تشکیل خانواده ازدواج و مسئله ازدیاد نسل
اگر به نظر عمیق به احکام اوستا نگاه شود دیده میشود که نقطهٔ اساسی مبانی اصلاحات زوراستر تقویه نسل و نژاد آریائی و مصفا نمودن آن از تمام کثافات مادی و معنوی است. اوستا اگر توسعه ،زراعت کثرت اشجار اتلاف حشرات و حیوانات مضره، تربیه حیوانات مفید، پاکیزگی و طهارت و غیره احکام مفید را توصیه میکند، مقصودش محض بهبودی حال بشر و ترقی مبانی حیات او میباشد برای اینکه نسل آریائی در جامعه باختری سالم و نیرومند ،بماند (وندیداد) به مسئله ازدواج اهمیت مخصوصی داده و از طرف اهورامزدا مینویسد: "نزد من شخص عیال دار مقدمتر از ،مجرد، شخص خانه دار مقدمتر از بیخانه (۱۶) و پدر اطفال مقدمتر از شخص بی اولاد است" از ین مفکوره بخوبی معلوم میشود که ثقافت اوستائی چه اهمیتی به اولاد و خانواده و عائله و پدر اطفال میداد. از بعضی روایات دیگر استنباط میشود که عمل مزاوجت ثواب جمیل داشته و در میان جامعه بنظر خیلی تقدیر دیده میشد و ازدواج هرچه با خویشاوندان قریب بعمل می آمد محسن تر بود.(۱۷)
سن ازدواج دختر بعد از ۱۵ سالگی بود و پیش از ین وقت بکسی داده نمیشد و دوشیزگانی که مدت مدیدی در خانه بی شوهر میماندند (هوما) رب النوع حیات برای ایشان حامی زندگانی، رفیق حیات و شوهر باوفائی تهیه میکرد.
اگر چه در جامعه باختر طبقات مردم به سه دسته روحانیون جنگجویان و دهاقین تقسیم شده بودند ولی در اوستا مبنی بر مسائل ازدواج تفریقی در میان اهالی دیده نمیشود و هر صنف و طبقه با یکدیگر بطور عادی مقاربت میتوانست طبیعی مسئله ازدواج با غیر دین اوستائی از این قانون مجزا است زیرا درین زمینه فرمایشات صریح خویشاوندی تابعین (هرمزد) را قدغن قرار میدهد.
پدر در خانواده اوستائی جامعهٔ باختری دارای همان مقام و امتیازاتی بود که قانون (مانو) برای آریائی های کنار گنگا مقرر کرده بود. یعنی رئیس و صاحب اختیار خانواده بود. خانم در خانواده اوستائی خیلی محترم بود ولی مانند آتش هرمزد از او مراقبت بعمل می آمد.
راجع به تربیه اطفال تا جائی که از بعضی نکات فهمیده میشود قاعده چنین بود که از سن ۷ به تعلیمات او پرداخته و بسن پانزده سالگی بعنوان اینکه داخل دوره رجلیت میشود، (کمربندی) در کمر او می بستند کمر بسته کردن اطفال که در محیط ما تا همین سال های اخیر رواج داشت، یکی از عادات خیلی قدیم آریائی است که منحصر به جامعهٔ باختری و دورۀ مدنیت اوستائی هم شده نمیتواند زیرا در دوره ویدی و حتی قبل از اینکه آریائی ها از هم جدا شوند در میان ایشان معمول بود اصلا معنی کمر بستن در ثقافت اوستائی این بود که شخص را از آسیب ارواح خبیثه محافظه میکرد.
روز تولدی اطفال در خانواده روز مسرت و شادمانی بود و به یادبود آن همه ساله جشن میگرفتند و خوشی میکردند احترام مادران بر اطفال از واجبات بود.
در اوستا موضوع دو زن برای یک مرد دیده نشده تعدد زوجات که مورخین یونانی در میان پارسیها دیده اند بیشتر مربوط به خانواده های اشراف بوده زیرا قراریکه (امیان Ammian) میگوید نسبت تعداد زوجات در میان آنها بسته به ثروت ایشان بود. راجع به بودن زن ها به پرده و مراقبت ایشان در اوستا توصیه های زیاد شده است.