افزایند همچنین دهاقین از پیچخال طیور در حوزه هیا اطراف شهرها از کود کمپوست ( کود انسانی ) هم استفاده میکنند .
اکثر ستاجرین یخ کلتوز زراعتی چندان اهمیت نمیدهند در للمی کاری در دامنه های شمالی زیاده تر سیستمفلاحت سه ساله ، نوبتی و دایمی مراعت میشود و اکثر زمین های مذکور بعد از سه سال زراعت متروک شده و نوبت به زمین های دیگر میرسد .
ترتیب بذر افشانی در افغانستان اختلاف دارد قریب (۷۰) فیصد میدان های زراعتی
۱۲۹) افغانستان ) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مخصوص حبوبات میباشد ،بعد از آن نباتات زیوتی ( روغن دار )و سپس زرع علف ها و غرس باغچه ها ، کشت پالیزها ، احداث باغستان ها و تاکستان ها میباشد .
درین سیستم مقام اول را گندم اشغال نموده است و اراضی بیشتربرای زرع گندم متعلق میباشد که برخی مدقیقین خارجی محصول متوسط سالانه آنرا هشت صد هزار تن تخمین کرده اند با وجود اینکه افغانستان محصولات زیادی از حبوبات بر میدارد . حاصل گندم در سالهای اخیر برای اهالی افغانستان نمیکند در دامنه های شمالی افغانستان ،هم در اراضی آبی ،هم در اراضی للمی کاری غالبا ً گندم کشت می شود. اما در دیگر ایالات افغانستان فقط در زمین های آبی گندم کاشته میشود و بس جودر تقریبا ً در هیچ جا بقسم کلتور مستقل دیده نمیشود جز اینکه در بین زراعت گندم بطور نباتات هرزه روئیده ( ده ای ۱۵ فیصد) گندم را تشکیل میدهد .
(خصوصا در زمین های للمی )جو و ارزن در افغانستان بوفرت زرع میشود در ایالت کوهستانی به اندازه قلیل جو به عوض گندم خوراک اهالی را تشکیل میدهد در دامنه های کوهستانی برای حیوانات اهلی نیز جو داده میشود ، مخصوصاً یرای مرکب و اسپ ،برنج در افغانستان میدانهای بزرگی را اشغال نموده است،این میدانها در شمال کشور ( در دره های قندوز و خلم ) و در ولایت کابل ( در دره های کنر و پنجشیر و نواحی جلال آباد ) قرار دارد . در ایالت جنوب و جلگه های هرات برنج کمتر کشت میشود . محصول متوسط سالانه برنج را محقیقن از ۱۹۰-۲۰۰ تن تخمین کرده اند . زرع جواری در دره های کنر ،کابل ،قندهار مقر و غزنی رائج است ،از ساقه جواری مخصوصاً برای خوراک حیوانات استفاده میکنند ، و تنتنهء جواری را در محروقات بکار میبرند . نخود و لوبیا در تمام‌محالات افغانستان پیدا میشود حبوبات مذکور در ارتفاع ( ۳۱۰۰) متر زرع شده میتواند همچنین عدس ،مشنگ ،نخود ،لوبیا ،ماش و بعضی حبوبات دیگر در دامنه ها و جلگه ها زرع میشوند نباتات زیوتی خردل ، کتان ،کنجد و بید انجیر د افغانستان اهمیت زیادی دارد .
چون شحم گوشت حیوانات پشم دار کم میباشد لهذا اهالی در غذای خود بعضا ً روغن نباتی استفاده میکنند . آفتاب پرست بصفت نبات زیوتی نه بلکه در شهر ها و قصبات بزرگ به حیث نبات تزئینی زرع میشود نسبت به همه نباتات زیوتی ،پنبه دانه بیشتر تیل میدهد . گشنیز ، بادیان ،زیره ، انیسون (جوانی) ، نعناع را هم باید یا آوردی نمود ازین نباتات بقسم دوا استفاده و هکذا در خوراک استعمال میشود،حبوبات و نباتات زیوتی تنها در زمین های آبی زرع میشود .
زرع مواد صادراتی اگرچه ساحه خیلی محدودی دارد اما نسبت به قیمت اقسام حبوبات در عائدات خیلی تجاوز میکند.
افغانستان (۱۳۰)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
یکی از بلند ترین مواد زراعتی پنبه میباشد قرار یکه (اودین ) و ( مارلکین) احصائیه گرفته اند . ساحه‌که در آن پنبه زرع میشود ۳فیصد اراضی مزروعی افغانستان را تشکیل میدهد که قسمت اعظم آن در حصص شمالی میباشد گرچه چندی قبل پنبه افغانستان از حیث جنسیت پست و ملحوج و غوزه آن کوتاه و خشن بود اما حالا در ساحات خیلی وسیع سورتهای بسیار خوبی آمریکائی و حتی مصری که محلوج خیلی دراز میدهد زرع میگردد . فقط در زمین های للمی تا حال سورت غوزه محلی کشت میشود ولی آنهم تدریجاً جای خود را به سورت امریکائی میگذارد .
در عین زمان بمقداری زیادی محلوج پنبه از مملکت به خارج صادر میگردد روغنی که از پنبه دانه گرفته میشود در بازار های داخلی بفروش میرسد تفاله دانه های آن بعضی ( کنجاره) برای خوراک حیوانات بکار میرود بته های خشک پنبه به اصطلاح اهالی پنبه چوب گفته میشود برای محروقات زمستانی ذخیره میشود .
انگور و محصولات باغی متعلق به صادرات میباشند محصولات باغستان دامنه های شمالی غالبا ً عبارت است از چهارمغز، انار ، ناک ،سیب، شفتالو، زردآلو و انگور در‌حصص جنوب و غرب بادام و خرما با میوه های نیز فوق علاوه میشود ، در جلگه جلال آباد لیمو و نارنج نیز بعمل میاید (۱)یک مقدار متوسط میوه و انگور بصورت تازه صادر میگردد . خصوصاً انار و شفتالو . اما حاصلات مهم و اساسی افغانستان را میوه خشک تشکیل میدهد که عبارت است از کشمش ( انگور خشک) و اشتق ( زردآلو خشک) زیرا انگور و زرد آلو در افغانستان وافر بوده و اقسام خیلی زیاد دارد .خصوصاً کشمش بی دانه و شیرین و اشتق زرد و شفاف افغانستان که هسته آنرا میشکند خیلی شهرت دارد.از جمله صادرات افغانستان ،خربوزهء خشک، چهارمغز، بادام ،پسته (که از درخت های خود رو و کوهی جمع میشود ) و خرما میباشد درخت خرما در بعضی مناطق افغانستان ثمر نمیدهد از جمله درخت های تزئینی شمرده میشود لکن در شرق و غرب یعنی جلگه های هرات و کابل ثمر میدهد وهم از جملهٔ مواد محصولی میباشد .
برای تغذی اهالی تربیه باغها و فالیزها و هکذا تربیه انگور اهمیت زیاد دارد زیرا اینها کمبودی قند را پوره میکنند در دامنه های شمالی خربوزه و تربوز در زمین های للمی بمشاهده میرسد .اما اکثراً در زمین های آبی زرع میشود در اراضی سبزیکاری که در افغانستان خیلی وسعت دارد . پیاز ، زردک ،شلغم ،ملی و بادنجان .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱)در جلال آباد نیشکر نیز می روید اگر خربوزه و تربوز را حساب نکنیم نیشکر یگانه نبات قندی افغانستان می باشد نیشکر فقط به مصرف اهالی آنجا میرسد اما احتیاج سوم حصه اهالی مملکت را در قند کفایت نمیکند .
(۱۳۱) افغانستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و کاهو زیاد کاشته میشود اما کرم و لبلبو، بادرنگ و بادنجان رومی نسبتاً کمتر زرع میشود اگرچه زرع این سبزیجات روبه تزاید است و همچنین کدو و کچالو نیز نسبتا ً کمتر زرع میشود.
زرع کوکنار و بنگ عموماً در نواحی هرات صورت میگیرد. در زمین های مناطق خشک آبه ،جاهاییکه نباتات آن نحیف و پژمرده میباشند اما لیکن زمین ها مجبور میشوند در زمینهای خود شبدر ، ریشقه آبی کشت کنند ، زرع این نباتات در تقویهء زمین خیلی معاونت میکند و بنابرین‌همین است که شبدر و ریشقه قسمت مهم زمینهای آبی را حتی در ایالاتیکه خوراک طبیعی حیوانی خیلی زیاد اشغال میکند ،در اکثر جلگه ها کوهستانی غرس توت رواج دارد توت یک وقتی غذای اساسی کرم پیله را تشکیل میداد ولی اکنون درختان توت ، زیادتر از حیث ثمر خود قدر و قیمت دارد ، توت در حالت خشک و تلخان عوض نان خوراک مهم اهالی بدخشان و اهالی کوه پایه های هندوکش را تشکیل میدهد از قبیل دند کوهستان ،پنجشیر ، سالنگ وغیره غرس و تربیه درخت توت بغرض تغذیه کرم‌پیله فقط اکنون تنها در نواحی هرات و نصف غربی بدخشان صورت میگیرد .زیرا در این ایالات صنعت ابریشم تا بحال رواج دارد ، تا چندین سال پیش ارتباط بین ولایت دشوار بود .
اما اکنون جاده که صورت عصری را بخود گرفته ، حصه های منقطع مملکت را باهم مربوط ساخته و صدها موانع داخلی را که مانع پیشرفت تجارت بود از بین برداشته است ،این ترقی در موانع مختلف نتیجه قابل قدری را بار آورد ،موجب ترقی تجارت داخلی و خارجی و فعالیت زراعتی گردیده است .
تربیه حیوانات : تربیه حیوانات ، در اقتصاد افغانستان با زراعت آن مساویانه رول مهمی را بازی میکند ،اقتصاد ملی کوچیها تفوق و برتری دارد زیرا کوچیها ساحه عمل مهمتری دارند .
مالدارن سیستانی ، در تابستان حیوانات خود را در دره های کوهستان مرکزی هندوکش می برند ، بین مراتع زمستانی و تابستانی حیوانات مالدارن سیستانی صدها کیلو متر فاصله دارد .
در قطغن علیا و بدخشان، در سلیمان کوه و کوه های غربی هندوکش و هکذا در صحرا های سیستان و دشت های غرب ایالت میمنه ، تربیه حیوانات شغل مهم اهالی را تشکیل میدهد . اما در دیگر ایالات این مسئله مربوط به زراعت میباشد و قاعده اهمیت درجه دوم را دارد .
سیر تشخیص و طبقه بندی صنفی را مردم مالداریکه به تربیه و نگهداری حیوانات .
افغانستان (۱۳۲)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مشغولند و همچنان ملاکین به پیمانه خوبی میدانند چنانچه تقریبا ً ۱۵ فیصد مربیون حیوانی خود حیوان نداشته و حیوانات دیگران را برای چراندن ( اجاره میکنند ) از طرف دیگر طبقه سرمایه دار( مقصد رمه دار ها) خیلی بزرگ بوده و همچنین بهترین مراتع و‌چراگاها نیز بدست آنها می باشد ، از حیث مادی کسانیکه صاحب رمه های گوسفند میباشند بدیگر مردم مالدار بیشتر اهمیت دارند . مدقیقین در افغانستان بیش از ۱۷ میلیون راءس گوسفند قائل شده اند که تخمین ۱/۲ ۱ میلیون آنرا قره گل دانسته اند قره گل افغانستان مقام درجه اول را در دنیا احراز کرده است . در جمله دیگر مواد محصولی گوسفند ،پشم ، چرم و گوشت را نیز باید تذکر نمود . اندازه پشم سالانه بیش از هزار تن میرسد ازجمله این‌مقدار ۲۵ الی ۳۰ فیصد آن در فابریکه های ملی داخلی خود کشور مواد پخته ساخته میشود و باقی آن به خارج صادر میشود چرم نیز یک مقدار صادرات دارد ولی مقدار بیشتر آن در داخل استهلاک میشوند .
گوشت و مقداری روغن آن برای خوراک خود اهالی باقی میماند در افغانستان بیش از ۷میلیون راءس بز تخمین شده است که تعداد زیادی آن در شمال و نواحی مرکز هندوکش میباشد ، حیوانات بزرگ شاخدار را مخصوصآ برای کار استعمال میکنند . صادرات و مواد محصولی آن مثل گوشت و چرم نسبتاً کم است .
لبنیات فقط در اطراف شهرهای بزرگ و در ایالت قطغن و بدخشان اهمیت تجارتی دارد . احصائیه تقریبی حیوانات بزرگ ۳ میلیون راءس میباشد بدین قرار است ۳۰۰ هزار راءس خر وقاطر ،یکنیم میلیون اشتر ، بیش از صد هزار راء س اسپ، خر ، اشتر و قاطر به امور حمل ونقل و ترانسپورت استعمال میشود . ولی اکنون حمل و نقل و ترانسپورت بیشتر بذریعه موتر های لاری صورت میگیرد .
اسپهای افغانی برعکس حیوانات شاخدار جنسیت خیلی عالی دارند و صاحب حوصله و طاقت بوده ، چست و تیز قدم میباشند، در زمستان اسپها و خرها را با رمه های گوسفند یکجا به‌چراگاه سر میدهند که باسمهای خود پرده های نازک یخ را از روی علف زار بشکنند و بدینصورت به چریدن رمه های گوسفند معاونت کنند .
ترانسپورت : افغانستان یکی از آن ممالک قلیل دنیا است که تا اکنون راه آهن ندارد چندین سال قبل باری یک خط آهن محدودی بطول ۱۰کیلو متر بین کابل و دارالمان تمدید شده بود ولی بعداً از بین رفت .
تا چندی قبل کاروان یگانه وسیله ارتباط و حمل ونقل اموال تجارتی بوده و اکنون نیز در بعضی ایالات کوهستانی متداول است چندی قبل این ترانسپورت کاروانی طوری
(۱۳۳) افغانستان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رواج است که حتی بعضی اقوام خود را مخصوص این کار ساخته بودند ، کاروان هایکه ( پونده ) گفته میشوند اقوام وزیر ،خروت ،میان خیل وغیره میباشد تعداد مجموعی شتر بانها تخمین ۶ هزار نفر و در سال بیش از ۳۵ هزار اشتر را بکار می اندازند .
لکن اخیراً فعالیت جدی حکومت در باب احداث راها و تزئید تعداد موتر های حمل و نقل نتیجهء واضح و بارزی داده است در حدود ۱۲ سال قبل تعداد موتر از ۳ هزار متجاوز(۱)و طول معابر(راها) زیاده از ۱۳ هزار کیلو متر سنجیده شده بود اما اکنون بیشتر گردیده است .
تعمیر جاده های موتر رو و ارتباط بین ایالات را توسعه بخشیده است و ترانسپورت ذریعه موتر صورت میگیرد اما در قصبات و دهات که جاده ها دور بوده ولی در تبادل اموال بانواحی ارتباط طبیعی دارند هنوز ترانسپورت ذریعه حیوانات باربر میشود ارتباط هوائی به دو طرف وجود دارد یکی لین کابل ، امرتسر ودهلی میباشد درین خط طیاره های هندی کار کرده و هفته یک مراتبه رفت و آمد دارند . طرف دیگر لین تاشکند، و کابل میباشد این خط نیز باقاعده کار میکند در این خط طیاره های اتحاد شورویه داخل کار هستند
مناطق عمده اقتصادی افغانستان :
گرچه عموم مناطق افغانستان کم و بیش دارای صنایع و پیدا وار میباشد حتی در کوهستان های افغانستان نیز صنایع دستی و تولید مواد نباتاتی و حیوانی بعمل می آید لکن مناطق مشهور قرار ذیل اند :
غزنی :
الف -مصنوعات :
طروف مسی ،برنجی ،شال ، برگ ،گلیم ،جراب ،دستکش ، پوستین، پوستینچه ، ظروف چوبی نقاشی شده ،تخته سطرنج ،چوب دست و قاشق .
ب – پیداوار نباتی و حیوانی .
آلو بخارا ، پشم ،پوست خام ، گندم.
قند هار :
الف -مصنوعات:
گلیم ،نمد ، کوحی ، ظروف مسی از قبیل ( دیگ و قاشق) ظروف سنگی ، تسبیح ،تکمه های یخن و آستین از سنگرخام و شاه مقصود ، کلاه و عرقچین ، گلا باتون دوزی ، سیم دوزی ، روی بندها ، قطیفه های خاک دوزی ،تکه های شمی ،رخت فابریکه صابون رخت شوئی ، و روشوئی
در سال ۱۹۱۵ در افغانستان فقط یک موتر موجود بودکه آن هم مخصوص امیر بود آن به سبب خرابی های راه از نواحی کابل خارج شده نمیتوانست
افغانستان (۱۳۴)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ب -پیداوار نباتی و حیوانی .
کشمش ، آب جوش ،شکرپاره ، انجیر ،انار ، پوست ،پشم ،بادام ، انگور زیره .
فراه :
الف -مصنوعات :
گلیم ، قاقمه ، سطرنجی ، قالین ، قالینچه، نمد ،کوحی ، جوالهای پنبه ئی، بشرویه .
ب – پیداوار نباتی و حیوانی :
پشم ، عناب ،کشمش ، رودنگ ( روین) ، انجیر، خرما.
هرات:
الف -مصنوعات :
قالین ،قالینچه ،گرگ ، برک، قناویز ، دستمال های ابریشمی ، کرباس های زنده جانی ،دستکش ، جراب ، بنیان پتی ، ظروف مسی و شیشه ئی ،
ب -پیداوار نباتی و حیوانی :
پوست ،پشم ، شیر خشت ،زرشک ، قرقلی ،انگور ،کشمش ، ابریشم .
میمنه :
الف - مصنوعات :
قالین ،قالینچه ،قاقمه ،خورجین ، جوال ازبکی ، الچه ، جراب ، دستکش پتی.
ب -پیداوار نباتی و حیوانی:
پوست قره قل ،پوست روباه،پوست موشهای دشتی،پشم ، کنجد ، زغر، تنباکو ،نصوار ،خربوزه خشک .
مزار شریف :
الف – مصنوعات :
قالین ،قالینچه ، قاقمه،خورجین، جوال ازبکی، الچه های نخی و ابریشمی، نوار و‌دستمال پشمی ، ظروف کاشی، چاقو ، کارد تاشقرغانی ،بوت ،موزه و زین .
ب – پیداوار نباتی و حیوانی:
پوست قره قلی ، پشم ، پنبه ، خربوزه خشک، پسته ، بادام ، تنباکو ،، نصوار ،بزغنج.
خان آباد :
الف – مصنوعات :
قالین ،قالینچه ،الچه ، ظروف چینی و کاشی قندوزی، صابون، قاقمه.
ب – پیداوار نباتی و حیوانی:
پشم ،پنبه ، پوست روباه، پوست خفک ، قره قلی ، خربوزه خشک ، برنج .
۱۳۵) افغانستان)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بدخشان:
الف – مصنوعات :
گلیم ،شال،چکمن ، و شغه بدخشی ،کلاه ، دستکش، بنیان،دستمال گردن پتی و پشمی ،برک ، کرک ، قاقمه و الچه .
ب -پیداوار زراعتی و نباتی :
پشم ،پوست روباه ، خفک ،پر مرغان شکاری ، پت ،پست ، زرنک ،بزغنج .
جلال آباد :
الف - مصنوعات:
منسوجات نخی هر رقم ، کشمیره های دریشی و پیراهن وار ، لنگی های نخی ، حاشیه های ابریشمی سر شانه ئی ، دستار های نخی ، پایه های چپرکت و چهارپایی لای از چوب شیشم و توت و ظروفهای چوبی و منقش .
ب -پیداوار نباتی و حیوانی :
برنج باریک و لک ، نیشکر ، گر ، نارنج ، چکوتره ،سنتره ، لکات ، خرما ،لیمو ،چوب ارچه ،چوبهای عماراتی ، چوب بلوط ، پنبه ، ذغال ، انار بیدانه و پنیر .
هزاره جات :
الف – مصنوعات :
برک ، شال ،گلیم ،جراب ، دستکش پشمی ،ظروف و اشیای نفیس سنگی .
ب -پیداوار نباتی و حیوانی:
پشم ، روغن ،قروت ، یارلنگ ،شیرین بویه ، موم لائی ،همیره .
چاریکار سمت شمالی :
الف – مصنوعات :
منسوجات نخی از هر قبیل به پیمانه وسیع ، لنگی های سرشانه ،روجائی و دستار ،دستمال های رویپاک ، ظروف سنگی و سفالی .
ب :پیداوار نباتی و حیوانی:
میوه جات از قبیل بادام ، انگور ،کشمش ، سیب ،ناگ ،شفتالو ،زردآلو، مرغان شکاری ، انار بیدانه ، گیلاس و توت .
افغانستان (۱۳۶)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این مواد در مناطق مذکور به پیمانه ئی تولید میگردد که مقداری از آن علاوه بر رفع حوائج اهالی خود منطقه ، بدیگرشهر ها داخلی کشور بحیث مواد تجارت عرضه میگردد و اکثر اقلام آن بخارج مملکت صادرات دارد .
افغان قلعه : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در غرب مرکز حکومت درجه ۳ کشم متصل سرک ( مربوط حکومتاعلی بدخشان) وقوع داشته و بخط ۶۹درجه – ۵۸دقیقه – ۳۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۴۶دقیقه – و۲۹ درجه – عرض البلد شمالی کائن میباشد
افعانیه دوشی : قریه است که در حکومت درجه ۲ دوشی مربوط حکومت کلان پلخمری که متعلق ولایت قطغن می باشد .
افلاطون چاه : موضعی است چاه دار که بفاصلهٔ ۵۳کیلومتر در شمال غرب غفور کلی در علاقهء سپین بولدک ( مربوط ولایت قندهار ) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۱۶دقیقه – ۵۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳درجه – ۵۳دقیقه – ۵۹ثانیهٔ کائن است .
اقمش : قریه ایست در حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که از مرکز حکومت ۱۱،۵کیلو متر فاصله دارد .
اقمیچ آباد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵کیلو متر در حکومت درجه اول آقچه مربوط حکومت کلان شبرغان واقع و از توابع ولایت مزارشریف مسباشد .
اکبر خیل : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر و مربوط حکومت اعلی غزنی که از مرکز حکومتی ۴۳،۵کیلو متر فاصله دارد .
اکبر خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر بطرف جنوب شرق تیزین مربوط ولایت مشرقی واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴۶دقیقه – ۴ ثانیه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۷ دقیقه -۲۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اکبر خیل رویه : قریه ایست مربوط حکومت درجه [۴] از روی متعلق ولایت جنوبی وکه از مرکز حکومتی ۲کیلو متر فاصله دارد.
اکرم : قریه ایست که بفاصلهء ۲،۵کیلو متر در جنوب قریه خوگیانی در علاقهء حکومت درجه ۴ کشک نخود ( مربوط ولایت قندهار) واقع و بخط ۶۵درجه – ۳دقیقه- ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۳۶دقیقه – ۲۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد.
اکرم خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۵،۵ کیلو متر در جنوب شرق قریه جکدلگ درعلاقه حکومت درجه ۴ ترنگ و جکدلگ[ مربوط حکومت کلان قلات و متعلق ولایت قندهار ) وقوعداشته و بخط
اکرم خان (۱۳۷) اکیک دشت
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۴۶دقیقه – و عرض البلد شمالی ۳۱درجه – ۵۴دقیقه – و ۷ ثانیهٔ کائن میباشد .
اکر خان ثانی : قریه ایست بفاصلهٔ ۵۷ در جنوب شرق قریهٔ جلدک در علاقه حکومت درجه ۴ ترنگ و جلدک ( مربوط حکومت کلان قلات و متعلق ولایت قندهار) واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۴۵دقیقه – ۵۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۴۹دقیقه – ۲۵ثانیهٔ شمالی کائن است .
اکسیو : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۴۵کیلومتر در جنوب غرب قریهء سلطان خیل متصل دریای غزنی در علاقهٔ حکومت درجه ۲ وردک ( مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل) واقع شده و بخط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۲۴دقیقه – ۱۸ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۴۰دقیقه – ۲۰ثانیهٔ کائن میباشد .
اکل تیمور ( قل تیمور ) : قریه ایست در جنوب شرق قریهٔ وزیر آباد متصل سرک در علاقهٔ حکومت کلان بلخ ( مربوط ولایت مزار شریف) بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۵۹دقیقه – ۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۴۴دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اکلنگ : قریه ایست که بفاصلهء ۱۱کیلومتر در جنوب شرقی قریهٔ واشیر در علاقهٔ حکومت درجه ۲نوزاد ( مربوط حکومت اعلی گرشک ) واقع و بخط طول البلد ۶۳درجه – ۵۶دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی وخط عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۱۹دقیقه – ۳۰ثانیهٔ کائن است .
اکوری : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر در جنوب شرق قلعه سرکاری حکومت مقر ( مربوط حکومت اعلی غزنی) کائن بوده و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۵۳دقیقه – ۲۰ثانیهٔ مشرقی و بخط عرض البلد ۳۲درجه – ۵۲ دقیقه – ۱۲ثانیه ٔ شمالی واقع میباشد .
اکه جان : قریه ایست در حکومت درجه اول شین دند ( سبزوار) مربوط حکومت کلان غوریان متلعق ولایت هرات میباشد .
اکه زئی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶کیلومتر در شمال قلعه بالا مرغاب متصل سرک دریای مرغاب ( مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات) کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۳درجه – ۱۷دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و بخط عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۳۸دقیقه – ۱۳ثانیهٔ واقع است .
اکه زئی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ اسد در علاقهٔ خاک ریز ( مربوط ولایت قندهار) کائن و بخط ۶۵درجه – ۲۵دقیقه – ۳۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۲درجه – ۶دقیقه – ۱۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی وقوع دارد .
اکیک دشت:دشتی است در شمال غرب قلعه چار برجک ( مربوط حکومت درجه اول چخانسور )
اکینه (۱۳۸ ) الا تنور
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اکینه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر در شمال شهر اندخوی ( مربوط حکومت اعلی میمنه) متصل سرکیکه بطرف اندخوی میرود موقعیت داشته وبین خط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۱۱دقیقه – ۲۵ثانیهٔ وعرض البلد شمالی ۳۷درجه -۸دقیقه- ۸ثانیهٔ کائن میباشد .
اگاتسی :قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۶۲کیلومتر در در شمال قلعهٔ اسمار ( مربوط ولایت مشرقی) متصل دریای لندی در علاقهٔ اسمار واقع و بین خط ۷۱درجه – ۲۲دقیقه – ۵۸ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۵درجه – ۱۵دقیقه – ۱۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
اگام : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۰کیلومتر در شمال غرب ده بالا در علاقهٔ حکومت رودات ( مربوط حکومت کلان شنوار ولایت مشرقی) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه -۱۷دقیقه-۶ ثانیهٔ مشرقی و عرض البد ۳۴ درجه- ۱۱دقیقه – ۷ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اگرو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۹کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ اسمار در حوزهٔ اسمار ( مربوط ولایت مشرقی) کائن ک بخط طول البلد مشرقی ۷۱درجه -۱۹دقیقه و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۲۴دقیقه – ۳۰ثانیهٔ موقعیت دارد.
اگرویا : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۶کیلومتر در جنوب غرب شهر اندخوی ( مربوط حکومت اعلی میمنه) نزیک نهر مرام‌گل تگاب موقعیت داشته و بخط طول البلد مشرقی ۶۴درجه – ۵۷دقیقه – ۱۲ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۱درجه – ۴۶دقیقه – ۱۳ثانیهٔ کائن میباشد .
اگری گیوک : دریائی ایست که بفاصلهٔ ۵۳کیلومتر در شمال شرق گلران در علاقهٔ حکومت کلان باد غیسات (مربوط ولایت هرات ) که بطرف شرق میرود واقع بوده و بخط طول البلد مشرقی ۶۲درجه – ۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۲۳دقیقه – ۳۶ثانیهٔ کائن میباشد .
اگل قره : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهء ۱۶کیلومتر در جنوب غرب حکومت درجه اول اندخوی ( مربوط حکومت اعلی میمنه) متصل سرک واقع شده و بخط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۱دقیقه – ۴ثانیهء و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۰دقیقه – ۲۶ثانیهء کائن میباشد .
الا : قریه ایست که بفاصلهء ۶کیلومتر در علاقه داری درجه اول گلستان مربوط حکومت درجه ۲ بکواه واقع و از توابع حکومت اعلی فراه میباشد.
الابستر: دند آبیست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر در شمال غرب صالحان کاریز در علاقهٔ حکومت درجه اولگرمسیر ( مربوط حکومت اعلی گرشک) واقع بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۳۳دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۲۹درجه – ۴۰دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
الا تنور: قریه ایست که بفاصلهء ۵۹کیلومتر در جنوب شرق حکومتی بالا مرغاب ( مربوط حکومت کلان بادغیسات متعلق ولایت هرات) که بین خطوط طول البلد مشرقی ۶۳درجه – ۴۶دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۳۱دقیقه – ۲۴ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
الاجرغه (۱۳۹) الانرباط
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
الاجرغه: نهری ایست که بفاصلهٔ ۳۷،۵ کیلو متر در شمال شرق قلعهٔ ملا سرکی خان در علاقه داری درجه اول (معروف) مربوط حکومت درجه ۲ ارغستان ولایت قندهار بدریای اسپین لوره میریزد این نهر در علاقه ارغستان جریان دارد ،موقعیت آن (تخمین) بخط ۶۷درجه – ۴۷دقیقه -۱۸ ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۱درجه – ۲۰دقیقه – ۱۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
الاجرغه : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ سرکی خان در علاقهٔ معروف در حکومت درجه ۲ ارغستان [مربوط ولایت قندهار] واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۷درجه – ۴۶دقیقه – ۵۴ثانیه ٔ و عرض البلد شمالی ۳۱درجه – ۲۱دقیقه – ۳۲ثانیهٔ کائن میباشد .
الاچه باف خانه : قریه ایست که در سمت جنوبی اندخوی [حکومت درجه اول]واقع از مربوطات حکومت اعلی میمنه میباشد .
الا خیل : خرابه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در جنوب شرق قریه وازه در علاقهٔ حکومت درجه ۳ جدران ( مربوط ولایت سمت جنوبی) واقع و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۳۷دقیقه – ۵۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۱۷دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
الا زوی : کوتلی‌ایست به فاصله ۲۹کیلو متر بطرف جنوب شرق ارگون [ مربوط ولایت جنوبی] کائن و بخط طول البلد مشرقی ۵۹درجه – ۲۴دقیقه – ۹ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۳۹ دقیقه – ۲ثانیه واقع شده است.
الانسگ گرندیوار : دره ایست در علاقه داری درجه اول حصهٔ اول بهسود مربوط حکومت درجه اول بهسود که متعلق حکومت کلان دایزنگی [ولایت کابل] میباشد.
الا قلی خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر در شمال شرق کوهستان و متصل سرکیکه بطرف گلران درعلاقهٔ حکومت کلان غوریان [مربوط ولایت هرات] میرود وقوعداشته موقعیت آن بین خط طول البلد مشرقی ۶۱درجه – ۲۱دقیقه – ۱۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۵۲دقیقه – ۱۲ ثانیهٔ میباشد.
الالته : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر در علاقه داری درجه ۳ حضرت سلطان مربوط حکومت کلان سمنگان واقع و از توابع ولایت مزارشریف میباشد.
الانرباط : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۶کیلومتر در جنوب غرب قلعهء سرکاری مقر ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۷درجه – ۲۵دقیقه – ۱۷ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۳۶دقیقه – ۴۳ ثانیهٔ کائن میباشد .
الائی سکری (۱۴۰) التفات
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
الائی سکری : کوهی است بطرف جنوب علاقه شیر زاد بارتفاع ۱۱۵۸۰ فت در حکومت درجه اول خوگیانی [مربوط ولایت مشرقی]واقع بوده موقیعت آن بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۵۶دقیقه – ۵۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۸دقیقه – ۱۳ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
البرز :کوهی است در شمال بوینقره [علاقه داری شولگره] مربوط حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف که بخط ۶۶درجه – ۳۱دقیقه – ۶۶ درجه -۵۸دقیقه – ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۲۹دقیقه – ۴۰ثانیهٔ – ۳۶ درجه -۳۶دقیقه – ۳۶ثانیهء عرض البلد شمالی کائن میباشد . این کوه در آخرین قریه ء شولگره که در سمت شمال شولگره بطرف مزار شریف هجده نهر واقع است امتداد داشته که شرقاً بکوه سمنگان و غربا ً به تپه های خاکی حکومت کلان شبرغان ممتد میگردد . شمالاً بعلاقه داری نهر چمتال و جنوباً به آخرین علاقه حکومت شولگره واقع است .
در بعضی حصص کوه مذکور درخت پسته و ارچه موجود و علف صحرائی که حیوانات در آن بچراه برده میشوند زیاد است ،ارتفاع آن [۱۲۰۰] متر است .
دامنهء کوه البرز به حصص دروازه قم انقطاع یافته و این کوه از تنگی چشمهء شفا جدا شده بغرب شهر مزار شریف باندازه [۹] الی [۱۰] کیلو متر واقع و از جانب غرب جنوبی بطرف غرب شمالی دامنهء دشت ارزنه ،دهدادی و چمتال بلخ ، را احاطه کرده و بموضع دروازه قم آقچه آخرین دامنه آن خاتمه یافته است .
البولاغ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر در شرق موسی قلعهٔ مربوط حکومت اعلی گرشک وقوع داشته و بین خط طول البلد مشرقی ۶۴درجه – ۵۴دقیقه – ۵۵ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۲۰دقیقه – ۱۸ثانیهٔ کائن میباشد .
الپچن : قریه ایست در حکومت درجه ۲ پرچمن مربوط حکومت کلان شهر غورات ولایت هرات میباشد .
التاس کاریز : کاریزی ایست که بفاصلهٔ ۲،۵کیلو متر در شمال صمد خان کلی در علاقهٔ شواربک ( مربوط ولایت قندهار) واقع بوده و بین خط طول البلد شرقی ۶۶درجه – ۱۳دقیقه – ۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۲۹درجه – ۵۶دقیقه – ۲۴ ثانیهٔ کائن است .
الترغنک : قریه ایست در علاقه داری درجه ۲ حصهٔ ۲ بهسود مربوط حکومت درجه اول بهسود که متعلق حکومت کلان دایزنگی [ولایت کابل ] میباشد.
التفات : قریه ایست بفاصلهٔ ۷کیلومتر بطرف جنوب سرایخواجه در حوزهٔ کوهدامن [ مربوط ولایت کابل ] که بخط ۶۹درجه – ۸دقیقه – ۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۴درجه – ۴۰دقیقه – ۴۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع است .
التمور (۱۴۱) الر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
التمور : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲،۵کیلو متر در جنوب قریه حصارک که در علاقه لوگر ( مربوط ولایت کابل ) واقع و بین خط ۶۹درجه – ۶دقیقه- طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۴۷دقیقه – ۴۸ ثانیه ٔ شمالی کائن میباشد.
این قریه قریه درپای کوتل تیره واقع که حد فاصل بین ولایت کابل و ولایت جنوبی است. سرک موتر رو که از کابل بگردیز ممتد بوده و از بین حوزه لوگر عبور میکند از بین دره کوتل تیره میگذرد این دره که نسبتا ً که عرض از قریه التمور تا گردیز امتداد دارد و برخی حصص آن مسکون نیز میباشد.
التی گی : قریه ایست که بفاصلهء ۳۶کیلومتر در شمال قریهٔ نوزاد ( مربوط حکومت اعلی گرشک) واقع و بخط طول ۶۴ درجه – ۲۳دقیقه – ۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲ درجه – ۳۳دقیقه – ۵۷ثانیهٔ کائن میباشد .
الجن : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۴۹کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد در علاقهٔ پامیر خورد مربوط حکومت اعلی بدخشان کائن و بخط طول البلد ۵۷۴درجه – ۱۱دقیقه – ۳۸ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۵دقیقه – ۱۲ثانیه ٔ شمالی واقع شده است.
الجنتی : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ۲۰کیلومتر در شمال قلعهٔ ناورک در علاقهٔ کشنده ( مربوط حکومت کلان بلخ ولایت مزارشریف) کائن و بین خط طول البلد ۶۶درجه- ۴۱دقیقه – ۱۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۵۶دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
الجه کودک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در جنوب قلعهٔ سرکاری که در علاقهٔ حکومتی درهء صوف مربوط حکومت کلان سمنگان متعلق ولایت مزارشریف واقع و موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۷درجه – ۱۰دقیقه – ۵۴ثانیهٔ – مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۶دقیقه – ۱۴ثانیهٔ شمالی میباشد .
الخن و گل حسن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر در حکومت درجه ۲ کشک مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات واقع میباشد .
الداد : قریه ایست در حکومت درجه اول شین دند ( سبزوار ) مربوط حکومت کلان غوریان که متعلق ولایت هرات میباشد.
الر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۶کیلومتر در جنوب غرب قلعهء تکزار در علاقهٔ حکومتی درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف وقوعداشته و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۱۴دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۳۲دقیقه – ۳۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
الران (۱۴۲) القول مغول
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
الران : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۱۳ کیلومتر در حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ ( ولایت مزارشریف) واقع است .
الرچیقریه ایست که در حوزهٔ حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع گردیده است .
الغوئی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر بطرف جنوب سرای خواجه در حوزهٔ کوهدامن مربوط ولایت کابل کائن و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۷دقیقه – ۵۴ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد.
الف : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸۲کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ سرکی خان در علاقهد معروف مربوط حکومت درجه ۳ ارغستان در حوزهٔ ولایت قندهار واقع و بر خط ۶۷درجه – ۳۵دقیقه – ۱ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۱۶دقیقه – ۱۸ثانیهٔ طول البلد شمالی واقع شده است.
الفامک : قریه ایست در دره پسته مربوط حکومت درجه ۴ اندراب از توابع حکومت کلان پلخمری در حوزهٔ ولایت قطغن که فاصلهء آن از مرکز حکومتی تقریبآ ۲۶کیلو متر میباشد.
الف سفید : ده کده ئی است که بفاصلهٔ ۴۴کیلومتر در غرب قلعهٔ تکزار در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان ( ولایت مزارشریف) واقع بوده و بخط ۶۶درجه – ۳دقیقه – ۵۰ثانیهٔ البد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۵۶دقیقه – ۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
القاسرخ کمر و قیام : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲کیلومتر در حکومت درجه ۳ برکنر ( اسمار) مربوط حکومت کلان کنرها ( ولایت مشرقی) میباشد .
القانی قشلاق : قریه ایست که ۲۰کیلو متر از مرکز سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف واقع میباشد.
القبول : قریه ایست که در حوزهء ولایت قطغن واقع شده است .
القچی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴۴کیلومتر در شمال مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع شده است.
القول عرب : قریه ایست که در حکومتی درجه ۴ بغلان که از مربوطات ولایت قطغن واقع میباشد .
القول قزاق : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۴ بغلان که در حوزه ولایت قطغن واقعیست.
القول مغول: قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۴ بغلان که مربوط ولایت قطغن میباشد.
الکتوه (۱۴۳) المار
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
الکتوه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در حوزهء حکومت کلان شهرک غورات ) واقع و متعلق ولایت هرات میباشد.
الک رباط : قریه ایست که در علاقه داری درجه اول خانقاه آقچه مربوط حکومت کلان شبرغان واقع و از متعلقات ولایت مزارشریف میباشد
الکشان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در جنوب شرق مرکز حکومت رستاق مربوط حکومت کلان تالقان متعلق ولایت قطغن کائن و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۵۹دقیقه – ۳۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۵۹دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
الکن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در علاقه داری درجه اول گلستان مربوط حکومت درجه اول بکواه واقع و از ملحقات حکومت اعلی فراه میباشد.
الکوزئی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر در حوزهٔ حکومت کلان لغمان مربوط ولایت مشرقی وقوعدارد.
الکه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر در شمال شرق مرکز علاقه داری درجه ۳ بلخاب در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف واقع میباشد.
الگد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر بطرف جنوب غرب سرایخواجه در حکومتی درجه اول کوهدامن ( مربوط ولایت کابل) موقعیت داشته و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۳دقیقه – ۲۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه – ۳۷دقیقه- ۱۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
الگده : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ اسمار ( مربوط ولایت مشرقی) کائن بوده و بخط طول البلد ۲۲درجه – ۱۸ثانیهٔ شرقی و عرض البلد ۴۳درجه – ۸دقیقه – ۷ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
الگنچک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ سرکاری در حکومتی درهٔ صوف ( مربوط حکومت کلان سمنگان متعلق ولایت مزارشریف) بین خط طول البلد ۶۷درجه – ۳۱دقیقه – ۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۷دقیقه – ۴۱ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
الگه : قریه ایست که در حکومت درجه ۴جاجی مربوط حکومت کلان خوست که متعلق ولایت جنوبی میباشد.
المار : علاقه داری درجه اول مربوط حکومت درجه اول پشتو نکوت و از ملحقات حکومت اعلی میمنه بوده برخط ۶۴درجه – ۲۷دقیقه – ۶۴ درجه – ۳۹دقیقه – ۵۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی
المار (۱۴۴ )
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و خط ۳۵درجه – ۴۵دقیقه – ۱۱ثانیهٔ و ۳۵درجه – ۵۰دقیقه – ۱۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقیعت دارد ، اینعلاقه بین معبر عمومی میمنه و در وسط میمنه و حکومتی درجه ۳ قیصار واقع شده و در (۲۵) کیلو متری پشتونکوت کائن میباشد . حدود آن از طرف شمال شرق بمرکز حکومت اعلی میمنه و از سمت جنوب غرب بحکومت درجه ۳ قیصار و از ناحیهء جنوب شرق به پشتونکوت احاطه شده است .
