32

السابع الملك عزالدين طغانخان طغرل رحمه الله

از کتاب: طبقات ناصری (جلد ۱/۲) ، فصل طبقه ۲۲ ، بخش ملوك شمسيه
01 January 1280

 مدت طغاخان ترك (۳) خوبصورت و پاکیزه سیرت بود اصل او قره خطا بود،با نواع مروت و شهامت آراسته بود و با خلاق حميده و اوصاف پسنديده پیراسته (بود) ودربذل ومروت [و لطف وشهامت و مردم سازی خود را دران زمان (۴) ثا نی نداشت،چون سلطان اورا بخرید،اول سا قی (خاص) شد، چون مد تی درآن مرتبه خدمت کرد، (سر) دوات دارشد (۵) ناگاه دوات مرصع خاص گم شد (۹) سلطان اور ادب بليغ کرد (۷) پس تشریف داد (۸) (و چاشنی تیر شد و بعد از مدتی امیرآخرشد پس درشهورسنة ثلثين مقطع بداون (۹) شد، دروقتی که [ملك] لكهنوتی (اقطاع) يغان تست شده ولایت بهارطغا نخان را فرمود چون يغان تت) برحمت حق تعالی پیوست اومقطع بلاد لکھنوتی شد و آن بلاد ضبط کرد، و بعد ازفوت سلطان سید طاب ثراه میان او(و) مقطع بلاد است این دوتی ایک (۱۰) نام که اورا اورخان خطاب شده بود و ترکی (۱۱) بغاوت جلد بود خصومت ظاهر شد، و با هم شان در برابرشهر بسنکوت (۱۲) لکهنوتی مصاف شد،(طغر) طمغانخان هنگام مقاتله اورا [بر مقتل تيری زد شهادت یافت واسم [ طغاخان ]غرل ازرد می شد، وهردو طرف (۱۳) بلاد لکهنوتی یکی را رال گویند برطرف لکهنوتی

(۱)مط: رنجوری بروی غالب شد: درآن مرض (۲) مط: طغرل ننانخان - راورتی كذا (۳) مسط: تر کی خوبروی و نیکو سیرت بود (۴) مط: خود را درلشكریان ثاني (۵) | صل: خدمت کردسردوات داری ناگاه (۶) ما: کم کرد،(۷) مط: فرمود، (۸) مط: ترفش داد(۹) اصل: بدوان (۱۰) مط: الكورايك نام، با قراربعضی نسخ خطی، کنوردابك.اكوزاييك.راورتی: لکهن يا ايك نام که اورخان ترك لقب شده بود، اصل: يك نام که درکورخان (۱۱) مط: ترك، (۱۲) اصل: بسكونت مط: بسكوت، و درحاشیه قرارنسخ خطی بشکوت، بسنكون، راورتی: بسنکوت (۱۳) مط: وهردولشکربلاد.




(۱۴)                                                    طبقه ۲۲                                                     ملوک شمسیه

(۱) دوم (را)برند نام (۲) مدتی آن حوالی باوی نبود، وآت که برطرف دیوکوتست اورا مسلم شد، وچین نی درمملکت بسلطان رضيه رسید،طنازخان،عارف بدرگاه اعلی فرستاد،وبه تشریف چتروراپات لعل مشرف شد،واعزازوافريافت،واز لکهنوتی بطرفي بلاد ترهت برفت) واموال فاخربدست آورد،وچون( تخت مملکت) بسلطان معزالدين بهرامشاه رسید، طغانخان هم چنان موقربود،(ومدام) بخدمت درگاه (۳) خدمتهاءگرانمایه فرستادی، چون عید موزی منقرض مشت، در اوایل عهدعلایی اورا که خدای (او) بهاءالدين هلال سوریانی (۴) برضبط بلاد او ده (وکره ) ومانکپورودیگربلاد تحريض ميکرد(۵) درشهورسنه اربدین وست.مائه، که این داعی با تباع و فرزندان، ازحضرت دهلی عزيمت لکهنوتی کرد، چون به اوده وصول بود (۶) طغانخان بولايت کره (ومانکپور)رسیده بود، داعی ازاوده بخدمت او پيوست (ی) مدتی درآن حوالی بااو(۷) بود،پس بطرف لکھنوتی مراجعت کرد،داعی با اوموافقت نمود،ودرشهورسنه احدی واربین وستمائه(رای جاجنگرولايت لکهنوتی را زحمت دادن گرفت، طغانخان درشوال سنه) دنی واربعین وتماژه)عزيمت ولايت جاجننگر(۸) کرد، داعی دردولت موافقت اوبدان غزورفت،چون به کتابدین (۹)رسید که سرحد جاجننگر(۸) است،روزسه شنبه ششم ماه ذی القعده سنه احدی واربعين وستمائه لشکربرنشاند،وجنگی بیش برد، ومبارزان مسلمانان از دوخندق بگن شدند،وکنارهنود روی بهزيمت نهادند(۱۰) تا به حدی درنظراین داعی بود،کازعلی کی میلان ایشان بود،چیزی بردست لشکر(۱۱) اسلام ازناد،فأماطغانخان را فرمان بود(۱۴)که پیلان را کسی زحمت ندهد،بدان سبب آتش تیزجنگ بنشست، چون جنگی تا نیمروز

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

(۱)کنانی الاصل مط:الكور،با قراريك نسخه خطی:کورت،راورتی:لكم نور(۲) اصول:دوم برمل نام که برطرف ديو کوتاست اورا،راورتی:برند( برنده ) پهلوی بسن کوت،ما:مانند متن (۳) م: بارگاه، (۴) مط: سوداني،رادرتی درمتن سوریا نی وبجواله يك نسنه خلی:سیربانی(۵) مط:مانکپورواند بشه بالاترتحریص کرد، درمط واصل تحرم است بصاد مه له، و باید تحريض بضاد مقرطه باشد(۶)مط: نمود(۷) م:حوا نزديك اوده بود(۸)اصول:جنگنزراورتی ومط:جاج:گر(۹) دربرخی ازنخ ما:يک:اس کتاسین است،ولی قراراصول ومتن مط وراورتی کتاسين(۱۰)مط: نهاده بودند(۱۱)مط: بدست پیادگان لشکر(۱۲)مط:بوده





ملوک شمسیه                                                      طبقه ۲۲                                                 (۱۵)

بداشت پیادگان لشکراسلام ،بجهت طعام خوردن،هرکسی بازگشتند(و)هندوان ازطرف دیگرجنگی کردند(۱) وپنج پیل (بگرفتند)وبقدردوپست پیاده،وپنجاه سیارازپس پشت بعضی ازلشکراسلام درآمدند،وهزيمت برمسلمانان افتاد،مبلغی مسلمانان شهادت یافتند،وطغانخان نامراد(۲) ازآن موضع مراجعت کرد، وبه لکھنوتی بازآمد،وشرف الملك اشعری را بحضرت علائی فرستاد بطلب مدد،وازحضرت قاضی جلال الدین کاشانی علیه الرحمه با تشرینی وچتر[لعل ] واعزازوافر واکرام شامل نامزد شد؛باشرفی الملك،وعلم سرا پرده ولشكرهاءهندوستان درموافقت قمرخان قمرالدين قيران که مقطع اوده بود،برای دفع كفارجاجنگر(۳) بحکم فرمان اعلی، بطرف لکهنوتی حرکت کردند.

همدرین شهوررای جاجننگر،بانت تام نهب کتاسین(۴) که درسال گذشته بود وبتقريررسیده است،روی به لكهنوتی نهاد، روزسه شنبه،سیزدهم ماه شوال سنه اثنی واربعين وستمائه،لشکرکنارجاجنگرباپیلان و پايك (۵) و بسیاربسیار، برابر لکھنوتی رسیدند،وطغاخان درمقابل ایشان ازشهربیرون آمد، وجاءت کفارازسرحد ولايت جاجنگر(۶) بیرون آمدند،اول لکهور(۷) راگرفتند،وفخرالملك (۸) کریم الدین لاغری را که مقطع لکهوربود، با جماعت مسلمانان شهید کردند،وبعد ازان بدرلکهنوتی آمدند. 

