32

معاهده پشاور ۱۸۵۵ میلادی

از کتاب: تاریخ تجزیه شاهنشاهى افغان

(راجع بمودت و دوستی بین امیر دوست محمد خان و حکومت هند)



در دورۀ دوم امارت امیر دوست محمد خان چون کابل و ولایات شمالی تماماً در تحت امر مرکز سلطنت آمد، و امیر فی الجمله روی فراغ را بدید به تسخیر کندهار و هرات نیز همت گماشت، و اساساً دولت هند بریتانوی نیز او را بدین کار تقویت میکرد تا هرات در تحت نفوذ روس و ایران نیاید، بر همین اساس بسال (۱۸۵۵م/ ۱۲۷۱هـ) سردار غلام حیدر خان ولیعهد امیر به جمرود ،رفت و از طرف حکومت هند سر جان لارنس چیف کمشنر پنجاب آمد و و در پشاور معاهدۀ ذیل را با هم بستند:


(از متن اردو، صفحه ۶۲۰ کتاب صولت افغانی)


ترجمۀ عهد نامه

عهد نامه هذا فيمابین سرکار انگریزی و امیر دوست محمد خان امیر کابل و ممالک مقبوضۀ افغانستان مقرر گشت، سرکار انگریزی جان لارنس صاحب بهادر چیف کمشنر پنجاب را با اختیارات کلی از جانب جناب نواب جیمس اندریو مارکویس آف دیلوای1 و گورنر جنرل هندوستان تعیین کرد، و منجانب امیر دوست محمد خان امیر کابل سردار اعظم حیدر خان با اختیارات کلی معطیۀ امیر موصوف، آنرا منعقد نمود: 

مادۀ اول: بین سرکار ایست اندیا کمپنی و امیر دوست محمد خان والی کابل و ممالک مقبوضۀ افغانستان صلح و صفای دائمی بر قرار خواهد بود و نیز وارثان امیر موصوف آن را همواره مرعی خواهند داشت. 

مادۀ دوم: حکومت هند تعهد میکند که ممالک مقبوضۀ کنونی امیر صاحب را محفوظ بداند و درآن ابداً مداخلتی نخواهد.

مادۀ سوم: امیر دوست محمد خان صاحب والی کابل و ممالک مقبوضۀ حالیۀ افغانستان از طرف خود و وارثان خود تعهد میکند که ممالک ایست اندیا کمپنی را محفوظ دانسته و مداخلتی را درآن نکند، و با دوستان حکومت هند دوست و با دشمنان وی دشمن خواهد بود. مقام پشاور مورخه ۳۰ مارچ ۱۸۵۵م مطابق ۱۱ رجب ۱۲۷۱ هجری. مهر و دستخط جان لارنس چیف کمشنر پنجاب2 مهر غلام حیدر خان ولی عهد بطور وکیل منجانب امیر دوست محمد خان و بحیثیت ولی عهد به ذات خود. به تاریخ یکم مئ ۱۸۵۵م نواب گورنر جنرل به مقام آونا کمند تصدیق کرد، و حسب الحکم نواب گورنر جنرل دستخط و مهر شد.

دستخط جی ایف، ایدمنستون3 سکرتیری گورمنت هندوستان همرکاب گورنر جنرل.