ام هانی
زمان حیات شاعره طور یقینی معلوم نیست ولی از همه قرایین چنین استنباط میگردد که در قرن سیزده حیات داشت لذا شرح حال او از درین فصل گرفته شد .
ام هانی از اهل و دختر حاجی عبدالرحیم خان کابلی بود تا بسیار دیر شوهر نکرد و بالاخره با یک سید محترم ازدواج نمود ولی صاحب اطفال شد محمد صادق خان امنیی برادرزاده او حکایت میکند که عمه اش بیست یا سی جلد کتاب را بدوستان و آشنایان خود بخشیده به پشت هر کتاب شعر فارحماسی نوشته بود و در آن جمله دو جلد کتاب اخبار بت شکنی نبوی باقیست و این دو فرد بر پشت آن به ام هانی نوشته شده :
۱پای دوش پی دست خدا چون نهاد مهر نبوت زمهر بوسه برآریا نهاد
۲غرض از بت نکنی غیر ازین نبود نبی را که دوش خود بکف پای مرتضی برساند ۲
۱ سوانح عمری ببوجان از یاداشتهای شفاهی بی بی جان خانم سردار محمدعمر خان مرحوم که عروس ببوجان میشود کرفته شده است و نمونه اشعار وی را پشتنی میرمنی نقل گردیده .
۲ آتشکده یزدان صفحه ۲۷۵
«۸۵»
روایت است که در وقت ام هانی کنیزش خواهان انگشتری قیمت بها از دست بانوی نموده بمشد شاعره چشم خود را کشیده این شعر را سرود :
کم فرصت اند مردم دنیا بهوش بمالش
پر میکنند بر در خون طپید مرا
غزل و فرد ذیل نیز از آثار اوست :-
خال بکنج لب یکی طره منک نام دو
وای بر حال مرغ دل دانه یکی و دام دو ۱
کان کرم جداد خان کز دل از کفش برد
مابه جود هر زمان بحر یکی غمام دو
در بوستان چوجهنم تو آغاز نماز کرد
سوسن زیاد طعنه به نرگس دراز کرد