من Man

په دې ځاي کي من د مخصوص وزني معيار په معنا هم باید راسي، د مخه مو من د ارادې په مفهوم تطبیق کړ، مگر من چه د تاله کاڼي دي، هم يوه خورا پخوانۍ کلمه ده، چه په ريگويدا کي داسي ذکر شوې ده: موږ له جواهر او څاروي، او اسان او يو من سره زر راوړه.

دا كلمه له آريائي خلقو څخه کلدان او سامي بابل ته هم تللې وه، ځکه چه هغو د هند سره پخواني تجارتي روابط درلودل نو ډير داسي آريائي او هندي نومونه ئې وړي دي وروسته د من كلمه په روما او يونان کي هم رواج وه دا وزني معیار تر اوسه هم په پښتو او پښتنو کي سته، او داسي مشهور دي چه دلیل او سند ته احتیاج نلري، حتي په پښتو کي د من له کلمې څخه يوه مخصوصه اصطلاح جوړه شوې او تقریباً یو رنگ اشتقاق ځيني شويدي، مثلاً مخصوصه اصطلاح ده ”من په منياكول“ يعني خپل زيار په کښل او امتحان په يوه شي کول چه د من د کلمې څخه منيا جوړه شوې ده.

پیسې پاسو pasu دمخه د سوما په بحث کي وويل سوه، چه د سوما سودا گرانو به دا بوټي زموږ د هیواد له غرو څخه وړل او آریائیانو به د هغه په مقابل کي تک ژر، یا طلائي رنگه غويي دوي ته ورکول، له څخه دې معلوميږي، چه د اجناسو د مبادلې واحد په آريائي خلقو كي غويي ؤ، داسي غويي دوي پاسو pasu باله او وروسته هر دولت او هر ثروت او دارائي په دغه نامه بلله کيده لکه چه پخوانو د رومن خلقو هم ”پیسو“ یا ”پکوس“ pecus ثروت ته ویل، بیا چه مسکوکات په دوي کي رايج شول، هغه ئې هم پيکوس یا پیکو pecu بلل.

ډنکن فوربس ليکي، چه پیسا paisa د يوې مسي سکې نوم هم دي چه زموږ نیم پنس ته نژدې ده عموماً د money معنا هم لري.

دا پخواني ويدي کلمه اوس به پښتو کي هم ژوندې او خورا مستعمله ده، توره او مسي ايكي ده، چه په پاړسو ئې پول بولي جمع ئې پيسې د عمومي ثروت او هم نقد مال په معنا راځي.

مثلاً احمد ډیري پیسې لري، دلته ئې معنا دا نده، چه ډيري توري ايکۍ لري، بلکه مقصد ډير نقود او حتي 

عومي ثروت دي.

دا كلمه له ويدي عصره تر اوسه په دغو معناو ژوندۍ ده، په هند او افغانستان کي ډيره مشهوره وه، څو چه اوس ئې يوه بله نوې کلمه په ناوړه ډول په عوض کي ودريده ”پول“ چه نه تاريخي حيثيت لري، او نه ملي او قومي، بلکه په پښتو کي استعمال هم په جمله او جمع کي په ښه ډول نه کیږي، او د پښتو او پاړسو د ”پل“ له کلمې سره په جمع او جمله کي التباس هم مومي مثلاً پل پل پول که ئې جمع کړو د لومړي جمع پولونه راځي چه التباس سره لري نو ښائې چه پښتو ”ايكي“ يا پيسه د پول لپاره واخلو او پیسې تروت او نقد مال ته ووايو.