المار دارای یک قلعهء تاریخی و یکعده قریه جات و خانه ها (۱)باب مکتب ابتدائی و دکاکین متعدد و یک بازار نسبتا ً منظمی است که در حوزهٔ خود مرکزیت داشته از حیث تجمع اهالی گرد و نواح و عرضهٔ اموال و اشیاء قابل اهمیت شمرده میشود . قراء مشهور مربوطهٔ اینعلاقه حسب ذیل است : قریه قلچ لی ، قریهٔ صرفه علی ، قریهٔ نغیلی بالا ، قریهٔ نغیلی پایان ، قریهٔ چلغک ، قریهٔ یتی اورق ، قریهٔ داغ قلعه ، قریهٔ چویمت ، قریهٔ قره غیولی ، قریهٔ تربت، قریهٔ بخاری قلعه، قریهٔ میرشادی، قریهٔ متفرقه میرشادی، قریه دیوانه خانه ، قریهٔ چیلگلدی ،قریهٔ قره تنه ،قریهٔ آخندبابا،قریهٔ چغاتک ،قریهٔ بادغیسی ،قریهٔ برمخان ،قریهٔ کار جان ، کته خان ، قریهٔ کله لیک ، قریهٔ صیاد گاو جان ، قریهٔ رویز بالا،قریهٔ رویز پاقریهٔ دالان ،قریهٔ ری ابدال ، قریهٔ ده سبز ، قریهٔ چوبکی ، قریهٔ شور خال ، قریهٔ قبرغه ، قریهٔ خدایار بی بی لوئی، قریهٔ خوش بائی ، در علاقه المار مزاراتی نیز وجود دارد که زیاد نگاه اهالی آندیار واقع شده و اسامی اوشان بدینقرار است ، اول (اومکی بابا ) که هر قد مذکور در سر راه همینه والمار میباشد دوم (خواجه المار ) که سر قد شان در نزدیک ( دره ء قرائی المار ) واقه شده سوم ( آخند بابا ) که هر قد آن در قریه ( خدای همت ) بنا یافته چهارم ( تربت جان ) در حصه ( بخارائی قلعه ) المار وقوع دارد که بالای مقابر آنها گنبد های خشتی تعمیر گردیده بر علاوه زیارات دیگری که به نام های بابا عارف ،خاک شهیدان ، خواجه پای آق ، خواجه اسحاق ، خواجه روشنایئ، بی بی آینهٔ ،بی بی تخته ، بی بی حور ، بی بی در ، خواجه یلغوز عطا خان و استاد صاحب مسمی اند در آنجا موجود است .
آب و هوای این منطقه معتدل و خاک آت مستمد و حاصل خیز است تپه های خاکی و دشت های وسیعی دارد که دران چلکه ها و مال چرهای زیلدی موجود است علی الا کمتر زمین های ابنحصه للمی و کمتر آن آبی است . برف ها و باران های که بموقع میبارد عامل مهمی برای تولید و تکثر نباتات بوده علف زار های اینجا تا نزدیک زمستان دوام میکند ، در دامنه کوها و تپه های بلند خاکی اینحصه که غالبا برای زراعت للمی اختصاص دارد ، کشت للمه به پیمانهٔ و سیعی صورت میگیرد .
المار (۱۴۵) المره
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در مرکز و اکثر قریه جات مربوطهٔ المار درخت های سیب ،شفتالو ،چار مغز ، زردآلو ، بهی ، انگور ، خربوزه، بادرنگ ، و از اشجار غیر مثمر بید ، چنار تربیه میشود ،بعضی نباتات طبی نیز‌میروید ، حیات مالداری اهالی نسبتاً خوب بوده و در صحرا های وسیع و سرسبز آنجا حیوانات اهلی را که از آنها قلبه وغیره کار گرفته میشود تربیه مینمایند . دریا ئی که بدریای المر مسمی میباشد از سطح مرتفع جنوبی که به ( تیر بند ترکستان) یاد میشود سر چشمه گرفته از جنوب بطرف شمال در جریان است ، از حصهء ( قرائی) داخل وادب المار گردیده در منتهای وادی های ( دولت آباد) میمنه در مصب دریائیکه به ( شور دریا) شهرت دارد با رود تگاب می آمیزد .
درین منطقه جلگهء وسیعی بنام ( جلگهء المار ) وجود دارد که بفاصلهء ( ۱۷ الی ۲۳ ) کیلو متری این جلگه ، دره های کوچک کوچکی واقع شده وبنام دره های [ قرائی] یاد میشود ، آب این جلگه از حصه قرائی منبع گرفته به تنگی المار واصل و از آنجا بین اراضی کشاورزان آنحصه انقسام می یابد این تقسیمات براساس جریبی داخل دفتر گردیده و هریک مطابق جرییی و مالیه دهی خود حصهٔ از آن اخذ مینماید ،درهء که بنام [تنگی المار ] نامیده میشود و در طرف آنرا کوه های سنگی احاطه کرده و عرض آن تخمین [۷۰الی ۱۰۰]متر است دهن این دره برای امکان احداث یک بند اساسی مکقعیت خوبی دارد که در صورت ساختن این بند دشت المار بوجه احسن آبیاری شده در تزئین پیداوار زراعتی آن موثر ثابت میشود .
قریهء [قرائی]از حیث داشتن دره های شاداب و کوه های بلند شهرت بسزا داشته آهو و کبک بیشتر در آنجا پیدا میشود و هم وادی های طرف شمال علاقهء المار که نزدیک سرحد واقع شده شکارگاه مناسبی برای شکار آهو است
در المار چشمه سارهای متعددی وجود دارد که چندین چشمهء موملائی در [قرائی] مربوط المار موجود بوده وبطرف شرق [ آقسوی] متعلق حکومت درجه [۲] بلچراغ جریان می یابد و برعلاوه معادن سنگ و خام ،مرمر، سرب نیز در [قرائی و گاز] پیدا میشود . چشمهء دیگریکه مشهور به چشمهء [خواجه پیچا قلی بوده] مربوط المار است نیز در [قرائی] وجود داشته و آب آن از زمرهء چاه های [آرتزین] شمرده میشود که همیشه در حالت فوران بوده و مزهٔ آن تلخ و خیلی ناگوار میباشد .
المره : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر که متعلق حکومت اعلی غزنی بوده و تقریبآ از علاقه داری ۱۷،۴ کیلو متر و از مرکز حکومت محلی ۱۷،۴ کیلو متر مسافه دارد .
المر ( میر نادر شاه کوت ) ( ۱۴۶) النگار
___________________________________________________________________________
المره ( میر نادر شاه کوت ) : قریه ایست که بفاصلهٔ۲۹کیلومتر در جنوب قریهٔ متون متصل سرک در علاقهٔ خوست [ مربوط ولایت جنوبی ] کائن بوده و بخط ۶۹درجه – ۴۴دقیقه – ۱۲ثانیهء طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۱۵دقیقه – ۲۸ ثانیه ٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد این قریه بنام میر نادر شاه خان کند کشر که در جنگ زمرگ پسر ببرک خان کشته شد تسمیه گردید . چه نامرده درین جنگ مصدر شجاعت و خدمت قابل قدری گردید . از اهالی کوهدامن شمالی و صاحب منصب برجسته ء بود .
المه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷،۴ کیلو متر در حکومت درجه ۳ غورک مربوط حکومت درجه ۳ خاکریز واقع و از توابع ولایت قندهار میباشد .
الن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۴کیلومتر در شمال غرب قریهٔ دروچ در علاقهٔ حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان کائن و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۳۶دقیقه – ۵۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۸درجه – ۱۴دقیقه – شمالی واقع شده است.
الندر : قریه ایست که در حکومت درجه ۳ چغجران که مربوط حکومت کلان شهرک [غورات] ولایت هرات واقع میباشد.
النگار : علاقه داری درجه [اول] و مربوط حکومت کلان لغمان ولایت مشرقی و دارای آب و هوای معتدل است یعنی در زمستان سرمای شدید و در تابستان گرمای طاقت فرسا ندارد .گرچه در زمستان غالباً باران میبارد ولی بعضی اوقات برف باری هم دارد . کوهای آن برف گیر بوده و در تابستان تدریجا آب شده میرود و بدریای که بنام النگار مشهور است میریزد حاصلات زراعتی این منطقه گندم ، جو ،جواری ،شاخل ،مشنگ ،بوده و از سبزیجات شلغم ،زردک، پیاز، کچالو ،و ترب بسیار کاشته میشود ،درخت انار شفتالو ،توت ، انگور ، وغیره نیز در باغهای آن زیاد است زمین های آن هموار و قابل هر نوع زراعت بوده و برای کشت و کار نباتات و اشجار خیلی مساعد است. حیوانات اهلی آن عبارت از گاو ، بز ،گوسفند ،اسپ ،خر میباشد . کوهای آن از جنگل جلغوزه مستور است. لهذا انواع طیور وحشی در آن پیدا میشود . هکذا آهو و برخی حیوانات کوهی دیگر نیز در آن وجود دارد . یک باب مکتب ابتدائی هم درین علاقه داری تأسیس شده . که اطفال در آن تعلیم و تربیه میشوند .
النگار: دریائی است که بفاصلهٔ ۷۶کیلومتر بطرف شمال مشرق قلعه السراج [ مربوط ولایت مشرقی ] واقع و بدریای لغمان میریزد . محل وقوع آن بین تخمین خط ۷۰درجه – ۱۳دقیقه – ۱۸ثانیهء طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۳۸دقیقه – ۴۲ ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد .
النگ ارس (۱۴۷) آله آباد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
النگ ارس : کوهی است که در جنوب قریهٔ گلدان قشلاق در علاقهء شهرک مربوط حکومت کلان غورات متعلق [ ولایت هرات ] واقع و بخط ۶۳درجه – ۵۵دقیقه – ۱۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۵۶دقیقه – ۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
النگی پت : دندآبیست که بفاصلهٔ ۳۱کیلومتر در شمال شرق گلاب ناور در علاقه ٔ گرم سیر [ مربوط حکومت اعلی گرشک] واقع و بین خطوط ۶۴درجه – ۳۲دقیقه – ۷ثانیهٔ و ۶۴درجه – ۳۱دقیقه – ۷ثانیهء طول البلد شرقی و ۲۹درجه – ۵دقیقه – ۳۵ثانیهٔ – ۲۹درجه – ۵۲دقیقه عرض البلد شمالی کائن میباشد .
الوخیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر بطرف جنوب قریهٔ چهار آسیاب مربوط حکومت درجه ۲ چهاردی ولایت کابل کائن و بین خط ۶۹درجه – ۹دقیقه – ۳ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۱۹دقیقه – ۴۳ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقیعت دارد .
الوخیل: قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر در حکومت درجه ۳ جدران واقع و متعلق ولایت جنوبی میباشد.
الوخیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر در علاقه داری درجه اول الینگار مربوط حکومت کلان لغمان ( ولایت مشرقی) واقع شده است .
الور : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در شمال غرب روونچ در علاقهٔ راغ ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱۳دقیقه – ۵۰ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه – ۳۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی وقوعدارد.
الو کاول : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۷کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ سرکاری معروف مربوط حکومت درجه ۲ ارغستان متعلق ولایت قندهار) کائن و بین خط طول البلد ۶۷درجه – ۳۰دقیقه – ۲۷ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۱۴دقیقه – ۵۴ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
الوگک : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۴ اندراب مربوط ولایت قطغن که از مرکز حکومتی تقریباً ۲۹ کیلو متر فاصله دارد.
الولی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۲،۵ کیلو متر در حکومت درجه ۳ دایچوپان مربوط حکومت کلان قلات ( ولایت قندهار) واقع شده است.
الوند : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر در بلوک آلنجان واقع و متعلق ولایت هرات میباشد.
آله آباد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۱کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ وزیر آباد در علاقهٔ حکومت کلان بلخ ( مربوط ولایت مزار شریف) وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۴۵دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۴۳دقیقه – ۲۲ ثانیه ٔ شمالی کائن میباشد .
اله بالا ( ۱۴۸) اله سای
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اله بالا : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳،۵کیلو متر در جنوب قریهٔ غازه در علاقهٔ حکومت درجه اول کوهدامن ( مربوط ولایت کابل ) موقعیت داشته بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۵۹دقیقه – ۱۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۶دقیقه – ۱۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اله تو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۸کیلومتر در جنوب غرب مرکز حکومت درجه اول سرپل ( مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف) وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۳۴دقیقه – ۴۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۱دقیقه – ۳۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
اله داد: قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر در جنوب قلعهٔ گدام در علاقهٔ ترین [ مربوط ولایت قندهار] واقع و بین خط طول البلد ۶۵درجه – ۵۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۳۷دقیقه – ۳۵ثانیهٔ شمالی موقیعت دارد.
اله ده : قریه ایست در حکومت درجه ۳ ترین که در حوزه ولایت قندهار واقع شده است .
الله دوست : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲کیلومتر که در شرق مرکز کنر در حکومت کلان کنرها [مربوط ولایت مشرقی] واقع بوده و بخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۵۳دقیقه – ۲۴ثانیهٔ – و عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۳۶دقیقه – ۵۰ثانیهٔ کائن میباشد .
اله سای : علاقه داری درجه ۳ مربوط حکومت درجه ۲ تگاب و متعلق حکومت اعلی پروان بوده تخمین بخط ۶۹درجه – ۴۰دقیقه – ۲۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۴۹دقیقه – ۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد، و بفاصلهٔ ۱۰ کیلومتر به جنوب شرق قریهء [ سربولی] متعلق کوهستان بطرف شمال متمایل و ساحه آن از سمت شرقی و غرب بدرهٔ [اله سای] بین دو سلسله کوه که بنام کوهای اسکین و اشپی موسوم است محاط گردیده و از سمت شمال و جنوب بقریهٔ اوزائی و تنرخیل وغیره متصل و محدود میباشد . بلند ترین کوهای این منطقه بنام کوه [کاول] یاد میشود .
اله سای که مرکزیت یک علاقهء را تشکیل داده درهء سر سبز و شادابی است. که بین کوهل کوها و کوتل های خاکی اینحصه واقع گردیده و از مبداء [ دهن موری] که موضعی است دو راه منشعب گردیده یکراه طرف شمال درهء [اسکین ] که بین کوتل ها و دامنه کوه ها است ممتد و راه دیگر بطرف جنوب به درهء [اشپی] منتهی میگردد این دو دره [اسکین و اشپی] که بین کوتل ها و کوتل ها و کوهای مجاور وقوع دارد از مرکز علاقه داری تخمین ۱۷کیلو متر مسافه داشته و حاوی یکعده قریه جات خورد و بزرگ است از قبیل : قریه اله سای ، قریهٔ اری سنگ ، قریهٔ دهن موری ، قریهٔ دینه خیل ، قریهٔ صبرخیل ، قریهٔ قلعه ، قریهٔ بوبلام ، قریهٔ پولدم ، قریهٔ کوتی ، قریهٔ سنگ چرخ که جمعیت آنها در حدود [۳۰۰۰] خانوار
اله سای (۱۴۹) آله غن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تخمین میشود . این منطقه چون کوهستانی است آب و هوای آن در تابستان نسبتاً معتدل و در زمستان سرد بوده و باریدن برف در سطح اراضی الی اخیر حوت و در کوه های آن تا اواخر ثور و جوزا ذوب نگریده دوام میکنند ، زمین های زراعتی آن باستثنای مناطق کوهی هموار است و اکثراً در اوقات معین توسط آبهای ذوب شدهء برف های آنجا آبیاری میشود و یک قسمت دیگر این اراضی از آب رودخانه آنجا که از حصهء ( درهء اشپی) منبع دریای آن در برج ثور بوده و باثر اختلاط آبهای ذوب شده برف طغیانی در آن حادث شده بالاخره آب آن بدریای [ پنجشیر] می آمیزد با آنهم در برج سرطان و اسد درین ناحیه قلت آب محسوس است ، زمینهای صالح الزارعهٔ این منطقه تقریباً در حدود [۱۶۰۰] جریب میباشد .
محصولات زراعتی آن عبارت از گندم ،جو ،جوار ،شالی ، بادرنگ ، بادنجان ،کدو ،پیاز ، و شلغم بوده در باغهای آن درخت های مثمر و غیر مثمر از قسم :انار ، بادام ، شفتالو ، زردآلو،آلوچه ، سیب ، بهی ، و انگور ، و از نوع گلها :پتونی و گلاب تربیه میشود . در کوهای اسکین و اشپی متعلق اله سای درخت های بلوط و بعضا ً جلغوزه نیز وجود دارد ، و نباتات طبی مانند خاکشیر ، کاسنی وغیره نیز در آنجا دیده میشود .
برعلاوه ء حیوانات اهلی حیوانات وحشی پلنگ خرس و شغال در آنجا پیدا شده و طیور اهلی و وحشی آن عبارت از مرغ خانگی ،کبک ،بودنه ، شارو و گنجشک میباشد.
در قریهٔ [ قلعهٔ اسکین] چشمهٔ بنام چشمهٔ [بابا] و یک چشمه دیگر در نزدیک خواجه غار در موضع اله سای وجود دارد که یکمقدار آب از آن جریان میباید . از منطقهٔ علاقهٔ داری بمسافه تقریبآ (۶) کیلو متر یک سرک موتر رو موجود بوده وبرای عبور و مرور مساعد است و یکباب مکتب در مرکز علاقه داری مرکز دائر میباشد که اطفال در آن تربیه میشوند و نیز در قریهٔ [ سنگ چرخ ]آثار مخروبهء که هویت تاریخی آن معلوم شده نمیتواند بنظر میرسد .
اله سنگ : قریه ایست که بفاصلهء ۶۲کیلومتر در جنوب غرب مرکز کابل بین خط طول البلد ۶۸ درجه -۴۵دقیقه-۴۹ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۳دقیقه – ۲۴ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
اله غن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر در شمال شرق قلعه ٔ تکزار در علاقهٔ حکومت سنگچارک [مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف] متصل سرکیکه بطرف آق کپروک میرود واقع شده و بین خط ۶۶ درجه – ۳۱دقیقه – ۵۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی وخط ۳۵درجه – ۵۹دقیقه – ۵۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اله که ده (۱۵۰) ام
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اله که ده : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در شمال شرق حکومتی سرپل در علاقهٔ بلخاب ( مربوط حکومت درجه اول سنگچهارک در حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف) واقع و بین خط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۴۷دقیقه – ۲ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۳۵دقیقه – ۴۲ثانیهٔ کائن میباشد .
اله میلک : خرابه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب غرب شهر اندخوی [ مربوط حکومت اعلی میمنه] متصل سرک واقع گردیده وبخط طول البلد ۶۵درجه – ۴۲ ثانیه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۴۹دقیقه – ۴۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
الی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر در جنوب غرب مرکز فیض آباد در علاقهٔ [ حکومت اعلی بدخشان] بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۱۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۶درجه – ۵۵دقیقه -۲۰ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
الیاره : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت کلان بادغیسات مربوط ولایت هرات واقع شده است .
الیشنگ : علاقه داری درجه اول است که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ السراج مربوط حکومت درجه ۴ نورستان متعلق حکومت کلان لغمان ولایت مشرقی ) و اقع بوده وبخط طول البلد ۷۰درجه – ۸دقیقه – ۴۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴ درجه- ۴۲دقیقه – ۱۶ثانیهٔ شمالی کائن است . در الیشنگ یکباب مکتب ابتدائی به اسم ( اسلام آباد) نیز موجود است که اطفال دران تعلیم و تربیه میشوند .
الیشنگ : دریائی است، در علاقهٔ الیشنگ ( مربوط ولایت مشرقی ) که بدریای لغمان ریخته و بین خط ۷۰درجه – طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – عرض البلد شمالی واقع شده است .
الیکیی نای : نهری است بفاصلهٔ ۵۰ کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ چهار راه در علاقهٔ بکوا خا شرود ( مربوط حکومت اعلی فراه ) که برود فراه میریزد و موقیعت آن تخمیین بین خط طول البلد ۶۳ درجه ۱دقیقه ۱۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲ درجه ۴۸ دقیقه ۳۴ ثانیه شمالی میباشد .
الیم: قریه ایست که بفاصلهٔ ۲کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ حکومتی چمکنی (مربوط حکومت درجه ۳ چمکنی ) واقع و لین خط طول البلد ۶۹ درجه ۴۸ دقیقه ۱۳ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه ۴۷ دقیقه ۱۸ثانیه ٔ شمالی موقیعت دارد .
الیمجان: قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۵۸کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ فارسی در علاقه سه درخت ( مربوط حکومت درجه اول شین دند ولایت هرات ) کائن و بخط طول البلد ۶۲ درجه ۴۱ دقیقه ۱۲ثانیه مشرقی و حط عرض البلد ۳۳ درجه ۵۶ دقیقه ۱۳ثانیه ٔ شمالی واقع شده است .
ام: قریه ایست که بفاصلهٔ ۶ کیلومتر در جنوب قلعه کف در علاقه حکومت درجه ۲ دروازه ( مربوز حکومت اعلی بدخشان ) واقع و بخط طول البلد مشرقی و ۷۰درجه ۲۷دقیقه۵۴ثانیه مشرقی و عرض البلد ۳۷ درجه ۵۷دقیقه ۲۸ثانیه شمالی کائن میباشد.
امام صاحب (۱۵۱)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
امام صاحب : حکومت درجه اول مربوط حکومت کلان ( قندز ) و از توابع ولایت قطغن بوده و بر خط ۶۸درجه – ۲۱دقیقه – ۱۰ثانیهٔ و ۶۹درجه – ۲۳دقیقهء طول البلد شرقی و ۳۷درجه – ۱۹دقیقه – ۵۹ثانیهٔ و ۳۶درجه – ۵۱دقیقه – ۲۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع و از سطح بحر تقریبآ ۷۵۰ متر ارتفاع دارد.
ساحه آبادی این منطقه از سمت شمال بطرف غرب بشکل مستطیل افتاده طولاً و عرضاً در حدود ۴۵ الی ۵۵ کیلو متر تخمین میشود و سمت وقوع آن در قسمت شمال قندز بفاصلهٔ ۷۰کیلومتر و از کابل ۵۸۵ کیلومتر بوده حدود آن از طرف شرق به علاقه داری درجه اول خواجه غاز و از طرف شمال و جنوب بعضاً به جبهه سرحدی خاک شوروی و از سمت جنوب مستقیماً به قندز و از حصهٔ جنوب غرب بحکومت درجه ۳ قلعهٔ زال متصل و محدود میباشد .
