وقایع دیگر ولایات شمالی و آمدن شهزاده اورنگزیب
بعد از رفتن شاه جهان مامورین و گماشتگان وی در ولایات شمالی از حملات مردم آنولا و سکنه ماوراء النهر روی آرامی را ندیدند، چنانچه در غرۀ شعبان که هنوز شاه جهان در کابل بود بهادر خان در بلخ با پنج و شش هزار سوار حمله آور مصادف گردید و آنها را عقب نشاند، و بعد از آن ده هزار دیگر در دهم شعبان خلم را تاراج کردند و چهاردهم شعبان تا پنج کروهی بلخ تاختند، و همچنان در شبرغان با ترکتازان اوزبک تصادماتی بوقوع پیوست و ششم ذیقعده سبحان قلی بر ترمذ هجوم آورد، در تمام این وقایع بهادر خان پښتون و اصالت خان دفاع نموده، نگذاشتند که مهاجمین بر شهر های ولایات شمالی دست یابند.
چون عبدالعزیز خان پسر نذر محمد خان والی توران دیده بود که در بهار این سال بر بلخ بتازد بنابران شاه جهان در پانزدهم محرم (۱۰۵۷ه) شهزاده اورنگزیب را با قوای زیاد بطرف کابل فرستاد، و خود شهنشاه نیز در (۱۸) صفر دفعه سوم بعزم کابل حرکت کرد و شب ۱۲ ربیع الاول به پشاور رسید و سعید خان بهادر را هم بکمک شهزاده بسوی کابل فرستاد، چون هجوم های متواتر سواران اوزبک بر بلخ و شبرغان و رستاق و غوری و تالقان جاری بود، بنابران شهنشاه بسی از رجال کار آزموده را باقوای زیات بطرف افغانستان سوق داد.
همدرین ایام خبر مراجعت نذر محمد خان از ایران انتشار یافت، و آن چنین بود که نذر محمد خان مذکور بعد از آنکه بلخ را به قشون شاه جهان سپرد خودش از اندخوی به مرو رفت و از مرو به مشهددخران و از آنجا به مرکز پارس اصفهان شتافت ، و با شاه عباس صفوی ملاقات کرد و بعد از چندی با برخی از قوای پارس برای بدست آوردن سلطنت بحواشی میمنه و اندخوی آمد و بعد از آنکه جمعیتی بهم رسانید، قلعۀ میمنه را به محاصره انداخت و تا دو ماه شادمان بیگ قلعه دار آنجا که بهادر خان کمکی هم به وی رسانیده بود باقوای نذر محمد خان مقابله مردانه کرد و در نتیجه نذر محمد خان زخم برداشته و نتوانسته کاری را پیش برد، چون بهادر خان و مأمورین شاه جهان باستقبال شهزاده از بلخ برآمد بودند بنابران نذر محمد خان به خیال تسخیر بلخ قتلق محمد را با جمعی از قوا فرستاد ولی قتلق محمد با پدر خلاف ورزیده و نزد برادرش عبدالعزیز خان که در توران حکمرانی داشت پناه برد، و باین صورت نذر محمد خان ضعیف و بیچاره گردید، از آنطرف شهزاده اورنگزیب از کابل حرکت کرد و از هندوکش بسوی ولایات شمالی پیش رفت، عبدالعزیز ، عبدالعزیز خان حکمران توران که چشم طمع به بلخ وولایات شمالی داشت از یکطرف قتلق محمد برادر خود با ده هزار سوار و همچنان سبحان قلی را با قوای زیات بمقابل شهزاده سوق داد، شهزاده با علی مردان خان امیر الامراء و سعید خان ظفر جنگ دره های هندوکش را نوردید و در (۲۶)ربیع الثانی در دره گز قوای امیر الامرآء ازبکها را عقب راند(۲۳).