مهاجرت و خطوط انتقال آریاها
ﻣﺮﺩﻡ ﻧﮋﺍﺩ ﺳﻔﻴﺪ ﺁﺭﻳﺎ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﺭﻳﺎﻧﻪ ﻭﳚﻮ ﻳﺎﺁﺭﻳﺎﻧﻪ ﻭﺭﺷﻪ ﻣﻴﺰﻳﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻘﺮﺍﺭ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﺑﺴﺒﺐ ﺑﺮﻭﺩﺕ ﻫﻮﺍ ﻭ ﻗﻠﺖ ﻣﻮﺍﺩ ﺧﻮﺭﺩﻧﻰ ﺑﺴﻮﺍﺣﻞ ﭼﭗ ﺩﺭﻳﺎﻯ ﺍﻛﺴﻮﺱ )ﺁﻣﻮ( ﺩﺭ ﺑﺎﺧﱰ ﻳﺎ ﲞﺪﻯ ﻗﺪﱘ ﺗﺎ ﺩﺍﻣﻨﻬﺎﻯ ﻫﻨﺪﻭﻛﺶ ﭘﺮﺍﮔﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ، ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺪﱘ ﺳﺮﻭﺩ ﻫﺎﻯ ﻭﻳﺪﻯ ﻭ ﺍﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭﻫﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻴﺪﻫﺪ. ﻭ ﺑﻘﻮﻝ ﺩﻭﻛﺘﻮﺭ ﭘﻰ، ﮔﺎﻳﻠﺲ، Gilesp P ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻓﻴﻼﻟﻮﮊﻯ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮﻯ ﭘﻮﻫﻨﺘﻮﻥ ﻛﻴﻤﱪﺝ، ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺣﻴﻮﺍﻧﺎﺕ ﺭﺍ ﺍﻫﻠﻰ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﮔﻴﺎﻫﻬﺎ ﺭﺍﻧﻴﺰ ﻣﻰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ) ۲۵۰۰ ﻕ ﻡ( ﺩﺭ ﺳﺮﺯﻣﲔ ﲞﺪﻯ ﴰﺎﻝ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﻴﻜﺮﺩﻧﺪ ۷ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﺍﺻﻴﻞ ﻧﮋﺍﺩ ﺑﺎﺛﺮ ﺗﺰﺋﻴﺪ ﻧﻔﻮﺱ ﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﺯ ﺁﺭﺍﻣﮕﺎﻩ ﻭ ﻣﻬﺪ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﺧﻮﺩ )ﲞﺪﻯ ﻭ ﻭﺍﺩﻯ ﻫﺎﻯ ﴰﺎﱃ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ( ﺑﺸﺮﻕ ﻭﻏﺮﺏ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﳕﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺭﺍﻫﻬﺎﻯ ﺷﺮﻕ ﻛﻬﺴﺎﺭ ﺳﭙﲔ ﻏﺮ ﺑﻪ ﻭﺍﺩﻯ ﻫﺎﻯ ﺍﻧﺪﻭﺱ ﻭ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ - ﻭ ﻫﻤﭽﻨﲔ ﺍﺯ ﺭﺍﻫﻬﺎﻯ ﺧﺮﺍﺳﺎﻥ ﻭ ﻫﺮﺍﺕ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺣﺘﻰ ﺁﺳﻴﺎﻯ ﺻﻐﲑ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﻧﺪ، ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻰ ﺩﺭ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﱰک ﲞﺪﻯ، ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﻭ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻬﺎﻯ ﲪﺎﺳﻰ ﻭ ﻓﻮﻟﻜﻠﻮﺭ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺮﻕ ﻭﻏﺮﺏ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﺸﱰک ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﻛﻠﻰ ﺑﺎﻳﻚ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺍﺭﺩ، ﭼﻨﺎﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻣﻀﺎﻣﲔ ﻭ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻛﺘﺎﺏ ﻗﺪﱘ ﺁﺭﻳﺎﻳﻰ ﻳﻌﻨﻰ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﻭ ﻭﻳﺪﺍ ﻧﺰﺩﻳﻜﻰ ﺗﺎﻣﻰ ﺑﺎﻫﻢ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﻛﺘﻴﺒﮥ ﻣﻜﺸﻮﻓﻪ ﻫﻴﺘﺎﻧﻴﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﳏﻞ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺍﻳﺸﺎﻥ )ﭖ ﺕ ﺭﻳﻮﻡ( ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺳﺎﻝ ) ۱۴۰۰ ﻕ ﻡ( ﺍﺯ ﺑﻴﻐﺎﺯﻛﻮﻯ Baghaz-Koi ﺁﺳﻴﺎﻯ ﻛﻮﭼﻚ ﭘﻴﺪﺍ ﺷﺪﻩ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮﺩﻳﺪ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﳒﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺩﻣﻰ ﺑﻨﺎﻡ ﻣﻴﺘﺎﻧﻰ Mitani ﺍﺯ ﻧﮋﺍﺩ ﺁﺭﻳﺎ ﺍﺳﺖ.
ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ، ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎﻯ ﺷﻬﺰﺍﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺍﺳﺎﻃﲑ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﺎ ﺁﺭﻳﺎﺋﻴﻬﺎﻯ ﻭ ﻳﺪﻯ ﻭ ﺍﻭﺳﺘﺎﻳﻰ ﻣﺸﱰک ﻭ ﺍﺯﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﲑﱘ، ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺪﻭﺩ ) ۱۵۰۰ ﻕ ﻡ( ﻫﻢ ﺁﺭﻳﺎﺋﻴﺎﻥ )ﺍﺯ ﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺁﺳﻴﺎﻯ ﺻﻐﲑ( ﻣﺪﻧﻴﺖ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﻣﺸﱰﻛﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ.