میرزکه او د مسكوكاتو مجموعه یی

 افغانستان دماعد جغرافبانی موقعیت له مخی داسیائی هیوادونو په خلور الاري کی دتمدن او فرهنگد مركز دي او يوله هغو هیواد ونوخخه دی چي دبره سابقه الري او دتاريخي دورولرونکی دی چي دمختلفو دورونو ديسر مسکوکات پکي موندل شوی او موندل گیري. دامسئله تن ته بلكي بوه پیری دمخه حتی له ۱۳۰ کـالو وړاندې روښانه ده چې دافغانستان خاوره دلرغونو مسکوکاتو له تقطی نظره ډبره غني ده لکه نگه چی دامیر دوست محمد خان دواگمنی به دوره گی پو تن انگریز لرغون پیژندونگی مسشر مسن بواځي دبگرام له دنتي څخه پدي ېرپالی شو چې پدي وروستيوگلوئو گي له مهمو کشفياتو خخه چی به ښار او علمي حلقو کيې يې ډير غږ اوچت شوی دی هغه په میرزکه کې د مسکوکاتو دكشف مسئله ده چې دې اکتشاف له نن څخه پوره لس کاله دمخه د ۱۳۲۶ کال په پسرلي كي صورت وئيو او ژه پدي بریالی شوم له اسلام څخه دمخه مسکوگانولوبه مجموعه ۶۰ زره مسکوکات راټول کړي له مپرزگی خخه کابل موزیم ته ر اورم میرزکه تقریا دگرديز له مرکز خخه شمال شرقي لور نه په ۳۰ کيلو متړۍ کې واقع ده اوپدي علاقه کې دمنگلر قوم أوسيږي

