138

خاوند شاه

از کتاب: آثار هرات

قرار تذکره امیر علی شیر از مشاهیر هرات است، اما آتشکده او را از سادات بلخ معرفی مینماید از معلوماتی که به رأس ضمیمه روضة الصفا نموده، به یقین می پیوندد که تمام ایام عمرش در هرات گذشته از معاصرین سلطان حسین میرزا بایقرا بوده است.

به هر حال خواه هراتی و خواه بلخی مشارالیه یکی از معروفترین ارباب علم و ادب و بزرگترین مورّخین افغانستان است. تاریخ روضة الصفا با آن عظمت و فخامت و عبارات مسجع و مقفی البته برای اثبات بلندی پایۀ فضل و مقام و دانش او با کمال متانت پافشاری خواهد کرد. 

این مطلع از ایشان است.

هر که دست از آب حیوان شست، خضر وقت اوست

هر که از ظلمات نفس آمد برون اسکندر اوست 

عبیدالله هراتی در رساله مزارات مینویسد که خاوند شاه در آخر عمر یک سال به گازرگاه شریف گذرانیده در دوم ذیقعده سال ۹۰۳ هجری قمری در حالی که عمرش به شصت سال بالغ شده بود، وفات نمود و در مزار شیخ بهاءالدین عمر جغارگی دفن گردید.