ملوک السنجریه

الحمدلله الذی جعل العبید ملوکا ، و صیر الملوک مملوکا . و الصلوة علی محمد افضل الانبیاء و اعلاهم سلوکا ، و علی اصحابه ما دلکت الشمس دلوکا . 

کمترین بندگان در گاه سبحانی ، منهاج سراج جوزجانی بلغه الله صوالح – الاعمال و الا مانی چنین گوید : که چون عهد دولت سنجری در گذشت و از وی پسری نماند ، برادر زادگان و هر کس از بندگان او که طرفی از اطراف ممالک اسلام داشتند ، خود را اسم اتابکی نهادند ، و برادر زادگان سنجر را اسم شاهی کردند ، و اتابکان ممالک را ضبط کردند . و این طایفه چند فریق ( ۱ ) بوده اند : یکی فرزندان اتابک ایلد کز ( ۲ ) ، که سلطان سنجر او را عراق و آذر بایگان داده بود. دوم اتابک سنقر که او را پارس داده بود و سیوم اتابکان موصل که کلوک شام بودند 

و ثقات روات از حال دو فریق خبری دادند در قلم آمد و ازحال اتابکان موصل، همان قدر که در نسبت سلطان نور الدین شام ( ۳ ) نبشته شده است بیش از ان معلوم نبود، الا آنکه خداوند زاده موصل سلمه الله اینقدر گفت: که جد هشتم ما ، ترک خطائئ بود، بنده سنجر رحمه الله. 

چون حال چنین بود، این طبقه را سه قسم وضع کرده است: 

الفرقه الاولی ملوک العراق و آذربایجان

بدانکه سلطان سنجر در یکشب سه تن را پادشاهی داد در مجلس عشرت اتسز را تخت خوارزم داد ، و اتابک ایلد کز ( ۴ ) را تخت آذربیجان داد ، و تخت فارس با تابک سنقر داد . چون روز دیگر شد، جماعت و زرا ء و اصحاب اسرار و تدبیر، بخدمت سلطان باز نمودند : که دوش ( ۵ ) پادشاه سه تن را ملک داده است ، از ایشان مستخلص نتوان کرد.

______________________________________________________________________

 (۱) اصل: طریق. پ : فریق .           ( ۲ ) اصل: التکین ولی این همان شمس الدین ایلد کز است که سلسله اتابکان آذر بایجان را از ۵۴۱ ه اساس نهاد ( دول اسلامیه ) .               ( ۳ )  اصل و پ : سام . راورتی : شام .  ( ۴ ) التکین .            ( ۵ ) اصل: که دوم : که دوش 

سنجریان طبقه(۱۳) (۲۶۹  )

پرسید : که کدام کسانند ؟ چون باز نمودند فرمود: که آن دو تن بندگان منند، و آن یکی چاکر من . چون پسری در میان نیست که وارث ملک باشد، بندگان من باشند بهتر. و الله اعلم.