د کنیشكا عبادت ځای

 په بودایي کپسو کي راغلي دي چي اکنیشکا لکه دموريالوي پاچاراشوکا، په خپر ائبازره خیریه أو مذهبی ودانی ترخل والن لالدي سيموكې جوړي کري وي سره لدي چي داشميره دمبالغي جنبه لري، خود کوشانیانو دلوی پاچا دپراخی آبادی په رابطه دهغه شوق، نیکی هیلی او اراده تسري خرگنديسي لکه خرنگه چی کنیشکا د کوشانیانو ترتولولوي او تر تولو مقندر پاچا دی (۱ نو خامخایي دخپلي واکمنی به دوره كي ديسري پرنميلي او بكلي وداشی جوږي کري دي او لكه خنگه چی دافغانتان په دتنه او دهند په شمالي برخو کی يي دخپل پراخ قلمرو په ساحه کي يي له تولو مذهپوشو او ادیانو خخه ملاثر کاوه نود تولو مذهونو او أدبانولپاره بي عبادت خايونه جورول الومرنی، ودانی چي په حتمي او يقيني توگه پی نسبت پخبله کتیشگا ته کيږي هغه دپيښور په علاقه کې دبودايي دين يوه لویه عبادتګاه وه چي دهغي استويي دخلورو سوو قدمونو په شاوخواکی جگوالی درلود أو دوبريتو لورو سوپو دپاسه په دپارلس طبفر کی له لرگی نه جوره وه او ۵۸ كاله ومخه پر ۱۹۰۹ كال ديو أوسپنیز صندق ترکشف وروسته چي دکنیشکا نوم اوصسورت پکی ثبست دی لومري خل لپاره لومری مذهبي

و دانی چې ددي لوي گوشاني پاچاله خوا جسوره شوي وه دعلم نسری، ته ورو پیژندل شوه وروسته له نردي پنو کلونو راپه ديخوا دادی د علم شری دیوبل خبر په اخستلو بريالۍ کیږي چې دایوبل عبادت ځای دی او داهم دکنیشکا په وخت کې جـوړه کړای شوې او دهغه په نامه پورې تړلسی دی،داودانۍ ديغلان له عبادت خای خه عبارت ده چی هفه دبغلان عبادت خاي دکنیشکا عبادت خاي، او په نورو نومونويي هم یادولی شو، او په عامه توګه يې د(سره کوتل مزدك، په نامه شهرت ترلانسه کړی دی چي ما په دي باره گي پرله پي مقالې دانیس په ورخپانه ، ژوندون او آریانـامجلوکې ليکلی دی. هغه لاسوند چې داوینا دهغې په اتکاليکل شوې ده،عبارت له يوستر دبر ليك څخه دی چي په یوه ناخرکنده لیته کی په باختر بلخ گی په يوناني ليك دود لیکل شوی دی او دوه ځله پکي دکوشانی پاچا کنیشکا دنامه یادونه شوې ده سزه له دې چي تراوسه متاسفانه د ۱۵ مباشتوپه اور دوگي موسيو ماریگ بلزيكي منخصص چي نوموری دفرانسي دکيندلو دپلاوي غړی دى، ددې تـاریخي سند په لوستلواوبشپره ژباره بریالی شوی شه دی، خوددي دبر ليك ديوي يادوو گریو لوستل خرگند وي چي دالویه وداتی دگوشانی کنیشکا په امر اواراده جوره گراي شوي ده، په دي ډبر ليك کی کنیشکا دفاتح پاچا په توگه یاد شوی دی او داسي څرګنديږي چې کله يي دعبادت ځای دجوړولو کار پای ته ورساوه،نوپه خپل نامه يي ونوصاوه يعني کنیشکا عبادت ځای يي وباله لکه څنګه چې مې وراندييادونه وکړه دکنیشکا نوم په ۱۹۰۹ کال کې ديو وړوکي اوسپنیز صندق پرمخ ولوستل شو چې دپیښور په عبادت خای کی وموندل شو، همد ارنگه باید بادوشه وگرو چی دکتیشکاشوم دهغی مجسمې پر لمن هم لیکل شوی دی چې دډهلي په جنوب کې د "ماتورا" په سيمه کې موندل شوې او اوس د"ماتورا" په موزيم کې ځای په ځای ده خو هغه خه چی دیر او په خانگری توگه عبادت خای دجوږولو له پاره خرگند وي.همدغه په بغلان کي دسره کوتل ډبر ليك دی چي دعبادت ځای او

