111

عبارت بدلی

از کتاب: دستورزبان فارسی دری ، فصل زبان ، بخش نحو

این عبارت شامل نام و بدل آن است

بدل چیست ؟

بدل نام ، لقب ، پیشه ، مقام ، رابطه خویشاوندی و دیگر مشخصه های نام میباشد. کوچکترین عبارت بیانی از دو کلمه ساخته میشود ، مانند : بهرام پسرم ، محمود غزنوی ، فردوسی شاعر ، سنایی صوفی، ما محصلان ، رستم دستان ، فرود سیاووش ، برات کته ، اسحاق نعلبند 

( یکی از پهلوانان کابل )، اسماعیل سیاه ، ناصر خسرو ، شیر توله چی 

( توله نوازی که نخستین زگنال رادیوی کابل را نواخت ) 

اشکال انکشاف یافته آن ، مانند : محمود پسر سبکتگین ، عنصری ملک الشعرای دربار غزنه ، محمود طرزی - بنیان گذار سراج الاخبار افغانيه ، بهاء الدين محمد سلطان العلما پدر جلال الدین محمد خداوند گار بلخ . عزیز لنگر زمین - یکی از عیاران کابل.

عبارت عدد و معدود ( شماره و شمرده شده ) :

عبارت عدد و معدود چنان که از نامش پیداست دو کلمه است ، یعنی : 

پنج     شهر 

پنج = عدد 

شهر = معدود

عدد + معدود

عدد واژه عربیست و شماره معنا دارد. معدود نیز واژه عربیست و در زبان دری شمرده شده می گوییم.

پس به جای عدد و معدود ، شماره و شمرده شده می توانیم بنامیم.

چنان که نوشتم ، شماره و شمرده شده دو واژهاند، مگر با وابسته های عددی و کلمه های دیگر ، به چند کلمه می رسند ، مانند :

دو روپیه ، پنج دالر ، شش اویرو ، یک نکتایی ، دو کمر بند، سه دانه قلم ، یک جلد کتاب ، چهار و نیم کیلو آرد ، پنج گیلاس آب ، ده ورق کاغذ سفید جلادار، دوچرخه تار کاغذ پران.