مرکز این حکومت حاوی [ ۶۴۳] خانه [۱۹] باب کاروانسرای [ ۴۰۳] دکان [۲] باب حمام عصری [۲] باب مکتب ابتدائی در قریهء [توت مزار] و [آق تاش ] بوده بر علاوه در مربوطات آن [۴۰] قراء کوچک و بزرگ دیگر که تعداد مجموعی آن [۷۰۰۰] خانه است وجود دارد .
هوای این منطقه در زمستان سرر و در تابستان نسبتا ً گرم و در مواسم ربیع و خریف کسب اعتدال می کند ازین رو اوضاع جوی آن با دیگر نقاط ولایت قطغن تقریبا یکسان بوده فرق فاحشی ندارد .
پیداوار زراعتی آن عبارت از :پنبه ،کنجد ، گندم ، جو ،جواری،ارزن، ماش ،نخود ،و شالی است . زمین های مزورعی در این قسمت چون برای رویا نیدن و نشو و نماء هرقسم نباتات و حبوب بالخاصخ پنبه و کنجد استعداد کافی دارد محصولات پنبه و کنجد بدرجات اول و دیگر غله جات آن بمرتبهء دوم و سوم و چارم قرار می گیرد ،چنانچه مقدار تولید پنبه در سال ۱۳۲۴ بالغ بر ششصد هزار سیر گردید . هرگاه باثر عوارض جوی و خشک سالی کسری در عمل زرع عاید نشود طبیعی است در اکثر سالها محصول پنبه به پیمانهء وسیع تری بار آمده ارقام درشتی در مقدار استهلاک و صادرات تجارتی تشکیل میدهد . در باغهای و احاطه جات زراعتی آن مقدار زیاد میوه و سبزیجات مانند انگور ،سیب ، ناک ، بهی ، زردآلو، شفتالو، آلوبالو، خربوزه ، بادرنگ ،تره،تربوز، کچالو، بادنجان ، شلغم، ترائی، ماش، نخود ،پیاز، گشنیز، تره تیزک، زغر، مرچ سرخ وغیره بعمل آمده یک اندازه نباتات طبی نیز میروید .پیشهء اهالی اکثر اً زراعت و تربیهٔ مواشی بوده اراضی داخل بست مالیه و خالصهٔ لامالک وغیره در حدود [ ۴۰۸۸۱۲] جریب میباشد ، این منطقه چون در کنار رودخانه [ دریای پنج] واقع شده هوای سالم و آب شیرین و خوشگوار دارد مردم اینجا تا اندازهءٔ از نعمت صحت برخوردار بوده کمتر بامراض مصاب
امام صاحب (۱۵۲) امان سرای
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
میشوند . در بعضی قراء بعیده از قبیل – حلقه کول عرب ،حلقه کول زابر ،خم چال کوهدامن ، امچین و چغر، کل تپه ،دلشاد ، گرگری وغیره نظر به کثافت آب و هوای و عدم رعایت صحی امراض محرقه ،حمای لکه دار ، ملریا، چیچک و سرخکان اطفال و مرضی که باصطلاح آنجا [ جاغور] نامیده میشود شیوع دارد ما درین اواخر بنابر تدابیر یکه در تامین حفظ الصحه عمومی و اعزام هیئت های سیار صحی اتخاذ گردیده تا اندازه از تعمیم امراض جلوگیری و ازو خامت آن کاسته شده است .
حیوانات اهل و وحشی و طیور خانگی و دشتی مانند دیگر مناطق ولایت قطغن در اینجا نیز پیداش دارد مردم مالدار و صحرا نشین این منطقه برای پیدا کردن مراتع مال چرها همه ساله در اواخر ثور در دشت های سر سبز روان بدخشان عزیمت نموده و در برج میزان مراجعت میکنند .
اما شیر سرخ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۸کیلومتر در حکومت درجه ۲ کشک مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات واقع گردیده .
امام زاهد : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۸۳کیلومتر در جنوب غرب مرکزحکومت اعلی فراه ( مربوط حکومت اعلی فراه) که بخط ۶۱درجه – ۲۰دقیقه – ۳۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۱۰دقیقه – ۲۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی وقوعدارد .
امام جعفر : قریه ایست مشهور بقریه ( امام صاحب) که بفاصله ٔ ۱۷کیلو متر از مرکز سرپل مربوط حکومت کلان شبرغان واقع و متعلق ولایت مزارشریف میباشد.
امام قلعه : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۷۲کیلومتر در جنوب قریهٔ شنکی ( مربوط قلات غلزائی ولایت قندهار) متصل دریای سرخ آب واقع و بخط طول البلد ۶۷درجه -۳۳ دقیقه -۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۳۱دقیقه – ۱۴ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
امان خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ سلطان خیل در علاقهٔ حکومت درجه ۲ وردک ( مربوط حکومت کلان لوگر ولایت کابل) کائن و بین خط ۶۸درجه – ۲۳دقیقه – ۴۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۴۶دقیقه – ۴۳ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
امان خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۱کیلومتر در غرب قریهٔ جوز خیل در علاقهٔ خروار ( مربوط حکومت کلان لوگر ولایت کابل) واقع و موقعیت آن بخط ۶۸درجه – ۴۰دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۴۰دقیقه – ۴۳ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
امان سرای : قریه ئیست که بفاصلهٔ ۶،۵کیلو متر در شمال قلعهٔ علی خیل در علاقهٔ حکومت جاجی [ مربو ولایت
امان سرای (۱۵۳) امردی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
جنوبی ] که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۳۹دقیقه – ۵۹ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه – ۵۹دقیقه – ۲ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است.
امان کوت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر از مرکز حکومت درجه ۳ بر کنر [اسمار] مربوط حکومت کلان کنرها ولایت مشرقی واقع گردیده است .
امان کوت : کوهی است بطرف جنوب تیزین در علاقهٔ غلزایی [ مربوط ولایت سمت جنوبی] که از سطح بحر تخمین [ ۴۱۴۳] متر مرتفع بوده [ و تخمین ] بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۳۵دقیقه – ۳۵ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۱۲دقیقه – ۳۵ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
امبار خانه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر در شمال غرب قریهٔ باسوال در علاقهٔ مهمند دره مربوط حکومت کلان شنوار [ متعلق ولایت مشرقی] واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۴۹دقیقه – ۴۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۷دقیقه – ۲۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
ام بولاق : قریه ایست در علاقه داری درجه ۲ حصهٔ ۲ بهسود مربوط حکومت درجه اول بهسود که از توابع حکومت کلان دایزنگی [ ولایت کابل ] میباشد .
امرت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر بطرف جنوب غرب علاقهٔ شیرزاد ( مربوط حکومت درجه اول خوگیانی ولایت مشرقی کائن و بخط ۶۸درجه – ۴۴دقیقه – طول البلد شرقی و خط ۳۴درجه – ۹دقیقه – ۳۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد .
امرت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر بطرف شرق مرکز علاقه داری خنجان ( مربوط حکومت درجه ۲ دوشی ولایت قطغن) واقع و بین خط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۵۸دقیقه – ۴۹ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۳۶دقیقه- ۱۴ثانیهٔ کائن میباشد .
امرخ : موضعی است بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر که در جنوب قلعه ناورک درعلاقهٔ حکومت درجه ۳ کشنده ( مربوط حکومت کلان بلخ متعلق ولایت مزارشریف ) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۳۸دقیقه – ۱۲ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۴۵دقیقه – ۲۴ثانیهٔ کائن میباشد .
امرد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۵کیلومتر در جنوب شرق قلعهء خم متصل سرک در علاقهٔ حکومت درجه ۲ دراز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط طول البلد ۷۱درجه – ۱۹دقیقه – ۵۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۸درجه – ۱۲دقیقه شمالی واقع شده است.
امردی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر از مرکز حکومت درجه ۴ چوکی مربوط حکومت کلان کنرها ولایت مشرقی کائن میباشد .
امرشیان ( ۱۵۴) امه قلعه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
امرشیان : قریه ایست در حکومت درجه اول چخانسور که مربوط حکومت اعلی فراه میباشد.
امرکر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸کیلومتر در کمبراق که از مربوطات ولایت هرات میباشد.
امرکوت : کوهی است در جنوب شرق قریهٔ باسوال بارتفاع تخمین ۹۴۰کیلو متر در علاقهٔ مهمند دره ( مربوط حکومت کلان شنوار متعلق ولایت مشرقی ) که بخط ۷۰درجه – ۵۷دقیقه -۲۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۹دقیقه – ۴۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع گردیده است.
امرو تک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹،۵کیلو متر در شمال غرب دهانهء چاشت در علاقهٔ حکومت درجه ۴یکاولنگ حکومت کلان دایزنگی ( مربوط ولایت کابل) بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۲۵دقیقه – ۱۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۱دقیقه – ۳۸ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
امرودک : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت درجه ۳ چغجران که مربوط حکومت کلان شهرک ( غورات) ولایت هرات میباشد.
امرول : قریه ایست که در حکومت درجه ۲ درواز که از توابع حکومت اعلی بدخشان است .
امرون : دره ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
امرون : دریائیست در علاقهٔ حکومت درجه ۲درواز که از مربوطات حکومت اعلی بدخشان میباشد.
امکان : دریائیست بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر در جنوب غرب مرکز علاقه داری زیباک ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) که بدریای سنگ لوچ میریزد و موقیعت آن بین ۷۱درجه – ۹دقیقه – ۴۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۶درجه – ۱۵دقیقه – ۱۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
املاک: قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵کیلو متر در حکومت کلان لغمان مربوط ولایت مشرقی واقع میباشد .
امله : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در حکومت درجه ۳بر کنر [اسمار] مربوط حکومت کلان کنرها [ولایت مشرقی ] میباشد.
امول : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۵۲ کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ قلات غلزائی [ مربوط ولایت قندهار ] وقوعداشته و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۲۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۱۳دقیقه – ۴۲ثانیهءٔ شمالی واقع شده است.
امه زایئ ( احمدزائی) :قلعه ایست که بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر بطرف جنوب قریهٔ زید آباد متصل دریای لوگر ( مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۵دقیقه – ۳۳ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۱دقیقه – ۴۷ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
امه قلعه : قریهٔ ایست که بفاصلهٔ ۱۶کیلومتر در شمال غرب شهر میمنه [ مربوط حکومت اعلی میمنه ]
امه قلعه (۱۵۵) امیرش خیل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
واقع و به خط طول البلد مشرقی ۶۴درجه ۳۸دقیقه – ۵۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۳دقیقه – کائن میباشد.
امه گذری : قریه ایست مربوط علاقه داری درجه ۲ شهر بزرگ حکومت اعلی بدخشان واقع میباشد.
امه ول : قریه ایست در حکومت درجه ۲درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
امیاسی : قریه ایست در حکومت درجه اول دند که از مربوطات ولایت قندهار میباشد.
امیان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷،۵ کیلو متر در غرب قلعهٔ مرکز قلات غلزائی ( مربوط ولایت قندهار) که بین خط ۶۶درجه-۵۰ دقیقه – ۳۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۶دقیقه – ۲۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
امیر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ جلدک در علاقهٔ ترنک و جلدک ( مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار) کائن و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۳۱دقیقه – ۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه -۵۴ دقیقه – ۱۲ ثانیه ٔ شمالی واقع میباشد.
امیر بلند: زیارتیست بفاصلهٔ ۵کیلومتر در جنوب قریهٔ هزار جفت در علاقهٔ زمین داور ( مربوط حکومت اعلی گرشک) که موقعیت آن بین خط ۶۴درجه – ۸دقیقه – ۴۱ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۳دقیقه – ۲۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
امیر تانه : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ علی خیل ( مربوط ولایت جنوبی) واقع و بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۵۶دقیقه – ۲۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۵۰دقیقه – ۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
امیر خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در شمال شرق قریهٔ باولی در علاقهٔ سرخ رود و خط عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۲۸دقیقه – ۲ثانیهٔ واقع شده است.
امیر سلال : زیارتیست در شمال شرق میانه پشته در علاقهٔ پشت رود ( مربوط حکومت اعلی گرشک ) که بفاصلهٔ ۱۸کیلومتر بین خط طول البلد شرقی ۶۴درجه – ۸دقیقه ۲۴ ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۰درجه – ۵۲دقیقه – ۵۴ثانیهٔ واقع گردیده .
امیرش خیل : قریه ایست که بفاصلهءٔ کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ علی خیل در علاقهٔ حکومت جاجی( مربوط ولایت جنوبی) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۴۱دقیقه – ۱۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۵۸دقیقه – ۳ثانیهٔ شمالی کائن است.
امیر قلعه ( ۱۵۶)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
امیر قلعه: قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۵کیلومتر در جنوب قریهء جلدک در علاقهٔ ترنک و جلدک ( مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار) کائن و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۴۶دقیقه – ۱۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۴۸دقیقه – ۲۶ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
امیر کلی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۳کیلومتر در غرب قلعهٔ حکومت درجه اول سپین بولدک [ مربوط ولایت قندهار ] نزدیک نهر میل مانده واقع و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۴۹ ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۴دقیقه ۵۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
امیر کلی : قریه ایست که در علاقه داری درجه اول منجک مربوط حکومتدرجه اول آقچه که از توابع حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف میباشد.
امیر محمد خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۵کیلو متر در حکومت درجه اول چخانسور که مربوط حکومت اعلی فراه میباشد.
امیر محمد خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵کیلو متر در حوزهٔ حکومت درجه اول چخانسور مربوط حکومت اعلی فراه واقع عبدالرحمن خان : میباشد.
امین : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۶کیلومتر در غرب قلعهٔ گدرم در علاقهٔ ترین [مربوط ولایت قندهار] کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۴۶دقیقه – ۵۱ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۳۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ واقع شده است .
امین بیک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵کیلو متر در غرب مرکز حکومت کلان تالقان [مربوط ولایت قطغن] که بین خط طول البلد ۶۹درجه – ۲۳دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۶درجه – ۴۳دقیقه – ۵۷ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد .
امین قلعه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۵کیلومتر در جنوب قلعه جلدک در علاقهٔ ترنک و جلدک [مربوط حکومت کلان قلات ولایت قندهار] که در خط ۶۶درجه – ۴۶دقیقه – ۱۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه – ۴۶دقیق- ۴۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت دارد
امیوه : دره ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۲درواز واقع و مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اناب : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۲کیلومتر در شمال غرب درایم [مربوط حکومت اعلی بدخشان] کائن بوده و موقعیت آن بین خط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۹دقیقه – ۴۸ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۴دقیقه – ۴۸ثانیهٔ میباشد.
انابا (۱۵۷) انار دره
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انابا : قلعه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شمال شرق جبل السراج ( مربوط حکومت اعلی پروان) واقع و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۲۲دقیقه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۱۴دقیقه – ۱۹ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اناخیل : قریه ایست که در حکومت درجه اول که متعلق حکومت اعلی غزنی میباشد و باشندگان این قریه قوم علی خیل و شاخی از قوم سلیمان خیل است.
انار: قریه ایست که در حکومت درجه ۲رستاق مربوط حکومت کلان تالقان متعلق ولایت قطغن میباشد.
انار جوی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر بطرف شمال قریهٔ پیر محمد خان متصل سرک در حکومتی درجه ۲ تگاب ( مربوط حکومت اعلی پروان) کائن و بخط طول البلد ۶۹درجه – ۳۹دقیقه – ۱۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۴۷دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی واقعیست.
انارخیل : قریه ایست در حوزهٔ حکومت درجه ۴ بغلان که از توابع ولایت قطغن میباشد
انار دره : حکومتی است درجه دوم بفاصلهٔ ۶۸کیلومتر در شمال غرب مرکز فراه ( مربوط حکومت اعلی فراه) که بین خطوط ۶۱درجه – ۲۸دقیقه – ۱۲ثانیهٔ و ۶۱درجه – ۵۰دقیقه – ۲۷ثانیهء طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۳۹دقیقه – ۴۹ثانیهٔ – ۳۲دقیقه درجه – ۵۶دقیقه – ۳۷ثانیهٔ عرض البلد شمالی موقعیت داشته دارای دو علاقه داری خاک سفید قلعهٔ کاه میباشد .
حکومتی انار دره چنانچه از نام آن مستفاد میشود در بین درهٔ کوهی واقع گردیده از طرف شمال بحکومت شین دند هرات و از طرف غرب بخاک ایران و علاقه داری قلعهء کاه و از طرف شرق بعلاقه داری خاک سفید و حکومت شین دند و از طرف جنوب بدشت بابوس محاط و محدود است اهالی انار دره اکثراً بکار تجارت مشغولیت دارند بزراعت و بافندگی ،کفش ، درزی، خیاطی، دباغی، آهنگری هم مصروف اند .
درهء انار دره اضافه از سه کیلو طول و یک کیلو متر عرض دارد دارای مناظر زیبای طبیعی میباشد ، آبشار خروشان آن خیلی فرحت بخش است علت تسمیهٔ آن به انار دره از باعث و فرت میوه ء انار است دیگر از حاصلات مهم زراعتی موضع مذکور روین است که برای رنگ دادن گلیم و قالین بکار میرود آب دریای انار دره از کوه و دشت های شمال شرق و شمال غربی انار دره جمع شده از وسط انار دره میگذرد ،سلسله کوه انار دره اگر چه در چند موضع از همدیگر مجزی می شود لیکن سلسله ء آن خیلی دراز است تا قریب حکومتی اعلی فراه امتداد دارد .
در انار یک باب مکتب ابتدائی نیز موجود است .
انار قلعه ( ۱۵۸) انجمن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انار قلعه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر در جنوب قریهٔ باسول علاقهٔ مهمند دره ( مربوط ولایت مشرقی) واقع شده و موقعیت آن بین خط طول البلد شرقی ۷۰درجه – ۵۲دقیقه – ۳۹ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۳۶ ثانیهٔ میباشد.
انامی کدو : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت کلان تالقان که مربوط ولایت قطغن بوده و کوه شرشر از بزرگترین کوه های آنجا میباشد.
انبار خانه: قریه ایست که بفاصلهٔ ۲،۹کیلو متر در حکومت درجه ۳ مهمند دره مربوط حکومت کلان شنوار ولایت مشرقی واقع میباشد.
انبار : قریه ایست که در حکومت کلان بادغیسات که مربوط ولایت هرات میباشد .
انبیر : کوهی است که در حوزهٔ حکومت درجه ۲ درواز واقع و از توابع حکومت اعلی بدخشان میباشد.
انته له : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵کیلومتر در شرق درایم ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۲۶دقیقه – مشرقی و خط عرض البلد ۳۶درجه – ۵۲دقیقه – ۴۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انج آباد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۵کیلومتر در جنوب شرق شهر میمنه [ مربوط حکومت اعلی میمنه ] واقع و بین خط ۶۴درجه – ۵۰دقیقه – ۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۵۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
انجرتو شور: شیله ایست بفاصلهٔ ۴۶کیلومتر که در شرق قلعهٔ بالا مرغاب [ مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات ] واقع و آب آن به نهر چیچکتو میریزد . موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۳درجه – ۴۸دقیقه – ۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۱دقیقه – ۱۰ثانیهٔ شمالی میباشد.
انجم : قریه ایست که در علاقهٔ داری درجه ۳ کران و منجان مربوط حکومت درجه ۲ جرم واقع و از توابع حکومت اعلی بدخشان میباشد.
انجمن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۹کیلومتر در شمال شرق قریه پریان [ مربوط حکومت کلان تالقان متعلق ولایت قطغن] واقع و بخط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۱۷دقیقه – ۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه – ۵۷دقیقه – ۱۱ثانیهٔ کائن میباشد .
انجمن : دریائی است، که بفاصلهٔ ۹۶کیلومتر در شمال غرب مرکز منجان در علاقهٔ کران منجان [ مربوط حکومت درجه ۲ جرم حکومت اعلی بدخشان] واقع و از سلسله هندوکش سرچشمه گرفته بدریای کوکچه میریزد . موقعیت این دریا بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۵۱دقیقه – ۱۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۱۴دقیقه – ۱۴ثانیهٔ شمالی میباشد.
انجمن ( ۱۵۹) انجیر ثانی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انجمن : کوتلی است که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در شمال شرق پریان [ مربوط حکومت کلان تالقان ولایت قطغن] و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۷دقیقه – ۵۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۷دقیقه – ۱۳ثانیهٔ شمالی گردیده است .
انجمن : علاقه ایست که در غرب مرکز منجان ( مربوط حکومت درجه ۲ جرم متعلق حکومت اعلی بدخشان ) واقع بوده و تخمین بین خطوط ۷۰درجه – ۲۱دقیقه – ۲۴ثانیهٔ و ۷۰درجه – ۴۵دقیقه – ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۶درجه – ۲ دقیقه -۵۴ثانیهٔ - ۳۶درجه – ۶ دقیقه – ۴۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
انجمن خورد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳،۵کیلو متر که در شمال قریهٔ انجمن ( مربوط حکومتکلان تالقان ولایت قطغن) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه – ۱۶دقیقه – ۸ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵ درجه ۵۸دقیقه ۳۴ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انجهٔ تاج محمد خان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۳ کیلومتر در شمال قریهٔ غورک ( مربوط حکومت درجه ۳ خاکریز ولایت قندهار) کائن بوده محل وقوع آن در خط طول البلد ۶۵درجه – ۱۳دقیقه – ۱۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی میباشد.