دکنيشکا كيسې كوي. اودهغه په نامه يـې شسهرت درلود، په همدغسه مو هغه په دې مفاله کې چې زموتي دخیرنو پیل دسره کوتل له کشفياتو څخه گیری د کنیشکا عبادت خای په نامه پاد کر لکه خرنگه چی په سره کوتل کي د کیندنو دکار وخت له يونيم كال څخه نه ډيريږي، اوتر اوسه په دوه درپیو علمي هڅو ډيسرې نه دي ترسره شوي شو خکه ديادي شوي مودي له معلومانو پرشه دکار دپای په هگله خه وبلای نه شو اوشاید دوبر الیكونولوستل بیا وير وخت ونيسي، خسو اوس چي څه ليکر او وایو په وير احتباط سره یي وایو او مقصد تري ديو الرغونيی او ارزتمن خای له کشقولو څخه دعوامو او دراویو افغانستان داوریدونگو خبرول دی، چي زموتر دهیواد شمال ته دبغلان په ولایت سره کوتل کې چې دپلخمري شمال لویدیخ پلو ته په ۱۸ کیلو مترۍ کې پرهغه الویه لاره چي بغلان، سمنگان او مزارشریف ته تللی پریوه غونی حتما يوہ ستره عبادت خانه وه چې له يوشمير دبرلیکونوسره کشف کرای شوه. او دهغې له مخې ويلای شو چې کوشانيانو په بغلان کې ډیري آبادی درلودي او لوی کنیشکا ديوي غوندی دپاسه په خپسل نامه يوه ستره عبادت خانه جوړه کړې وه.

دافغانستان دمختفلر کورینو دياچاهانوله جملي خخهله پخوانپوزمانوخخه تر اوسه يواخي ديوي سلطنتی گورنی مجسمي لرو چي اله هغر خخه دالوی گوشانشا ركونیشکا نامه په خرگنده دمجمي به لمن کي ليكلي شوي ده کوشانیان په عام مفهوم دکوچي قياتلو او دمركزي آسيا دصحراگشتو په توگه چي كله دآمو سیند حوزی ته رانتوتل او مخصوصا وروسته ثر هغي چی کا چي دلومري ق م پیړی په اوردو کی باختر ته راغلل شو پوناخابه له يوي زرخيزي اوزرو مدئیت لرونكي خاوري ره چي داوخت دیونانیانو له تهذيب اوتمدن نه ډیره متاثره وہ، مخامخ شول گوشانیان په باخشر کی تر میشت کیدلو وروسته ددي خای له خلكو سره يوخاي شول او هغه څه چی په دوی کی دیادوني ور دي خانته دخلكو راږرونه او له خان نه تورو ته انتقالول دي لکه چي په فرهنگي،د پني او هتري برخوگي بي وجودل کله چي كوشانيانویه باختر کی استوکنه غوره کره نه پواخي له پوشان ياختري څخه يي اداره او واکمني واخته، بلکه تول مدني هتري

فرهنګي کره ورہ پي په خپله خوښه ومنل او دهغو دپرمخنیا او پیاورتياله پاره يې پيري هخي ترسره گړي دپولر څیرنو په ترغ کی چی به کوشانشهر او دکوشانیانو د امیراطوږی په تورو سیمر گي له امو سیندنه تر گنگا پوري منخ ته راغلي دي، پرته له سکه يي اثارو څخه يوشمير مجسمې په (سره کوتل بګرام) ، پینور او «ماتورا» کي ترلانه شوي ژي، چي په هغو کي دیوشمير شهزاده گانوله تصویرونر اومجموره پخيله وامیراطور کنیشکا تشخيص هم کولای شو. دي مجموعي ته که پاملرنه وشي خرگنديسيي چي دکوشانبانو گورشی دخپلو تصویرونو او مجسمو نمایش ته چي هفه هم په ولاره اومخامخ بنه وي (نه داچې په نیم مخ، ډيره علاقه مندي درلوده دادود او سليقه دغور او پاملرثي ورده، خکه چې دپونان باختري واكمتو بواخی اثار په لاس کي لرو چي سر پي خرگنديسږي اوکه کله يې هم نیمه تنه په کوم ډول سکو کې كيندل شوي وي، نو بیا به يې خامخا يوخوا مخ خرگنديسږي او دهيځ پوتن پوشان پاختري پاچا انخور په سكوگي ولار لیدلی شوی نه دی. خو ددې برعکس کوشانيانو چي په افغانستان او هند کې یې دوی خاپونه نيولي دي په سکو اومجمو كي ولار بكاري کوشانبانو چي د دین، ژبي أو الفبا په بلشه کي هيخ دول تعصب خرگند ته کي، دخپل لباس په اتنه کې پې إير تینگار درلود او داخبره دهغوي په مجسمو، مذهبي مجلسونو او سکو کې مشهوره ده. په افغانستان کی دلومریو مسیحي پیړیو په او دوگي ددوی گره وره ، خيري او دجامو دتصور له نظره دهفو برش دیسر په زره پوري دی