دوم روز(آن) ازاطراف(۹) بالا مرغان رد دادند،واعلام لشکراسلام دادند، که نزد يك رسيده اند،هدیه تی برلشکرکفار مستولی شد،مراجات کردنی چین لشکربالا به (کوه) لكهنوتی رسید(ند)میان طغانخان وتمرخان وحشتمی ظاهرگشت،و بمصاف کشیدند،(وبر) درلکهنوتی میان هردوفرق اسلامیان مقاتل رفت،ازبامداد تاچاشت گاه،جمعی درمیان سخن می گفتند،هردو(لشکر)ازهم بازشدند،وهريك به لشکرگاہ خود 

(۱)اصل: دیگرجنگل پی کردن.(۲)اصال:نامزد(۳)اصل:جاجنگرخان:(۴)اصل:كناس،معطل:كناسن وكتأسین که، درسابق هم گذشت.(۵) اصل:بايك ولی بایك وای فارسی به معنی پیاده است(غیاث) (۶) اصل:چنگیز(۷) كدان الا صل،مط: لكورراورتی،لكهنور(۸)اصل:فخرالملکین،راورتی ومانند متن، شاید من و پست به لاغری که درمبحث قلاع إثبار غرجستان درطبقه (۲۳) آمده، وازقلعه های دیارغرجستان بود(۹) مط: طرف



(‍۱۶)                                                  طبقه۲۲                                                        ملوک شمسیه

مراجعت کردند،طغانخان چون بردرشهربود بهنگام آنکه به سرا پرده خود نزول کرد جمله حشم او درشهربه وثاق (های) خود بازگشتند طغازخات تنهابهازب (و) تمرخان [چون] به لشکرگاہ [خود] مراجهت کرد، همچنان به سلاح ) م دمدمی بود،چون فرصت يافت ومعلوم شد، که طغانخان درلشکرگاه و سرا پرده خود تنهاست(۱) قمرخان (قيران) با تمام شکر( درنشست وبرلشکرگاه طغازخان راند، وبضرورت طغازخان درنشست ونهزم (شده) شهردرآمد،وآن حادثه روزسه شنبه پنجم ماه ذیامده سنه ثني واربعين وست مایه بود.

چین طنازخات بشهردرآمد، داعی دولت منھاج سراج را درمیان آورد، و؛ تتطلب صلح وامان بیرون فرستاد وعهد وامان درمیان هردو(۲) مستحکیم شله، برآن قرار که لكهنوتی به تمرخان تسلیم کند،وطغانخان باخزاین خود،وپیلان واتباع واشياع،بحضرت اعلی رود، براین قرارلکهنوتی تسلیم شد،وملك طغاخان درموا فقت ملك قره قشی خان وماك تاج این مسنجرماه پیشانی،وامرانه حضرت بدرگاه اعلی آمد،وان دایی با تباع درموافقت او بحضرت بازآمد، روزدو شنبه چاردهم ماه مه نفرمن ثلاث واربعين وستمائه،بدرگاه اعلى وصول بود.

چین طغانخان به شهرت رسید، باعزاز و اکرام وافر،مخصوص گشت،واقع او ده ربیع الاول همین سال بدو مفوض گشت [ ونواخت بس یاریافت وچون تخت سلطنت برهمايون سلطان ناصرالدنيا والدين تزیین یا فت، درشهرسنة أربع واربعين وستمائه طغانخان به او ده مراجت کرد،وبعد ازمدتی نزديك درشب آدينه برحمت حق تعالی دیده و بست، نوازعجایب تقديرات آسما نی، یکی آن بود که چون میان طغانخا ن و تمرخان قيران، خصومت و منازعت افتاده ،وولایت يكد يگر ساده فوت هردو دريك شب بود (۳) یکی دراول شب فوت شد،ودوم درآخرشب، دراین معنی سید الاكابروالأصاغرشرف الدین بلخی بینی کرده:

(۱) مطب: خود خالی است(۲) مط:هريك (۳) مط: افتاده بود،وولايت يك دیگرشده تمرخان درلكهنوتی برحمت حق تعالی پیوست دراین معنی



ملوک شمسیه                                                     طبقه ۲۲                                                    (۱۷)

آدينه سلخ (۱) ماه شوال لقب" خ بوده وسين ودال تاریخ عرب (۲) شد کوچ تمرخان وطغانخان زجهان اواول شب گذشت واین آخرشب [ تمر خان در لکهنو تی نقل کرد(وطغازخان دراوده نقل کرد)چنانچه هيچ يك ازايشان را دردنیا ازفوت یکدیگرخبرنشد(هرآينه ).ملاقات (۳) ايشان بدرگاہ عزت ودرآخرت بوده باشد(و الله اعلم بالصواب)