انجیر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر در شمال قریه نوزاد ( مربوط حکومت اعلی گرشک) کائن و بخط ۶۴درجه – ۲۸دقیقه – ۲۱ثانیهء طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۲۴دقیقه – ۲۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع گردیده است .
انجیر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱،۶ کیلو متر از مرکز حکومت درجه ۴ چاه آب مربوط حکومت کلان تالقان واقع و از توابع ولایت قطغن میباشد.
انجیر: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱،۶ کیلو متر در حکومت درجه اول انجیل مربوط ولایت هرات وقوع دارد.
انجیران : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در شمال شرق شهر قندهار [ مربوط ولایت قندهار] واقع بوده و موقیعت آن بین ۵۶درجه – ۵۳دقیقه – ۶ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۱درجه – ۴۲دقیقه – ۲۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
انجیران : قریه ایست که در حکومت درجه ۲ انار دره مربوط حکومت اعلی فراه وقوعدارد.
انجیر ثانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ نوزاد [ مربوط حکومت اعلی گرشک ] کائن و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۳۹دقیقه – ۵۹ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه – ۷دقیقه- ۱۶ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
انجیر جوی ( ۱۶۰) انجیل
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انجیر جوی : جوئیست که بفاصلهٔ ۳۷کیلومتر که در شمال شهر هرات ( مربوط ولایت هرات) واقع بوده و بدریای هریرود میریزد محل وقوع آن تخمین بخط طول البلد ۶۳درجه – ۶دقیقه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۸دقیقهٔ شمالی میباشد .
انجیرک بابه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۰کیلومتر در غرب قلعهٔ کرخ در علاقه حکومت درجه ۴ کرخ [ مربوط ولایت هرات] واقع و بین خط طول البلد ۶۲درجه – ۲۷دقیقه – ۵۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۹دقیقه – ۴۰ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انجیرک تگاب : نهریست که بفاصلهٔ ۳۵کیلومتر که در جنوب قلعهٔ نوو به نهر اسمعیل تگاب در علاقهٔ حکومت کلان بادغیسات [ولایت هرات] ریخته و موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۳درجه – ۹دقیقه – ۴۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۴۶دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی میباشد.
انجیرنک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر در شمال غرب قریهٔ دوست آباد در علاقهٔ فراه مربوط [ حکومت اعلی فراه] واقع و بین خط طول البلد ۶۱درجه – ۲۲دقیقه – ۵۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۲۲دقیقه – ۳۷ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انجیره : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴،۵ کیلو متر در غرب قلعهٔ کرخ در علاقهٔ حکومت درجه ۴ کرخ [ متعلق ولایت هرات ] که در خط طول البلد ۶۲درجه – ۳۱دقیقه – ۳۵ثانیهٔ مشرقب و عرض البلد ۳۴درجه – ۲۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی واقع میباشد.
انجیری : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۴،۵ کیلو متر در شمال غرب قریهٔ نوزاد [ مربوط حکومت اعلی گرشک] واقع و بین خط ۶۴درجه – ۲۰دقیقه – ۱۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۲درجه – ۲۹دقیقه – ۴۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
انجیل : درتشکیل اداری حکومت درجه اول بوده مستقیماً مربوط ولایت هرات است و تخمین بخط ۶۱درجه – ۴۹دقیقه – ۴۸ثانیهٔ و ۶۰درجه – ۲۴دقیقه – ۴۷ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۸دقیقه – ۴۹ ثانیهٔ و ۳۴درجه – ۴۵دقیقه – ۲۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن و بسمت شمال مرکز هرات وقوع داشته از سمت شمال شرق بحکومت درجه ۲ کشک و از جانب شرق بحکومت درج (۴) کرخ و از طرف غرب بمرکز ولایت هرات و از ناحیه غرب بعلاقهٔ حکومت کلان غوریان محدود است این منطقه دیگر حکومات و علاقه داری مربوط تشکیل خود ندارد اما حوزهٔ آن تقریبا ً سه صد قریه و دهکدهٔ خورد و بزرگ را شامل است که مشهور ترین آن عبارت است از قریهٔ اوران ، فریهٔ جبرئیل ، قریهٔ جغرتان ، قریهٔ شادی بره ، قریهٔ نلاب ،قریهٔ صوفیان، قریهٔ ملان ،قریهٔ حوض کرباس، قریهٔ سروستان ، قریهٔ عقاب ، قریهٔ غور درواز ، قریهٔ بیت الامان ،قریهٔ نیلام ها ، قریهٔ کارته علیا ،قریهٔ کارته سفلی ، قریهٔ کورزان
انجیل ( ۱۶۱)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قریه نوین علیا تعداد تخمینی خانوار آن (۵۱۳۰) خانه میباشد . طول آن از قریهٔ ( ادران) الی قریهٔ ( سنگ بست) که آخرین حکومت مذکور را تشکیل داده است در حدود (۲۹) کیلو متر و عرض آن ( ۹) کیلو متر تخمین میشود مسافهٔ این قریه ها از مرکز حکومتی از سمت غرب (۲۳) کیلو متر و از سمت شرق (۸) کیلو متر و از سمت جنوب (۵) کیلو متر و از سمت شمال (۲) کیلو متر تقریبآ میباشد.
آب و هوای این منطقه به نسبتی که سطح هموار داشته در ترب و جوار آن مناطقی کوهی وجود ندارد در تابستان خیلی گرم بوده گرمی هوا تا ۱۲۰ روز دوام دارد در زمستان باران زیاد می بارد باریدن برف نسبتاً کم بوده و زودتر ذوب میگردد بهار آن سر سبز و خوشگوار بوده در تیرماه کسب اعتدال میکند .
انجیل باغهای پرگل و ریاحین و اراضی مستعد و حاصل خیز داشته درخت های ناز ، ناک ،بهی ،سیب ،زردآلو، گرجه آلو ،انگور ،توت و از انواع سبزیجات گندنا ،پیاز ،شلغم ، زردک ، کدو ، کچالو ،بادنجان سیاه، بادنجان رومی ،ترائی، مرچ سرخ، پالک ،زرع و تربیه میشود .پیدا وار زراعتی آن :گندم ،جو ، شالی ،گالک،تریاک،ارزن،ماش،نخود،کنجد، لوبیا،عدس ،و دیگر اقسام حبوب میباشد و از اشجار غیر مثمر درخت بید در مضافات این‌منطقه بکثرت غرس گردیده تولیدات آن همه ساله در موقع زمستان فروخته و بمصرف محروقات میرسد نباتات طبی از قبیل :خاکشیر ، گل خطمی : جوانی ، بادیان ،بارتنگ ،کاسنی ،شاتره ،عناب ،گل عشق پیچان، بنفشه ،اسفرزه،در هر حصه پیدایش دارد طیور اهلی و وحشی آن عبارت از مرغ خانگی ، مرغ آبی ، فیل مرغ ، سیاع سینه ، کبک ، بودنه ، لک لک ، قاز سفید بوده در اکثر قریه کبوتر های سبز زیاد تربیه شده و از بیخال و فضلات آن در تقویه ء زمین های مزورعی آنجا استفاده میشود حیوانات اهلی آن عبارت است از : گوسفند ، گاو ، بز ، شتر پیشهء اهالی آنجا اکثر زراعت و مالداری و بعضا تجارت بوده صنایع دستی آنحصه را یافت کرباس چادر شب و ترویج بقسم فروش بدسترس اهالی گذاشته میشود و از قرای نزدیک نیز پوست و پسته در بازاردآنجا عرضه میگردد .
بطرف شمال انجیل کوه بزرگی بنام ( کسبتو) وقوعدارد که سلسله این کوه بمسافه تخمین ( ۵) کیلومتر درشمال قریه های مجاور انجیل واقع و از حصهٔ سرحد جدا گردیده بنواحی حکومت اوبه و حکومت جوی نو و انجیل اتصال پیدا میکند این کوه مشجر نبوده صرف در بعضی جاهای آن بته های (نرخ ) بنظر میرسد در دامنهٔ آن آهو و دیگر حیوانات وحشی دیده، میشود رودخانه انجیل در حد سفلی خود با چندین
انجیل ( ۱۶۲) اندخوی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چشمه سار و آب های ذوب شده ء برف که از کوه های سرحد سرازیر میشمختلط و طغیان یافته مورد استفادهٔ زمینداران آنحصه میگردد ،سمت جریان این رود در نواحی دایزنگی چخچران ، یاد‌گه کاسی ، آهنگران ،خواجه چشت مربوط اوبه ،کلات ،مار آباد ،پشتنون زرغون ، کمبراق مربوط گذره، ایشاقها مربوط جوی نو آوران مربوط انجیل بوده یک قسمت آن بواسطه احداث بندها متناوبا در اراضی مزروعه حکومات گذره ،جوی نو ، انجیل مصرف شده و قسمت دیگر بعد از داخل شدن در اسلام قلعه از آنجا خارج و بالاخره در ریگستان های خاک شوروی منتهی و جذب میگردد ،کاریزی هم بنام (نخ کاریز) در موضع پریان وجود دارد که از آب آن برای زراعت استمداد میشود موقع آب خیزی دریای مذکور از برج ثور الی اواخر جوزا بوده در برج سرطان تا اوائل میزان قلت آب رخ میدهد .
مکاتب ابتدائی که در انجیل دائر میباشد قرار ذیل است :
۱-یکباب مکتب ابتدائی ملادان واقع مرکز حکومت انجیل
۲-یکباب مکتب ابتدائی بنام ابو الولید در موضع دیوانچه مربوط انجیل
۳-یکباب مکتب ابتدائی بنام هاتفی در موضع غیزان چشمه
۴-یکباب مکتب ابتدائی بنام سروستان در موضع خواجه سرمق
۵ -یکباب مکتب ابتدائی بنام کاشفی در موضع سفید روان
۶- یکباب مکتب ابتدائی بنام کهدستان در موضع قریهٔ بدلو
انج : قریه ئیست در حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
انچرک : قریه ایست در قلعهٔ نو که از مربوطات ولایت هرات میباشد.
انچو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر بطرف جنوب غرب شهر کابل ( مربوط ولایت کابل) متصل سرک واقع و بین خط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۴دقیقه – ۵۳ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۵درجه -۳۰ دقیقه ۵ثانیهٔ کائن میباشد . این قریه در حوزه ریزه کوهستان سمت شمالی واقع است .
اندخوی : یکی از شهرهای مهم افغانستان که بیشتر از نقطهٔ نظر تجارت در صفحات شمال مملکت اهمیت دارد شهر ( اندخوی) است که در تشکیلات اداری امروزی دارای یک حکومت در جه اول بفاصلهٔ ۶۳ کیلومتر در شمال غرب مرکز شبرغان و از مربوطات حکومت اعلی میمنه بوده بین خط طول البلد شرقی ۶۵درجه – ۶دقیقه – ۶ ثانیه و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۷دقیقه – ۲۴ثانیهٔ کائن و بفاصلهٔ ( ۱۴۰) کیلومتری شرق شهر
اندخوی (۱۶۳)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اخیر الذکر روی جادهٔ عمومی بلخ – هرات بفاصلهٔ (۱۲۰)کیلومتری جنوب مجری ( اکسوس ) یا آمو دریا واقع گردیده است و مراودت تجارتی آن با روسیهٔ شوروی بیشتر از راه ( کلف ) صورت میگیرد.
اندخوی من حیث شهرومن حیث علاقه در محلی افتاده که متیوان آنرا جلگه خواند دارای تپه ها و شیله های ریگی‌و علاوه بران حد بحد چند نقطه مرتفع ترسنگی هم وجود دارد. رویهمرفته ارتفاع آن از سطح بحر ( ۱۰۸۲) متر بوده و رودخانهء بزرگ آمو در زمانهٔ که‌مجرای آن بطرف بحیرهء خزر می گذشت در قسمت شمالی این علاقهء مقدار زیاد ریگ را ته نشین کردع است . تپه های که در حوالی ۴۰ کیلومتر ی شمال شرقی اندخوی افتاده برای للمی کاران و علف چر رمه های گوسفند خیلی مساعد است و‌گیاه فراوان دارد علاقه اندخوی را دو نهر یا دو رود خانه آبیاری میکند که یکی آن بنام آب ( قلعه والی) و دیگری بنام ( سنگلک ) شهرت دارد اندخوی مانند شهر های مجاور خود : آقچه ، شبرغان، سرپل ، میمنه از خود بالاحصار داشته که تا این اواخر بقایا آن وجود داشت . قدیمترین آثار تاریخی آن یکی زیارت ( بابا ولی) است که مزار یکی از ایشانها میباشد و از روی لوحهء آن معلوم میشود که ایشان ها میباشد و از روی لوحهء آن میشود که ایشان صاحب مذکور در ۷۸۷ هجری( ۱۳۸۶م) وفات کرده است همین قسم ( مزار بابای سنکو) در فهرست آثار تاریخی قابل ذکر است که در ( ۱۰۸۸) هجری ( ۱۶۷۷م) در زمان رحمت الله خان پسر نیاز محمد خان والی ام البلاد ( بلخ) که حاکم اندخوی بود تعمیر شده است زیارتی به اسم (چهارده معصوم) با‌گنبدی و قبور چهارده گانه در اندخوی وجود دارد که بعضی از آن ها دارای لوحه ها و کتیبه هم میباشد و متعلق بساداتی است که سلالهء نسب آنها از روی آن معلوم میشود، موقعیت آن روی معبر تاریخی بلخ و هرات کمافی السابق پابرجاست و تغیر یافتن این معبر بجادهء موتر رو به اهمیت تجارتی آن افزوده است. اندخوی در عصر ترقی تمیوری ها و سپس در طی قرون ۱۷و ۱۸ و ۱۹ تجارت با رونقی با شهر های آباد بخارا و سائر حصص ماورالنهر داشت دامنهء آبادیهای شهر اندخوی تا پیش از جنبش اصلاحات بلدی ۲۰ سال قبل در صفحات شمال افغانستان نسبت به شبرغان و سرپل و حتی میمنه خیلی زیاد بود و بازار های طولانی و سرپوشیده زیاد داشت و دکانها از نقطهء نظر کثرت و تنوع مال التجاره مخصوصا پوست قره قلی و قالین و ابریشم باب خامک دوزی ها و سوزن دوزی ها خیلی آباد و مجلل و پر رونق معلوم میشود چنانچه ازین جنبه هنوزهن بر شهرهای متذکره مزیت دارد و مرکزیت تجارتی آن بیشتر تثبیت شده است باشنده گان اندخوی عموماً مرکب از سه صنف میباشد : مالدار ، تجارت پیشه و زراع .
اندخوی (۱۶۴) اندر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چون تپه ها و اراضی اطراف اندخوی برای تربیهٔ حیوانات خیلی مساعد است گوسفند قره قلی به تعداد زیاد در این ناحیه تربیه میشود ،و مالداری کوچی گرد و نواح زمستان ها بیشتر به پیرامون شهر نزدیک میشوند و آنجا را بحیث شتائییه استعمال میکنند غیر از گوسنفد قره قلی گوسفند های ترکی هم بتعداد زیاد در آنحدود تربیه میشود و کثرت پشم باعث رونق بافت قالین ، گلیم و قاقمه در این علاقه گردیده است.
در اندخوی و اطراف آن اسپ های خوب هم نسل گیری و تربیه میشود و اهالی مانند باشنده گان سائر نقاط صفحات شمالی مملکت بسواری اسپ علاقه زیادی دارند . از نقطه نظر زراعت مخصوصا ً زراعت للمی خاک اندخوی مستعد است ، میوه دارد ولی فالیز کاری آن بهتر است تعداد نفوس این شهر تا یک قرن قبل در حدود ( ۱۵) هزار نفر بود و امروز اقلاً مضاعف شده است و تجار آن که سابق به تجارت محلی منتها با ماورالنهر علائق داشتند روابط خویش را با سائر بازارهای افغانستان و دنیای خارج توسعه داده اند فاصلهء اندخوی از کابل از راه مزار شریف ( ۸۱۹) کیلو متر از هرات ( ۵۸۷) کیلو متر و از شهر مزار شریف (۲۱۴) کیلومتر و از میمنه مرکز حکومت اعلی (۱۳۶) کیلومتر فاصله دارد .
در حکومت اندخوی علاقه داری های ذیل نیز مربوط میباشد :
۱-علاقه داری درجه اول قرمقول .
۲ – علاقه داری درجه اول خان چار باغ .
۳- علاقه داری درجه ۲ قرغان .
همچنین چهار باب مکتب ابتدائی دارد که یکی آن در شهر اندخوی و سه باب دیگر که یکی در علاقه داری قرمقول و دیگر در علاقه داری خان چهار باغ و دیگر آن در علاقه داری قرغان دائر میباشد.
اندر : حکومت درجه اول و مربوط حکومت اعلی غزنی بوده بر خط طول البلد شرقی ۶۸درجه – ۱۸دقیقه - ۶ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۱۶دقیقه – ۲۳ثانیهٔ کائن و بفاصلهٔ ۲۷کیلومتر بطرف جنوب غربی موقعیت دارد .
حدود آن شرقاً متصل است بقریه جات مربوطهٔ علاقه داری ( ده یک) و بعضی ها به علاقه داری ( گیرو) و از جانب غرب ملحق است به علاقه داری ( واغظ) و بعضی ها بمربوطات حکومت درجه ( ۳) ( قره باغ) و شمالاً بقریه جات حکومت اعلی غزنی و جنوباً بمربوطات حکومت ( قره باغ) و بعضا ً به علاقه داری (گیرو)ملحق میباشد.
اندر از حیث جمعیت یکی از پر نفوس ترین مربوطات حکومت اعلی غزنی بوده در حوزه
اندر (۱۶۵)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خود حاوی یک علاقه داری درجه ۳ بنام (گیرو) و تقریباً (۱۷۴۰) قریه کوچک و بزرگ میباشد که عمده ترین آنها عبارتست از :قریهء سرده ،نانی، تاجکه ،میری ، سرانداز،نیاز بابا ،سلطان باغ ،بناه، شبک، طهره باز ، خار بلند ،قلعهٔ بالا، نصرت، دلبر ،چنگای علیا ، چنگای سفلی ،سردار خیل ،سرکی ، شنکی ،کرسو ،بهول ،رشید خیل ، نظر خان ،دلیل ،کوک،قلعهٔ عطا محمد، علم وال ،جال شاه، سر فرازخان ،قلعهٔ تاج گدول عبدالرشید ،خانی بابا ،باکو ،غوله،علم خیل ،عاقل وال ، بلال خیل ،گدول سلام خروتی ، ادین ،شاه جوی پناه ،غبر گول ،گدول حاجی خیر محمد ،چار دیوار محمد یعقوب ،مزدور ، بنگی ،رحیمه خیل چند ، سروه، جمال علی جان ،دلیل چهار خانه، قلعهء احمدخان ،قلعهء حاجی قربانی ، قلعهٔ حکیم خان ،قلعه شهر ،شانه بلند نانی ،علی بیک ،آکا خیل ،چار دیوار دین محمد ،قلعهٔ علی کنصف ، مچن خیل ،ملک خیل ،قریهء خواجه نیازی علیا و سفلی ،غلام حیدر خان ،خانان مهربانی، یعقوب ، جلال زائی، لکن خیل وغیره که تعداد خانوار آن تقریباً ( ۱۳۵۷۲) خانه میباشد ،مکاتب ابتدائی که در اندز تاسیس گردیده عبارت از مکتب ( صاحب خان ) مکتب قریهء (کنصف) و مکتب( حصهٔ اول اندر) بوده و هم‌یک مدرسه ٔ تعالیم دینی مسمی به مدرسهٔ (فاروقیه) مشهور به مدرسه ء (نور المدارس)که زیاده از صد نفر طلبه دارد در سنه ( ۱۳۲۰) در آنجا دائر‌گردیده است آب و هوای آن‌بصورت اعتدال در زمستان سرد و تابستان گرم میباشد . اراضی آن قسماً هموار و قابل زراعت بوده و قسمت دیگر خاره و لا مزروع است ، اندازهٔ جریبی زمین های زراعتی آن در حدود (۴۰۰۰۰) جریب تخمین میشود،پیداوار زراعتی اینحصه گندم ، جو ، جواری بوده گندم که محصول مهم اینجا میباشد یکمقدار اضافه از احتیاج بغرض فروش صادر میکنند ،اهالی بعضاً تاجر ،زارع و مالدار بوده ،گاو ،گوسفند ،بز ،مرکب و اسپ نگاه میدارند .در اندر بعضی باغهای انگو احداث گردیده اهالی بغرش تربیهٔ انگور وغیره اشجار مثمر ذوق دارند ،درخت های غیر مثمر مانند چنار ، نیله چنار، بید و عر عر نیز در بعضی جاها دیده میشود ، برخی نباتات طبی هم در آنجا پیدایش دارد ، طیور اهلی و وحشی آن عبارت از مرغ خانگی ، بعضا ً مرغ آبی ،قاز ، سنگ خورک میباشد، سرک عمومی که از طرف‌کابل مستقیما ً به قندهار رفته از سمت غربی این حکومت میگذرد و سرک عمومی دیگر که از حکومت اعلی غزنی جانب کتواز ممتد است حصهء شرقی این منطقه را عبور مینماید . دو دریا از این منطقه عبور میکند اول رودخانهء مشهور غزنی است که از کوه های شمال غرب غزنی و شمال این منطقه و مرکز حکومت جغتو منبع گرفته پس از عبور از حصص‌بند سراج و علاقهٔ اندر بطرف آب ایستادهء مقر میرود ،دوم رودخانه ء‌مشهور( سرده) است که از
اندر ( ۱۶۶ ) اندر کوب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
علاقه زرمت و کتواز بطرف آب ایستاده رفتخ پس از تماس در گوشه شرقی مرکز اینحکومت از بین علاقه ء اندر و گیرو عبور و در حدود (سرده) منتهی میگردد گرچه کوهای اندر مرتفع نیست یک‌کوه بزرگی که بکوه ( مرسل) موسوم است در آنجا وجود دارد که آهوی کوهی و بعضی حیوانات وحشی دران پیدا میشود .
