اوستای قدیم و جدید

 از روی مدارک مختلف چنین معلوم میشود که اوستای اصلی و اولی ؛ نسبت به چیزی که امروز در دست است , مفصل تر و بزرگتر بود. هرمی پوش (قرن اول میلادی) آن را مرکب از دو میلیون شعر می دانست مسعودی (متوفی ۳۴۶ هجری ) در مروج الذهب آن را «۱۰۱۲» جلد کتاب می شمارد که به آن آب طلا نوشته شده بود. طبری از متن اوستا به روی دوازده هزار پوست گاو صحبت میکند. اوستای قدیم با اسوتای باختری در اثر حوادث مختلف منجمله گیر و دارر و فتوحات اسکندر متلاشی و پراکنده شد. کار جمع اوری پارچه های اسوتا چه از خاطره ها و چه از ورق پاره ها و تدوین آن با «ولخش اول» پارتی (ثلث اول قرن اول مسیحی ) شروع و تا عصر اردشیر و شاهپور اول ساسانی دوام کرد و انچه به دست آمد به اصول اوستای قدیم به ۲۱ نسک تقسیم گردید. اوستای عهد ساسانی را «وست WEST» انگلسی ۳۴۵۷۰۰ کلمه تخمین کرده است و بعد از حملۀ عرب ها بیش از۸۳۰۰۰ کلممۀ ان باقی نمانده است. از پنج کتاب یا جزوه های اوستا قبل بر این نام بردیم اکنون فصول و تقسیمات و مفاد متون هر یک را شرح می دهیم.       ۱- یسنا: مهمترین جزو اوستا بوده و درای هفتاد ودو فصل یا هایتی میباشد. گاتها به صورت مجموع هفده فصل آن را تشکیل میدهد. «یسنا که تلفط اصلی آن یسن است به معنی پرستش و ستایش امده وهنگام مراسم مذهبی خوانده می شد.