دمیرزکي علامه چی چایپیریال بی نسبت گرد یز نه لور دی په همد هه منطقه کي جرزكي أواحمدژاتي رودونه سره چلا کيږي داویو دتقسیم له برخي نه دري کیلو مشره لیري دشمال په لور د چنيحي قول، دروه اوبه د وميرزگي له اویر سره بوخای گیږي د چنبحي قول، دخولي مقابل ته درود کین ارخ ته پوه غوندی خرگنديهي چې چي دسيمي خلك يعني منگلي هفه ه رکافر کوته په نوم بادوی داغوندی دسیند له أوبو خخه نژدی ۷۰ متره وانن لري او دسیند داوير له سطحي خخه نژدی ۳۰ متره لور والي لري دکافر کوټ سويلي خواته په لوړه يوه توټه مریع شکله خمکه پرته ده چې په مخ يې پخې خښتي او تپکر ليدل کيږي او داسي څرګنديږي چې نوموږي غونلډی او مریع شکله لوره خمکه په لرغوئو زمانو کی تر أسلام دمخه دمهمو ابادیو یوه برخه وه چي هويت يي مور نه خرگند نه د میرزکي دنیمه وچ سیند په اوږدو کي كافرکو نه و ۷۰ مترو په واتن نوه چینه موجوده ده چي د ۱۳۲۶ کال په پسرلي کي به ناخابي دوله منگلي فبایلو مپرمني په توموری چینه کی د مسکوکانو په موندلویریالی شوي کله چی دچيني نوموړي چارچاپیره په مختصر وول و گیندل شو خرگنده شوه چې دچیني چارچاپیره پوله لويه خونه جوره کرای شوي وه چي هري شندي یی ۶ متره طول درلود او ددي لری اطاق ترنگ شور واره اطافونه هم جور گرای شوی و او اصلأ داسی خرگنده شوه چي پخرا وخشوئو کی دمخه تر اسلام او دمخه د مسیح تر زماتي هلته پوه مشبر که چینه وه چي خلک په هغه چینه کي دسکو په اچولو عادتو په همدي ترتیبه خلورمي قبل میلاه پیری نه ثر دریمي مسیحي پیری پوري د ۷۰۰ کالوپه اوردو کی دافغانستان دمختلقرپاچاهانو دمکوکاتو نموشی په وپره پیمانه هلته متراكمې شوي وي. ترگومه خایه چی انكل کیږي له امکان خخه لري نده چی اصلا ۵۰ زره پخوانی سکې په چينه کې موجودې وې چې ډيره برخه يې سیمه ایزو خلکو دکابل جلال آباد اوپیشور په بارونو كي وپلورلي هغه لحه چي راونيول شوي او کابل موزیم ته راورل شوي له دي سره چې دير شمپر يی په کیمیایی داروگانر دپاگولو پر مهال له منځه ولاړي بيا هم له لس زرو ډيرې موجودي دي. دميرزكي مسکوکات چې دفلز له مخي نقره اومس دي دنوعيت له مخې يې په دوه برخر ويشو بو سیمه ایز مسكوكات دي چي په څانګړي توگه پرسیمه اړه لري او دپره برخه پي په سویلي افقانستان، ثاكزيلابكسلا او پنجاب کی جور گرای شوی او په عموم دول په گندهارا کي لبدل کیږي او دپاجا دنوم ذکر پكي نشته أو داسكي منظم او مرتب شكل نلري او شوري يي دلرغونو تاریخي گورنیو منظمي أومرتبي جوري وي لکه دهندوکش دسويل پوناني شاهانو، اسكاپانو پارتياتو اوکرشانیانو وي لومری دول مسکوکاثو ته په انگليسي بنت بار او پنج مارك وايي چي نقره بي میلو بی خارجی وجود پیداگړی دی او ددويمي يي دنفره يي ناز که پارچي دي چي چې دهغو په مخ مختلفې نښې چې نوعيت يې تې ۳۰۰ رسيږي لکه دانسان انځورونه، أسلحه، وني، پرندگان، المر، سشوري، لينی گلان او ديوشمير ودانیو انخورونه او نور ليدل کيږي. ددي دول مسکوکاتو دلومري دول پید ایبسٹ زمانه پوشمیر پوهانو ۶مز پیری گلي ده او داخرگندوي چي ه یونانیائو تر ظهور: مخه ددي دول غير منظمو نقره بي مکوکاتو جورونه دافغانستان په مشرفی برخو پانی کندهارا کي تر سند پوري دودوه او د میرزکې دویمه برخه مسکوکات دمختلفر پاچاهانود کورنیراو نسلونو دمخنلقو دورو مسكوکات دي چی وروسته له ۲۳۰ م ز غخه دلوصری سيحي پیری، په لومری نیمايي کي بي دافغاتستان دهندوگش په سویل ار ختيخ کی سلطنت کړی دی. دا دحبرانتها خای دی چي هغه مسكوكات چي په میرزکه کي شر لانه شوي دپوتان اوباخشري پاجاهائو هيخ اثر پکي نه شته چی دهندوگش په شمال باختر كي بي واكمتي درلوده اوپر خلاف دهغو تولو پاچاهانو اثر پکي ليدل کمږي چي دهندوکش په سويل کي بي سلطنت کری دی او په خانگړي توگه د هرماپوس، چي دكابل بوناني وروستی پاچا و او دمناتدر مسکو کات زت ډپر دي دامجموفه دکوچنو تقره بی مسکركاتو دمطالعي له پازه دي ولي. پاچاهانوله پاره فوق العاده ارژیتمنده ده همدا ډول دافغانستان داسکایی خاندان نقره بي مسکوکات او اسکایي او پارتي، پدي مجموعه کي دير ترنظره کيهي. دکوشانیانو دگورنیو دمسکوکاتوپه باره کی باید یادونه وگرو چي كوفيزس اوکنیشکا دکورنیو سکي يكي موجودي دي او وروستی سکي چې دپاچاهانو دنوم او ترتیب له نظره راخي هغه دواسودوا سکې دي چې هغه دکنیشکا دکورنی وروستی پاچا گڼلی شو چې ددریمې پیری تر وروستی نیمایي سلطنت کری دی

پدي طریقه دميرزگي دمسکوکاتو دمجموعې نوعيت چې په كوشاني اواسودا متوقف گیږي أو پو شمپر پوهان داسي انكل كوي چي احتمال لري دمیرزگی دغه ابادي دساسانیانو دپرمختګ اوفتوحاتو په اثر پدې تاریخ كې وران شوي وي. دميرزکي دمسكوكاتو مجموعه تر ټولوغني او لویه دمسکوكاتو مجموعه ده چي به دسته جمعی دول د افغانستان له يوی نقطی خخه تر لاسه شوی دی موسیوشلو برژه اوموسپو کوریل (په افغانستان کی دمسکوکانو خزاین، ترسر ليك لاثدي کتاب کی ددی خزانیتو په اره ډيري مطالعي ترسره کړي چې دهغوي مطالعه دارباب تخصص له پاره به دډیرې دلچسپۍ وړ وی.