اندراب : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۳کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که از توابع ولایت مزارشریف میباشد.
اندراب : حکومتی است درجه ۴ در حکومت کلان پلخمری مربوط ولایت قطغن که بر خط ۶۹درجه – ۴۹دقیقه – ۱۱ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۴۷دقیقه – ۴۲ثانیهٔ عرض البلد شمالی وقوع داشته و سلسلهٔ کوه هندوکش بطرف جنوب آن کائن میباشد .
در اندراب دره های قشنگ و مناظر دلکش طبیعی تشکیل یافته و آب سرد و هوای خوشگوار ش قابل تعریف است ،منبع آن اندراب در کوه هندوکش واقع بوده و از دره های متعددهء آن بطرف مغرب سرازیر شده بالاخره دریای اندراب را تشکیل میدهد دریای مذکور در علاقهء خنجان عبور کرده در علاقهء دوشی بدریای سرخاب وصل میگردد منابع دریای اندارب عبارت است از آب خاواک و آب پارنده ،آب قاصان ،آب شاشان و آ آررو ،آب خنج ،آب دره کشن، آب آرزو از حیث عذوبت و گوارائی خود در سر تا سر کشور ممتاز‌میباشد .نباتات زراعتی آن :گندم ،جو ، شالی، کتان ، شرشم، باقلا،مشنگ .
میوه جات: سیب،ناک ،زردآلو،شفتالو، انگور ،چارمغز، پسته می باشد که شهرت عمومی دارند حیوانات اهلی آن :اسپ ،گاو ،مرکب،گوسفند ،و بز میباشد ،حیوانات وحشی این علاقه دله خفک و روباه است که از پوست آن استفاده میشود و از پرنده گان خوشخوان خاصتاً بلبل اندراب برهمه معروفتر است .
در اندراب سه باب مکتب ابتدائی موسوم بمکتب بنو و مکتب سنگ بوان واقع ده صلاح و مکتب قاصان تاسیس و دائر میباشد و اطفال تحت تعلیم و تربیه گرفته میشوند .
انداربی : محله پر نفوس است مربوط ناحیه ۳ بلدیه کابل .
انداربی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۲،۵ کیلو متر در شمال شرق ده بالا در علاقهٔ رودات ( مربوط حکومت کلان شنوار ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۳۴دقیقه – ۳۸ثانیهٔ مشرقث و عرض البلد ۳۴درجه – ۷دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اندر کوپ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در حکومت درجه ۴ چوکی مربوط حکومت کلان کنرها (ولایت مشرقی) واقع گردیده .
اندره (۱۶۷) انزار قریه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اندره : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت کلان تالقان ولایت قطغن میباشد.
اندک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳،۵ کیلو متر در جنوب شهر غزنی ( مربوط حکومت اعلی غزنی واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۲۵دقیقه – ۱۰ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۳۰دقیقه – ۵۴ثانیهٔ کائن میباشد.
اندک لام : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در شمال غرب برچغه سرای در علاقهٔ حکومتی برکنر ( مربوط حکومت کلان کنرها ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۵۶دقیقه – ۱۴ثانیهٔ مشرققی و خط عرض البلد ۳۴درجه – ۵۷دقیقه – ۱۸ثانیهٔ واقع گردیده .
اندمان جلگه : جلگه و شیله ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد در علاقهٔ پامیر خورد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط طول البلد ۷۴درجه – ۱۸دقیقه – ۴۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه – ۱۹دقیقه – ۴۶ثانیهٔ شمالی واقع گردیده .
اندمان دوان : کوتلیست که بفاصلهء ۴۳کیلومتر در شمال شرق بزی گنبد در علاقهد پامیر خورد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بین خط ۷۴درجه – ۱۴دقیقه – ۲۴ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۷درجه – ۲۲دقیقه – ۲۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اندرو: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵کیلو متر در چهارباغ مربوط حکومت کلان لغمان ولایت مشرقی واقع گردیده است.
انده : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۴کیلومتر در جنوب غرب مرکز کابل ( مربوط ولایت کابل) متصل سرکیکه بطرف وردک میرود . واقع و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۴۹دقیقه -۲۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه -۱۳دقیقه- ۵۹ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
انده : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۲۲،۵۸کیلو متر در شمال شرق قریهٔ سرما قول متصل سرکیکه بطرف قره خوال ( مربوط حکومت کلان دایزنگی) ولایت کابل میرود واقع شده و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۵۵دقیقه – ۲۵ثانیهءٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۳۸دقیقه – ۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انراب : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ کهمرد که در علاقهٔ حکومت اعلی پروان کائن بوده و تقریباً از مرکز حکومت محلی ۲۳کیلومتر فاصله دارد .
انزار قریه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۰کیلومتر در جنوب شرق مرکز ( حکومت کلان کنرها مربوط ولایت مشرقی) موقعیت داشته و بخط ۶۷درجه – ۲۶دقیقه – ۲۸ثانیهٔ طول البلد
انزار قریه (۱۶۸) افغان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مشرقی و خط ۳۲درجه – ۲۲دقیقهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
انزر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر در جنوب شرق مرکز کنر متعلق حکومت کلان کنرها ( مربوط ولایت مشرقی)وقوعداشته و بین خط طول البلد مشرقی ۷۰درجه – ۵۵دقیقه – ۲۵ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۳۵دقیقه – ۳۶ثانیهٔ کائن میباشد .
انزرگی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۸۴کیلومتر در شرق قریهٔ جلدک در علاقهٔ ترنک و جلدک واقع و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۴۹دقیقه – ۵۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۵۷دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انزلان : کوهی است، که در جنوب غرب قلعهٔ دوست محمد در علاقهٔ کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و تخمین بین خط طول البلد ۶۸درجه -۱۰ دقیقه-۳۵ ثانیه و ۶۸درجه – ۱۳دقیقه – ۳۶ثانیهء مشرقی‌و خط عرض البلد ۳۱درجه -۵۰د قیقه -۴۰ ثانیهٔ - و ۳۱ درجه -۵۳ دقیقه-۳۹ ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انزلان : نهری است بفاصلهٔ ۴۹کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ دوست محمد در حکومتی درجه اول کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و بدریای کنر میریزد . موقعیت آن تخمین بین خط طول البلد ۶۸درجه – ۶دقیقه – ۵۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۴۷دقیقه – ۳۴ثانیهٔ شمالی میباشد .
انزلک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ حکومت شین دند ( مربوط ولایت هرات) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۲درجه – ۱۳دقیقه – ۵۸ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه – ۲۰دقیقه – ۲۴ثانیهٔ کائن میباشد .
انزواری: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر که بطرف جنوب شرقی قریهٔ گیان جدران در علاقهٔ جدران ( مربوط ولایت جنوبی) کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۲۸دقیقه – ۱ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۵۵دقیقه – ۲۴ثانیهٔ کائن میباشد .
انساج : قریه ایست که در حکومت درجه ۳ که از مربوطات ولایت هرات بوده و از مرکز حکومتی تقریبآ ۳کیلو متر فاصله دارد .
انغان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۶کیلومتر در جنوب گرشک در علاقهٔ نهر سراج ( مربوط حکومت اعلی گرشک) کائن و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۳۲دقیقه – ۵ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه – ۳۶دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است .
انغز ( ۱۶۹) انگشکه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
انغز : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر در شمال شرق قریهٔ چاه آب در علاقهٔ ینهگی قلعه ( مربوط حکومت کلان تالقان ولایت قطغن) کائن بوده بین خط طول البلد مشرقی ۶۹درجه – ۵۵دقیقه – ۲۵ثانیهءو عرض البلد شمالی ۷درجه – ۳۴دقیقه – ۱۷ثانیهٔ واقع گردیده است.
انکاریان : قریه ایست که در علاقه داری درجه ۲ شهر بزرگ که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
انکرزان : قریه ایست که در حکومت درجه ۳ چغجران که مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات میباشد.
انکرولی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر در حوزهٔ کروچه مربوط حکومت درجه اول شین دند ( سبزوار) که متعلق حکومت کلان غوریان ولایت هرات میباشد واقع گردیده.
انکریاد : قریه ایست که در حکومت درجه ۲ درواز که مربوط حکومت اعلی بدخشان.
انکن سر : قلعه ایست در شرق قلعهٔ شرتان که در علاقهء اسمار ( مربوط ولایت مشرقی) واقع بوده و بخط ۷۱درجه – ۳۱دقیقه – ۱۹ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خ ۳۴درجه – ۵۸دقیقه -۳۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
انکمری : قریه ایست که در حوزهٔ حکومت بادغیسات مربوط ولایت هرات.
انکوزی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر ی چهار باغ مربوط حکومت کلان لغمان واقع و از توابع ولایت مشرقی میباشد.
انکیل : کوهی است که در نواحی حکومتی درجه ۲ درواز واقع و از مربوطات حکومتی اعلی بدخشان است.
انگار : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹،۵کیلو متر در شمال مرکز غوربند ( مربوط حکومت اعلی پروان) کائن و بخط طول البلد ۶۸درجه – ۴۷دقیقه – ۱۵ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه – ۵۶ ثانیه شمالی واقع شده است.
انگارک: قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شرق مرکز حکومت درجه ۲ خلم ( مربوط حکومت کلان سمنگان) متصل سرک واقع و بین خط طول البلد ۶۷درجه – ۵۴دقیقه – ۲۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۴۳دقیقه – ۹ثانیهٔ شمالی کائن است .
انگریزی : قریه ایست در حکومت درجه ۳ تولک مربوط حکومت کلان غورات که متعلق ولایت هرات میباشد.
انگسان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۲کیلومتر ی مرکز حکومت درجه ۴ دهله واقع و از مربوطات ولایت قندهار میباشد.
انگشکه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر در جنوب مرکز حکومت درجه اول سرپل ( مربوط حکومت
انگشکه (۱۷۰) اوباتو
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
کلان شبرغان ولایت مزارشریف) متصل سرکیکه بطرف سرپل میرود واقع و بخط طول البلد ۶۵درجه – ۵۰ دقیقه- ۳۰ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه – ۹دقیقه – ۵۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انگور دره : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ کوه صافی مربوط حکومت درجه ۳ بگرام که از توابع حکومت اعلی پروان میباشد .
انگورک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۶کیلومتر در حکومت درجه ۳ تولک مربوط حکومت کلان غورات ولایت هرات واقع میباشد.
انگوری : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۸کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ سنگ ماشه در حکومتی درجه ۳ جاغوری ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع بوده بین خط طول البلد شرقی ۶۷درجه – ۲۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۵۸دقیقه – ۴۸ثانیهٔ کائن میباشد .
انگوری : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰،۵کیلو متر در چهار باغ مربوط حکومت کلان لغمان ولایت مشرقی واقع شده است.
انوک خلطه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۳کیلومتر در علاقه داری درجه اول الیشنگ مربوط حکومت کلان لغمان ولایت مشرقی واقع شده است،
انهار : کوهی است که در جنوب غرب قریهٔ جلدک ترنک و جلدک ( مربوط حکومت کلان ولایت قندهار ) وقوعداشته بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۱۰دقیقه – ۳۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد۳۱ درجه – ۴۱دقیقه – ۴۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
انیگران : قریه ایست که در حکومت درجه ۲ دره صوف مربوط حکومت کلان سمنگان که از توابع ولایت مزارشریف میباشد.
اوامه : قریه ایست که در حکومت درجه ۴ لندی سین (کامدیش ) مربوط حکومت کلان کنرها در حوزهٔ ولایت مشرقی واقع و فاصلهٔ آن از مرکز حکومتی تقریبآ ۴کیلو متر میباشد.
اوان تنگی : نهری است بفاصلهٔ ۶۲کیلومتر در جنوب غفور کلی در علاقهٔ سپین بولدک ( مربوط ولایت قندهار) واقع و بطرف جنوب غرب جریان داشته و بخط طول البلد ۶۶درجه – ۶دقیقه – ۱۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۰درجه – ۳۴دقیقه – ۱۴ثانیهٔ شمالی وقوعدارد .
اوانک : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۲ درواز که متعلق حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اوباتو : شیله است بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر در شمال شرق قلعه تیواره و آب آن در تگاب غور در علاقه ٔ حکومت کلان غورات ( مربوط ولایت هرات) ریخته و موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۴درجه – ۴۴دقیقه – ۴۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه – ۴۴دقیقه – ۱۲ثانیهٔ شمالی میباشد.
اوبار ( ۱۷۱) اوبه
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اوبار : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۸ کیلو متر در علاقه داری درجه اول چهار برجک مربوط وحکومت درجه اول چخانسور واقع و متعلق حکومت اعلی فراه میباشد .
اوبغن : قریه ایست که از شهر سبز مربوط حکومت اعلی بدخشان بفاصله ء ۱،۵کیلو متر واقع و از طرف شمال بکوه چالوخ و از طرف جنوب بدریای ( خنج) و از سمت شرق بکوه ( ناد ) و از حصهٔ غرب بدشت ( رحم خدا) متصل میباشد تقریبا هشتاد خانواده در آنجا سکونت داشته و پیشه ء آنها زراعت بوده صنعت کرباس بافی و آنجا بیشتر رواج دارد.
اوبند : کوتلی است که بفاصلهٔ ۴کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ اودیله در علاقهٔ دایزنگی ( مربوط ولایت کابل) باارتفاع تخمین ( ۱۰۷۲۵) متر کائن و بخط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۳دقیقه – و عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۲۴دقیقه – ۴۸ثانیهٔ واقع گردیده است .
اوبه : حکومتیست درجه ۳ که مستقیما ً بولایت هرات مربوط بوده و تقریبآ ۱۲۲۸متر از سطح بحر ارتفاع دارد موقیعت آن بخط ۶۳درجه – ۴۳دقیقه – ۳۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۱۳دقیقه – ۲۵ثانیهٔ و ۳۴درجه – ۳۳دقیقه – ۱۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی قرار داشته و بفاصلهٔ ۹۶کیلومتر ی شرق ولایت هرات و ۱۲۵۸ کیلومتری کابل واقع میباشد . حدود آن از سمت شرق بعلاقه داری درجه ۳ چشت شریف و از حصه غرب بحکومت درجه ۲ پشتون زرغون و از طرف شمال غرب بحکومت درجه ۴ کرخ و از سمت شمال به مرکز حکومت کلان بادغیسات و از ناحیهٔ جنوب شرق بحکومت درجه ۳ تولک محدود و محاط میباشد.
اوبه در حوزهء خود حاوی یکوعلاقه داری درجه ۳ بنام (چشت شری ) و قریه های زیادیست که مشهور ترین آنها حسب آتی است : قریهٔ بنفش، قریهٔ فقرخم ، قریهٔ فشفر، قریهٔ بندکوه شمال ، قریهٔ زیروک ، و کاریز بلوچ ، قریهءٔ شورگره، قریهٔ کوبان، قریهٔ تون، قریهٔ اسفرزه، قریهٔ رهکه ، قریهٔ انساج، قریهٔ شوره، قریهٔ چهار تگاب ،قریهٔ نمک، قریهٔ تگاب شور، قریهٔ کلات، قریهٔ نودرمراویچ، قریهٔ اغورچه اسفرزه، قریهد چشت شریف، قریهٔ ده ابرویشه، قریهٔ غار سقاب ، قریهٔ فلوری، قریهٔ ده کلی ، قریهٔ کشک، قریهٔ جنگلگ، قریهٔ بازو خان ،قریهٔ مسافران، قریهٔ کتا آباد ، قریهء اوبه، قریهٔ گرشک، قریهٔ ده راز، قریهٔ پنجران، قریهٔ طاغنده ، قریهٔ هفت گله، قریهٔ پشته منجی، قریهٔ دشت کر ، قریهٔ نیک ،قریهٔ یاری، قریهٔ تحت اوبه، قریهٔ بیدک، قریهٔ مرغچه، قریهٔ کفیل ، قریهٔ قلیب مسجد، قریهءٔ سپره ، قریهٔ سوروان ، قریهٔ تغانکوه ،قریهٔ سرک آباد ، قریهٔ خیاران ،قریهٔ شهر منال، قریهٔ رباط سرخ ، قریهٔ کشمیران .
اوبه (۱۷۲)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قریه ٔ مار آباد ،قریهء آهنه اداب ، قریهٔ فقیر، قریهٔ بندو ، قریهٔ خواجه محمد استاد ،قریهٔ پیمه ، قریهٔ کپی ،که تعداد تخمین خانوار قریه های مذکور به (۶۲۶۱) بالغ میباشد .منطقه اوبه بین یک جلگه وسیع و‌روی سطح هموار واقع گردیده ، خاک آن برای تنمیهء هر نوع زراعت بالخاصه گندم آبی و للمی خیلی مستعد است ،زمین های زراعتی اینحصه اکثراً از چشمه سارها و چندین تگاب که بنام های تگاب شیر شاخ ،سوتی تگاب و سودتگاب شهرت دارد آبیاری میشود ، زمین های قابل زرع آن تقریبا ً در حدود (۱۵۰۰۰)جریب میباشد .
آب و هوای آن‌نظر به ارتفاع و موقعیت ارضی بحد اعتدال بوده و از اواخر زمستان تا اوائل بهار باران زیاد می بارد ، در مو قع سرما مقدار برف تقریباً نیم متر در جلگه ها و به پیمانهٔ زیادتر در کوهستانها بنطر میرسد ،درجه گرمی و سردی الی (۵۰ ) درجهٔ فارن هیت میباشد ، در باغهای اوبه اشجار متنوههء مثم و غیر مثمر بکثرت تربیه شده و فواکهء آن عبارت از انگور ، زردآلو، سیب، بهی ،انار ،امرود ، شفتالو،توت، جوز ،عناب، و سنجد است ،انار و بادام فشفر و کربان ،بهی علاقه ء چشت ، جوزو زردآلوی تغانکوه از حیث شرینی و خوشگواری قابل تعریف است ، از اقسام گلها و نباتات مانند : گلاب ، فطنی، نصرالدین شاهی، داودی، همیشه بهار، لاله، عباسی، جعفری، رشتی، سوسن ، شب بو، تاج خروس، آفتاب پرست، رواشک، سیچ، سماروغ، خونلق، سرش ، سماغ ، زیره ، پیاز کوهی در اکثر باغهای و کوها پیدا میشود.
پیداروار زراعتی آن : گندم ،جو ،جواری،شالی،عدس،نخود،لوبیا، ارزن،لنکاش،( شاخل) شملید(البه) مندو( شرشم) بوده گندم های آبی و للمی که بنام های زعفرانی،شاه نیازی، زرد خوشه ،سیاه خوشه، شهرت دارد از حیث کیفیت و نوخ متفاوت است ،شالی آنجا باسم معین، رشتی و نیلوفری، وجو آن نیز بنام تروش و ناجو یاد میشود و‌هریک قیمت معین دارد حیوانات اهلی و وحشی آن‌گاو ،گوسنفد، شتر ،مرکب ،آهو ،نخجیر، گرگ ،خرس، پلنگ ، شغال ، روباه ، سیاه گگ ، بوده طیور اهلی و وحشی آن عبارت از مرغ خانگی ، کبوتر، زاغ، گنجشک، عقاب است و در بعضی جاها بلبل نیز پیدا میشود. اقسام درخت های خنجک سیاه چوب ،بیدال وغیره بصورت جنگل های طبیعی در اکثر جاها دیده میشود که بمصرف محروقات زمستانی میرسانند و نیز در تغانکوه یک معدن چودن و در چندین موضع معادن سنگ مرمر وجود داشته طرف استفاده کار گران محلی واقع میگردد .
در جلگه های اینحصه نباتات طبی امثال : گل خطمی ، گاو زبان ، زیره ،عنب الثعلب
اوبه (۱۷۳)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
شاهتره ،بادیان ، جوانی ،شبت،خرفه،خبازی بارتنگ ، کاسنی ،زرشک ،بنفشه میروید و بعضی نباتات و گیاهای دیگر نیز مانند زلزک ،عبران وغیره وجود دارد که از ساقه و ریشهٔ آن شیر خشت و برخی مواد برای رنگریزی و ادویه معالجهء زخم حیوانات استخراج و استفاده میشود ، صنعت و پیشه اهالی بعضا ماموریت و اکثراً صنعت و مشاغل آزاد مانند :خیاطی ، حدادی، حجاری ، نجاری ، صباغی ، وغیره میباشد منسوجات آن کرباس ،کشمیره های رهدار و چار خانه چادر شب ابریشمی و نخی و برگ و گلیم وغیره میباشد از اوبه گندم و شالی پشم ،پوست، زیره ، تریاک ، گوسفند ،کشمش ،جوز،نخود ،جهه فروش به بازار های ولایت هرات و بادغیسات عرضه و در مقابل از هزاره جات و سرحدات بادغیس هرات پسته و تان های کرک ، و از غورات برک وارد مینمایند دو سلسله کوه بنام های سفید کوه و سیاه کوه که جلگه اوبه را از طرف شمال و جنوب احتوا میکند یک حصهء آن در قسمت شمال بنام کوه ( وانتر) یاد میشود و از طرف شرق الی حدود هزار جات و از سمت غرب کو گارز گاه امتداد دارد از سلسلهء کوه ( ترکستان ) منشعب گریده است، کوه سمت جنوبی آن در هر حصه بنام های جداگانه مانند کوه چشت، کوه گذره وغیره موسوم میگردد.
مواضعی که مناظر زیبای و دره های سرسبز و شاداب ، چشمه سار ها و چمنستان پرگل و فرحت زائی را تشکیل داده تفرجگاه و میله جای اهالی آن سامان شمرده میشود اول چشت شریف و شلاله ای کنارهء هریرود است که بسمت شمال مرکز حکومتی وقوعدارد.
دوم مزار سلطان مودود چشتی و حضرات چشتیه است که بر فراز تپهء ها بلند و مرتفعی کائن میباشد .
سوم موضع چشمهٔ آب گرم اوبه است که بطرف شمال حکومتی واقع و در عهد مرحوم امیر عبدالرحمن خان بفرمودهٔ فرامرز خان سپه سالار بنای موزون و قشنگی در آنجا تعمیر گردیده بود چشمهٔ گرم اوبه که آب معدنی بس مفیدی داشته معتدل و گوارا می باشد اکنون بصورت یک حمام عصری ساخته شده که حاوی اطاقهای متعدد و زیبا است در پیرامون چشمهء مذکور چند عمارت قشنگ و زیبائی تعمیر شده است که بغرض آسایش و استراحن برخی سیاحین ، مفروش و آماده گردیده ، چشمهء اوبه اکنون یکی از مواضع قابل دید است و بسا اشخاص به آنجا رجوع می کنند . چهارم آبشار فشفر است که یک نزهتگاه طبیعی شمرده میشود ، پنجم چشمهٔ اسفرز و چشمهٔ ماهیان میباشد که در زیارت خواجه قراول نزدیک موضع ( موران) واقع شده .
دریای آن که از حصهٔ سر جنگل منبع گرفته با چندین چشمه ها و شلاله ها مجتمع .
اوبه ( ۱۷۴)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
و دریای هریرود را بوجود می آورد ، اراضی قرب و جوار را مشروب ساخته در حدود چقچران و شهرک با دیگر آبها در اوبه داخل و برود کبکان میریزد ، سپس باجوی کمبراق و دریای پاشدان و جویهای انجیل و جوینو و جلگه هرات و غوریان یکجا گردیده بالاخره بخاک ایران منتهی میگردد ، طول این دریا تخمین ( ۱۱۶) کیلومتر است ، موقع آبخیزی این دریا از برج حوت الی اوائل جوزا میباشد جویهای مشهوریکه در حصهء اوبه از دریای مذکور منشعب و مزارع آنجا را سیراب میکند عبارتست از جوی و پنجان ، جوی ده زیر، جوی لارکه جوی اسفرز، جوی غورجه ، جوی ارویچ، جوی که غور، جوی ناب ، جوی سنگ جوی قنران ، جوی نور خیلی، جوی بالا، جوی بیدک، جوی روخان ، جوی شبرقان، جوی کناباد، جوی مرغچه، جوی سیره، جوی کرشک ، جوی مار آباد ، جوی بوریاباف، در اوبه چندین کاریز هم بنام های کاریز بلوچ، کاریز فشفر، کاریز شیخ، وغیره موجود است که ذریعه ء آم زمین های مزروعی آبیاری میشود .
اشخاص معروفی از علما و مشائخ در این دیار ظهور کرده اند از قبیل : مصطفی خان سلیمانشاهی از خوانین قبچاقیه، ابوبکر خان الکوازئی، عبدالکریم خان بارک زائی، محمد اعظم خان فوفلزائی، حاجی محمد ایوب خان غلزائی نصرالدین خان ولد جرنیل عبد الا حد خان فوفلزائی، سید حکیج خواجه ولد مجنون خواجه از قوم سادات .
در اوبه مزارات عرفا نیز زیاد بوده و آنهاییکه شهرت دارند قرار ذیل میباشد : زیارت خواجه ابو احمد ابدال ، زیارت خواجه محمد ابدال پسر مذکور، زیارت خواجه مردان ، زیارت خواجه ناصر الدین یوسف، زیارت خواجه قطب الدین مودود، زیارت شاه سنجان، زیارت خواجه خواجه احمد، زیارت خواجه اسماعیل، زیارت خواجه حاجی مکی چشتی، زیارت خواجه نظام الدین، زیارت خواجه مودود اسفرزی، زیارت خواجه احمد ارقم تگاب سوری، زیارت خواجه محمد کامل، زیارت امام فخر الدین، زیارت خواجه محمد اعلی، زیارت آخند زاده محمد حسن اوبهی، زیارت خواجه محمد اسحاق، زیارت خواجه روشنائی، زیارت شیخ ابوالحسن سیر واتی، زیارت خواجه شمس الدین مطهر ، زیارت ملا میر هاشم چناراتی، زیارت خواجه ضیاء الدین هفت کله گی زیارت شیخ عبدالعزیز فشفری، زیارت شیخ سعد تغانکوهی ، زیارت گندم علی آربی، زیارت خواجه ضیاء الدین یوسف ابن مولنا عبدالرحمن جامی زیارت صوفی عبدالکریم آربی .
علما و ادبای صوفی مشرب اینحصه که مرحوم شده و از آنها و مولفاتی بیاد گار مانده است عبارتست از ملا سید احمد که کلام عارفانه می سرود ، مدفن او در قریهء
اوبه (۱۷۵) اوبه کارز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
( هفت کله ) واقع شده ،ملابهاوالدین پسر مذکور که در ملک ادبا عصر شهرت داشته در شعر (قاصد ) تخلص میکرد ،خلیفه ایشان محمود خواجه، قاضی ملا نیک محمد که مدفن اوشان در قریهٔ کنا باده میباشد، ملا قیصر ، مولوی محمد اسماعیل درانی که بر کتاب( خلاصه الحساب) حاشیه نوشته و دلائل الخیرات را ترجمه نموده در قریهء گرشک دفن است، قاضی ملا عبدالعظیم که کتاب ( رد المحتار) را اختصار و در چهار مجله جمع نموده ، ملا عبدالروف که رسالهٔ مولانا گندم علی را بعبارت ساده تالیف و تحریر نموده است .
در مراکز اوبه یکباب مکتب ابتدائی و در قریهٔ سیروان مربوط اوبهٔ یکباب مکتب ابتدائی برای تربیهٔ اطفال دائر بوده و چندین مدارس علوم دینی که بمدرسهٔ شیخ عبدالعزیز مدرسهٔ بنفش ، مدرسه کناباد، مدرسه سیروان، مدرسه سه مار آباد ،مدرسه ء بوریا بافی شهری دارد موجود میباشد هکذا یک مجسد جامع و حوض پخته کاری وجود دارد به تاریخ تعمیر آن سال ( ۱۰۴۲) است میگویند از بناهای ( تاریخ میرزا) میباشد مسجد جامع دیگر که در قریهء ( فشفر) وجود دارد تاریخ تعمیر آن سالی ۱۲۵۷ هـ میرسد بانی آن مرحوم سلطان علیخان محمد زائی شمرده میشود. سرک عمومی اینحصه که از مرکز هرات براه هزار جات الی کابل تمدید گردیده از محاذ اوبه گذشته توسط آن حمل و نقل اموال التجاره و وسائل مخابراتی از همین راه مستقیماً جریان دارد.
اوبه اولیا: قریه ایست مربوط حکومت درجه ۲درواز که در حوزهٔ حکومت اعلی بدخشان واقعشده است.
اوبه تو : قریه ایست در ۱۲ کیلومتری درجنوب قلعهٔ سرکاری معروف ( مربوط حکودرجه ۲ ارغستان متعلق ولایت قندهار) که بخط طول البلد مشرقی ۶۷درجه – ۵۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۱درجه – ۲۸دقیقه – ۵۴ثانیه واقع شده است.
اوبه تو : شیله ایست بفاصلهٔ ۱۲کیلومتر که در جنوب قلعهء سرکاری معروف ( مربوط حکومتدرجه ۲ ارغستان متعلق ولایت قندهار ) واقع و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۱ دقیقه ۱۲ثانیهٔ شمالی و عرض البلد ۳۱درجه – ۲۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اوبه سر: قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۳۱کیلومتر در جنوب غرب نمله در علاقهٔ حکومت درجه اول خوگیانی ( مربوط ولایت مشرقی) که بین خط طول البلد ۷۰درجه – ۳دقیقه – ۵۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه – ۱۰دقیقه – ۳۲ثانیهٔ شمالی واقع شده .
اوبه کارز : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در شمال شرق قلعه ٔ سرکاری حکومتی مقر( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع گردیده و بخط طول البلد ۶۷درجه – ۵۴دقیقه – ۱۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه – ۵۹دقیقه – ۴۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اوبه گن ( ۱۷۶) اوتی پرغولک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اوبه گن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در شمال قریهٔ کف در علاقهٔ درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع بوده و بین خط ۷۰درجه – ۲۵دقیقه – ۴۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۸درجه – ۵دقیقه – ۳۰ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اوپیان : یکی از شهر های قدیم افغانستان است که در علاقه کاپیسا (حوزه کوهستان و کوهدامن ) وقوع دارد این شهر بطرف شمال غربی چاریکار موجود در بین چاریکار و متک در دامنه کوه بصورت یک سلسله تپه ها افتاده است طوریکه تاریخ معلومات میدهد ( اوپیان) در زمانه های قدیم هم اسم یک منطقه و اسم‌یک شهر بوده است .شهر اوپیان در دوره سلطنت شاهان مستقل یونان باختری در زمانیکه ایشان از صفحات شمال هندوکش بجنوب آن در حوزه کاپیسا فرود آمده ( بگرام) را مرکز قرار‌دادند و مردم محلی در آن ناحیه سکونت داشتند و بعضی خانواده یونانی درینجا مستقر گردیده و با اهالی بومی وصلت نمودند ولی بعد بمرور زمان این‌شهر عظیم کم‌کم انحطاط نموده و از شهرت آن کاست و فعلاً خرابه های آنها بصورت تپه های کوچک و سائیده بنظر می آید و تا کنون حفریاتی درین شهر تاریخی و کهن صورت نگرفته است .
حاضر اً مزاری بنام ( سید جعفر) در اوپیان معروف است که نه تنها مردم محلی آنجا بلکه از نواحی دور‌دست حوزه پیرامون نیز بزیارت آن رجوع میکنند و از برکت آن استمداد می نمایند .
اوتغلی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر در جنوب چغه سرای متصل دریای کنر درهٔ پیچ دره ( مربوط ولایت مشرقی) واقع و بخط ۷۱درجه – ۶دقیقه – ۴۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۴۶دقیقه – ۲۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
او تک تک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۴کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ مشک در دایزنگی ( مربوط ولایت کابل) که متصل سرک واقع و بخط ۶۷درجه – ۱۲دقیقه – ۵۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۰دقیقه – ۳۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اوته قل: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در شرق مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع میباشد.
اوته کل ( اوته قل) : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۰کیلومتر در جنوب شرق مرکز حکومت درجه ۲ دولت آباد ( مربوط حکومت کلان بلخ متعلق ولایت مزارشریف) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۲دقیقه – ۱۷ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۳دقیقه- ۴۴ثانیهٔ کائن میباشد.
اوتی پر غولک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در غرب قریهٔ نیک در علاقهٔ یکا ولنگ ( مربوط حکومت کلان دایزنگی متلعق ولایت کابل) بین خط طول البلد مشرقی ۶۶درجه – ۴۸دقیقه – ۲۵ثانیهٔ و عرض البلد ۳۴درجه – ۴۴دقیقهٔ شمالی واقع شده است.
اوج ( ۱۷۷) او دره
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اوج : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۹کیلومتر در حوزهء حکومت کلان غوریان مربوط ولایت هرات واقع شده است.
اوجک : قریه ایست که مربوط حکومت درجه ۲ درواز که در حوزه ٔ حکومت اعلی بدخشان واقع میباشد.
اوچش : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ نکشی در علاقهٔ حکومت کلان غورات ( مربوط ولایت هرات) کائن بوده و بخط طول البلد مشرقی ۶۵درجه – ۴۸ ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۴درجه – ۹دقیقه – ۱۶ثانیهٔ واقع گردیده.
اوچ فدق: قریه ایست در شمال دریای تالقان که از مربوطات حکومت کلان تالقان ( ولایت قطغن) بوده سمت شرق و غرب آن للمی کاری می باشد.
اوچک : قریه ایست که در جنوب غرب قلعهٔ مشک در حکومت کلان دایزنگی ( مربوط ولایت کابل) که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر بین خط ۶۷درجه – ۲۵دقیقه – ۲۰ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه – ۲۰ دقیقه – ۱۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد.
اوحصار: قریه ایست در حوزهٔ حکومت کلان شهرک ( غورات) که مربوط ولایت هرات میباشد.
اوخانه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۱کیلومتر در شمال شرق گرشک در علاقهٔ نهرسراج ( مربوط حکومت اعلی گرشک) واقع و بخط طول البلد ۶۴درجه – ۵۷دقیقه – ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه – ۵۸دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اوخک : قریه ایست مربوط حکومت درواز که در توابع حکومت اعلی بدخشان واقع شده است.
اوخوال : قریه ایست که ۹کیلو متر در سمت شمال مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع گردیده است .
اودره : دره ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در جنوب غرب قلعهء سیغان سرایک ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) که بطرف شمال امتداد داشته و تخمین بین خط ۶۷درجه – ۲۹دقیقه – ۱۷ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه – ۱۰دقیقه – ۳۱ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع شده است.
او دره : دره ایست که بفاصلهٔ ۹۰کیلومتر در غرب غزنی ( مربوط حکومت اعلی غزنی) موقعیت داشته و تخمین بین خط ۶۷درجه – ۴۸دقیقه – ۳۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۴۲دقیقه- ۱۶ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع گردیده است و بطرف دشت نوار امتداد دارد.
او دره : دره ایست که بفاصلهٔ ۴،۵ کیلو متر که در شمال قلعهٔ ناورک در علاقهٔ کشنده ( مربوط
او دره ( ۱۷۸) اورباگت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حکومت کلان بلخ ولایت مزارشریف) امتداد داشته و بین خط طول البلد ۶۶درجه – ۳۹دقیقه – ۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۴۸دقیقه – ۴۷ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اودکی امرخ : قریه ایست در آقکپرک مرکز حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که متعلق ولایت مزارشریف میباشد.
او دوا : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ ( ازرو) ولایت جنوبی که از مرکز حکومتی تقریبآ ۸،۵ کیلو متر مسافه دارد . اوده گشت : قله کوهی است در شرق خالد رجت در علاقهٔ واخان متعلق حکومت اعلی بدخشان که بارتفاع تخمین ۵۸۳۵ متر بین خط طول البلد مشرقی ۷۴درجه – ۲۲دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۶درجه – ۵۸دقیقه – ۲۹ثانیهٔ واقع میباشد.
اودیله : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۲۱کیلومتر در جنوب غرب گردن دیوال در علاقهٔ دایزنگی ( مربوط ولایت کابل ) کائن وبخط ۶۸درجه – ۵دقیقه – ۶ثانیهٔ طول البلد شرقی و خط ۳۴درجه – ۲۵دقیقه – ۳۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع میباشد.
اور : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹ کیلومتر در شمال غرب قریهٔ دوست آباد در علاقهٔ فراه ( مربوط حکومت اعلی فراه) واقع بوده و بخط ۶۱درجه – ۲۴دقیقه – ۳۰ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۲۲دقیقه – ۵۰ثانیهٔ کائن میباشد.
اورا بانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در جنوب غرب قریه ٔ خدرخیل ( مربوط حکومت اعلی غزنی) بخط طول البلد مشرقی ۶۸درجه – ۹دقیقه – ۴۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۸دقیقه – ۱۹ثانیهٔ موقعیت دارد.
اوراض گانی سفلی : قریه ایست در علاقه داری درجه اول چمتال مربوط حکومت کلان بلخ که متعلق ولایت مزارشریف میباشد.
اوران : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳کیلومتر در حکومت درجه اول انجیل واقع و از مربوطات ولایت هرات میباشد.
اورباگت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۹کیلومتر بطرف جنوب غرب دهانه ( دهنه ء غوری) مربوط حکومت کلان پلخمری ولایت قطغن بین خط طول البلد ۶۸درجه ۵دقیقه ۲۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۵درجه – ۳۱دقیقه – ۳۶ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اورته بل ( ۱۷۹) اورگور
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اورته پل : کوتلیست بفاصلهٔ ۲۸کیلومتر که در شمال شرق بزی گنبد در علاقهٔ پامیر خورد ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط طول البلد ۸۴درجه ۲۹ دقیقه ۵۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه ۲۴دقیقه ۳۶ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است.
اورته گنج : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵کیلو متر در جنوب مرکز حکومت کلان بلخ متعلق ولایت مزارشریف واقع شده است.
اورجی تگاب : نهریست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در غرب قریهٔ پرجمان که به نهر پرجمان در علاقهٔ بکواه ( مربوط حکومت اعلی فراه) میریزد موقیعت آن تخمین بین خط ۶۳درجه – ۴۶دقیقه – ۵ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه – ۱۰دقیقه ۳۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
اورخت : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۵کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ روان در علاقهٔ حکومت درجه ۲درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) واقع و بین خط طول البلد ۷۰ درجه ۴۹دقیقه ۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۸درجه – ۱۸دقیقه – ۲۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اورخیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵کیلو متر در جنوب قریهٔ دوشه ( مربوط حکومت رودات ولایت مشرقی) بخط طول البلد ۷۰درجه ۳۷دقیقه ۴۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه ۹دقیقه ۵۰ثانیهٔ واقع میباشد .
اورض گابی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵کیلو متر در جنوب علاقه داری درجه اول چمتال مربوط حکومت کلان بلخ در حوزهء ولایت مزارشریف کائن میباشد.
اورک : قریه ایست در علاقه داری درجه اول گلستان مربوط حکومت درجه ۲بکواه که متعلق حکومت اعلی فراه میباشد.
اورگد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶۰کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ پنجه در علاقهٔ حکومت واخان ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط طول البلد ۷۲درجه ۳دقیقه ۲۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۶درجه ۴۷دقیقه ۳۱ثانیهٔ شمالی واقع گردیده.
اورگور : قریه ایست که در علاقهٔ حصه ء ۳ میدان خوله مربوط حکومت درجه ۳ چمکنی که از توابع ولایت جنوبی میباشد.
اورن ( ۱۸۰) اوژک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اورن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۲کیلومتر که در جنوب غرب قریهٔ روان در علاقهٔ درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) کائن و بخط طول البلد ۷۰درجه ۴۹دقیقه ۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۸درجه ۱۹ دقیقه ۲۴ثانیهٔ واقع شده است.
اورناغه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در شمال مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف کائن میباشد.
اورونه : قریه ایست که در علاقه داری درجه اول گلستان مربوط حکومت درجه ۲ بکواه وقوعداشته و از مربوطات حکومت اعلی فراه میباشد.
اوره کرقون : قریه ایست در حکومت درجه اول آقچه مربوط حکومت کلان شبرغان که متعلق ولایت مزارشریف میباشد.
اوره مس : قریه ایست مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف که از مرکز حکومت کلان تقریباً ۱۱،۵ کیلو متر فاصله دارد .
اوریا : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷۴کیلومتر در شمال شرق شهر فراه نزدیک رودخانه رود فراه ( مربوط حکومت اعلی فراه) واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۲درجه ۴۲دقیقه ۱۵ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۲درجه – ۴۸دقیقه ۱ ثانیهٔ موقعیت دارد.
اوری گبک : دره ایست در علاقه داری درجه اول حصه اول بهسود مربوط حکومت درجه اول بهسود که متعلق حکومت کلان دایزنگی ( ولایت کابل) میباشد .
اورین : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۰کیلومتر در جنوب قریه ( حکومت شین دند) متصل دریای ادرسکن ( مربوط ولایت هرات) کائن و بین خط طول البلد ۶۲درجه ۱۱دقیقه ۷ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد شمالی ۳۳درجه ۱۴دقیقه ۲۴ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است .
اوزلنگ : قریه حو زه ٔ حکومت کلان شهرک ( غورات) مربوط ولایت هرات واقع میباشد.
اوژ دره خاوره: دره ایست در شرق قلعهٔ دو چینه ممتد بطرف شمال در علاقهٔ کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی)که تخمین بین خط طول البلد ۶۹درجه ۱۰دقیقه ۳۰ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۱درجه ۴۸دقیقه ۳۱ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اوژده ولر : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر در شرق قلعهٔ دک چینه متصل درهٔ اوژده خاوره در علاقهٔ کتواز ( مربوط حکومت اعلی غزنی) واقع و بخط طول البلد ۶۹درجه ۹دقیقه ۱۴ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه ۴۹دقیقه ۲۱ثانیهٔ شمالی کائن است .
اوژک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر که در شمال غرب قریهٔ سدی گل در علاقهٔ نورستان ( مربوط ولایت مشرقی ) و اقع بوده وبخط ۷۱درجه ۱۶دقیقه ۱۶ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه ۴۸دقیقه ۱۴ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اوژک ثانی (۱۸۱) اوغز
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اوژک ثانی : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۳۱کیلومتر در شمال شرق سدی گل در علاقهٔ نورستان مربوط ولایت مشرقی کائن و بخط طول البلد مشرقی ۷۱درجه ۱۵دقیقه ۳۹ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه ۵۱دقیق۱۸ثانیهٔ واقعست.
اوسبین : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۱کیلومتر بطرف جنوب شرق قلعهٔ موسی خان در علاقهٔ کوه صافی مربوط حکومت اعلی پروان که بخط طول البلد ۶۹درجه ۴۷دقیقه ۱۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه ۴۴دقیقه ۳۰ثانیهٔ شمالی واقع شده است .
اوسبین رود : رودیست که بفاصلهٔ ۴۸کیلومتر بطرف جنوب شرق قریهٔ پیر محمد خان متصل سرک در توابع حکومت نجراب مربوط حکومت اعلی پروان واقع و بدریای کابل میریزد موقعیت آن بخط طول البلد ۶۹درجه ۴۳دقیقه ۵۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه ۳۷دقیقه شمالی میباشد.
اوشان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در حوزهٔ حکومت کلان غورات مربوط ولایت هرات واقع شده است.
اوشلان : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند متعلق حکومت درجه اول مقر مربوط حکومت اعلی غزنی که تقریبآ از علاقه داری ۲۰کیلومتر و از مرکز حکومت محلی ۲۰کیلومتر فاصله دارد .
اوشنان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵۹کیلومتر در حکومت کلان غوریان مربوط ولایت هرات واقع میباشد .
اوشن زار : قریه ایست در علاقه داری درجه اول خواهان مربوط حکومت درجه ۲ درواز که متعلق حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اوشیر خیل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵کیلو متر در حوزهء حکومت کلان شنوار که از مربوطات ولایت مشرقی میباشد .
اوطل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷،۵کیلو متر ی حکومت درجه اول شین دند (سبزوار) که مربوط حکومت کلان غوریان ولایت هرات میباشد .
اوغری کوتل : کوتلی است که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب غرب قلعهٔ علاقه داری حضرت سلطان مربوط حکومت کلان سمنگان ولایت مزار شریف موقیعت داشته بین خط طول البلد مشرق ۶۷درجه ۴۵دقیقه ۵۸ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۶درجه ۲۴دقیقه ۵۴ثانیهٔ کائن میباشد .
اوغز : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲کیلومتر در جنوب قریهٔ ده بالا مربوط حکومت درجه ۲ رودات متعلق ولایت مشرقی بین خط طول البلد مشرقی ۷۰درجه ۲۸دقیقه ۳ثانیه و خط عرض البلد شمالی ۳۴درجه ۴دقیقه ۲۴واقع گردیده است.
اوف آباد ( ۱۸۲) اوکلان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اوف آباد : قریه ایست در کیمباق که از مربوطات ولایت هرات بوده و تقریبآ از موضع مذکور ۶کیلومتر فاصله دارد .
اوفلان : قریه ایست در علاقه داری درجه ۳ آب بند مربوط حکومت درجه اول مقر متعلق حکومت اعلی غزنی که مسافه ٔ آن از علاقه داری ۱۷کیلومتر و از مرکز حکومتی ۲۰کیلو متر میباشد.
اوفه ملک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۲کیلومتر در جنوب قریهٔ وزیر آباد در علاقهٔ حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه ۵۲دقیقه ۴۴ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه ۴۱دقیقه ۱۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اوق : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه اول اندخوی که مربوط حکومت اعلی میمنه میباشد.
اوقاف: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷،۵ کیلو متر در جنوب تکزار مرکز حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف واقع و تقریباً از مرکز حکومت کلان ۷۲، ۵کیلومتر فاصله دارد .
اوقلعه : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۳۶کیلومتر در جنوب غرب قریهٔ چهل خانه در علاقهٔ دهله مربوط ولایت قندهار واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۶درجه ۸دقیقه ۴۸ثانیهٔ و خط عرض البلد شمالی ۳۲درجه ۵۲ثانیهٔ کائن میباشد .
اوقول کشکه چه : شیله ایست بفاصلهٔ ۳۳کیلومتر در شمال غرب قلعهٔ پای کوتل در علاقهٔ حکومت کلان دایزنگی مربوط ولایت کابل واقع و آب آن بشیلهٔ لعل ریخته بین خط طول البلد شرقی ۶۶درجه ۳۱دقیقه ۱۲ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۳درجه ۲۷دقیقه ۲۴ثانیهٔ موقعیت دارد.
اوکتروی : تهانه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در شمال قریهٔ دربند در علاقهٔ حکومت درجه ۳مهمند دره مربوط ولایت مشرقی بین خط طول البلد ۷۱درجه ۴دقیقه ۵۵ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه ۸دقیقه ۲۵ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اوکر : دره ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۲ درواز واقع و مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اوکر سفید : کوهی است، که در حوزهٔ حکومت درجه ۲درواز کائن بوده و از مربوطات حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اوکل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ مندل در علاقهٔ حکومتی درجه اول شین دند مربوط ولایت هرات متصل سرکیکه بطرف قلعهٔ شین دند میرود واقع بوده و بخط ۶۱درجه ۵۵دقیقه طول البلد مشرقی و خط ۳۳درجه ۱۷دقیقه ۴۳ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اوکلان : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷کیلومتر که در شرق قلعهٔ حکومت شین دند مربوط ولایت هرات وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۲درجه ۱۲دقیقه ۵۰ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه ۱۸دقیقه شمالی کائن میباشد .
اوکل وتره تو (۱۸۳) اول بیگی اما سرد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
او کل وتره تو : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۴ پا بند متعلق حکومت کلان غورات که در حوزهٔ ولایت هرات واقع میباشد .
اوکی جی : تهانه ایست بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر در شمال قریهٔ در بند در علاقهٔ حکومت درجه ۳مهمند دره مربوط حکومت کلان شنوار متعلق ولایت مشرقی بین خطوط ۷۱درجه ۵دقیقه ۲۲ثانیهٔ طول البلد مشرقی و ۳۴درجه ۸دقیقه ۲۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اوگم فرک : قریه ایست که در علاقه داری درجه اول خانقاه متعلق حکومت درجه اول آقچه مربوط حکومت کلان شبرغان که در حوزهٔ ولایت مزارشریف واقع شده است.
در قریهء اوگم فرک و قریهٔ همجوار آن کفگیر بهترین قالین ها ساخته میشود که از حیث رخت و پخته گی رقبک در مصنوعات قالین ولایت مزارشریف حائز اهمیت میباشد .
اوگو : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب قریهٔ باره خیل در علاقه حکومت کلان کتواز مربوط حکومت اعلی غزنی واقع و بخط طول البلد مشرقی ۶۷درجه ۴۷دقیقه ۶ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۲ درجه ۳دقیقه ۳۶ثانیهٔ کائن میباشد.
اولاتو : شیله ایست بفاصلهٔ ۴۳کیلومتر در شمال شرق قلعه ٔ تیواره که آب آن در تگاب غور مربوط ولایت هرات میریزد وقوع داشته موقعیت آن بین خط طول البلد ۶۴ درجه ۴۳دقیقه ۳۸ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳ درجه ۴۱دقیقه ۵ثانیهٔ شمالی میباشد.
اولاد : قریه ایست که بفاصلهٔ ۷،۵ کیلو متر در شمال شرق قلعه ٔ بنو متصل سرک در علاقهٔ حکومتی درجه ۴ اندراب مربوط ولایت قطغن واقع شده و بخط طول البلد مشرقی ۶۹درجه ۱۷دقیقه ۲۴ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه ۳۸دقیقه ۲۴ثانیٔ ء کائن میباشد .
اولادانو : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۴اندراب مربوط ولایت قطغن که از مرکز حکومت محلی تقریبا ً ۹کیلو متر مسافه دارد.
اولالی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۷کیلومتر در شمال شرق قلات غلزائی متصل دریای ترنک مربوط ولایت قندهار کائن و بین خط طول البلد ۶۷ درجه ۱۲دقیقه ۳۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲ درجه ۱۸دقیقه ۵۴ ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است
اولای تو : موضعی است که بفاصلهٔ ۵۴کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ سنگ ماشه در علاقهٔ جاغوری مربوط حکومت اعلی غزنی واقع و بخط طول البلد ۶۷درجه ۳۰دقیقه ۲۶ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۳درجه ۲۶دقیقه ۵۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اول بیگی آقا میرزا : قریه ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که تقریبآ از مرکز حکومت قیصار ۱۷،۵کیلو متر فاصله دارد .
اول بیگی اما سرد : قریه ایست مربوط حکومت اعلی میمنه که فاصلهٔ آن از مرکز حکومت تخمیناً ۱۷،۵کیلو متر میباش
اول بیگی خوشنال (۱۸۴) اومنه
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اول بیگی خوشنال : قریه ایست مربوط حکومت درجه ۳ قیصار در علاقهٔ حکومت اعلی میمنه که تقریباً از مرکز حکومت محلی ۱۴،۵ کیلو متر مسافه دارد .
اول بیگی علی مدد : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که از مرکز حکومت قیصار تقریباً ۹کیلو متر فاصله دارد .
اول بیگی قوشتال : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که تقریبآ از مرکز حکومتی قیصار ( ۱۴،۵) کیلو متر مسافه دارد .
اولجتو : قریه ایست که در شمال غرب مرکز حکومت درجه ۲ خلم مربوط حکومت کلان سمنگان که از توابع ولایت مزارشریف بوده و از مرکز حکومتی تقریباً ۷کیلو متر فاصله دارد.
اولم : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲کیلومتر که در شرق قلعهٔ گدام متصل سرکیکه بطرف قلعهٔ هزار قدم در علاقهٔ ترین مربوط ولایت قندهار میرود موقیعت داشته و بخط طول البلد ۶۵درجه ۵۴دقیقه ۱۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه ۳۹دقیقه ۱۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اولمه : قریه ایست کوهستانی که بفاصلهٔ ۲۵کیلومتر در جنوب شرق قلعهٔ تکزار در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف کائن و بخط طول البلد ۶۶ درجه ۳۰دقیقه ۴۵ثانیهٔ مشرقق و عرض البلد ۳۵درجه ۵۰دقیقه ۴۸ثانیهٔ شمالی واقع است .
اوله گل : قریه ایست در حکومت درجه ۴ لندی سین ( کامدیش) مربوط حکومت کلان کنرها متعلق ولایت مشرقی که از مرکز حکومتی تقریباً ۲۴،۵کیلو متر مسافه دارد .
اولیا : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۹کیلومتر در شمال غرب چهل خانه در علاقهٔ دهله مربوط ولایت قندهار وقوعداشته و بخط طول البلد ۶۶ درجه ۴دقیقه ۱۲ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۲درجه ۱۱دقیقه ۱ثانیهٔ شمالی کائن است .
اولی تپه : قریه ایست که در علاقه داری درجه اول قرم قول مربوط حکومت درجه اول اندخوی که از توابع حکومت اعلی میمنه میباشد.
اومنه : علاقه داری درجه ۲ است مربوط حکومت کلان کتواز متعلق حکومت اعلی غزنی که بخطوط ۶۸ درجه ۳۴دقیقه ۶۹درجه ۵دقیقه طول البلد مشرقی و ۳۲ درجه ۴۰دقیقه و ۳۲ درجه ۴۵دقیقه عرض البلد شمالی واقع است . اهالی ده نشین آن اقوام سلطان خیل و سلیمان خیل میباشد .
در شرق آن علاقه گومل و مربوطات ارگون در غرب علاقه یحی خیل کتواز و در جنوب پا بنده خیل و زنگی از شمال به علاقه مموزائی جانی خیل مربوط است اهالی به مالداری تجارت و زراعت شغل دارند مزروعات این علاقه پالیز ، تربوز، و خربوزه، گندم و جو میباشد آب آن کاریزی است و تازه برخی درخت های زرد آلو غرس شده است و میوه سر درختی نادر است حیوانات آن اشتر، گوسفند، بز، گاو و مرکب میباشد.
اون بای ( ۱۸۵) اریان
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اون بای: قریه ایست در علاقه حکومت درجه ۳ کشنده که مربوط حکومت کلان بلخ بوده و در حوزهٔ ولایت مزارشریف واقع شده است.
اون پیکال : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱،۵ کیلو متر از مرکز علاقه داری درجه ۲ فیض آباد آقچه مربوط حکومت کلان شبرغان متعلق ولایت مزارشریف واقع شده است.
اونج : قریه ایست در علاقه داری درجه ۲ راغ که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اونج آب: دره ایست که در حوزهٔ علاقه داری درجه ۲ راغ که مربوط حکومت اعلی بدخشان میباشد.
اونگی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۵کیلومتر در جنوب غرب قریهء شیخ آباد در علاقهٔ وردک مربوط حکومت کلان لوگر متعلق ولایت کابل واقع بوده وبخط طول البلد ۶۸درجه ۳۹دقیقه ۵۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴ درجه ۲۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اونی: کوتلی است که بفاصلهء ۲۳کیلومتر در جنوب غرب جلریز و سرکیکه بطرف دایزنگی مربوط ولایت کابل میرود و از بین آن میگذرد باارتفاع ( ۳۱۰۵) متر واقع گردیده و بخط ۶۸درجه ۲۱دقیقه ۴۷ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۴درجه ۲۶دقیقه ۵۹ثانیهٔ عرض البلد شمالی کائن میباشد .
اونی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۷کیلومتر در جنوب غرب جلریز نزدیک سرکیکه بطرف حکومت کلان دایزنگی مربوط ولایت کابل میرود موقعیت داشته و بخط طول البلد ۶۸درجه ۲۵دقیقه ۴۰ ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه ۲۶دقیقه ۳۰ثانیهٔ شمالی کائن است .
اونیزار : نیزاریست که در شمال قلعهٔ گنج در علاقهٔ نادعلی مربوط حکومت درجه اول چخانسور متعلق حکومت اعلی فراه واقع بوده و تخمین بین خط طول البلد ۶۱ درجه ۱۲ دقیقه ۵۹ثانیهٔ و ۳۱درجه ۱۵دقیقه ۱۵ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اونی لیدن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۶کیلومتر که در جنوب قریهٔ حصارک در علاقهٔ حکومت کلان لوگر مربوط ولایت کابل واقع و بخط طول البلد ۶۹ درجه ۱دقیقه ۳۵ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۳درجه ۵۷دقیقه ۱۱ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اوهه کی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۹کیلومتر در سمت غرب مرکز حکومت کلان بلخ مربوط ولایت مزارشریف واقع میباشد.
اوبان : دریایی است بفاصلهٔ ۸۴کیلومتر در شرق قریهٔ مقر در علاقهٔ دهله مربوط ولایت قندهار که بدریای ارغنداب میریزد موقعیت این دریا در خط ۶۶درجه ۳۴دقیقه طول البلد مشرقی و خط ۳۱درجه ۵۶دقیقه ۳۵ثانیهٔ عرض البلد شمالی میباشد.
اوی بلاق ( ۱۸۶) ایرو دروم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اوی بلاق : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱،۵ کیلو متر از مرکز علاقه داری درجه ۳چهار کنت مربوط حکومت درجه ۲ نهر شاهی متعلق ولایت مزارشریف واقع گردیده است.
اوی قل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۴۰کیلومتر در شمال حکومتی اندخوی مربوط حکومت اعلی میمنه وقوع و بخط طول البلد ۶۵درجه ۷دقیقه ۳۸ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه ۱۴دقیقه ۳۶ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اویگل : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۴کیلومتر در شمال قریهٔ شیوه و نزدیک درهء دوگی در علاقهٔ حکومت کلان کنرها مربوط ( ولایت مشرقی) واقع و بخط طول البلد ۷۰درجه ۳۴دقیقه ۳۶ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه ۲۴دقیقه ۴۲ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
اوی مست : قریه ایست در علاقهٔ حکومت درجه ۳قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که تقریبآ ۲۶کیلو متر از مرکز حکومت محلی فاصله دارد.
اهن : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر در علاقه داری درجه اول الیشنگ مربوط حکومت کلان لغمان متعلق ولایت مشرقی میباشد .
اهنه اواب: قریه ایست در حکومت درجه ۳اوبه که مربوط ولایت هرات میباشد.
ایتل سلق: قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه واقع و تقریباً از مرکز حکومت محلی ۲۶کیلومتر فاصله دارد
ایحه : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در شمال شرق جبل السراج مربوط حکومت اعلی پروان که متصل سرک حکومت مذکور بوده بخط طول البلد مشرقی ۶۹درجه ۱۰دقیقه ۳۰ثانیهٔ و عرض البلد شمالی ۳۵درجه ۱۵دقیقه ۱۳ثانیه موقعیت دارد.
ایران : قریه ایست که بفاصلهٔ (۱،۵) کیلو متر در شرق قلعهٔ ناورک در علاقهٔ حکومت درجه ۳کشنده مربوط حکومت کلان بلخ متعلق ولایت مزارشریف واقع شده و بخط طول البلد ۶۶درجه ۳۹دقیقه ۲۲ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۵درجه ۴۵دقیقه ۵۸ثانیهٔ شمالی کائن است .
ایرغان : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که متعلق ولایت مزارشریف میباشد .
ایرگال : کوهی است در شرق قریهٔ قلات غلزائی مربوط ولایت قندهار که بین خطوط طول البلد ۶۷درجه ۱دقیقه ۳۶ثانیهٔ مشرقی و خط عرض البلد ۳۲درجه ۸دقیقه ۱۰ثانیهٔ شمالی موقعیت دارد
ایرو دروم : قریه ایست که بفاصلهٔ ۵،۵ کیلو متر بطرف شرق قندهار مربوط ولایت قندهار بین خط طول البلد ۶۵
ایزات شینه (۱۸۷) ایوب زئی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
درجه ۴۷ دقیقه ۱۸ثانیه ٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه ۳۶دقیقه ۴۲ثانیهٔ شمالی واقع گردیده است.
ایزات شینه : دره ایست در علاقه داری درجه اول حصهٔ اول بهسود مربوط حکومت درجه اول بهسود که از توابع حکومت کلان دایزنگی مربوط ولایت کابل میباشد.
ایسترکلی : قریه ایست در علاقه حکومت کلان خوست که مربوط ولایت جنوبی میباشد.
ایش : کوتلی است که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در جنوب قلعهٔ کف در علاقهٔ درواز ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) بارتفاع تخمین ( ۳۶۰۰) متر بین خط طول البلد ۷۰درجه ۲۸دقیقه ۵۴ثانیهء مشرقی و عرض البلد ۳۷درجه ۵۱دقیقه ۲۲ثانیهٔ شمالی واقع شده است
ایگی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳، ۵کیلومتر در حکومت درجه ۴ فادس مربوط حکومت کلان بادغیسات ولایت هرات واقع میباشد.
ایلاق : قریه ایست که بفاصلهٔ ۲۰کیلومتر در علاقه داری درجه ۳ چهار کنت مربوط حکومت درجه ۲ نهر شاهی و اراضی شرق و غرب آن زراعت للمی میشود .
ایل تراب : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۱کیلومتر در مشرق تکزار در علاقهٔ حکومت درجه اول سنگچهارک مربوط حکومت کلان شبرغان ولایت مزارشریف کائن و بین خط ۶۶درجه ۳۱دقیقه ۳۷ثانیهٔ طول البلد مشرقی و خط ۳۵درجه ۵۸دقیقه ۸ثانیهٔ عرض البلد شمالی واقع گردیده.
ایله تن : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه ۳ کشنده مربوط حکومت کلان بلخ که از توابع ولایت مزارشریف میباشد.
ای مچ : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱،۵ کیلو متر که بطرف جنوب چهار آسیاب مربوط حکومت درجه ۲ چهار دهی ولایت کابل کائن و بین خط طول البلد ۶۹درجه ۹دقیقه ۵۹ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۴درجه ۲۴دقیقه ۳ثانیهٔ شمالی واقع شده است.
اینک تاش : قریه ایست که در حکومت درجه ۳ قیصار مربوط حکومت اعلی میمنه که از مرکز حکومت تقریباً ۱۷،۵کیلو متر واقع میباشد.
ایوب زئی: قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۳کیلومتر که در شرق قریهٔ خوگیانی متصل سرکیکه بطرف معروف در علاقه حکومت درجه ۲ارغستان مربوط ولایت قندهار میرود واقع شده و بخط طول البلد ۶۶درجه ۴۱دقیقه ۱ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه ۳۳دقیقه ۸ثانیهٔ شمالی کائن میباشد.
ایوب زئی ثانی (۱۸۸) با بردیش
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ایوب زئی ثانی : قریه ایست که بفاصلهٔ ۱۹کیلومتر در جنوب شرق قریهٔ خوگیانی در علاقهٔ حکومت درجه ۲ ارغستان مربوط ولایت قندهار واقع و بخط طول البلد ۶۶درجه ۴۱دقیقه ۱۳ثانیهٔ مشرقی و عرض البلد ۳۱درجه ۳۲دقیقه ۴ثانیهٔ شمالی کائن میباشد .
ایونک : قریه ایست که بفاصلهٔ ۳۴کیلومتر در شمال شرق قلعهٔ بار پنجه در علاقهٔ شیوه ( مربوط حکومت اعلی بدخشان) بین خط ۷۱درجه ۳۳دقیقه طول البلد مشرقی و خط عرض البلد ۳۷درجه ۵۰دقیقه ۳۷ثانیهء شمالی موقعیت دارد
ایی ایدون : قریه ایست که در علاقهٔ حکومت درجه اول اندخوی که مربوط حکومت اعلی میمنه میباشد.